Page 26 - Shahrvand BC No.1234
P. 26
سیاست
26سرمایه‌داری و مسئل ِه گذار از آن :و پاسخی به نقدها
در هــر صورت ،این کشــورها عل یرغــم تمامی مشــکلاتی که با آن برای کســب قدرت دولتی با حمایت اکثریت مردم ارائه کنند ،انقلاب ادام هی صفحه ۲۴ سال متسیب /شماره - 1234جمعه 23نیدرورف 1392
مواج هاند ،به خاطر ســاخت سیاســی دموکراتیک و ســطح نســبتاً در این کشورها خطرنا کتر است .نمون هها فراوا ناند و نیازی به توضیح امریــکا هنوز پا بر جا هســتند) .همه این دولت‌هــا پس از پیروزی
بــالای رفاه اجتماعی ،در صــورت موفقی ِت چپ و مبــارزه طرفداران انتخاباتی تغییرات بســیار اساسی و بنیانی در کشورهای خود ایجاد In touch with Iranian diversity
سوسیالیسم ،شانس بهتری برای گذار از ســرمای هداری دارند .پار‌های اضافی نیست. کردند .دیگری انقلاب‌های ارتجاعی‌اند ،که عمدتاً در کشورهای اکثراً
طرفداران انقلا بهای ناگهانی ادعا م یکنند که بهبود شرایط کارگران، عامل دیگر ،مداخله خارجی اســت که البته در تمام انقلا بهای تاریخ مسلمان تحت هدایت بنیادگرایان سنی یا شیعی برای کسب قدرت Vol. 20 / No. 1234 - Friday, Apr. 12, 2013
به ویژه اگر در کشــوری سیاس تهای مشارکت در تصمی مگیر یها ،یا نقش مهمی داشــته ،اما امــروزه نقش به مراتب مهم تــر و با ابزاری
دموکراسی صنعتی ،بر قرار شــود ،م یتواند «سازش طبقاتی» قلمداد پیچید‌هتــر بر عهده دارد .تک قطبی شــدن ابرقدرت امریکا ،به همراه تلاش می‌کنند. 26
شود ،و کارگران را از مبارزات اصلی خود منحرف سازد .این برخورد به متحدین اروپائی و شی خنشی نهای نفتی امکانات وسیعی برای سرکوب تاکید من بر این اســت کــه انقلاب‌هایی که از نوع اکثریت آگاه
همان اندازه غیرمنطقی است که درست وارونه آن را مطرح کنیم ،و آن نباشند ،محکوم به شکســت‌اند ،چرا که یــک انقلاب سریع که
اینکه برای تقویت رادیکالیســم کارگران سعی کنیم که شرایط کاری و یا منحرف کرد ِن حرک تهای ترق یخواهانه پیدا کرد‌هاند. بــر اثر یک بحران یا جنــگ ،اقلیتی را به قدرت نشــاند ،نمی‌تواند
و در آمدی آ نها بد تر شــود! برخورد مارکس به « ِگسد» و اعتراض به حال اگر انقلا بهای سریع محکوم به شکست بود هاند ،آلترناتیو در میان آنارش ِی شــرایط انقلابی مسائل عدیده اقتصادی ،سیاسی و
«کلام ـ افروز ِی انقلابی» او را ،که در بالا به آن اشاره شد ،به یادآوریم. دیگر ،یعنی اصلاحات سوســیال دموکراتیک نیز در همه جا اجتماعی را ســریعاً حل کند ،به انتظارات انبارشده اکثریت محروم
البته واقعیتی است که با بهبود نسبی وضعیت شغلی و زندگی کارگران عق بنشــینی کرده و در مواردی به سیاســ تهای نو لیبرالی بلافاصله پاسخ گوید ،عکس‌العمل دشمنان داخلی و خارجی انقلاب
و طبقه متوســط ،بسیاری جذب نظام حاکم و خواهان حفظ موقعیت گرایش یافت هاند .تمامی این سوســیال دموکــرات ها آرمان گذار به را خنثی کند ،و برای حفظ بقای خود ناچار به ســرکوب و اســتقرار
موجود م یشــوند .اینجاست که نقش روشــنفکران ارگانیک و آگاهی سوسیالیســم را کنار گذاشــت هاند ،و تنها اصلاح سرمای هداری را هدف یک دیکتاتوری جدید می‌شــود .همین استقرار دیکتاتوری و فقدان
قرار داد‌هاند .به مثال ســوئد اشــاره م یکنم .حزب سوسیال دموکرات دموکراسی اســت که بزرگ‌ترین مانع پیشــروی یک انقلاب واقعی
رسانی جریانات سیاس ِی چپ حائز نهایت اهمیت م یگردد. سوئد که در دهه ۱۹۲۰سیاست سوسیالیستی «اشتراکی کردن منابع اجتماعــی می‌شــود که مســتلزم تغییرات ســاختی در عرصه‌های
انقــاب اجتماعی با حضور اکثریــت آگاه ،یک روند بســیار طولانی طبیعی ،بانک ها ،حمل و نقل و ارتباطات» را در پیش گرفت ،در دهه
است مبتنی بر آموزش و ســازما ندهی و مبارزه ب یامان برای استقرار ۳۰ناچار شد آ نها را تعدیل نماید و بجای آن به سیاس تهای تدریجی اقتصادی ،سیاسی و اجتماعی است.
آزاد یهای سیاســی و دموکراســی ،بهبود وضع نیروی کار و تحمیل روی آورد؛ یعنی توزیع عادلان ِه قدرت خرید ،اصلاح رادیکا ِل سیســتم نمون ههای انقلا بهای روس و چین روشن ،و من مایلم به مثال انقلاب
عق بنشــینی به سرمایه و دولت ســرمای هداری .از جمله طبقه کارگر مالیاتی ،همزمان با تاکید بر حمایت از حق مالکیت و بخش خصوصی ۱۹۱۸-۱۹آلمــان که کمتر در جنبش ایران مطرح بوده اشــار‌هکنم.
برای کسب آگاهی به تشک لهای مستقل نیاز دارد ،تشک لهای و کاهش کســری بودجه .با غلبه نئولیبرالیسم به ویژه از دهه ۸۰این ایــن انقلاب در کشــوری اتفاق م یافتد که از نظــر ذهنی بزر گترین
مستقل بدون وجود دموکراسی امکا نناپذیر است و دموکراسی حزب و دیگر احزاب سوســیال دموکرات اروپا عق بنشــینی بیشتری شــخصی تهای تاریخ چ ِپ جهان در آن پرور شیافته بودند؛ از مارکس
بدون مبــارزات همگانی و فرا طبقاتــی امکانی ندارد .هدف کردند و سیاســ تهای خود را به «لیبرال سوسیالیسم» ،و در مواردی گرفته تا به بل ،لیبکنخ ِت پدر و پســر ،برنشتاین ،کائوتسکی ،زتکین،
به «لیبرالیس ِم» بدو ِن سوسیالیسم تقلیل دادند .جدا شدن جناح چپ هیلفردینگ ،لوگزامبــورگ ،و دیگران ،و بســیاری از آ نها در دوران
«سوسیال دموکراس ِی رادیکال» عبور از این مسیر است. و تشکیل حزب جداگانه نیز در تسریع این روند بی تأثیر نبود .بررسی انقلاب آلمان رهبری جنبش را در دســت داشــتند .حزب سوســیال
برکنــار از محدودی تهای جدیدی که جهانی شــدن ســرمایه برای دلایل این عق بنشــینی ها را نیز باید به مقاله دیگری موکول کرد ،اما دموکرات قبل از جنگ بیش از یک میلیون عضو فعال داشــت .از نظر
نیروی کار و طرفداران آن ایجاد کرده ،باید به فرص تهای جدیدی دلایل عمده آن از یک ســو به افزایش قدرت سرمایه جهانی و تسهی ِل عینی ،آلمان یکی از صنعت یترین کشورهای جهان بود .با انبوه عظیم
که برای نیروهــای مترقی بوجود آمده نیز اشــاره کنیم .امروزه تحرک و نقل انتقال سرمایه ،و از سوی دیگر به ضعف مبارزاتی اردوی و متشکل کارگران صنعتی که در انقلاب شرکت داشتند و «شوراهای
خواســ تهای عدال تخواهانه ،آزادی طلبانه و دموکراســی بیش از هر کارگری» (٬رات٬ها) نیز ایجاد کرده بودند .با ســقوط امپراطوری پس
زمان دیگری همگانی شده و با بهر‌هگیری از انقلاب عظیم اطلاعاتی هم کار و جریانات سوسیال دموکرات مربوط م یشود. از جنگ ،سوسیالیســ تها قدرت دولتی را بدست م یگیرند ،اما انقلاب
حکوم تهای ارتجاعی و سرکوبگر محلی و هم قدر تهای امپریالیستی البته لازم است این واقعیت را در نظر گیریم که عل یرغم تمامی راست شکســت م یخورد .چرا؟ جناح اسپارتاکیس تها و کمونیس تها ،جناح
را دچار مشــکل ساخته است .جنب شهای جدید متکی به اتحاد عمل رو یهای این جریانات سوسیال دموکرات و سلطه نئولیبرالیسم ،تعرض سوسیال دموکرات ها را به خاطر راست روی محکوم م یکردند ،و جناح
فرا طبقاتــی و هم جهتی جنب شهای کارگری ،زنان ،دانشــجویان ،و وســیع علیه دولت رفاه و افزایش نابرابر یها ،بســیاری سیاس تهای سوســیال دموکرات ،جناح کمونیســت را به خاطر چپ روی محکوم
طرفــداران محی طزیســت در عرصه ملی و بی نالمللی اســت و نوعی اقتصادی و اجتماعی که آ نهــا پای هریزی کردند ،کماکان بر قرارند ،و م یکردنــد ،و طنز تلخ آن بــود که حق با هر دو جناح بود .بررســی
«انقلاب آرام» اما پی گیر و مبارز‌هجویانه را م یطلبد که هم اکنون در حتی راس تترین دول تها نیز نتوانست هاند بسیاری از دست آوردها را از شکســت این انقلاب و دیگر انقلا بها ،در این مختصر نم یگنجد ،و در
اکثریت نیروی کار و خانواد‌ههای آ نها پس بگیرند .این امر البته هم به
همه جا از جمله کشورمان در جریان است. خاطر ادامه مبارزات هر چند کاهش یافته اتحادی ههای کارگری ،و هم نوشته جداگان های به آن خواهم پرداخت.
به خاطر منافعی که سرمایه داران نیز از آن برده و م یبرند ،بوده است. اگر این انقلا بها در گذشــته که اســتقرار سوسیالیسم در یک کشور
*** هم اکنون نه تنها در کشــورهای باسابقه سوســیال دموکراسی ،بلکه تا حدودی شــانس بهتری داشت ،شکســت خوردند ،در عصر حاضر و
. . .ادامه دارد در تمامی کشورهایی که ســطح نسبتاً بالاتری از «دولت رفاه» دارند، جهانی شدن تمامی ابعاد سرمایه با مشکلات و موانع به مراتب بیشتری
عل یرغم سیاس تهای کاهش خدمات ،هنوز سطح هزین ههای مواج هاند ،و جز در خیال هیچ شانســی بــرای موفقیت ندارند .جهانی
مقاله کامل را در وبسایت شهروند ب یسیwww.shahrgon.com : اجتماعی تأمی نشده توسط دولت در بالاترین رده است .بالاترین شدن سرمایه و قدرتمند تر شدن اردوگاه سرمایه در مقابل نیروی کار،
مطالعه نمائید. سطح تأمین اجتماعی ،بالاترین «شاخص توسعه انسانی» در جهان ،و که در مقاله قبلی به آن اشــاره کرد‌هام ،محدودی تهای فراوانی را برای
کمترین میزان تفاو تهای درآمدی بین گرو‌ههای درآمدی مختلف را این نوع انقلا بها بوجود آورده .من در اینجا به چند مثال اکتفا م یکنم.
پ ینوش تها: در همین کشورها م یتوان مشــاهده کرد .برای نمونه بانک اطلاعاتی فرض کنیم که یک جریان انقلابی طرفدار سوسیالیسم در کشوری به
--------------------------- هزین ههای اجتماعی او.ای.سی.دی ( )OECD, Socx databaseنشان قدرت برســد( ،البته در مقاله قبلی استدلال کردم که به دلایل ذهنی
[ ]۱س .رهنما «آیا دوران ســرمایه داری ســر آمده؟» ،نقد اقتصاد سیاسی، م یدهد که مثلًا در کشورهای اتحادیه اروپا ،هزین ههای اجتماعی دولت و عینی چنین فرضی نم یتواند عملی شــود ،اما بهــر حال به عنوان
گویا ،شهروند ،اخبار روز ،عصر نو (از جمله بازنشستگی ،بهداشــت ،بیکاری ،مسکن ،حمایت خانواده و فــرض م یتوان آن را در نظر گرفت) .قاعدتاً اولین کار نظام جدید باید
[ ]۲برای تســهیل مراجعه ،مأخذها را به طور عمده از آرشــیو اینترنتی آثار غیره) که در سال ۱۹۶۰حدود ٪۱۰تولید ناخالص داخلی این کشورها «اجتماعی کردن» یا اشــتراکی کردن وســایل تولید یا قسمت عمده
بوده ،از آن زمان مدام رو به افزایش داشــته ،و در سال ۲۰۱۲به طور آن باشد .باید اطمینان داشــت که حتی قبل از اعلام این سیاست ،با
مارکس انگلس بر گزید‌هام تخمینی ٪۲۵تولید ناخالص داخلی بوده است .با احتساب هزین ههای تســهیلات ارتباطی جدید حجم عظیمی از سرمای هها از کشور«فرار»
[۳]http://www.marxists.org/archive/marx/works/1852/18th- اجتماعی بخش خصوصی ،که البته بخش بســیار کوچکی را (بجز در م یکننــد .همین امر امکانات محدود تری را برای گســترش تولید و
brumaire/ امریکا و تا حدودی هلند) شــامل م یشود ،این رقم برای فرانسه ٪۳۵
[۴] http://www.marxists.org/archive/marx/works/1871/ و برای دانمارک ،سوئد ،بلژیک ،اتریش و آلمان حدود ٪۳۲است]۱۳[. خدمات و توزیع عادلانه بوجود م یآورد.
letters/71_04_12.htm یا در زمینه «شاخص توسعه انســانی» ( ،)HDI indexکه کشورها را از نظــر ترکیب طبقاتی نیــز جوامع امروزی به نســبت جوامع اواخر
[۵] http://www.marxists.org/archive/marx/works/download/pdf/ بر اســاس سه عامل آموزش ،سلامتی ،و در آمد رد‌هبندی م یکند ،این قرن نوزدهم و اوایل قرن بیســتم ،با یک طبقه متوســ ِط جدی ِد بسیار
Manifesto.pdf کشورها همه جزء بالاترین رد‌هها هستند ]۱۴[.در رابطه با توزیع ثروت، وســیع روبرو هستند که در دستگا‌ههای دولت و در شرک تهای بزرگ
شــاخص «جینی» ( )Giniکه از جمله نابرابر یهای درآمدی جمعیت و متوســط بخش خصوصی بکار مشــغو لاند ،و به خاطر تحصیلات و
[ ]۶مجموع آثار مارکس و انگلس ،لارنس و ویشارت ،جلد ،۱۸ص ۱۶۰ را محاسبه م یکند (هر چه رقم نزدیک تر به صفر باشد ،نسبت برابری موقعیت اجتماع یشان تمامی حرف ههای حساس رادر بخ شهایدولتی
[« ]۷بحث پارلمانی در باره قانون ضد سوسیالیستی» ،مجموعه آثار مارکس/ بالاتر ،و هر چه به ۱۰۰نزدیک تر باشــد ،نابرابری بیشتراست) ،نشان و خصوصی کنترل م یکنند .برای دولت سوسیالیســتی تازه به قدرت
م یدهد که این کشورها ،حتی پس از عق بنشین یهای سا لهای اخیر رســیده ب یتوجهی به خواس تهای پر هزینه این طبق ِه از نظر سیاسی
انگلس ،جلد ،۲۴ص ۲۴۸ و افزایش شــاخص نابرابری ،پایی نترین (بهترین) رد‌هها را دارند ،مثلًا متزلزل م یتواند سخت مسئل هساز شود ،و نه تنها بخش وسیعی از آ نها
[ ]۸نامه مارکس به هایندمان ۸ ،مــارس ،۱۸۸۰برگزیده مکاتبات مارکس/ کشــورهایی چون دانمارک ،نروژ ،ســوئد ،اتریش ،و آلمان بین ۲۴تا را به مقابله با نظام جدید ســوق م یدهد ،بلکه باعث «فرار مغزها» نیز
،۲۸و کشــورهایی چون فرانســه ،بلژیک و انگلیس رقمی بین ۳۲تا بشود .از سوی دیگر تأمین خواس تهای طبقه متوسط محدودی تهای
انگلس ،چاپ مسکو.۱۹۷۵ ، ۳۴را دارند ]۱۵[ .در مورد ســطح آموزش نیز ،مثلًا در رابطه با آزمو ِن بیشــتری را در راه تأمین خواس تهای طبقه کارگر و دهقان و بیکاران
[۹] http://www.marxists.org/archive/marx/works/1880/05/parti- «پیســا» ( )PISAکه میزان اطلاع دان شآموزان ۱۵ســاله کشورهای ایجــاد م یکند .تنها راه حل برخور ِد بهینه (اپتیمم) به خواســ تهای
ouvrier.htm جهان را در زمینه ریاضی ،علوم و خواندن هر ســه سال ی کبار مقایسه متضاد طبقه متوسط جدید و طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان است ،و
[ ]۱۰نامه مارکس به دوملا نیــو ون هویس ۲۲ ،فوریه ،۱۸۸۱مجموعه آثار م یکند ،این کشــورها در زمره بالاترین هستند ]۱۶[ .ب یتردید سابقه
استعماری ،نو اســتعماری و امپریالیســتی پار‌های از این کشورها در چنین کاری از یک انقلاب سریع ساخته نیست.
مارکس و انگلس ،جلد ،۴۶ص ۶۵ـ۶۷ بهبود وضع اقتصادی این کشورها و ارتقاء سطح زندگی مردمان آ نها در پار‌های جوامع اکثراً مســلمان ،نیروهــای چپ و ترق یخواه با خطر
[« ]۱۱مانیفست کمونیست» ،ترجمه حسن مرتضوی و محمود عبادیان ،ص تأثیر بسیاری داشته ،اما بحث ما در اینجا ریش هیابی ثروت ملل نیست، دیگری نیز مواج هاند و آن حضور رو به رشــد انقلابیون اسلا مگراست،
بلکه نشــان دادن تداو ِم دولت رفاهی ،عل یرغم همه عق بنشین یهای که با استفاده از بحرا نهای سیاسی و اقتصادی و با استفاده از اعتقادات
۲۸ ،۳۰۱ ،۳۱۱ ،۳۱۷ اکثریت مردم ،کوشــش م یکنند قدرت سیاسی را در دست گیرند .از
[۱۲] http://www.marxists.org/archive/marx/works/1850/class- ده ههای اخیر ،است. این روست که مادام که نیروهای مترقی نتوانند آلترناتیو سیاسی جدی
struggles-france/intro.htm
[۱3] http://www.oecd.org/els/soc/
socialexpendituredatabasesocx.htm
[14] http://hdr.undp.org/en/statistics/
_[۱5]http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by
income_equality
_[۱6]http://en.wikipedia.org/wiki/Programme_for
International_Student_Assessment
26سرمایه‌داری و مسئل ِه گذار از آن :و پاسخی به نقدها
در هــر صورت ،این کشــورها عل یرغــم تمامی مشــکلاتی که با آن برای کســب قدرت دولتی با حمایت اکثریت مردم ارائه کنند ،انقلاب ادام هی صفحه ۲۴ سال متسیب /شماره - 1234جمعه 23نیدرورف 1392
مواج هاند ،به خاطر ســاخت سیاســی دموکراتیک و ســطح نســبتاً در این کشورها خطرنا کتر است .نمون هها فراوا ناند و نیازی به توضیح امریــکا هنوز پا بر جا هســتند) .همه این دولت‌هــا پس از پیروزی
بــالای رفاه اجتماعی ،در صــورت موفقی ِت چپ و مبــارزه طرفداران انتخاباتی تغییرات بســیار اساسی و بنیانی در کشورهای خود ایجاد In touch with Iranian diversity
سوسیالیسم ،شانس بهتری برای گذار از ســرمای هداری دارند .پار‌های اضافی نیست. کردند .دیگری انقلاب‌های ارتجاعی‌اند ،که عمدتاً در کشورهای اکثراً
طرفداران انقلا بهای ناگهانی ادعا م یکنند که بهبود شرایط کارگران، عامل دیگر ،مداخله خارجی اســت که البته در تمام انقلا بهای تاریخ مسلمان تحت هدایت بنیادگرایان سنی یا شیعی برای کسب قدرت Vol. 20 / No. 1234 - Friday, Apr. 12, 2013
به ویژه اگر در کشــوری سیاس تهای مشارکت در تصمی مگیر یها ،یا نقش مهمی داشــته ،اما امــروزه نقش به مراتب مهم تــر و با ابزاری
دموکراسی صنعتی ،بر قرار شــود ،م یتواند «سازش طبقاتی» قلمداد پیچید‌هتــر بر عهده دارد .تک قطبی شــدن ابرقدرت امریکا ،به همراه تلاش می‌کنند. 26
شود ،و کارگران را از مبارزات اصلی خود منحرف سازد .این برخورد به متحدین اروپائی و شی خنشی نهای نفتی امکانات وسیعی برای سرکوب تاکید من بر این اســت کــه انقلاب‌هایی که از نوع اکثریت آگاه
همان اندازه غیرمنطقی است که درست وارونه آن را مطرح کنیم ،و آن نباشند ،محکوم به شکســت‌اند ،چرا که یــک انقلاب سریع که
اینکه برای تقویت رادیکالیســم کارگران سعی کنیم که شرایط کاری و یا منحرف کرد ِن حرک تهای ترق یخواهانه پیدا کرد‌هاند. بــر اثر یک بحران یا جنــگ ،اقلیتی را به قدرت نشــاند ،نمی‌تواند
و در آمدی آ نها بد تر شــود! برخورد مارکس به « ِگسد» و اعتراض به حال اگر انقلا بهای سریع محکوم به شکست بود هاند ،آلترناتیو در میان آنارش ِی شــرایط انقلابی مسائل عدیده اقتصادی ،سیاسی و
«کلام ـ افروز ِی انقلابی» او را ،که در بالا به آن اشاره شد ،به یادآوریم. دیگر ،یعنی اصلاحات سوســیال دموکراتیک نیز در همه جا اجتماعی را ســریعاً حل کند ،به انتظارات انبارشده اکثریت محروم
البته واقعیتی است که با بهبود نسبی وضعیت شغلی و زندگی کارگران عق بنشــینی کرده و در مواردی به سیاســ تهای نو لیبرالی بلافاصله پاسخ گوید ،عکس‌العمل دشمنان داخلی و خارجی انقلاب
و طبقه متوســط ،بسیاری جذب نظام حاکم و خواهان حفظ موقعیت گرایش یافت هاند .تمامی این سوســیال دموکــرات ها آرمان گذار به را خنثی کند ،و برای حفظ بقای خود ناچار به ســرکوب و اســتقرار
موجود م یشــوند .اینجاست که نقش روشــنفکران ارگانیک و آگاهی سوسیالیســم را کنار گذاشــت هاند ،و تنها اصلاح سرمای هداری را هدف یک دیکتاتوری جدید می‌شــود .همین استقرار دیکتاتوری و فقدان
قرار داد‌هاند .به مثال ســوئد اشــاره م یکنم .حزب سوسیال دموکرات دموکراسی اســت که بزرگ‌ترین مانع پیشــروی یک انقلاب واقعی
رسانی جریانات سیاس ِی چپ حائز نهایت اهمیت م یگردد. سوئد که در دهه ۱۹۲۰سیاست سوسیالیستی «اشتراکی کردن منابع اجتماعــی می‌شــود که مســتلزم تغییرات ســاختی در عرصه‌های
انقــاب اجتماعی با حضور اکثریــت آگاه ،یک روند بســیار طولانی طبیعی ،بانک ها ،حمل و نقل و ارتباطات» را در پیش گرفت ،در دهه
است مبتنی بر آموزش و ســازما ندهی و مبارزه ب یامان برای استقرار ۳۰ناچار شد آ نها را تعدیل نماید و بجای آن به سیاس تهای تدریجی اقتصادی ،سیاسی و اجتماعی است.
آزاد یهای سیاســی و دموکراســی ،بهبود وضع نیروی کار و تحمیل روی آورد؛ یعنی توزیع عادلان ِه قدرت خرید ،اصلاح رادیکا ِل سیســتم نمون ههای انقلا بهای روس و چین روشن ،و من مایلم به مثال انقلاب
عق بنشــینی به سرمایه و دولت ســرمای هداری .از جمله طبقه کارگر مالیاتی ،همزمان با تاکید بر حمایت از حق مالکیت و بخش خصوصی ۱۹۱۸-۱۹آلمــان که کمتر در جنبش ایران مطرح بوده اشــار‌هکنم.
برای کسب آگاهی به تشک لهای مستقل نیاز دارد ،تشک لهای و کاهش کســری بودجه .با غلبه نئولیبرالیسم به ویژه از دهه ۸۰این ایــن انقلاب در کشــوری اتفاق م یافتد که از نظــر ذهنی بزر گترین
مستقل بدون وجود دموکراسی امکا نناپذیر است و دموکراسی حزب و دیگر احزاب سوســیال دموکرات اروپا عق بنشــینی بیشتری شــخصی تهای تاریخ چ ِپ جهان در آن پرور شیافته بودند؛ از مارکس
بدون مبــارزات همگانی و فرا طبقاتــی امکانی ندارد .هدف کردند و سیاســ تهای خود را به «لیبرال سوسیالیسم» ،و در مواردی گرفته تا به بل ،لیبکنخ ِت پدر و پســر ،برنشتاین ،کائوتسکی ،زتکین،
به «لیبرالیس ِم» بدو ِن سوسیالیسم تقلیل دادند .جدا شدن جناح چپ هیلفردینگ ،لوگزامبــورگ ،و دیگران ،و بســیاری از آ نها در دوران
«سوسیال دموکراس ِی رادیکال» عبور از این مسیر است. و تشکیل حزب جداگانه نیز در تسریع این روند بی تأثیر نبود .بررسی انقلاب آلمان رهبری جنبش را در دســت داشــتند .حزب سوســیال
برکنــار از محدودی تهای جدیدی که جهانی شــدن ســرمایه برای دلایل این عق بنشــینی ها را نیز باید به مقاله دیگری موکول کرد ،اما دموکرات قبل از جنگ بیش از یک میلیون عضو فعال داشــت .از نظر
نیروی کار و طرفداران آن ایجاد کرده ،باید به فرص تهای جدیدی دلایل عمده آن از یک ســو به افزایش قدرت سرمایه جهانی و تسهی ِل عینی ،آلمان یکی از صنعت یترین کشورهای جهان بود .با انبوه عظیم
که برای نیروهــای مترقی بوجود آمده نیز اشــاره کنیم .امروزه تحرک و نقل انتقال سرمایه ،و از سوی دیگر به ضعف مبارزاتی اردوی و متشکل کارگران صنعتی که در انقلاب شرکت داشتند و «شوراهای
خواســ تهای عدال تخواهانه ،آزادی طلبانه و دموکراســی بیش از هر کارگری» (٬رات٬ها) نیز ایجاد کرده بودند .با ســقوط امپراطوری پس
زمان دیگری همگانی شده و با بهر‌هگیری از انقلاب عظیم اطلاعاتی هم کار و جریانات سوسیال دموکرات مربوط م یشود. از جنگ ،سوسیالیســ تها قدرت دولتی را بدست م یگیرند ،اما انقلاب
حکوم تهای ارتجاعی و سرکوبگر محلی و هم قدر تهای امپریالیستی البته لازم است این واقعیت را در نظر گیریم که عل یرغم تمامی راست شکســت م یخورد .چرا؟ جناح اسپارتاکیس تها و کمونیس تها ،جناح
را دچار مشــکل ساخته است .جنب شهای جدید متکی به اتحاد عمل رو یهای این جریانات سوسیال دموکرات و سلطه نئولیبرالیسم ،تعرض سوسیال دموکرات ها را به خاطر راست روی محکوم م یکردند ،و جناح
فرا طبقاتــی و هم جهتی جنب شهای کارگری ،زنان ،دانشــجویان ،و وســیع علیه دولت رفاه و افزایش نابرابر یها ،بســیاری سیاس تهای سوســیال دموکرات ،جناح کمونیســت را به خاطر چپ روی محکوم
طرفــداران محی طزیســت در عرصه ملی و بی نالمللی اســت و نوعی اقتصادی و اجتماعی که آ نهــا پای هریزی کردند ،کماکان بر قرارند ،و م یکردنــد ،و طنز تلخ آن بــود که حق با هر دو جناح بود .بررســی
«انقلاب آرام» اما پی گیر و مبارز‌هجویانه را م یطلبد که هم اکنون در حتی راس تترین دول تها نیز نتوانست هاند بسیاری از دست آوردها را از شکســت این انقلاب و دیگر انقلا بها ،در این مختصر نم یگنجد ،و در
اکثریت نیروی کار و خانواد‌ههای آ نها پس بگیرند .این امر البته هم به
همه جا از جمله کشورمان در جریان است. خاطر ادامه مبارزات هر چند کاهش یافته اتحادی ههای کارگری ،و هم نوشته جداگان های به آن خواهم پرداخت.
به خاطر منافعی که سرمایه داران نیز از آن برده و م یبرند ،بوده است. اگر این انقلا بها در گذشــته که اســتقرار سوسیالیسم در یک کشور
*** هم اکنون نه تنها در کشــورهای باسابقه سوســیال دموکراسی ،بلکه تا حدودی شــانس بهتری داشت ،شکســت خوردند ،در عصر حاضر و
. . .ادامه دارد در تمامی کشورهایی که ســطح نسبتاً بالاتری از «دولت رفاه» دارند، جهانی شدن تمامی ابعاد سرمایه با مشکلات و موانع به مراتب بیشتری
عل یرغم سیاس تهای کاهش خدمات ،هنوز سطح هزین ههای مواج هاند ،و جز در خیال هیچ شانســی بــرای موفقیت ندارند .جهانی
مقاله کامل را در وبسایت شهروند ب یسیwww.shahrgon.com : اجتماعی تأمی نشده توسط دولت در بالاترین رده است .بالاترین شدن سرمایه و قدرتمند تر شدن اردوگاه سرمایه در مقابل نیروی کار،
مطالعه نمائید. سطح تأمین اجتماعی ،بالاترین «شاخص توسعه انسانی» در جهان ،و که در مقاله قبلی به آن اشــاره کرد‌هام ،محدودی تهای فراوانی را برای
کمترین میزان تفاو تهای درآمدی بین گرو‌ههای درآمدی مختلف را این نوع انقلا بها بوجود آورده .من در اینجا به چند مثال اکتفا م یکنم.
پ ینوش تها: در همین کشورها م یتوان مشــاهده کرد .برای نمونه بانک اطلاعاتی فرض کنیم که یک جریان انقلابی طرفدار سوسیالیسم در کشوری به
--------------------------- هزین ههای اجتماعی او.ای.سی.دی ( )OECD, Socx databaseنشان قدرت برســد( ،البته در مقاله قبلی استدلال کردم که به دلایل ذهنی
[ ]۱س .رهنما «آیا دوران ســرمایه داری ســر آمده؟» ،نقد اقتصاد سیاسی، م یدهد که مثلًا در کشورهای اتحادیه اروپا ،هزین ههای اجتماعی دولت و عینی چنین فرضی نم یتواند عملی شــود ،اما بهــر حال به عنوان
گویا ،شهروند ،اخبار روز ،عصر نو (از جمله بازنشستگی ،بهداشــت ،بیکاری ،مسکن ،حمایت خانواده و فــرض م یتوان آن را در نظر گرفت) .قاعدتاً اولین کار نظام جدید باید
[ ]۲برای تســهیل مراجعه ،مأخذها را به طور عمده از آرشــیو اینترنتی آثار غیره) که در سال ۱۹۶۰حدود ٪۱۰تولید ناخالص داخلی این کشورها «اجتماعی کردن» یا اشــتراکی کردن وســایل تولید یا قسمت عمده
بوده ،از آن زمان مدام رو به افزایش داشــته ،و در سال ۲۰۱۲به طور آن باشد .باید اطمینان داشــت که حتی قبل از اعلام این سیاست ،با
مارکس انگلس بر گزید‌هام تخمینی ٪۲۵تولید ناخالص داخلی بوده است .با احتساب هزین ههای تســهیلات ارتباطی جدید حجم عظیمی از سرمای هها از کشور«فرار»
[۳]http://www.marxists.org/archive/marx/works/1852/18th- اجتماعی بخش خصوصی ،که البته بخش بســیار کوچکی را (بجز در م یکننــد .همین امر امکانات محدود تری را برای گســترش تولید و
brumaire/ امریکا و تا حدودی هلند) شــامل م یشود ،این رقم برای فرانسه ٪۳۵
[۴] http://www.marxists.org/archive/marx/works/1871/ و برای دانمارک ،سوئد ،بلژیک ،اتریش و آلمان حدود ٪۳۲است]۱۳[. خدمات و توزیع عادلانه بوجود م یآورد.
letters/71_04_12.htm یا در زمینه «شاخص توسعه انســانی» ( ،)HDI indexکه کشورها را از نظــر ترکیب طبقاتی نیــز جوامع امروزی به نســبت جوامع اواخر
[۵] http://www.marxists.org/archive/marx/works/download/pdf/ بر اســاس سه عامل آموزش ،سلامتی ،و در آمد رد‌هبندی م یکند ،این قرن نوزدهم و اوایل قرن بیســتم ،با یک طبقه متوســ ِط جدی ِد بسیار
Manifesto.pdf کشورها همه جزء بالاترین رد‌هها هستند ]۱۴[.در رابطه با توزیع ثروت، وســیع روبرو هستند که در دستگا‌ههای دولت و در شرک تهای بزرگ
شــاخص «جینی» ( )Giniکه از جمله نابرابر یهای درآمدی جمعیت و متوســط بخش خصوصی بکار مشــغو لاند ،و به خاطر تحصیلات و
[ ]۶مجموع آثار مارکس و انگلس ،لارنس و ویشارت ،جلد ،۱۸ص ۱۶۰ را محاسبه م یکند (هر چه رقم نزدیک تر به صفر باشد ،نسبت برابری موقعیت اجتماع یشان تمامی حرف ههای حساس رادر بخ شهایدولتی
[« ]۷بحث پارلمانی در باره قانون ضد سوسیالیستی» ،مجموعه آثار مارکس/ بالاتر ،و هر چه به ۱۰۰نزدیک تر باشــد ،نابرابری بیشتراست) ،نشان و خصوصی کنترل م یکنند .برای دولت سوسیالیســتی تازه به قدرت
م یدهد که این کشورها ،حتی پس از عق بنشین یهای سا لهای اخیر رســیده ب یتوجهی به خواس تهای پر هزینه این طبق ِه از نظر سیاسی
انگلس ،جلد ،۲۴ص ۲۴۸ و افزایش شــاخص نابرابری ،پایی نترین (بهترین) رد‌هها را دارند ،مثلًا متزلزل م یتواند سخت مسئل هساز شود ،و نه تنها بخش وسیعی از آ نها
[ ]۸نامه مارکس به هایندمان ۸ ،مــارس ،۱۸۸۰برگزیده مکاتبات مارکس/ کشــورهایی چون دانمارک ،نروژ ،ســوئد ،اتریش ،و آلمان بین ۲۴تا را به مقابله با نظام جدید ســوق م یدهد ،بلکه باعث «فرار مغزها» نیز
،۲۸و کشــورهایی چون فرانســه ،بلژیک و انگلیس رقمی بین ۳۲تا بشود .از سوی دیگر تأمین خواس تهای طبقه متوسط محدودی تهای
انگلس ،چاپ مسکو.۱۹۷۵ ، ۳۴را دارند ]۱۵[ .در مورد ســطح آموزش نیز ،مثلًا در رابطه با آزمو ِن بیشــتری را در راه تأمین خواس تهای طبقه کارگر و دهقان و بیکاران
[۹] http://www.marxists.org/archive/marx/works/1880/05/parti- «پیســا» ( )PISAکه میزان اطلاع دان شآموزان ۱۵ســاله کشورهای ایجــاد م یکند .تنها راه حل برخور ِد بهینه (اپتیمم) به خواســ تهای
ouvrier.htm جهان را در زمینه ریاضی ،علوم و خواندن هر ســه سال ی کبار مقایسه متضاد طبقه متوسط جدید و طبقه کارگر و دیگر زحمتکشان است ،و
[ ]۱۰نامه مارکس به دوملا نیــو ون هویس ۲۲ ،فوریه ،۱۸۸۱مجموعه آثار م یکند ،این کشــورها در زمره بالاترین هستند ]۱۶[ .ب یتردید سابقه
استعماری ،نو اســتعماری و امپریالیســتی پار‌های از این کشورها در چنین کاری از یک انقلاب سریع ساخته نیست.
مارکس و انگلس ،جلد ،۴۶ص ۶۵ـ۶۷ بهبود وضع اقتصادی این کشورها و ارتقاء سطح زندگی مردمان آ نها در پار‌های جوامع اکثراً مســلمان ،نیروهــای چپ و ترق یخواه با خطر
[« ]۱۱مانیفست کمونیست» ،ترجمه حسن مرتضوی و محمود عبادیان ،ص تأثیر بسیاری داشته ،اما بحث ما در اینجا ریش هیابی ثروت ملل نیست، دیگری نیز مواج هاند و آن حضور رو به رشــد انقلابیون اسلا مگراست،
بلکه نشــان دادن تداو ِم دولت رفاهی ،عل یرغم همه عق بنشین یهای که با استفاده از بحرا نهای سیاسی و اقتصادی و با استفاده از اعتقادات
۲۸ ،۳۰۱ ،۳۱۱ ،۳۱۷ اکثریت مردم ،کوشــش م یکنند قدرت سیاسی را در دست گیرند .از
[۱۲] http://www.marxists.org/archive/marx/works/1850/class- ده ههای اخیر ،است. این روست که مادام که نیروهای مترقی نتوانند آلترناتیو سیاسی جدی
struggles-france/intro.htm
[۱3] http://www.oecd.org/els/soc/
socialexpendituredatabasesocx.htm
[14] http://hdr.undp.org/en/statistics/
_[۱5]http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by
income_equality
_[۱6]http://en.wikipedia.org/wiki/Programme_for
International_Student_Assessment
