Page 27 - Shahrvand BC No. 1327
P. 27
‫مروری بر پرونده تئاتری ‪27‬‬ ‫مقالات‬ ‫فکر م ‌یکنید تمایز اصلی میان این دو در چیست؟‬
‫تفاوت ازنظر شیو‌ههای اجرایی زیاد هست‪ .‬به نظر من تئاتر مادر ایران نسبتاً پیشرفته است‪.‬‬
‫محمد رحمانیان در ونکوور‬ ‫هنر‬ ‫بازیگران خیلی خوبی داریم از امکانات صحن ‌هپردازی و دکور متفاوتی برخورداریم‪ .‬ما اینجا‬
‫با کمبود سالن‪ ،‬بازیگر‪ ،‬تماشاگر‪ ،‬وقت و سرمایه لازم برای تمری ‌نها روبروییم‪ .‬واقعاً باید‬
‫کیان ثابتی‬ ‫عشق داشت که پا در این راه گذاشت‪ .‬کسانی هم که در خارج از کشور فستیوال برگزار‬
‫م ‌یکنند دشوار ‌یهای زیادی دارند‪ .‬اجرای نمایش در خارج از کشور تئاتر بازی کردن‬
‫بخش دیگری از فعالیت‌های وی که به دنبال آموزش تئاتر‬ ‫شهرگان‪ :‬ب ‌یگمان «محمد‬ ‫در شرایط اضطراری است‪ .‬مثلًا من در این کار غیر از نویسنده و کارگردان‪ ،‬تهی ‌هکننده‪،‬‬
‫شروع شد‪ ،‬نمایشنام ‌هخوانی آثار ارزشمند نمایشنام ‌هنویسان‬ ‫طراح لباس و صحنه و قسمتی از رق ‌صها و مسئول گرفتن سالن و روابط عمومی هم‬
‫ایرانی نسل پیش از خود بود‪ .‬اجرای این آثار هر چند گام مثبتی‬ ‫رحمانیان» در کنار نا ‌مهایی‬ ‫بود‌هام‪ .‬و ای ‌نهمه مسئولیت گاهی فشار و استرسش بی ‌شازحد است‪ .‬من فکر م ‌یکنم اغلب‬
‫سال ‪ / 22‬شماره ‪ - 1327‬جمعه ‪ 3‬نمهب ‪1393‬‬ ‫در جهت آموزش تئا‌تر به هنرمندان نوپای تئا‌تر ونکوور بود ولی‬ ‫چون «محمد یعقوبی»‪،‬‬ ‫گرو‌ههایی که در خارج از کشور کار م ‌یکنند همین وضعیت را دارند‪ .‬این در حالی است‬
‫آن‌طور که رحمانیان بیان م ‌یکند ادای دین اوست به بزرگان‬ ‫«حمید امجد» و «محمد‬ ‫که گاه بعد از ما‌هها کار فقط امکان چند اجرای محدود را پیدا م ‌یکنیم‪ ،‬آ ‌نهم اگر تماشاگر‬
‫نمایشنامه نویسی ایرانی پیش از خویش و از طرفی امیدوار است‬ ‫چرمشیر» از مطرح‌ترین‬
‫که این اجرا‌ها موجب گردند تا مخاطبانش‪ ،‬کنجکاو و پیگیر‬ ‫نمایشنامه نویسان و جریان‬ ‫پیدا کنیم و بخشی از مخارجی که کرد‌هایم و نیرو و وقت ‌یکه گذاشتیم جبران شود‪.‬‬
‫مطالعه و شناخت آثار دیگر این هنرمندان گر دند‪ .‬در همین‬ ‫سازان تئا‌تر کنونی ایران‬
‫راستا‪ ،‬وی به نمایشنامه خوانی «شاپرک خانوم» اثر بیژن مفید‪،‬‬ ‫است‪ .‬رحمانیان در اقامت‬ ‫یکی از تأثیرات مهاجرت بر هنرمندان ایرانی تنوع در ارائ ‌هی تکنیک است به این‬
‫«گلدونه خانم» اثر اسماعیل خلج و «حالت چطوره مش رحیم»‬ ‫کوتاه سه ساله خویش در‬ ‫معنی که نویسنده باید ب ‌هنوعی در ارتباط با هر دو فضای مهاجرت و بومی باشد‪،‬‬
‫اثر اسماعیل خلج‪« ،‬محاق در پاییز» (بر اساس مرگ در پاییز)‬ ‫ونکوور کانادا بجز پرورش‬ ‫در نمایشنام ‌هی شما چه قدر این تبادل میان فضای بومی و فضای مهاجرت وجود‬
‫اثر اکبر رادی و «رگ و ریشه دربدری» اثر غلامحسین ساعدی‬ ‫و شکوفاکردن استعداد و‬
‫نیروی فعال تئاتری جوانان ایرانی ساکن ونکوور‪ ،‬توانست با تولید در کنار نمایشنامه خوانی «مصاحبه» اثر خودش اقدام کرد‪.‬‬ ‫دارد؟ آیا این مرزها پررنگ شده است؟‬
‫آثار نمایشی موجبات آشنایی بسیاری از ایرانیان ساکن این شهر گام بعدی که رحمانیان در جهت احیاء و تولید تئا‌تر فرهن ‌گزا‬ ‫ازنظر تکنیکی نم ‌یتوانم بگویم که این کار تکنیک خاصی ب ‌هکاربرده که ما در ایران نداشته‬
‫را با هنر تئا‌تر فراهم آورد‪ .‬که به نظر نگارنده‪ ،‬اگر این پیوند قطع در ونکوور برداشت اجرای نمایش‌های صحنه‌ای در کنار‬ ‫باشیم یا فقط ایرانی یا آلمانی باشد که قصد پررنگ کردن دو فضای متضاد را داشته است‪.‬‬
‫نم ‌یگردید در طی سال‌های آینده «ونکوور بی‌سی» به عنوان نمایشنامه خوان ‌یها بود‪ .‬او برای توفیق به این هدف‪ ،‬ابتدا گروه‬ ‫اما بعضی از صحن ‌هها‪ ،‬مثل صحنه آغازین کار که با ترانه آی کاش آدمی‪ "..‬فرهاد در نور‬
‫نمایش ونک را متشکل از هنرآموزان کلاس تئاترش تاسیس‬ ‫مهم‌ترین پایگاه تئ‌اتر ایران در برون مرز شناخته می‌شد‪.‬‬ ‫بنفش شروع م ‌یشود درحال ‌یکه بازیگران گل بنفش ‌های در دست دارند‪ ،‬مطمئناً برای‬
‫رحمانیان در مصاحبه با روزنامه اعتماد‪ ،‬عدم امکان کار در م ‌یکند‪ .‬اولین کار صحنه‌ای این گروه‪ ،‬موسیقی‪-‬نمایش «هفت‬ ‫تماشاگر ایرانی مفهوم دیگری را القاء م ‌یکند تا برای تماشاگر آلمانی‪ .‬همی ‌نطور صحنه‬
‫تئا‌تر‪ ،‬سینما‪ ،‬عدم مجوز چاپ کتاب و ممنوع تدریس شدن را ترانه قدیمی» نوشته و کار محمد رحمانیان بود‪ .‬نمایش در هفت‬ ‫آخر که رقص دونفره دو بخش شخصیت زن با یکدیگراست و از بخش کوتاهی از یک شعر‬
‫علت اصلی مهاجرت خود و همسرش‪ ،‬مهتاب نصیرپور (بازیگر پرده به دغدغ ‌هها و مسائل زنان ایران م ‌یپردازد‪ .‬این نمایش در‬ ‫دیگر شفیعی کدکنی با صدای همایون شجریان استفاد‌هشده است‪ .‬اما دو صحنه رقص هم‬
‫توانا سینما و تئا‌تر) به ونکوور کانادا عنوان م ‌یکند‪ .‬او که حدود ‪ ۲۹‬آپریل ‪ ۲۰۱۲‬در ‪ Key Meek Centre‬به روی صحنه رفت‪.‬‬ ‫هست که از فرهنگ غرب گرفت ‌هشده‪ ،‬یکی "رقص مرگ" در صحنه دوم و دیگری رقص‬
‫شش سال قبل از مهاجرتش به کانادا با اجرای نمایش «فنز» اجرای موفقیت آمیز این اجرا‪ ،‬راه را برای اجراهای بعدی گروه‬ ‫سالسا در صحنه نهم‪ .‬ب ‌ههرحال رو ‌شهای اجرایی جدیدی که من در تئاتر معاصر انگلیس‬
‫از ایران به شهرهای تورنتو‪ ،‬اتاوا و ونکوور سفر کرده بود‪ ،‬در هموار کرد‪ .‬نمایش هفت ترانه قدیمی در ‪ ۲۹‬جو ‌‌ن همان سال‬ ‫یا آلمان با آن برخورد کردم به من اید‌ههایی داده که کارم را از رنگ و بوی بومی صرف‬
‫‪In touch with Iranian diversity‬‬ ‫مصاحبه با روزنامه شرق به تفاوت تماشاگران نمایش فنز در در مرکز ‪ Evergreen Culture Centre‬کوکیتلام برای بار دوم‬ ‫درآورده است‪ .‬شخصی ‌تها من هم هی ‌چکدام نام خاصی ندارند و اگر بعضی صحن ‌هها یا‬

‫ونکوور با سایر شهر‌ها اشاره م ‌یکند و ونکوور را به دلیل حضور اجرا شد‪.‬‬ ‫اشارات نباشد م ‌یتوان آ ‌نها را به هر مکانی متصل کرد‪.‬‬
‫تعداد زیادی دانشجو و افراد تحصیلکرده دارای فضای متفاوتی‬
‫می‌داند‪ .‬رحمانیان وجود همین قشر تحصی ‌لکرده را شانس خود‬ ‫در اجرا و کارگردانی این نمایشنامه بزر ‌گترین واصل ‌یترین چالش شما چه بود؟‬
‫برای ادامه فعالیت تئاتریش در این شهر عنوان م ‌یکند‪.‬‬ ‫ب ‌ههرحال من در جامع ‌های که زندگی م ‌یکنم مسائل و مشکلاتی م ‌یدیدم‪ ،‬یا اینکه خودم‬
‫او همچنین در مصاحبه با خبرگزاری مهر می‌گوید‪« :‬در‬ ‫با آ ‌نها مواجه بودم که فکر م ‌یکردم بهتر است به شکلی مطرح شود‪ .‬علاوه بر این خودم‬
‫کانادا باید از صفر شروع می‌کردیم‪ .‬مهتاب نصیرپور در آنجا‬ ‫دوست داشتم بعد از سا ‌لها دوباره به صحنه تئاتر برگردم که ای ‌نقدر به من لذت م ‌یداد‪.‬‬
‫کلا ‌سهایش را آغاز کرد‪ ،‬ابتدا با ‪ ۷ – ۶‬هنرجو آغاز کردیم و بعد‬ ‫جز این فکر م ‌یکردم که باید از نیروی بازیگران جوانی که در سا ‌لهای اخیر به خارج‬
‫تعدادشان زیاد‌تر شد تا در‌‌نهایت به جایی رسیدیم که توانستیم‬ ‫مهاجرت کرد‌هاند استفاده کرد و آ ‌نها را هم به صحنه آورد تا جریان تئاتر ادامه یابد و با‬
‫از همین هنرج ‌وها در کار‌هایمان استفاده کنیم‪ ...‬هرجا که شما‬
‫از صفر شروع کنی مسیر سختی را پیش رو داری اما من از‬ ‫اید‌ههای نو و انرژی جدیدی ب ‌هپیش برود‪.‬‬
‫‪Vol. 22 / No. 1327 - Friday, Jan. 23, 2015‬‬ ‫این اتفاق بسیار خوشحالم چون من و همسرم مهتاب نصیرپور‬
‫توانستیم برخی از توانایی‌هایمان را به عنوان مدرس و همچنین‬ ‫کار تئاتر ب ‌هطور خاص و ب ‌هطورکلی ادبیات نمایشی ایرانیان مهاجر را چه طور‬
‫بخشی از توانایی هنرجویانمان را به نمایش بگذاریم‪ .‬خوشبختانه‬ ‫م ‌یبینید؟ فکر م ‌یکنید توانست ‌هاند مشخص ‌ههای برجست ‌های را در خارج از ایران‬
‫سطح کاری را هم که به ایران آوردیم آنقدر بالا بود که مخاطبان‬
‫راضی از سالن بیرون بیایند‪( .‬اشاره به نمایش [آرش ساد] است‬ ‫نشان بدهند؟‬
‫که توسط هنرمندان تئا‌تر ونکوور به کارگردانی محمد رحمانیان‬ ‫من فکر م ‌یکنم در اینجا ما دو نوع کارداریم‪ ،‬کارهایی که مخاطب آ ‌نها تماشاگر یا خواننده‬
‫در تهران اجرا شد‪»).‬‬ ‫ایرانی است و ب ‌هجز معدودی از آ ‌نها‪ ،‬بقیه به شکل حرف ‌های ارائه نم ‌یشوند‪ .‬چون هم بازیگر‬
‫در طی سالیان گذشته‪ ،‬شاهد بوده‌ایم که بسیاری از هنرمندان‬ ‫و هم کارگردان کنار کارهای دیگرشان به تئاتر م ‌یپردازند و جریان تئاتر برای آ ‌نها شکل‬
‫تئا‌تر ایران به خارج از کشور مهاجرت کرد‌هاند و با آنکه در ایران‬ ‫حرف ‌های ندارد‪ .‬اما کارهای محدودی هم هستند که به زبان جامعه مقصد نوشت ‌هشد‌هاند‬
‫دارای جایگاه و شهرت بود‌هاند ولی پس از مهاجرت‪ ،‬انزواگزیدند‬ ‫و مخاطب خود را گسترد‌هتر کرد‌هاند‪ .‬من کیفیت تاترحرف ‌های داخل کشور را خیلی بهتر‬
‫و دیگر نامی از ایشان در عرصه تئا‌تر دیده نشد‪ .‬اما محمد‬ ‫م ‌یبینم چون هم امکانات بیشتری در اختیاردارند و هم ازنظر تماشاگر در مضیقه نیستند‬
‫رحمانیان و مهتاب نصیرپور را باید از این قاعده مستثنی دانست‪.‬‬ ‫و نباید خود را باسلیقه تماشاگر تطبیق بدهند‪ .‬اما اینجا هم این مزیت را دارد که م ‌یتوان‬
‫این دو ا‌ز‌ همان ابتدای حضورشان در ونکوور‪ ،‬فعالیت هنری‬ ‫بی سانسور خیلی چیزها را بر صحنه آورد و بازیگران محدودیت اجرایی کمتری دارند‪.‬‬
‫خویش را آغاز کردند‪ .‬هر چند در این بین نمی‌توان هوشمندی‬ ‫درمجموع آن کارهایی که من در این مدت دید‌هام هی ‌چکدام مشخص ‌ههای برجست ‌های‬
‫و پشتکار رحمانیان را نادیده گرفت‪ .‬او و مهتاب نصیرپور ابتدا گروه تئا‌تر ونک‪ ،‬نمایش «شاپرک خانوم» نوشته بیژن مفید‬ ‫نداشت ‌هاند‪ .‬غیر از آ ‌نها که با هنرپیش ‌ههای حرف ‌های آلمانی اجرای شد‌هاند یا اینکه اثر به‬
‫با تدریس هنر تئا‌تر برای آشناکردن و تربیت نسل جوان آغاز را که قبلا نمایشنامه خوانی کرده را به کارگردانی‬
‫کردند‪ .‬کلاس‌ها به روش کارگاهی در سه ترم برگزار م ‌یگردید‪ .‬زوج هنرمند‪ ،‬محمد رحمانیان و مهتاب نصیرپور در‬ ‫زبان آلمانی بوده است‪ ،‬مثلًا نمایش "مرگ ناتان در اورشلیم" آقای کوشک جلالی‪.‬‬
‫این زوج هنرمند در دوران اقامتشان در ونکوور چندین دوره ‪ ۲۳‬سپتامبر ‪ ۲۰۱۲‬در ونکوور به اجرا درآورد‪ .‬نمایش‪،‬‬
‫‪27‬‬ ‫داستان شاپرک زیبایی است که برای فرار از تاریکی به‬ ‫کلاس تئا‌تر برای علاق ‌همندان هنر نمایش تشکیل دادند‪.‬‬ ‫فکر م ‌یکنید بازهم کارگردانی تئاتر را ادامه دهید و چه قدر در کارهای آیند ‌هتان‬
‫به عوامل متفاوت دیگری هم توجه خواهید کرد‪.‬‬

‫اگر مشکل خاصی پیش نیاید حتماً ادامه م ‌یدهم از همین حالا دارم مقدمات کار بعدی را‬
‫آماده م ‌یکنم‪ .‬اما به این نتیجه رسید‌هام که بهتر است مخاطب کار را گسترد‌هتر کنم‪ .‬برای‬
‫همین مدتی است که دارم متن نمایش را به آلمانی ترجمه م ‌یکنم که در آینده اجرایی‬
‫همراه با متن آلمانی داشته باشیم‪ .‬چون این شکل اجرا حداقل کمی آلمان ‌یها را به صحنه‬
‫ما جلب خواهد کرد‪ .‬نکته دیگر اینکه از حالا با دید درس ‌تتری از کار کردن در این فضا‬
‫جلو م ‌یروم‪ .‬تجربه اول به من در ‌سهایی داد که حدود و مرزهای کار خود و کار با بازیگرانم‬
‫را مشخص کنم‪ .‬گر چه آ ‌نها با من همکاری کردند و از همه توان خود برای پیشرفت کار‬
‫استفاده م ‌یکنند اما مشکلاتی هم پیش آمد که اگر من در مورد کار در خارج از کشور‬
‫تجربه داشتم و از همان آغاز شکل کار را مشخص کرده بودم م ‌یشد از آ ‌نها جلوگیری کرد‪.‬‬
‫باای ‌نهمه برای گروهی که از صفر با یکدیگر شروع کرده است برآیند کار بسیار خوب بود‪.‬‬
   22   23   24   25   26   27   28   29   30   31   32