Page 26 - Issue No.1359
P. 26
فیل مهایی بهتر از فیل مسازها؛ فیلم‌سازهایی بهتر از فیلم‌ها مقالات 26
هنر سال / 22شماره - 1359جمعه 13رویرهش 1394
تهیه و تنظیم :گروه پلان
و حتی دیدار نزدیک آ نها رنگ م یبازد و تلا شهای او نیز برای پیوند سعیدوفا در جواب این سؤال که تا چه میزان فیل مهای آمریکایی تصویر در ادامه سلسله نشس تهای ماهیانه نمایش فیلم مستند پلان ،روز سیزده
آگست مستند «جری و من» ساخته مهرناز سعیدوفا در دانشگاه سایمون
خوردن با جامعه جدید و ذوب شدن در این دیگ جوشان ناکام م یماند .درستی از جامعه و مردم آمریکا ارائه م یکند گفت که او تصویر خود را در فریزر هاربرسنتر در دان تان ونکوور اکران شد و در پایان نمایش ،خود
کارگردان از طریق اسکایپ به جمع مخاطبین فیلمش پیوست و به سؤالات
توضیح سعیدوفا در مورد دلیل انتخاب جری لوییس نیز شنیدنی است .جری فیل مهای آمریکایی نم یبیند .آن چنانکه تصویر خود را در فیلم‌های پیش از
مطر حشده حاضرین پاسخ داد.
لوییس این امکان را برای او فراهم آورد تا همزمان کودکی خود و نقش انقلاب هم نمی‌دید. سعیدوفا که از سال ۱۹۸۹در دانشکده فیلم و ویدیو کالج کلمبیا در
شیکاگو مشغول به کار شده است ،موضوعات متعددی را نظیر «سینمای
هالیوود بر زندگی‌اش را ب هوسیله آن نشان دهد .ضمن اینکه تدریس این مدرس سینما همچنین در پاسخ به این سؤال که اثر بعدی او چه خواهد خاورمیانه»« ،سینمای تبعید» و «زن ،جنسیت و نژاد در سینما» تدریس
م یکند .او همچنین از ابتدای پیوستنش به این کالج مشاور هنری جشنواره
واحدی دانشگاهی درباره این کمدین که این روزها دیگر حتی برای بود گفت که فیلم جدیدش مستندی خواهد بود که در آن از فوتیجهای فیل مهای ایرانی مرکز فیلم جین سیسکل بوده است« .عباس کیارستمی»
عنوان کتابی است که سعیدوفا با همکاری جاناتان رزنبام (منتقد سینمایی
آمریکای یها نیز چهره شناخته‌شد های نیست به سامان دادن ایده نهایی فیلم تهی هشده در خان های ساخت هشده توسط فرانک لویید رایت استفاده کرده و مشهور آمریکایی) پیرامون فیل مهای این فیل مساز برجسته ایرانی تهیه کرد،
که این کتاب در سال ۲۰۰۳توسط دانشگاه ایلینویز منتشر شد .وی افزون بر
کمک بسیاری کرده است که آن را می‌توان در تدوین بسیار خوب فیلم روایت خود را بر روی آن بکار گرفته است .همچنین فیلم دیگری که این همه این فعالی تها تاکنون فیل مهای متعددی نیز ساخته است که از آن جمله
می‌توان به «زن تاجیکی»« ،ثالث دور از خانه»« ،در خرابات» و «ماهی دیگر»
هم دید .این انتخاب هوشمندانه و البته متفاوت برای سعیدوفا چون قطاری فیل مساز در دست تهیه دارد درباره یک زن ایرانی هنرمند است که برای اشاره کرد« .جری و من» که در سال ۲۰۱۳به نمایش درآمد ،آخرین اثری
است که او می‌تواند خاطرات خود را بر آن سوار کرده و در خلال گذار از امرار معاش خود فعالیت دیگری انجام می‌دهد. است که تا این لحظه از او منتشرشده است.
پس از فیلم ،اولین سؤالی که در بخش گفتگو با فیل مساز از سعیدوفا پرسیده
مقاطع مختلف تاریخی ،رابط هاش را با سینما تبیین کند .از اینروست که فیلم هفدهمین نشست پلان در ماه سپتامبر به نمایش نسخه کامل و بدون سانسور شد درباره چرایی ساختن این فیلم بود .وی در توضیح گفت که در سال
۱۹۹۱درگیر پروژ های بود که در آن خاطرات زندگی تعدادی از زنان
مطالعه‌ای است از تصویر و هویت زنان در جامعه ایران پیش از انقلاب و پس فیلم «چنارستان» ساخته هادی آفریده اختصاص دارد .این مستند روایتگر مهاجر تاجیکی و افغانستانی ساکن امریکا را ثبت م یکرد .در روزهایی
که وی در حال آماد هسازی فیلمی بر اساس این خاطرات بود ،این ز نها
تاریخچه خیابان ول یعصر و چنارهای آن است. از آن در تبعید و مهاجرت ،که در سینما بازتاب پیداکرده است . علیرغم موافقت اولی هشان ،از انتشار این خاطرات منصرف شدند و ب هناچار
فیلم ناتمام ماند .این نکته باعث شد که سعیدوفا تصمیم بگیرد بجای پنهان
اینکه فیل مساز در هنگام ساخت «جری و من» به چه مخاطبی فکر شدن پشت دوربین و ساختن مستندی از زندگی دیگران ،دوربین را ب هسوی
خانواده خودش برگرداند و زندگی خود ،مادر و ز نهای دیگری را که
م یکرد سؤالی بود که یکی دیگر از شرک تکنندگان جلسه پرسید. در زندگی شخص یاش م یشناخت ،به تصویر بکشد و ای نچنین است که
سعیدوفا نیز در پاسخ گفت که برای او ب یاطلاعی دانشجویان و حتی In touch with Iranian diversity
همکاران دانشگاهی او از شناخت ایران پیش و پس از انقلاب در ابعاد «زن تاجیکی» تولید م یشود .وی افزود برای او ساختن فیلم شکلی از سینما
درمانی است و فیل مهایی چون «درغربت» یا «ماه ای دیگر» به مضامینی چون
مختلف تاریخی و فرهنگی ناراح تکننده بود .او گفت همکارانش از مهاجرت ،هویت و وطن می‌پردازند که در آن روزها دغدغه جدی او بوده
است .سا لها بعد وقتی یکی از همکاران سعیدوفا به او می‌گوید که چرا در
اینکهشرک تهایبزرگفیل مسازیقبلازانقلابدرایراندفترداشتند میان همه آنچه او در این سا لها ساخته رد و نشانی از سابقه فیل مسازی او در
ایران و خارج از ایران نیست ،این ایده در ذهن سعیدوفا شکل می‌گیرد که
وفیل مهایهالیوودیهمزمانباآمریکااکرانم یشدتعجبم یکردند. فیلمی درباره رابطه خودش با سینمای کلاسیک ،سینمای اروپا و سینمای
ایران بسازد .نسخه اولیه فیلم روایت طولان یتری بود که بنا به ملاحظات
ازای نرودرهنگامساختنفیلمعمدتاًبهمخاطبانخارجیفکرم یکرد. حقوقی مترتب بر استفاده از قطعات فیل مهای هالیوودی ،کوتا هتر شد و از
سعیدوفا در پاسخ به این سؤال که عک سالعمل آ نها که فیلم را دیده دل چنین فیلمی «جری و من» متولد شد.
«جری و من» مروری است بر تاریخ ایران و در خلال آن بازگویی زندگی
بودند چه بود گفت که کسانیکه جری لوییس را دوست داشتند فیلم فیل مساز و پیوندش با سینما .مهرناز سعیدوفا در سا لهای بحرانی آغازین
دهه سی شمسی (اوایل دهه پنجاه میلادی) به دنیا آمد .پدرش که یک
را دوست داشتند و آ نها که جری لوییس را دوست نداشتند با فیلم کارمند بانک سودایی بود ،علاقه‌مند جدی سینما معرفی م یشود که هر هفته
دختر کوچکش را به سال نهای سینما م یبرد و دختر نوجوان در غیاب مادر
ارتباط خوبی برقرار نکردند .او همچنین گفت که پس از ساخت هشدن اولین مکاشف ههای بصری عاشقانه و احساس یاش را در سینما تجربه م یکند.
رابطه سعیدوفا با سینمای کلاسیک هالیوود ماحصل همین دوران و دیدن
فیلم فرصت دیدار دوباره جری لوییس پیش نیامد و او هم علیرغم اینکه نسخ ههای دوبل هشده فیل مهاست .سا لها بعد و در اوایل دهه هفتاد میلادی
او این فرصت را پیدا م یکند که به انگلستان رفته و در آنجا در رشته سینما
امکان چنین دیداری برایش وجود داشت هرگز به چنین دیداری تن تحصیل کند و از این رهگذر سینمایی متفاوت از آنچه پی شتر دیده بود را
لمس کند .سینمایی که برسون ،آنتونیونی ،برگمان ،بونوئل ،ولز و هیچکاک
نداد چون معتقد بود دیدن برخی از چهر ههای هنری گهگاه تصویر را به او معرفی م یکند .همزمان بااینکه او خود را آماده بازگشت به ایران و
فیل مسازی در ایران کرده است انقلاب اسلامی به وقوع می‌پیوندد و بساط
خوب فیل مها و خاطره دوس تداشتنی آ نها را در هم م یشکند .با این سینما چند صباحی معلق م یشود .یک سال پس از آنکه سینماها دوباره
افتتاح می‌شوند و فیل مسازی رونق می‌گیرد ،سعیدوفا نیز همچون بسیاری
وصف فیلم را در اختیار پسر جری دیگر فعالیت فیل مسازی خود در ایران را با تولید فیلمی پیرامون کودکان
آغاز م یکند که این نیز مقارن م یشود با جنگ هشت‌ساله ایران و عراق
وام مﺴﮑﻦ /مﺮﮐﺰ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺑﺪهﮑاران و . . . لوییس قرارداد و آ نها نیز فیلم را به که روند تولید فیلم را متوقف م یکند .او که در این دوران مشغول تدریس
جری نشان دادند. سینما در ایران است (جعفر پناهی از شاگردان او بود) با مشکلات متعددی
روبرو م یشود که تدریس در دانشگاه را برای او ناخوشایند م یکند .افزون
یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در بر آن سعیدوفا که در زندگی شخصی نیز خوشحال نیست ،به آمریکا سفر
م یکند تا چندی از جنگ و مسائل خانوادگی ناشی از طلاق فاصله بگیرد و
”!“Licensed Professionals Worth Knowing For Excellent Client Service نشست پرسش و پاسخ با اشاره به در نهایت در آمریکا ماندگار م یشود .در آنجاست که سینمای کلاسیک با
…����� �� ��“ B�� �� N� C�����, N بخ شهایی از فیلم که فوتیجهای 26آن قهرمانان مرد یکه‌بزن چون جان وین یا عاشق‌پیش ههایی چون پل نیومن،
تلویزیون الجزیره را از بمباران مونتگمری کلیف و فرانک سیناترا از یکسو و از سوی دیگر جری لوییس
” !������� �� ����� ��� ��� �������� � �’����� شاد و سرخوش که شمای لهایی از رویای آمریکای قاب لاعتماد ،رؤیایی و
ایده آل بودند ،به ناگاه و در مواجهه مستقیم سعیدوفا با آمریکای واقعی
604-893-8000 غزه نشان م یدهد آن را در پیوند Vol. 22 / No. 1359 - Friday, Sep. 4, 2015
ارگانیک با سایر قسم تها ندید.
debthelp@bayviewcanada.ca سعیدوفا نیز این انتقاد را پذیرفت
We can help with the following: و گفت که وقوع چنین اتفاقی
● New Home Purchase and/or Refinancing در مستندهایی که شخصی و
●2nd and 3rd Mortgages اتوبیوگرافیک هستند اجتنا بناپذیر
●Canada Revenue Tax Debts است چراکه حالات و احساسات
●ICBC and MSP Debts فیل مساز خواسته یا ناخواسته به
●High Interest Credit Card Debts, Lines of Credit
●Consolidation of all Loans اثرش راه م ییابد .از اینروست که
●Options in Property Foreclosures تصویر کودکان و زنان مجروح غزه
*** FOR YOUR FREE CONFIDENTIAL CONSULTATION, 604-893-8000 از بم بهای خوشه‌ای فسفری که در
Bayview Debt Help Centre Ltd. سال ۲۰۰۹روی صفحه شبک ههای
*** *** By appointment only, NO walk-ins تلویزیونی نقش بست او را آ نچنان
مﻮﺳﺴﻪای ﺑﺮای هﻤﯿاری در راﻩﺣﻞ ﺑﺪهﯽهای ﺷﻤا منقلب کرد که راهی جز گنجاندن
آن در فیلم نداشت .سعیدوفا پی شتر
Suite 500 – 535 Thurlow Street, Vancouver, BC V6E 3L2 گفته بود که فیل مسازی برای او
شکلی از سینمادرمانی است.
