Page 28 - Issue No.1359
P. 28
.۲رواج کلیش ههایی فرهنگی در بین مردم که مبنای علمی ندارند. جامعه‌شناسی مصرف قلیان مقالات
(عوامل فرهنگی):
تاریخ 28
اینکه” قلیان ضرر ندارد و دود قلیان در آب تصفیه م یشود” هیچ مبنای
علمی نداشته و گفتمان پزشکی آن را رد نموده است .به نظر م یرسد با رضا یازرلو سال / 22شماره - 1359جمعه 13رویرهش 1394
آموزش و آگا‌هسازی جوانان و نوجوانان و خانواده آ نها و بیات دقیق
و جامعه
واقعیات بتوان بخشی از مسئله را حل نمود.
.۳نبود سیاست اجتماعی مدون در این رابطه (عوامل ساختاری و
حقوقی):
اینکه اغلب مصر فکنندگان قلیان در پاسخ به چرایی مصرف به نبود
امکانات و تفریحات و سرگرمی اشاره م یکنند؛ در حقیقت ب هنوعی
به نبود سیاست اجتماعی مدونی در این رابطه اشاره دارند .ایجاد و
عرضه سرگرم یهای سالم و امکانات رفاهی ،تفریحی ارزان و رایگان
برای جوانان مثل باز یها و ورز شهای دست هجمعی باعث م یشود آ نها
قلیان را وسیله تفریح ندانند .در این راستا متولیان باید ب هشدت فعال
بوده و امکانات و انگیزهکافی را برای جوانان مهیا کنند .در حال حاضر
امکانات لازم و کافی در اختیار بسیاری نیست و آ نها که امکانات
دارند انگیزه کافی ندارند .این انگیز‌هها م یتواند هم ب هصورت مادی و
هم معنوی در اختیار جوانان قرار گیرد .خروج ورزشکاران از کشور و
پیوستن به تی مهای سایر کشورها نشان م یدهد که انگیزه مالی کافی
در داخل ایجاد نم یشود .همچنین همواره ورزشکاران از نبود امکانات
ورزشی در رد‌ههای مختلف اعم از حرف های و آماتورگله دارند.
.۴عدم کنترل و نظارت والدین:
در حوزه جامع هشناسی فرایند اجتماعی شدن از تولد تا دوران مرگ و در
کل دوران حیات ادامه دارد .بسیاری از والدین با تصور اینکه فرزند ما
بزر گشده است هرگونه توجه و نظارت را از آ نها برم یدارند .درواقع
سؤال اصلی در این بحث این نیستکه چرا برخی قلیان مصرف م یکنند؟
بلکه سؤال این است که چرا برخی دیگر قلیان مصرف نم یکنند .در
خانواد‌ههایی که والدین آگاهی و دانش کافی برای نوع برخورد و نظارت
بر فرزندان دارند درصد مصرف بسیار پایی نتر است.
.۵مصرف قلیان نماد و وسیل های است برای اعلان هیوت و استقلال صرف م یکنند .این نتیجه مطالعاتی استکه جمعیت مبارزه با استعمال زمانی یک پدیده اجتماعی ویژگی جمعی و جامع های به خود م یگیرد که In touch with Iranian diversityVol. 22 / No. 1359 - Friday, Sep. 4, 2015
فرزندان. دخانیات داشته است. قاطبه جامعه مورد بحث یعنی بخش زیادی از جامعه ،اعم از افراد عادی
و نخبگان سیاسی و مدیران و برنامه ریزان؛ درگیر آن پدیده شوند .در 28
درواقع گاهی فرزندان با نمادهایی به دیگران م یخواهند بفهمانند که این در حالی است که توتون و تنباکو در مزارع کشور و استان کشت حوزه مسائل وآسی بهای اجتماعی پدید‌ههای مختلف و متعددی مورد
بزر گشد‌هاند و دیگر م یتوانند مستقل رفتار کنند .اگر کسانی چون م یشود و در کارخان ههای استحصال توتون و تنباکو که نمونه بزرگ آن بحث قرار م یگیرند که مصرف قلیان در شرایط حاضر ازجمله این موارد
دکارت “شک” را نماد هستی و وجود و هویت بخشی اعلان م یکنند” - را در استان خودمان گلستان داریم فراور یشده و پس از بست هبندی به است .ب هعبار تدیگر با نگاهی به روند مصرف تنباکو و قلیان ،مسئل های
من شک م یکنم پس هستم” -جوانان رفتارهایی چونکشیدن قلیان را فروش م یرسد و تنها ۵درصد از درآمد سازمان دخانیات کشور برابر
مبنای استقلال و هویت بخشی خود م یانگارند -.من قلیان م یکشم، مصوبات مجلس به امر سلامت و توسعه ورزش و ورزشگا‌ههای کشور اجتماعی به نام مصرف قلیان آشکار م یشود.
پس هستم -به نظر م یرسد خانواد‌هها در این رابطه باید آگاهی و دانش اختصاص م ییابد .یعنی ما خسارتی به جامعه هم از بعد روانی و سلامت آمارهای ب هدس تآمده از تحقیقات در این زمینه حاکی از آن است که
لازم وکافی را برای برخورد درست با فرزندانکه مبنای جامع هشناختی و بهداشت و هم از بعد سرمایه انسانی تحمیل م یکنیم و انتظار داریم با با وضعیت عادی و قابل قبولی مواجه نیستیم .برخی از مطالعات نشان
و روا نشناختی داشته باشد؛کسبکنند .اما متأسفانه به دلایلی مختلفی م یدهد که روند شیوع مصرف دخانیات و ازجمله قلیان در طی چند
که اینجا جای بحث آن نیست خانواد‌هها دانش و توان کافی برای ۵درصد آن مشکلات ناشی از آن حل شود. سالگذشته تا ۲برابر افزایش داشته و در این میان روند مصرف قلیان
و نکته مهم آن است که ای نها بخشی از مطالبی است که متولیان
مدیریت فرزندان و هدایت صحیح آ نها ندارند. سلامتکشور هر از چند گاهی در رسان ههای جمعی ،جراید و روزنام هها در بین خان مها رواج بیشتری داشته است.
بر اساس مطالعات صورت گرفته ،قلیان فراورد‌های است که نیمی از
.۶شکاف ساختاری بین اهداف و وسایل رسیدن به اهداف: مطرح م یکنند. مردان ایرانی و ۳۷درصد از زنان ،آن را تجربهکرد‌هاند .و در مطالع های
در حال حاضر گرایش به قلیان بین مردم افزایش چش مگیری داشته و که از سوی مرکز تحقیقات پیشگیری وکنترل دخانیات انجا مشده است
جامعه از نهادهای مختلف تشکیل شده .بخشی از نهادها به دنبال این در حالی است که برخلاف تصور مصر فکنندگان ،مضرات آن بیش ۲۳درصد سیگار یها حداقل ی کبار در هفته قلیان مصرف م یکنند،
تعریف اهداف و برخی به دنبال تعریف و ایجاد وسایل و را‌ههای رسیدن از سیگار است .متأسفانه مردم باورهای غلطی داشته و م یپندارند که این رقم در غیر سیگار یها ۲۵درصد است .این بدین معناستکه غیر
به اهداف هستند .ب هعنوان مثال فرهنگ به دنبال تعریف ارز شها و نیکوتین موجود در قلیان در جریان گذار از آب حل م یشود ،درحال یکه
اهداف است و اجتماع راه مشروع و قانونی رسیدن به اهداف را تأمین نیکوتین موجود در قلیان بسیار مضرتر است .قلیان دارای ۴۰۰۰ماده سیگار یها حتی بیشتر از سیگار یها در حال مصرف قلیان هستند.
م یکند .مادام یکه این دو وظایف خود را ب هدرستی ایفا کنند مشکلی سمی و ۷۰ماده سرطا نزاست و هر بار مصرف قلیان ب هطور میانگین از طرفی سن مصرف قلیان به ۱۳سالکاهش پیداکرده است .از طرف
پیش نم یآید .مشکل زمانی است که به لحاظ ساختاری بین این دو دیگر تحقیقات اخیر نشان داده ،چنانچه افراد تا سن ۲۰سالگی اقدام به
بخش شکاف ایجاد شود .مثل ًا شادیکردن و شاد زیستن از ارز شهای برابر با مصرف ۸۰تا ۱۰۰نخ سیگار است. مصرف قلیان و سیگار نکنند ،احتمال سیگاری شدن آ نها پس از ۲۰
موردقبول جامعه است .اما سؤال این است که آیا اجتماع ابزارهای این مقدمه طرح مسئل های است از پدیده قلیان که ضرورت توجه سالگی بیش از ۸۰درصد کاهش م ییابد .این بدان معناست که زمینه
کافی در اختیار همه گذاشته است؟ به نظر م یآید جامعه ایران از این
شکاف ساختاری رنج م یبرد .جوانانی که احساس کنند امکان و ابزار مسئولان و خانواد‌هها را به آن دوچندان م یکند. مصرف با این وضع ب هشدت افزایش م ییابد.
کافی و لازم برای هدف مذکور در اختیارشان نیست خوشان اقدام به اگر بخواهیم دلایلگرایش جوانان را از منظر جامع هشناختی به مصرف همچنین امکان مصرف دخانیات در کودکانیکه والدین سیگاری دارند
خلق ابزارهایی جهت شاد زیستن م یکنند .مصرف قلیان و تنباکو مواد قلیان بر شمریم باید با تکی هبر رویکردهای نظری به آن اشار‌هکنیم .در ۳برابر بیشتر ازکسانی استکه والدین غیر سیگاری دارند و ۱۷درصد
کنار عوامل فردی و روا نشناختیکه پارادایم روانشناسی بهآن م یپردازد از افراد غیر سیگاری که از سرطان پیشرفته ریه رنج م یبرند در کودکی
نمون ههایی از آ نهاست. که البته در جای خود قابل توج هاند؛ پارادایم جامع هشناسی بیشتر بر
عوامل و شرایط اجتماعی نظر دارد که در ادامه به مواردی اشاره در معرض دود سیگار و قلیان قرار داشت هاند.
.۷عدم وجود قوانین بازدارنده: بر طبق نظر کارشناسان پزشکی ۶۶درصد برونشیت و سرطان ریه۱۲ ،
م یگردد: درصد بیمار یهای قلبی و عروقی و ۳۸درصد بیمار یهای حاد تنفسی
در ایران به دلیل اینکه تنباکو و قلیان به لحاظ فرهنگی و عرفی در در جهان ناشی از مصرف دخانیات است .ب هگون های که هر ۶ثانیه در
خانواد‌هها مصرف م یشده؛ لذا قوانین حقوقی و جزایی بازدارند‌های در .۱تأثیر ساری مسائل اجتماعی: جهان ۱نفر در اثر ابتلا به بیمار یهای مرتبط با دخانیات ازجمله قلیان
این خصوص تدوی ننشده است .و با یک خلأ قانونی مواجه هستیم .در و سایر مواد دخانی جان خود را از دست م یدهند .و در ایران هرساله
برخی کشورها مصرف تنباکو و سیگار و مواردی ازای ندست در حوزه بررسی مسائل اجتماعی مبتنی بر قوانینی است .یکی از مه مترین آ نها بیش از ۷۵٬۰۰۰نفر به علت مصرف قلیان و سیگار و بیمار یهای
عمومی تا صد دلار جریمه نقدی پی شبین یشده است .مانند چین .اما م یگوید مسائل اجتماعی همانند حلق ههای زنجیر به همدیگر مرتب طاند.
در ایران حتی برای مصرف تریاک نیز مجازات ب هاندازه کافی بازدارنده یعنی هیچ مسئل های در خلأ اتفاق نم یافتد و عموم ًا از سایر مسائل وابسته به آن جان خود را از دست م یدهند.
نیست .هرچند دیدگاهکلی جامع هشناسی اقدامات ایجابی را بر اقدامات نشأت م یگیرد .در این میان مه مترین مسئل های که ب هعنوان یکی از بار مالی ناشی از مصرف دخانیات نیز خود داستان جداگان های دارد
سلبی ترجیح م یدهد؛ اما مجازات بازدارنده نیز کارکرد خود را دارند. دلایلگرایش به مصرف دخانیات عنوان م یشود مسئله بیکاری است. بطوریکه مطابق آمارهای وزارت بهداشت ،سالانه بال غبر ۶تریلیون
مثل ًا در حوزه رانندگی با افزایش جریم هها موفقیت خوبی حاصل شد و این مسئله از مه مترین عوامل بسیاری از مسائل اجتماعی محسوب تومان هزینه ،صرف درمان بیمار یهای ناشی از مصرف مواد دخانی
به نظر م یرسد بازنگری در قوانین جزایی بتواند کمک شایانی در این م یشود .اما نکته قاب لتوجه آن است که تا به بیکاری و اشتغال اشاره
م یشود بسیاری مراد از آن را اشتغال در ادارات دولتی م یپندارند .به درکشور م یشود.
راستا بکند. نظر م یرسد بایستی به فرهنگ کار و اشتغال نگاهی دوباره انداخت و هزینه روزانه سیگار کشیدن در ایران ۴ ،میلیارد تومان است .اما
[گل رامیان] دانشگا‌هها را به سمتی سوق داد تا نسلی خلاق وکارآفرین تربیتکند نه ب هعنوا نمثال تهران یها فقط هرروز معادل نیمی از این پول را برای قلیان
فار غالتحصیل جویایکار.
