Page 36 - Shahrvand BC No. 1218
P. 36
سیاست
( )۱فوکو دوبار ،از ۲۵شهریور تا ۲مهر ۱۳۵۷و از ۱۸تا ۲۴آبان ۱۳۵۷ رویای ملت ایران یا رویای فوکو؟ انتقادها و توجی هها: 36سال متسیب /شماره - 1218جمعه 1ید 1391
به ایران سفر کرد و در این سفرها ،در تهران و قم و آبادان ،با برخی از فوکو در گف توگوهای دیداری که دیدگا‌ههای او را در مورد انقلاب آ نهائ یکه بیهوده م یکوشند تا در باره‌ی جه تگیری فوکو در مورد
رهبران ملی -مذهبی ازجمله بازرگان ،بهشتی ،سنجابی ،سلامتیان، ایران ،نشان م یدادند؛ بر این باور است که انسانیت مانند یک کلیت انقلاب ۱۳۵۷ایران ،روی ایدهآل و خواسته‌ی فوکو ،پرده‌ی استتار In touch with Iranian diversity36
شریعتمداری و رهبران گروههای مختلفی کهدر انقلابدستداشتند جهانی ،به دور از سازمان‌ها وتشکیلات ،ارثی هی مدرنیته است .از بکشند؛ از جهت «تکنیکی و ارزشیابی» به تحلیل ،دست می‌زنند.
ملاقات کرد .و در رفت برگشت نها با آقای خمینی که آن وقت در دستگاه‌های فرمانروایی گرفته تا کانون‌های اندیشه‌گری انقلابی ،همه این دسته ،باور دارند که بهرحال یکنفر فیلسوف ،به هر دلیلی بوده Vol. 20 / No. 1218 - Friday, Dec. 21, 2012
نوفل لوشاتوی پاریس اقامت داده شده بود؛ دیدار و گفت و گو م یکرد. به بن بست رسیده بودند؛ تئوری سیاسی هم به مفهوم کامل جهانی باشد ،درزمانی که م یخواهد خودرا به نمایش بگذارد؛ اراده م یکند
دستاورد این سفرها مجموعه ای از گزار شها و نوشتارهایی شد ،که آن ،در نقطه‌ی «صفر» خود قرار داشت! آزمون ایران از طریق «گذرگاه که بشود یک روزنامه نویس ،گزارشگر ،یا مفسر یک انقلاب معین؛ این
فوکو برای روزنامه ایتالیایی «کوری هره دلاسرا Corriere della Sera مذهبی آن» ،به دلیل کنار کشیدن خود از پروس هی مدرنیته ،از
»نوشت؛ ونیز نوشتارها گزار شهایش در Nouvelle Observatoryو دیدگاه فوکو ،این امید را پیش آورد که پروژه‌ی دیگری ،با جهت گیری ویژگی ،یک خصلت دور از ذهن نیست.
متفاوت‌تری در خلاف جهت مدرنیته و تاریخ دنیا ،آغاز شود .فوکو این چنین دفاعی از فوکو ،به آنجا ختم می‌شود که نوشتارهای فوکو در
Le mondeپاریس منتشر می‌شدند. مورد انقلاب ایران ،باید انتزاعی و جدا از فوکوی فیلسوف ،مورد ارزیابی
( - )۲کتاب «حکومت اسلامی» که خمینی در آن دیدگا‌ههای خود را گونه باورمندی خود را فورموله م یکند: و بررسی قرار گیرند .مدافعان مدعی‌اند که این فوکوی گزارشگراست
دربارهی «ولایت فقیه » به روشنی بیان کرده بود .یکی از سندها در «پرسش دوم با گوشه‌ی کوچکی از پدید‌ههای دنیا ،پیوند دارد؛ یعنی که در قالب حرفهی روزنامهنگاری دست به چنین کاری زده و باید
آن گوشه‌ای‌که خاکش از یک اهمیت استراتژیک جهانی برخوردار مانند روزنامه نگاری با او برخورد کرد! از این گذرگاه هم ،باید مساله‌ی
زیر آورده شده است. است ،به خاطر آن چیزهائی که در زیر و روی این خاک موجود است. «نداشتن اطلاعات در مورد خمینی» یا انتقال مکانیکی رویدادها ،به
( - )۳در آن زمان ( )۱۹۵۳که دکتر محمد مصدق ،نفت ایران را ملی این راز پنهان برای ساکنان کر‌هی زمین چیست که آن چنان به
کرد و از BPبریتیش پترولیوم خلع ید نمود؛ خمینی نه نامی داشت دنبالش سرگردانند و جانشان را روی آن گرو می‌گذارند -گردیدن به این پرونده نگاه کرد!
و نه نشانی ،ولی آیت الله کاشانی ،دارای نفوذ بود و نقش آن زمان دنبال آن چیزی که از سده‌ی رنسانس و بحران بزرگ مسیحیت ،امکان شکافتن نوشتارهای فوکو ،دربارهی انقلاب ایران ،و آنالیز پاس خها ،چه
مذهب شیعه اثناعشری را که در قانون اساسی «مذهب رسمی» بازیافت آنرا از دست داده بودیم؛ قصدم «سیاست معنوی»است»... - از راه نوشتار و چه از راه مصاحب هها ،به همراه انتقادهای نخستینی
کشور ایران ،شناخته شده بود؛ ایشان عهده دار بود .خمینی از سال فوکو ،به منظور تاکید کردن بر «جه تگیر یهای اسلام سیاسی» و که همان روزهای اول به طور مستقیم به نوشت هها و گزار شهای فوکو،
اطمینان بخشیدن به خوانندگان اروپائی ،ادعای یک آخوند شیعه داده می‌شد ،رسانای حقایق تلخی هستند بسیار بزرگ‌تر از آنچه که
۶۳-۱۹۶۲شناخته شد .مترجم را ملاک و ضمانت قرار م یدهد تا ایدهآل خود را برای آینده‌ی
( - )۴فوکو ،در مقاله ای تحت عنوان -دین بر ضد شاه -م ینویسد: انقلابی بزرگ ،بیان کند -آینده‌ی انقلابی پراز تضادهای درونی و در چهارچوب «حرفهی روزنامه نویسی» برآورد شوند! ()۴
هویت واقعی خود را کجا باید سراغ گرفت؛ جز در این اسلامی که تمامیت‌خواهی بسیاری نیروهای تاریک اندیش و واپسگرا ،که با مجموعه‌ی برداش تهای فوکو از انقلاب ایران ،رسانای ادامه دادن و
قر نها پیش زندگی روزانه ٬پیوندهای خانوادگی و روابط اجتماعی را نیروهای مترقی در جدال دائم و نابرابرند .در یکی از گزار شهای فوکو تمرین کردن سیاسی الگوئ یاست سیاسی که ایده‌آ لها و پیگیر یهای
فوکو را نشان م یدهند؛ یعنی همان الگوئی که یک فرصت تاریخی
٬با مراتب تمام ٬سامان داده است؟ از جمله م یخوانیم: آنرا پیش آورد که ایران بشود یک آزمایشگاه بزرگ بی حد ومرز ،که
موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران ،تمام نوشتارها و گزارش‌های «یک مرجع دینی بهمن گفت :آن چیزهایی که دارائی‌های همگانی فوکو این تزسیاسی معین خود را در آن به صورت عملی پیاده نماید.
فوکو را که شمار آ نها به ۱۵فقره م یرسد و در همه‌ی آ نها از به حساب م یآیند ،مانند«آب و زمین» کسی حق دخل و تصرف در این عزم جزم برنامه ریزی شده ،برای هدف مشخص «سیاست
«سیاست معنوی = اسلام سیاسی» جانب‌داری شده است؛ چاپ و آ نها را ندارد .آزادی‌های همگانی مورد احترام هستند تا جائی که معنوی» که فوکو آنرا درعمل آزمون نماید؛ فوکو را چنان از خود
آن آزاد یها ،حریم دیگران را نشکنند .اقلی تها از امنیت وآزادی و بیخود کرده بود که نه تنها هیچ کوشنده‌ی دیگری را درانقلاب ایران،
منتشر کرده است. نوع زندگی‌ای که خودشان آنرا برم یگزینند؛ برخوردار خواهند بود؛ دارای سهم نم یدید؛ به لکه دیگر نیروهای سیاسی -اجتماعی ایران را
بشرطی که اکثریت را مورد اذیت و آزار قرار ندهند .زنان و مردان» ...
آگاه یهای بیشتر در مورد «میشل فوکو و نوشت ههایش در در ذهن فوکو ،واژگونه‌ی همه‌یدادههای علوم انسانی و برخلاف منطق به شوخی و استهزاء گرفته بود! درهمین راستا بود که نوشت:
جریان انقلاب ۱۳۵۷ایران»: تاریخ ،توجیه موضوع «اندیشگی -سیاسی» می‌شود یک ماجراجوئی « ...هنگامیکه درخیابا نهای تهران و قم ،پرسه می‌زدم ،این پرسش
غرور آفرین برای این شخصیت؛ و ایران هم می‌شود آزمایشگاه این را که [چه م یخواهید؟] از مغزخودم ،رانده بودم .یعنی خودم را از
فوکو که از فیلسوفان پست مدرن و ناقد تجدد غربی به شمار می‌آمد سوژه! دیدیم که تنها چند ماه پس از مصادره‌ی کلیت انقلاب ازسوی پرسیدن این سئوال از سیاستمداران حرفه‌ای ،منع کرده بودم.درعوض
در انقلاب ایران ،شورشی علیه نظم تجدد و راهی به سوی آزادی روحانیت ،چگونه آن مدینه‌ی فاضله‌ی سیاست معنوی در ایران ،طرح بگومگوهای طولانی با رهبران مذهبی ،دانشجویان ،روشنفکران
می‌دید و آن را در چارچوب پدیده‌ای که «سیاست معنوی» توصیف اشغال کردستان و بازپ سگیری آزاد یها و بگیروب ه‌بندها بر اثر فتواها دلسوزایران وجنگجویان گرو‌ههائی‌که پس از سال ،۱۹۷۶اسلحه را
م یکرد ،انقلابی بی‌نظیر و متفاوت از انقلاب‌های مدرن می‌یافت .بر و سخنران یهای خمینی و دیگر آخوندها ،به اجراء گذاشته شد و
همین پایه بود که ایران انقلابی را «رو ِح جهانی بی‌روح» نامید .در روز به روز شدت گرفت .گیس قیچی کردن و کشتن و سوزاندن و زمین گذاشته بودند ،داشتم»...
ایران سال‌های اخیر ،تبیین‌های فوکو از انقلاب و حکوم ِت روحانیان، سنگسار زنان ،به تهم تهای واهی و ناروا؛ کشتن همجن سگرایان، دانشجویانی که فوکو از آن‌ها سخن می‌گوید؛ همان دانشجویانی
با استقبا ِل شماری از هوادارا ِن ولای ِت فقیه رویارو شده است .با این مصادره‌ی کارخانجات و زمین‌ها و اموال سرمایه داران ،دستگیری هستند که نوشته‌ها و گزارش‌های فوکو را به زبان فارسی برم یگرداندند
همه میشل فوکو در سا لهای پایانی عمرش ،پاره‌ای از تحلیل‌های واعدام و اخراج استادان و دانشجویان و هنرمندان و نویسندگان و و به در و دیوار دانشگا‌هها و مدارس عالی تهران م یچسباندند.
خود از انقلاب ایران را خطا دانست و به ویژه جمهوری اسلامی را به روشنفکران و دریک کلام منتقدین .اما فوکو هیچ یک از ای نها را آن جنگجویان هم همان گروههای مسلحی بودند که در حز بها
نقض حقوق زنان و نیز اقلی تهایی چون ه مجن سگرایان ،متهم کرد. ندید و نشنید و نگفت و ننوشت! شاید از ای نجهت که آخوندی به و گروههای چریکی بودند .بخشی از آ نها هما نهائی بودند که در
نوشته‌های متأخر و نقادانه فوکو هنوز در ایران مجال انتشار نیافته ایشان اطمینان داده بود که :حقوق همگان مورد احترام است ،اگر به زمره‌ی «جلادان» درآمدند و بقیه هم در جریان پاکساز یها ،همین
که نیروهای خمینی کنترل سیاسی کشور را در دست گرفتند ،کنار
است. آزاد یهای اکثریت ،تجاوز نشود!
ژانت آفاری و ِکوین اندرسون ،در کتا ِب جام ِع خود هم گزارشی از فوکو به دنبال جام هی عمل پوشیدن به رویاهای ملت ایران نبود؛ گذاشته شدند.
نوشت ههای فوکو درباره ایران به دست می‌دهند و هم نقدهایی را که ایشان به دنبال یک رویای گمشده و بحرانی خود م یگشت؛ وی، کوشندگان سیاسی ،شمار بسیار زیادی بودند ،به ویژه آن فعالانی که
بر نگرش وی در زبان انگلیسی و فرانسه نوشته شده ،بررسی می‌کنند مطمئن بود که آنچه را که زیر عنوان «رویای ملت ایران» برای نه تنها عامل سرنگونی رژیم شاه بودند؛ بلکه پروژه و برنام ههای لازم
و سرانجام خود نیز در پی تحلی ِل دلای ِل لغز ِش میشل فوکو در درک خوانندگان اروپائی منتشر م یکرد؛ و در واقع نه رویای ایرانی‌ها؛ بلکه را برای ایران آینده در دست داشتند .درست درهمان زمانی‌که فوکو
و دریافت اسلام سیاسی و به ویژه اسلاِم روحانیا ِن انقلابی برم یآیند. رویای گمشده‌ی خود اوست؛ مورد تایید و پذیرش ملت ایران ،نخواهد م یخواست به دانشجویان اروپائی اطمینان بدهد که آزمون تازه‌ای از
مه مترین بخش کتا ِب فریبندگی اسلام‌گرایی ،نشان دادن ناسازگاری بود .به همین دلیل است که در پایان نوشتار «ایرانیان در رویای راه «اسلام سیاسی» برای سده‌ی بیست در راه است؛ درست درهمان
دیدگا‌ههای فوکو با تأملا ِت خود وی درباره گفتار و ساختاِر قدرت چه هستند؟» می‌نویسد« :مثل اینکه گوش‌هایم دارند می‌شنوند که روزها ۷۰درصد شهر بزرگ و استراتژیکی مانند اصفهان ،در محل ههای
فرانسو یها دارند به من می‌خندند؛ اما ،من میدانم که آ نها دارند گوناگون شهر ،در دست «شوراهای کارگری» بود .در کردستان هم،
است.
در شانزده آبا ِن سال پنجاه و هفت ،چند ماه پیش از پیروزی انقلاب، اشتباه می‌کنند» ... شوراها زمی نهای بزرگ مالکان را دراختیار گرفته بودند ...
یک ایرانی با نام مستعاِر آتوسا ،در مجله نوول ابسرواتور ،مقاله‌ای به راستی ،نه تنها آشکار شد که هیچ یک از فرانسو یها اشتباه به دلیل تاثیرات افکار و باورهای نیروهای چپ ،دراندیش هها و
علیه فوکو و دیدگاهش درباره اسلام نوشت و ادعا کرد بازگشت به نکردند؛ بلکه برخلاف کارهای ناب فلسفی ،تاریخ به خاطر جانب‌داری چش مداش تهای انقلاب ایران؛ خود «اسلام سیاسی» بسیاری از
اسلام هیچ معنایی جز اجرای شریعت و قوانین ضد ز ِن آن ندارد .فوکو و شیوه‌ی درآمیختگی فوکو با یک وجه انقلاب ایران ،با یک چشم ترمینولوژ یها و شعارهای نیروهای چپ را دزدید و با آن‌ها پیش
در پاسخ نوشت :نباید مفهوم اسلام را به یکی از وجوه و تفاسیر آن رفت و خود را بالا کشید .از جمله‌ی آ نها می‌توان به ترم «حکومت
گریان است و باچشم دیگر خندان!
فروکاست و آن را در مقام اسلامی نامداراگر تحقیر کرد. پی‌نوشت: مستضعفین» و «جامعه‌ی بی طبقه» ،اشاره کرد.
«ایران یها چه رویائی در سر دارند؟ » برگردان فارسی :حسین معصومی --------- جنبش‌های شورائی «حتا پس ازاین که اسلام سیاسی توانست با
سرکوب و کشتار موفق شود ،انقلاب را بدزدد و در کنترل خود درآورد؛
همدانی ،انتشارات هرمس سال .)۱۹۹۹(۱۳۷۷ منابع مورد استفاده: ادامه یافت .این واقعی تهادرنزد کلان میدیاهای جهان و شخص فوکو
---------------------------------------------------------- ?1- Michel Foucault. What Are the Iranians Dreaming About محلی از اعراب نداشت و به طور سیستماتیک واقعیت‌ها را نادیده
http://www.press.uchicago.edu/Misc/Chicago/007863.html می‌انگاشت .چراکه فوکو پیشاپیش تصمیم گرفته بود که کدام نیرو
مربوط به شماره ( )۲پاورقی ست. 2- Foucault and the Iranian Revolution: gender and the se- و گروه فعال سیاسی باید درکانون انقلاب و زیر نورافکن سیاسی برود
ductions of Islamism By Janet Affray, و مورد شناسایی قرارگیرد و ،کدام نیروی سیاسی وطبقاتی هم باید
Kevin Anderson, Michel Foucault
3- The philosopher and the ayatollah. By Wesley Yang فراموش گردد».
http://www.boston.com/news/globe/ideas/articles/2005/06/12/ آن تلاشگران سیاسی بودند که انقلاب را آغاز کردند و خودشان
the_philosopher_and_the_ayatollah/ آنرا به پایان بردند ولی در نهایت اسلام سیاسی انقلاب را مصادره
4- Enigma of the Uprising; Foucault and Iran. by Olivier کرد؛ به دلایل سرکوب و مخف یکار یها و ملاحظات سیاسی و نبود
Roy پشتیبانی‌های بین‌المللی ،جایی و مکانی در نوشتارها و گزار شها
http://www.truthout.org/072809T (کارنامه)ی فوکو ،پیدا نکردند! چرا؟ چون پلاتفورم و آیند‌های که آ نها
5- Michel Foucault and theology: the politics of religious با تمام نارسائ یهایش م یخواستند برای انقلاب ایران رقم بزنند؛ از
experience دیدگاه فوکو ،از یکسو مایه از «مصیب تهای مدرنیته » داشت و از
By James William Beranger, Jeremy R. Curette جانب دیگر ،ریشه در آن عبارتهای «ایدئولوژ یگرایانه»ای داشت که
جایگاه و پایگاهی برای «جهان بینی» باقی نگذاشت! برای اینکه
«سیاست معنوی /اسلام سیاسی» بتواند پایگاه و مقام جهانی خود را
در تاریخ انقلاب ایران ،احراز نماید.
( )۱فوکو دوبار ،از ۲۵شهریور تا ۲مهر ۱۳۵۷و از ۱۸تا ۲۴آبان ۱۳۵۷ رویای ملت ایران یا رویای فوکو؟ انتقادها و توجی هها: 36سال متسیب /شماره - 1218جمعه 1ید 1391
به ایران سفر کرد و در این سفرها ،در تهران و قم و آبادان ،با برخی از فوکو در گف توگوهای دیداری که دیدگا‌ههای او را در مورد انقلاب آ نهائ یکه بیهوده م یکوشند تا در باره‌ی جه تگیری فوکو در مورد
رهبران ملی -مذهبی ازجمله بازرگان ،بهشتی ،سنجابی ،سلامتیان، ایران ،نشان م یدادند؛ بر این باور است که انسانیت مانند یک کلیت انقلاب ۱۳۵۷ایران ،روی ایدهآل و خواسته‌ی فوکو ،پرده‌ی استتار In touch with Iranian diversity36
شریعتمداری و رهبران گروههای مختلفی کهدر انقلابدستداشتند جهانی ،به دور از سازمان‌ها وتشکیلات ،ارثی هی مدرنیته است .از بکشند؛ از جهت «تکنیکی و ارزشیابی» به تحلیل ،دست می‌زنند.
ملاقات کرد .و در رفت برگشت نها با آقای خمینی که آن وقت در دستگاه‌های فرمانروایی گرفته تا کانون‌های اندیشه‌گری انقلابی ،همه این دسته ،باور دارند که بهرحال یکنفر فیلسوف ،به هر دلیلی بوده Vol. 20 / No. 1218 - Friday, Dec. 21, 2012
نوفل لوشاتوی پاریس اقامت داده شده بود؛ دیدار و گفت و گو م یکرد. به بن بست رسیده بودند؛ تئوری سیاسی هم به مفهوم کامل جهانی باشد ،درزمانی که م یخواهد خودرا به نمایش بگذارد؛ اراده م یکند
دستاورد این سفرها مجموعه ای از گزار شها و نوشتارهایی شد ،که آن ،در نقطه‌ی «صفر» خود قرار داشت! آزمون ایران از طریق «گذرگاه که بشود یک روزنامه نویس ،گزارشگر ،یا مفسر یک انقلاب معین؛ این
فوکو برای روزنامه ایتالیایی «کوری هره دلاسرا Corriere della Sera مذهبی آن» ،به دلیل کنار کشیدن خود از پروس هی مدرنیته ،از
»نوشت؛ ونیز نوشتارها گزار شهایش در Nouvelle Observatoryو دیدگاه فوکو ،این امید را پیش آورد که پروژه‌ی دیگری ،با جهت گیری ویژگی ،یک خصلت دور از ذهن نیست.
متفاوت‌تری در خلاف جهت مدرنیته و تاریخ دنیا ،آغاز شود .فوکو این چنین دفاعی از فوکو ،به آنجا ختم می‌شود که نوشتارهای فوکو در
Le mondeپاریس منتشر می‌شدند. مورد انقلاب ایران ،باید انتزاعی و جدا از فوکوی فیلسوف ،مورد ارزیابی
( - )۲کتاب «حکومت اسلامی» که خمینی در آن دیدگا‌ههای خود را گونه باورمندی خود را فورموله م یکند: و بررسی قرار گیرند .مدافعان مدعی‌اند که این فوکوی گزارشگراست
دربارهی «ولایت فقیه » به روشنی بیان کرده بود .یکی از سندها در «پرسش دوم با گوشه‌ی کوچکی از پدید‌ههای دنیا ،پیوند دارد؛ یعنی که در قالب حرفهی روزنامهنگاری دست به چنین کاری زده و باید
آن گوشه‌ای‌که خاکش از یک اهمیت استراتژیک جهانی برخوردار مانند روزنامه نگاری با او برخورد کرد! از این گذرگاه هم ،باید مساله‌ی
زیر آورده شده است. است ،به خاطر آن چیزهائی که در زیر و روی این خاک موجود است. «نداشتن اطلاعات در مورد خمینی» یا انتقال مکانیکی رویدادها ،به
( - )۳در آن زمان ( )۱۹۵۳که دکتر محمد مصدق ،نفت ایران را ملی این راز پنهان برای ساکنان کر‌هی زمین چیست که آن چنان به
کرد و از BPبریتیش پترولیوم خلع ید نمود؛ خمینی نه نامی داشت دنبالش سرگردانند و جانشان را روی آن گرو می‌گذارند -گردیدن به این پرونده نگاه کرد!
و نه نشانی ،ولی آیت الله کاشانی ،دارای نفوذ بود و نقش آن زمان دنبال آن چیزی که از سده‌ی رنسانس و بحران بزرگ مسیحیت ،امکان شکافتن نوشتارهای فوکو ،دربارهی انقلاب ایران ،و آنالیز پاس خها ،چه
مذهب شیعه اثناعشری را که در قانون اساسی «مذهب رسمی» بازیافت آنرا از دست داده بودیم؛ قصدم «سیاست معنوی»است»... - از راه نوشتار و چه از راه مصاحب هها ،به همراه انتقادهای نخستینی
کشور ایران ،شناخته شده بود؛ ایشان عهده دار بود .خمینی از سال فوکو ،به منظور تاکید کردن بر «جه تگیر یهای اسلام سیاسی» و که همان روزهای اول به طور مستقیم به نوشت هها و گزار شهای فوکو،
اطمینان بخشیدن به خوانندگان اروپائی ،ادعای یک آخوند شیعه داده می‌شد ،رسانای حقایق تلخی هستند بسیار بزرگ‌تر از آنچه که
۶۳-۱۹۶۲شناخته شد .مترجم را ملاک و ضمانت قرار م یدهد تا ایدهآل خود را برای آینده‌ی
( - )۴فوکو ،در مقاله ای تحت عنوان -دین بر ضد شاه -م ینویسد: انقلابی بزرگ ،بیان کند -آینده‌ی انقلابی پراز تضادهای درونی و در چهارچوب «حرفهی روزنامه نویسی» برآورد شوند! ()۴
هویت واقعی خود را کجا باید سراغ گرفت؛ جز در این اسلامی که تمامیت‌خواهی بسیاری نیروهای تاریک اندیش و واپسگرا ،که با مجموعه‌ی برداش تهای فوکو از انقلاب ایران ،رسانای ادامه دادن و
قر نها پیش زندگی روزانه ٬پیوندهای خانوادگی و روابط اجتماعی را نیروهای مترقی در جدال دائم و نابرابرند .در یکی از گزار شهای فوکو تمرین کردن سیاسی الگوئ یاست سیاسی که ایده‌آ لها و پیگیر یهای
فوکو را نشان م یدهند؛ یعنی همان الگوئی که یک فرصت تاریخی
٬با مراتب تمام ٬سامان داده است؟ از جمله م یخوانیم: آنرا پیش آورد که ایران بشود یک آزمایشگاه بزرگ بی حد ومرز ،که
موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران ،تمام نوشتارها و گزارش‌های «یک مرجع دینی بهمن گفت :آن چیزهایی که دارائی‌های همگانی فوکو این تزسیاسی معین خود را در آن به صورت عملی پیاده نماید.
فوکو را که شمار آ نها به ۱۵فقره م یرسد و در همه‌ی آ نها از به حساب م یآیند ،مانند«آب و زمین» کسی حق دخل و تصرف در این عزم جزم برنامه ریزی شده ،برای هدف مشخص «سیاست
«سیاست معنوی = اسلام سیاسی» جانب‌داری شده است؛ چاپ و آ نها را ندارد .آزادی‌های همگانی مورد احترام هستند تا جائی که معنوی» که فوکو آنرا درعمل آزمون نماید؛ فوکو را چنان از خود
آن آزاد یها ،حریم دیگران را نشکنند .اقلی تها از امنیت وآزادی و بیخود کرده بود که نه تنها هیچ کوشنده‌ی دیگری را درانقلاب ایران،
منتشر کرده است. نوع زندگی‌ای که خودشان آنرا برم یگزینند؛ برخوردار خواهند بود؛ دارای سهم نم یدید؛ به لکه دیگر نیروهای سیاسی -اجتماعی ایران را
بشرطی که اکثریت را مورد اذیت و آزار قرار ندهند .زنان و مردان» ...
آگاه یهای بیشتر در مورد «میشل فوکو و نوشت ههایش در در ذهن فوکو ،واژگونه‌ی همه‌یدادههای علوم انسانی و برخلاف منطق به شوخی و استهزاء گرفته بود! درهمین راستا بود که نوشت:
جریان انقلاب ۱۳۵۷ایران»: تاریخ ،توجیه موضوع «اندیشگی -سیاسی» می‌شود یک ماجراجوئی « ...هنگامیکه درخیابا نهای تهران و قم ،پرسه می‌زدم ،این پرسش
غرور آفرین برای این شخصیت؛ و ایران هم می‌شود آزمایشگاه این را که [چه م یخواهید؟] از مغزخودم ،رانده بودم .یعنی خودم را از
فوکو که از فیلسوفان پست مدرن و ناقد تجدد غربی به شمار می‌آمد سوژه! دیدیم که تنها چند ماه پس از مصادره‌ی کلیت انقلاب ازسوی پرسیدن این سئوال از سیاستمداران حرفه‌ای ،منع کرده بودم.درعوض
در انقلاب ایران ،شورشی علیه نظم تجدد و راهی به سوی آزادی روحانیت ،چگونه آن مدینه‌ی فاضله‌ی سیاست معنوی در ایران ،طرح بگومگوهای طولانی با رهبران مذهبی ،دانشجویان ،روشنفکران
می‌دید و آن را در چارچوب پدیده‌ای که «سیاست معنوی» توصیف اشغال کردستان و بازپ سگیری آزاد یها و بگیروب ه‌بندها بر اثر فتواها دلسوزایران وجنگجویان گرو‌ههائی‌که پس از سال ،۱۹۷۶اسلحه را
م یکرد ،انقلابی بی‌نظیر و متفاوت از انقلاب‌های مدرن می‌یافت .بر و سخنران یهای خمینی و دیگر آخوندها ،به اجراء گذاشته شد و
همین پایه بود که ایران انقلابی را «رو ِح جهانی بی‌روح» نامید .در روز به روز شدت گرفت .گیس قیچی کردن و کشتن و سوزاندن و زمین گذاشته بودند ،داشتم»...
ایران سال‌های اخیر ،تبیین‌های فوکو از انقلاب و حکوم ِت روحانیان، سنگسار زنان ،به تهم تهای واهی و ناروا؛ کشتن همجن سگرایان، دانشجویانی که فوکو از آن‌ها سخن می‌گوید؛ همان دانشجویانی
با استقبا ِل شماری از هوادارا ِن ولای ِت فقیه رویارو شده است .با این مصادره‌ی کارخانجات و زمین‌ها و اموال سرمایه داران ،دستگیری هستند که نوشته‌ها و گزارش‌های فوکو را به زبان فارسی برم یگرداندند
همه میشل فوکو در سا لهای پایانی عمرش ،پاره‌ای از تحلیل‌های واعدام و اخراج استادان و دانشجویان و هنرمندان و نویسندگان و و به در و دیوار دانشگا‌هها و مدارس عالی تهران م یچسباندند.
خود از انقلاب ایران را خطا دانست و به ویژه جمهوری اسلامی را به روشنفکران و دریک کلام منتقدین .اما فوکو هیچ یک از ای نها را آن جنگجویان هم همان گروههای مسلحی بودند که در حز بها
نقض حقوق زنان و نیز اقلی تهایی چون ه مجن سگرایان ،متهم کرد. ندید و نشنید و نگفت و ننوشت! شاید از ای نجهت که آخوندی به و گروههای چریکی بودند .بخشی از آ نها هما نهائی بودند که در
نوشته‌های متأخر و نقادانه فوکو هنوز در ایران مجال انتشار نیافته ایشان اطمینان داده بود که :حقوق همگان مورد احترام است ،اگر به زمره‌ی «جلادان» درآمدند و بقیه هم در جریان پاکساز یها ،همین
که نیروهای خمینی کنترل سیاسی کشور را در دست گرفتند ،کنار
است. آزاد یهای اکثریت ،تجاوز نشود!
ژانت آفاری و ِکوین اندرسون ،در کتا ِب جام ِع خود هم گزارشی از فوکو به دنبال جام هی عمل پوشیدن به رویاهای ملت ایران نبود؛ گذاشته شدند.
نوشت ههای فوکو درباره ایران به دست می‌دهند و هم نقدهایی را که ایشان به دنبال یک رویای گمشده و بحرانی خود م یگشت؛ وی، کوشندگان سیاسی ،شمار بسیار زیادی بودند ،به ویژه آن فعالانی که
بر نگرش وی در زبان انگلیسی و فرانسه نوشته شده ،بررسی می‌کنند مطمئن بود که آنچه را که زیر عنوان «رویای ملت ایران» برای نه تنها عامل سرنگونی رژیم شاه بودند؛ بلکه پروژه و برنام ههای لازم
و سرانجام خود نیز در پی تحلی ِل دلای ِل لغز ِش میشل فوکو در درک خوانندگان اروپائی منتشر م یکرد؛ و در واقع نه رویای ایرانی‌ها؛ بلکه را برای ایران آینده در دست داشتند .درست درهمان زمانی‌که فوکو
و دریافت اسلام سیاسی و به ویژه اسلاِم روحانیا ِن انقلابی برم یآیند. رویای گمشده‌ی خود اوست؛ مورد تایید و پذیرش ملت ایران ،نخواهد م یخواست به دانشجویان اروپائی اطمینان بدهد که آزمون تازه‌ای از
مه مترین بخش کتا ِب فریبندگی اسلام‌گرایی ،نشان دادن ناسازگاری بود .به همین دلیل است که در پایان نوشتار «ایرانیان در رویای راه «اسلام سیاسی» برای سده‌ی بیست در راه است؛ درست درهمان
دیدگا‌ههای فوکو با تأملا ِت خود وی درباره گفتار و ساختاِر قدرت چه هستند؟» می‌نویسد« :مثل اینکه گوش‌هایم دارند می‌شنوند که روزها ۷۰درصد شهر بزرگ و استراتژیکی مانند اصفهان ،در محل ههای
فرانسو یها دارند به من می‌خندند؛ اما ،من میدانم که آ نها دارند گوناگون شهر ،در دست «شوراهای کارگری» بود .در کردستان هم،
است.
در شانزده آبا ِن سال پنجاه و هفت ،چند ماه پیش از پیروزی انقلاب، اشتباه می‌کنند» ... شوراها زمی نهای بزرگ مالکان را دراختیار گرفته بودند ...
یک ایرانی با نام مستعاِر آتوسا ،در مجله نوول ابسرواتور ،مقاله‌ای به راستی ،نه تنها آشکار شد که هیچ یک از فرانسو یها اشتباه به دلیل تاثیرات افکار و باورهای نیروهای چپ ،دراندیش هها و
علیه فوکو و دیدگاهش درباره اسلام نوشت و ادعا کرد بازگشت به نکردند؛ بلکه برخلاف کارهای ناب فلسفی ،تاریخ به خاطر جانب‌داری چش مداش تهای انقلاب ایران؛ خود «اسلام سیاسی» بسیاری از
اسلام هیچ معنایی جز اجرای شریعت و قوانین ضد ز ِن آن ندارد .فوکو و شیوه‌ی درآمیختگی فوکو با یک وجه انقلاب ایران ،با یک چشم ترمینولوژ یها و شعارهای نیروهای چپ را دزدید و با آن‌ها پیش
در پاسخ نوشت :نباید مفهوم اسلام را به یکی از وجوه و تفاسیر آن رفت و خود را بالا کشید .از جمله‌ی آ نها می‌توان به ترم «حکومت
گریان است و باچشم دیگر خندان!
فروکاست و آن را در مقام اسلامی نامداراگر تحقیر کرد. پی‌نوشت: مستضعفین» و «جامعه‌ی بی طبقه» ،اشاره کرد.
«ایران یها چه رویائی در سر دارند؟ » برگردان فارسی :حسین معصومی --------- جنبش‌های شورائی «حتا پس ازاین که اسلام سیاسی توانست با
سرکوب و کشتار موفق شود ،انقلاب را بدزدد و در کنترل خود درآورد؛
همدانی ،انتشارات هرمس سال .)۱۹۹۹(۱۳۷۷ منابع مورد استفاده: ادامه یافت .این واقعی تهادرنزد کلان میدیاهای جهان و شخص فوکو
---------------------------------------------------------- ?1- Michel Foucault. What Are the Iranians Dreaming About محلی از اعراب نداشت و به طور سیستماتیک واقعیت‌ها را نادیده
http://www.press.uchicago.edu/Misc/Chicago/007863.html می‌انگاشت .چراکه فوکو پیشاپیش تصمیم گرفته بود که کدام نیرو
مربوط به شماره ( )۲پاورقی ست. 2- Foucault and the Iranian Revolution: gender and the se- و گروه فعال سیاسی باید درکانون انقلاب و زیر نورافکن سیاسی برود
ductions of Islamism By Janet Affray, و مورد شناسایی قرارگیرد و ،کدام نیروی سیاسی وطبقاتی هم باید
Kevin Anderson, Michel Foucault
3- The philosopher and the ayatollah. By Wesley Yang فراموش گردد».
http://www.boston.com/news/globe/ideas/articles/2005/06/12/ آن تلاشگران سیاسی بودند که انقلاب را آغاز کردند و خودشان
the_philosopher_and_the_ayatollah/ آنرا به پایان بردند ولی در نهایت اسلام سیاسی انقلاب را مصادره
4- Enigma of the Uprising; Foucault and Iran. by Olivier کرد؛ به دلایل سرکوب و مخف یکار یها و ملاحظات سیاسی و نبود
Roy پشتیبانی‌های بین‌المللی ،جایی و مکانی در نوشتارها و گزار شها
http://www.truthout.org/072809T (کارنامه)ی فوکو ،پیدا نکردند! چرا؟ چون پلاتفورم و آیند‌های که آ نها
5- Michel Foucault and theology: the politics of religious با تمام نارسائ یهایش م یخواستند برای انقلاب ایران رقم بزنند؛ از
experience دیدگاه فوکو ،از یکسو مایه از «مصیب تهای مدرنیته » داشت و از
By James William Beranger, Jeremy R. Curette جانب دیگر ،ریشه در آن عبارتهای «ایدئولوژ یگرایانه»ای داشت که
جایگاه و پایگاهی برای «جهان بینی» باقی نگذاشت! برای اینکه
«سیاست معنوی /اسلام سیاسی» بتواند پایگاه و مقام جهانی خود را
در تاریخ انقلاب ایران ،احراز نماید.
