Page 25 - Issue No.1358

‫سال ‪ / 22‬شماره ‪ - 1358‬جمعه ‪ 6‬رویرهش ‪1394‬‬ ‫صورخیال؛ صنایع بدیع؛‬ ‫توی جاده‬
‫گا ها‪ ،‬منقار پرنده‌ها‪ ‬‬
‫‪25‬‬ ‫زرد رنگ جهانی کودک است‪ ‬‬

‫آرایه‌های ادبی‬ ‫جایت سبز!‬
‫بازار اقتصاد هنوز‬

‫پژوهش و نگارش‪ :‬شادی زهره وندی فرشید خیرآبادی|‬ ‫دست روی کسی بلند نکرده است (صفح‌هی ‪)۴۹‬‬

‫زبان شاعر در این مجموعه از سوی دیگر مرز خاص جنسیتی ندارد‪ ،‬اما گاها استفاده از کلمات‬
‫خاص که آن هم از طریق زبان نمودار می‌شود و یا وارد کردن نگاه شاعر به عنوان یک زن به‬
‫شعر این مرز را مشخص می‌کند‪ .‬اما در بیشتر اشعار شاعر ترجیح داده است که به صورت خنثی‬
‫و تنها با زبان‪ ،‬تصویر و هستی ارتباط برقرار کند با این حال در بعضی از اشعار مثل این شعر‬
‫می‌توان این نگاه زنانه‌ی شاعر را دید که از طریق زبان و استعاره به موقعیت جنسیت و تجارب‬

‫خود اشاره می‌کند‪:‬‬

‫آیا «صنایع بدیع» و «فنون شعر» کهن در شعر مدرن و پست مدرن استفاده ای دارد؟‬ ‫مرگ آخرین اقدام پیرهنم بود‬
‫چه نیازی به «فنون شعری» در گرایش‌های مدرن و پست مدرن داریم؟‬ ‫در ثانیه‌های هراس‬
‫آیا مجبوریم فقط از صنایع ادبی کهن سود ببریم؟‬ ‫ثانی‌ههای تلخ‬
‫آیا می‌توان در ساخت صنایع بدیع خلاقیت به خرج داد؟‬ ‫ثانیه‌های سرد‪ ‬‬
‫ریتم کندی‬
‫می دانیم صنایع بدیع یا همان «فنون شعر» در طول تاریخ «هنر شاعری» تکامل و‬
‫که عقرب‌هها را به عقب م ‌یکشید‬
‫تکوین یافته‌اند و گونه‌ای از آنان به اوج رسید‪ ،‬همچون ایجاز (کم گویی) و گونه‌ای‬ ‫نه عطر فلفل‬

‫دیگر‪ ،‬همچون تضمین (ایده گیری یا گرته برداری) افت کردند‪ .‬در طی این روند‬ ‫نه بوی شب بو‬
‫نگاهم پای هیچ ‪ ‬پنجر‌های نیست‪ ‬‬
‫‪In touch with Iranian diversity‬‬ ‫(‪ )Process‬چیزها کم یا افزوده شد؛ چیزی که امروزه مانده است به دلایل زیر به کار‬
‫ترس زیر بلوزم را لمس کرده‌ام‬
‫بسته می‌شود‪ :‬‬ ‫سکوت دستم را‬
‫سیاه نپوش!‬
‫الف) کمک به هضم معنا و درک منظور نظر شاعر‪.‬‬
‫من همیشه عاش ‌قات بوده‌ام‪( .‬صفح‌هی ‪)۵۸‬‬
‫ب) پیاده سازی «موسیقی شعر» یا موسیقی ساختاری راکمال بخشیدن‪ .‬‬
‫شاعر در استفاده از زبان برای بسط نگاه هستی شناسان‌هی خود تنها به عناصر آشنا بسنده نکرده‬
‫ج) خیال انگیزی را به اوج رساندن و شعر را از وادی ادبیات به وادی هنر بردن‪.‬‬ ‫است‪ ،‬بلکه ‪ ‬استفاد‌هی شاعر از تمامی ظرفی ‌تهای موجود در شعر برای بسط این عناصر نوعی‬
‫تفاوت در زبان را ایجاد کرده و از سوی دیگر نگاه شاعر را به پدید‌هها به صورت مستقل تری‬
‫‪Vol. 22 / No. 1358 - Friday, Aug 28, 2015‬‬ ‫می دانیم شعر مدرن و پست مدرن در دو وجه‪ :‬‬ ‫به مخاطب منتقل م ‌یکند برای مثال در شعر زیر استفاده از کلمات آریایی‪ ،‬یدکی و انتزاع باد که‬
‫الف) پیچیدگی و ژرفناکی معنا ‬
‫ب) خیال انگیزی ‬ ‫اشاره با ماهیت هستی شناسان‌هی کلمات و پیوند آ ‌نها در شعر دارد‪ :‬‬

‫به فراز دست یافته است‪ .‬با درآمدی که گفتیم حال بایسته و شایسته است که از بهترین‬ ‫قطعات قلبم یدکی است‬
‫و بجاترین فنون شعری (صنایع بدیع‪ ،‬آرایه‌های ادبی و جز آن) سود ببریم تا منزلت‬ ‫تمایلاتم آریایی‪ ‬‬
‫شعر مدرن‪ ،‬پرورده تر و برای مخاطب اثر قابل ادراک – تر‪ -‬و کسب لذت هنری‬
‫بیشتر شود‪ .‬البته قید تاکید بجاترین بسیار مهم است زیرا در ادبیات با گرایش مدرن و‬ ‫چیزی از رویاهایم یادت نماند‪.‬‬
‫پست مدرن باید و باید دست شاعر در خیال انگیزی و آفرینش هنری کامل ًا باز باشد و‬ ‫کلمات در انتزاع باد رسید‌هاند‬

‫هیچ چیز‪ -‬این می‌تواند فنون شعری باشد‪ -‬دست هنرمند را نبندد‪.‬‬ ‫روز‌مرگی تکیه م ‌یدهد به در‪ ‬‬
‫حال به جا می دانیم گفتن این را که‪ ،‬چون اوزان عروضی یا اوزان هجایی‪ ،‬قافیه‪ ،‬ردیف‬ ‫ساده کشیده می‌شود به متن‬
‫و دیگر روش‌های اعمال موسیقی شعر در گرایش‌های مدرنیستی و پست مدرنیستی‬ ‫در مرز رن ‌گهایت یخ کرده‌ام‪ ‬‬
‫کم شده است‪ ،‬برای هنرمند بایسته است که از «فنون شعری» بهتر سود ببرد تا بتواند‬ ‫چیزی از رویاهایم یادت نماند (صفح‌هی ‪ )۶۵‬‬
‫کمبود ریتم و هارمونی در اثرش را جبران کند و نگذارد التذاذ مخاطب کم شده و‬ ‫در این مجموعه‌ی شعر‪ ‬ابتدا با شعرهای کوتاه شروع می‌شوند و به تدریج شاعر شعرهای‬
‫طولانی تر را به کار می‌برد و ‪ ‬دوباره در انتهای مجموعه با شعرهای کوتاه به پایان می‌رسد‪ .‬در‬
‫مخاطب از خواندن اثر منصرف شود‪.‬‬ ‫پایان می‌توان گفت شاعر در این مجموعه با تأکید بر زبان و ارتباط هستی‌شناسانه‌ی آن توانسته‬
‫اجباری در به‌کارگیری فنون شعری کهن با همان شکل و ساختاری که در هزاران سال‬ ‫است به نوعی این درک و باور خود را از هستی به مخاطب منتقل کند‪ .‬استفاده‌ی مداوم شاعر‬
‫پیش تعریف شده بودند‪ ،‬نداریم‪ .‬می‌توان آن‌ها را به دلخواه و به فراخور نیاز اثر تغییر‬ ‫از این دلالت‌ها در عین ایجاز توانسته است فضای متفاوتی را در این مجموعه ایجاد کند و‬
‫داد تا فنون شعری‪ ،‬جا افتاده تر در آثار اعمال شوند و یا می‌توان فنون شعری نوآفرید‪،‬‬ ‫در عین شاعر به نوعی پختگی زبانی هم در شعر برسد‪ .‬این پختگی زبانی خودش را در کشف‬
‫همچون قطع قطع نوشتن بندهای اشعار و یا قافیه از راست که سبب قافیه گذاری‬ ‫ماهیت‌های موجود در هستی و ارتباط آن با زبان نشان می‌دهد‪ ،‬استفاده‌ی شاعر از تمامی‬
‫تصویری هنگام خوانش اثر می‌شود‪ .‬آفرینش فنون شعری نو بستگی به میزان خلاقیت‬ ‫ظرفیت‌های زبانی در این مجموعه هم به بسط این دیدگاه دامن زده است و تجربه‌ی شاعر را از‬
‫هنرمند خواهد داشت و تسلط او بر موسیقی و دیگر هنرها و نیز ادبیات کهن ایران و‬ ‫این نگاه به نمایش گذاشته است‪ .‬‬

‫جهان‪.‬‬ ‫منابع‪:‬‬
‫شایان گفتن است می‌توان همه‌ی گونه‌های فنون شعر را از دیگر زبان‌ها وارد شعر ‪25‬‬ ‫‪/26/08/1392‬شان‪-‬زبان‪-‬در‪-‬شعر‪-‬معاصر‪http://avangardsite.ir//‬‬
‫_ ‪h t t p : / / w w w . m - f a l a k i . c o m / h o m e /i n d e x . p h p ? o p t i o n = c o m‬‬
‫پارسی کرد به شرط اینکه شاعر در هر دو زبان مبدأ و مقصد چیره دست باشد‪.‬‬ ‫‪content&view=article&id=50:2010-12-09-16-59-45&catid=53:2011-04-27-13-‬‬
‫‪36-22&Itemid=55‬‬