Page 22 - Shahrvand BC No.1225
P. 22
زنان
22
زنان روزنامه نگار و مقاومت در برابر مردسالاری
آزاده دواچی
زمانــی بود کــه بخش سال متسیب /شماره - 1225جمعه 20نمهب 1391
وســیعی از جامعــه
مخاطب خود بشناسانند و حتی با نفوذ و اعمال این تفاسیر ،افکار با ایــن حال حضور زنــان در حــوزۀ روزنامه نــگاری یکی از مردســالار ایــران بــا In touch with Iranian diversity
عمومی جامعه را از اهمیت حضور برابرشان ،آگاه سازند .اما این دستاوردهای مهم جنبش زنان محسوب م یشود ،چرا که روزنامه ســوادآموزی زنــان به
تنها مزیت حضور حرفه ای روزنامه نگاران زن نیست بلکه بازتاب و رســانه یکی از مهمترین وســایل ارتباطی با مخاطب به شکل شدت مخالفت می کرد Vol. 20 / No. 1225 - Friday, Feb. 8, 2013
اخبار مرتبط با زنان و نفوذ در میان مخاطب عام برای شناساندن گسترده است .شــاید به همین دلیل هم باشد که از همان آغاز به این دلیــل که «زنان
آنچه که از نگاه یک زن اتفــاق م یافتد م یتواند از دیگر مزایای حضور زنان در حرفه ی روزنامه نویسی ،زنان روزنامه نگار همواره ممکن است نامه عاشقانه 22
چه از ســوی نهادهای زن ســتیز و چه از ســوی مردم عادی با بــرای مــردان نامحرم
حضور روزنامه نگاران زن در این حرفه تلقی شود. فشــارها و تهدیدهای گوناگون روبه رو شــد‌هاند .یکی از دلایل بنویسند» ،اما زنان از این
شــاید به همین دلایل است که بســیاری از زنان روزنامه نگار ســختگیر یها در برابر حضور زنان در حرفه ی روزنامه نگاری از سد گذشــتند تا این که
همواره در معرض تهدید نیروهای مردســالار قرار دارند ،چرا که همــان آغاز این بود که روزنام هها عموما با نفوذ در میان اقشــار «زبان زنان» دراز شد و نشریه های زنانه ای همچون «زبان زنان»
زنــان روزنامه نگار به نوعی بازتاب دهنده نقش و حضور زنان در مختلــف مردم م یتوانند بخش قابل توجهی از تود‌ههای مردم را منتشــر کردند و «راپورت های اجتماعی و سیاسی» نوشتند و
جامعه و تحولات اجتماعی و سیاســی و منعکس کننده نگرش با فعالی تهای زنان آشــنا کــرده و بالطبع بر نحوه ی نگاه و باور از وضعیت زنان ســخن گفتند .اما هنوز که هنوز است نوشتن و
و زوایای تفســیری ،تحلیلی و حتــی تصویری زنان جامعه خود آنهــا به حضور برابر زنان در اجتمــاع تاثیر بگذارند .از همین رو روزنامه نویســی ،یکی از حرفه های پرخطر برای زنان محسوب
هستند .بســیاری از زنان روزنامه نگار با تفسیرهای حرفه ای و نوشتن برای زنان همواره چه خودآگاه و چه ناخودآگاه به منزله می شــود و زنانی که قلم به دست دارند ،با مشکلاتی گوناگون و
نگاه متفاوت خود که قادر است اکثر کلیش ههای رایج علیه زنان ی حضور برابر در اجتماع و دستیابی به آرما نهای برابری خواهی گاه گسترده تر از همتایان مردشان روبرو هستند.
را در بافت مردسالار بشکند ،عملا و به ضرورت ،وارد چال شهای و گسترش حقوق شــهروندی زنان بوده است .شاید همین امر دســتگیری ناگهانی و گســترده چندین روزنامه نگار در دفاتر
گوناگونی م یشــوند و تحلی لهای تقلیل یافته مردسالاری را از موجب شــده که بر تعداد روزنامه نگاران زن هر روز افزوده گردد روزنامــه ها ،از مهمترین اخبار هفته گذشــته بــود؛ هر چند به
نگاه افراطی و تک زاویه ای نجات م یبخشــند .از این رو خطری و زنان بتوانند از طریق روزنام هها و رســان هها به منزله شبک ههای نظر می رســد اخبار مربوط به روزنامه نگاران دربند یعنی زنان و
گسترده ی اجتماعی ،نظریات و مسایل زنان را به مخاطب خود مردانی که جرمشان عمل کردن به وطیفه ی انسانی و نشر اخبار
بالقوه برای نیروهای زن ستیز درون جامعه به حساب م یآیند. حتی در عام ترین ســطح جامعه ،بشناسانند .هرچند که از چند در حوزه های مختلف فرهنگی و اجتماعی بوده ،یا دســتگیری
شــاید بــه همین خاطر هم هســت که نحوه برخــورد با زنان ســال گذشــته به این ســو هنوز زنان به دلیل وجود فشارهای های بلندمدت و کوتاه مدت روزنامــه نگاران و یا تهدید امنیت
روزنامه نگار همانند دیگر فعالی تهای زنان با فشــار بر این زنان گوناگون ،هرچه قدر هم بر مســایل فرهنگی فائق آمده باشــند، شغلی این قشر از جامعه ی ایران ،طی چند سال گذشته به یکی
و خانواد‌ههای آنها و نیز پرداختن به حریم شــخصی آنان ،همراه به صورت جدی نتوانســت هاند روزنام ههای مختص به خود را در از اخبار هر روزۀ ایرانیان تبدیل شده است.
اســت تا آنان را از پرداختن به رسالت حرفه ای خود بازدارند .در در میان نام روزنامه نگاران بازداشت شده در هفته گذشته ،مانند
واقع استراتژی برخورد و فشــار در مورد زنان خبرنگار عمدتا از شکلی گسترده داشته باشند. همیشه بســیاری از روزنامه نگاران زن نیز به چشم می خورند،
طریق فشــارهای فرهنگی و عرفی جامعه است تا هرچه بیشتر اهمیت حضور زنان روزنامه نگار از زاویه ای دیگر نیز قابل تامل زنانی همچون :نرگس جودکی ،ریحانه طباطبایی ،امیلی امرایی،
دایرۀ نقد و حضور زنان را در حوزۀ روزنامه نگاری تحت فشار قرار است .مسلما در یک جامعه مردسالار نگاه سنتی و حاکم بر خبر، صبا آذرپیک ،فاطمه ســاغرچی ،و نسرین تخیری .بی شک این
دهند و محدودی تهای بیشتری را برای جلوگیری از حضور برابر اجازه نم یدهد که بســیاری از اخبــار از زوایه ی زنانه و یا حتی اولین بار نیســت که زنان روزنامه نگار بازداشــت و یا تهدید می
اخبار مربوط به زنان در شعاعی مناسب و در خور موقعیت شان شــوند ،پیش از این هم بســیاری از روزنامه نگاران زن به انواع
این زنان در حوز‌ههای مطبوعاتی فراهم کنند. در جامعه ،در روزنام هها نفوذ کند ،از این رو حضور بســیاری از مختلف ،تهدید یا بازداشــت شــده ،خانواده هایشان تحت فشار
در پایان م یتوان گفت تجربه نشان داده است که اینگونه فشارها این زنان روزنامه نگار در تحریریه روزنام هها ،م یتواند در این امر قرار گرفته و برخی از آنان همچون ژیلا بنی یعقوب و مهســا امر
در دراز مدت نم یتواند مؤثر واقع شود بلکه انگیزه برای مقاومت تاثیرگذار باشد و حداقل حاوی روای تهایی باشد که از نگاهیدیگر آبادی در کنار همسران خود در حال گذراندن احکام حبس خود
را بیشتر خواهد کرد حتی اگر بسیاری از این زنان در شغل خود به اخبار و تفســیر رویدادها و حتا عک سها و تصاویر مرتبط به هســتند .این زنان روزنامه نگار نه تنها نویســندۀ «راپورت های
احساس امنیت نکنند ،اما باز هم در گسترش اخبار و حضور برابر آن م یپردازد .بدین ترتیب م یبینیم که بسیاری از زنان خبرنگار اجتماعی» بودند بلکه «نامه های عاشقانه» خود را برای همسران
خود تاکید خواهند کرد و این دایرۀ بسته دستگیر یهای پی در توانســت هاند با نفوذ و با بالا بردن شاخ صهای حرفه ای خود در دربندشان ،روانه زندان کردند.
پی و آزار زنان روزنامه نــگار ،در مجموع آنها را از حضور برابر و امر روزنامه نگاری و تفســیر خبــر ،از زوایه ی دیگر به رویدادها بســیاری از این روزنامه نگاران زن ،افزون بر آنکه امنیت شغلی
بنگرند و در تحلی لها و گزار شهایشان نکات ظریف و زنانه را به ندارند ،در انتخاب و پــا بر جا ماندن در حرفه ی خود هر روز با
پرداختن به رسالت حرفه ای شان باز نخواهد داشت. اضطراب و چال شهای مختلف امنیتی و عرفی دست و پنجه نرم
[مدرسه فمینیستی] م یکنند .متاسفانه پرونده ســازی برای زنانی که حتی در ایران
نیستند و در عین حال کار روزنامه نگاری را انجام م یدهند ،و به
حرفه ی خود وفادار هســتند ،مدام در معرض اتهام و تعرض به
حریم خصوصی شان هستند به طوری عک سهای شخصی آنان
را انتشار م یدهند و امنیت فردی و حریم خصوصی زنان را برهم
م یزنند .همین امر موجب شــده اســت که بسیاری از زنانی که
شــغل روزنامه نگاری را انتخاب م یکنند ،منتظر هر پیشامد غیر
حرفه ای در حرفه خود باشند و نه تنها خود بلکه خانواد‌ههایشان
نیز احساس امنیت نکنند.
واضح است که با همه ی این سختگیر یها ،و در بسیاری موارد
سوءاســتفاده از حریم خصوصی زنان برای فشــار آوردن به آنها
و خانواد‌ههایشــان هنوز نتوانســته مانع از حضور گستردۀ زنان
در حوزۀ روزنامه نویســی شــود .در این میان بسیاری از زنان
خبرنگار در ایران نه تنها با مسایل سیاسی و در واقع تهدیدهای
امنیتی دست و پنجه نرم م یکنند بلکه سختگیر یهای پوششی
و رفتاری و فشار بر آنان به منظور ممانعت از حضورشان در اکثر
مجامع برای تهیه خبر ،یکی دیگر از معضلات شغلی زنان روزنامه
نگار است.
22
زنان روزنامه نگار و مقاومت در برابر مردسالاری
آزاده دواچی
زمانــی بود کــه بخش سال متسیب /شماره - 1225جمعه 20نمهب 1391
وســیعی از جامعــه
مخاطب خود بشناسانند و حتی با نفوذ و اعمال این تفاسیر ،افکار با ایــن حال حضور زنــان در حــوزۀ روزنامه نــگاری یکی از مردســالار ایــران بــا In touch with Iranian diversity
عمومی جامعه را از اهمیت حضور برابرشان ،آگاه سازند .اما این دستاوردهای مهم جنبش زنان محسوب م یشود ،چرا که روزنامه ســوادآموزی زنــان به
تنها مزیت حضور حرفه ای روزنامه نگاران زن نیست بلکه بازتاب و رســانه یکی از مهمترین وســایل ارتباطی با مخاطب به شکل شدت مخالفت می کرد Vol. 20 / No. 1225 - Friday, Feb. 8, 2013
اخبار مرتبط با زنان و نفوذ در میان مخاطب عام برای شناساندن گسترده است .شــاید به همین دلیل هم باشد که از همان آغاز به این دلیــل که «زنان
آنچه که از نگاه یک زن اتفــاق م یافتد م یتواند از دیگر مزایای حضور زنان در حرفه ی روزنامه نویسی ،زنان روزنامه نگار همواره ممکن است نامه عاشقانه 22
چه از ســوی نهادهای زن ســتیز و چه از ســوی مردم عادی با بــرای مــردان نامحرم
حضور روزنامه نگاران زن در این حرفه تلقی شود. فشــارها و تهدیدهای گوناگون روبه رو شــد‌هاند .یکی از دلایل بنویسند» ،اما زنان از این
شــاید به همین دلایل است که بســیاری از زنان روزنامه نگار ســختگیر یها در برابر حضور زنان در حرفه ی روزنامه نگاری از سد گذشــتند تا این که
همواره در معرض تهدید نیروهای مردســالار قرار دارند ،چرا که همــان آغاز این بود که روزنام هها عموما با نفوذ در میان اقشــار «زبان زنان» دراز شد و نشریه های زنانه ای همچون «زبان زنان»
زنــان روزنامه نگار به نوعی بازتاب دهنده نقش و حضور زنان در مختلــف مردم م یتوانند بخش قابل توجهی از تود‌ههای مردم را منتشــر کردند و «راپورت های اجتماعی و سیاسی» نوشتند و
جامعه و تحولات اجتماعی و سیاســی و منعکس کننده نگرش با فعالی تهای زنان آشــنا کــرده و بالطبع بر نحوه ی نگاه و باور از وضعیت زنان ســخن گفتند .اما هنوز که هنوز است نوشتن و
و زوایای تفســیری ،تحلیلی و حتــی تصویری زنان جامعه خود آنهــا به حضور برابر زنان در اجتمــاع تاثیر بگذارند .از همین رو روزنامه نویســی ،یکی از حرفه های پرخطر برای زنان محسوب
هستند .بســیاری از زنان روزنامه نگار با تفسیرهای حرفه ای و نوشتن برای زنان همواره چه خودآگاه و چه ناخودآگاه به منزله می شــود و زنانی که قلم به دست دارند ،با مشکلاتی گوناگون و
نگاه متفاوت خود که قادر است اکثر کلیش ههای رایج علیه زنان ی حضور برابر در اجتماع و دستیابی به آرما نهای برابری خواهی گاه گسترده تر از همتایان مردشان روبرو هستند.
را در بافت مردسالار بشکند ،عملا و به ضرورت ،وارد چال شهای و گسترش حقوق شــهروندی زنان بوده است .شاید همین امر دســتگیری ناگهانی و گســترده چندین روزنامه نگار در دفاتر
گوناگونی م یشــوند و تحلی لهای تقلیل یافته مردسالاری را از موجب شــده که بر تعداد روزنامه نگاران زن هر روز افزوده گردد روزنامــه ها ،از مهمترین اخبار هفته گذشــته بــود؛ هر چند به
نگاه افراطی و تک زاویه ای نجات م یبخشــند .از این رو خطری و زنان بتوانند از طریق روزنام هها و رســان هها به منزله شبک ههای نظر می رســد اخبار مربوط به روزنامه نگاران دربند یعنی زنان و
گسترده ی اجتماعی ،نظریات و مسایل زنان را به مخاطب خود مردانی که جرمشان عمل کردن به وطیفه ی انسانی و نشر اخبار
بالقوه برای نیروهای زن ستیز درون جامعه به حساب م یآیند. حتی در عام ترین ســطح جامعه ،بشناسانند .هرچند که از چند در حوزه های مختلف فرهنگی و اجتماعی بوده ،یا دســتگیری
شــاید بــه همین خاطر هم هســت که نحوه برخــورد با زنان ســال گذشــته به این ســو هنوز زنان به دلیل وجود فشارهای های بلندمدت و کوتاه مدت روزنامــه نگاران و یا تهدید امنیت
روزنامه نگار همانند دیگر فعالی تهای زنان با فشــار بر این زنان گوناگون ،هرچه قدر هم بر مســایل فرهنگی فائق آمده باشــند، شغلی این قشر از جامعه ی ایران ،طی چند سال گذشته به یکی
و خانواد‌ههای آنها و نیز پرداختن به حریم شــخصی آنان ،همراه به صورت جدی نتوانســت هاند روزنام ههای مختص به خود را در از اخبار هر روزۀ ایرانیان تبدیل شده است.
اســت تا آنان را از پرداختن به رسالت حرفه ای خود بازدارند .در در میان نام روزنامه نگاران بازداشت شده در هفته گذشته ،مانند
واقع استراتژی برخورد و فشــار در مورد زنان خبرنگار عمدتا از شکلی گسترده داشته باشند. همیشه بســیاری از روزنامه نگاران زن نیز به چشم می خورند،
طریق فشــارهای فرهنگی و عرفی جامعه است تا هرچه بیشتر اهمیت حضور زنان روزنامه نگار از زاویه ای دیگر نیز قابل تامل زنانی همچون :نرگس جودکی ،ریحانه طباطبایی ،امیلی امرایی،
دایرۀ نقد و حضور زنان را در حوزۀ روزنامه نگاری تحت فشار قرار است .مسلما در یک جامعه مردسالار نگاه سنتی و حاکم بر خبر، صبا آذرپیک ،فاطمه ســاغرچی ،و نسرین تخیری .بی شک این
دهند و محدودی تهای بیشتری را برای جلوگیری از حضور برابر اجازه نم یدهد که بســیاری از اخبــار از زوایه ی زنانه و یا حتی اولین بار نیســت که زنان روزنامه نگار بازداشــت و یا تهدید می
اخبار مربوط به زنان در شعاعی مناسب و در خور موقعیت شان شــوند ،پیش از این هم بســیاری از روزنامه نگاران زن به انواع
این زنان در حوز‌ههای مطبوعاتی فراهم کنند. در جامعه ،در روزنام هها نفوذ کند ،از این رو حضور بســیاری از مختلف ،تهدید یا بازداشــت شــده ،خانواده هایشان تحت فشار
در پایان م یتوان گفت تجربه نشان داده است که اینگونه فشارها این زنان روزنامه نگار در تحریریه روزنام هها ،م یتواند در این امر قرار گرفته و برخی از آنان همچون ژیلا بنی یعقوب و مهســا امر
در دراز مدت نم یتواند مؤثر واقع شود بلکه انگیزه برای مقاومت تاثیرگذار باشد و حداقل حاوی روای تهایی باشد که از نگاهیدیگر آبادی در کنار همسران خود در حال گذراندن احکام حبس خود
را بیشتر خواهد کرد حتی اگر بسیاری از این زنان در شغل خود به اخبار و تفســیر رویدادها و حتا عک سها و تصاویر مرتبط به هســتند .این زنان روزنامه نگار نه تنها نویســندۀ «راپورت های
احساس امنیت نکنند ،اما باز هم در گسترش اخبار و حضور برابر آن م یپردازد .بدین ترتیب م یبینیم که بسیاری از زنان خبرنگار اجتماعی» بودند بلکه «نامه های عاشقانه» خود را برای همسران
خود تاکید خواهند کرد و این دایرۀ بسته دستگیر یهای پی در توانســت هاند با نفوذ و با بالا بردن شاخ صهای حرفه ای خود در دربندشان ،روانه زندان کردند.
پی و آزار زنان روزنامه نــگار ،در مجموع آنها را از حضور برابر و امر روزنامه نگاری و تفســیر خبــر ،از زوایه ی دیگر به رویدادها بســیاری از این روزنامه نگاران زن ،افزون بر آنکه امنیت شغلی
بنگرند و در تحلی لها و گزار شهایشان نکات ظریف و زنانه را به ندارند ،در انتخاب و پــا بر جا ماندن در حرفه ی خود هر روز با
پرداختن به رسالت حرفه ای شان باز نخواهد داشت. اضطراب و چال شهای مختلف امنیتی و عرفی دست و پنجه نرم
[مدرسه فمینیستی] م یکنند .متاسفانه پرونده ســازی برای زنانی که حتی در ایران
نیستند و در عین حال کار روزنامه نگاری را انجام م یدهند ،و به
حرفه ی خود وفادار هســتند ،مدام در معرض اتهام و تعرض به
حریم خصوصی شان هستند به طوری عک سهای شخصی آنان
را انتشار م یدهند و امنیت فردی و حریم خصوصی زنان را برهم
م یزنند .همین امر موجب شــده اســت که بسیاری از زنانی که
شــغل روزنامه نگاری را انتخاب م یکنند ،منتظر هر پیشامد غیر
حرفه ای در حرفه خود باشند و نه تنها خود بلکه خانواد‌ههایشان
نیز احساس امنیت نکنند.
واضح است که با همه ی این سختگیر یها ،و در بسیاری موارد
سوءاســتفاده از حریم خصوصی زنان برای فشــار آوردن به آنها
و خانواد‌ههایشــان هنوز نتوانســته مانع از حضور گستردۀ زنان
در حوزۀ روزنامه نویســی شــود .در این میان بسیاری از زنان
خبرنگار در ایران نه تنها با مسایل سیاسی و در واقع تهدیدهای
امنیتی دست و پنجه نرم م یکنند بلکه سختگیر یهای پوششی
و رفتاری و فشار بر آنان به منظور ممانعت از حضورشان در اکثر
مجامع برای تهیه خبر ،یکی دیگر از معضلات شغلی زنان روزنامه
نگار است.
