Page 24 - Shahrvand BC No.1227
P. 24
‫سیاست ‹‬ ‫‪24‬‬
‫نگاهی به گزارش «بنیاد جامع ٔه باز»‪:‬‬

‫جهان ‌یسازی بازداشت و شکنجه‬

‫حبیب ناظری‬

‫کامل نبوده اســت‪ .‬ایتالیا تنها کشــوری‬ ‫شدگان به یک دولت خارجی به منظور نگه داشتن‬ ‫دســ ‌تکم ‪ ۵۴‬کشور‪ ،‬از جمله ایران‪ ،‬سوریه‪ ،‬سوئد‪،‬‬ ‫سال متسیب ‪ /‬شماره ‪ - 1227‬جمعه ‪ 4‬دنفسا ‪1391‬‬
‫اســت که مقام‌های دولتی کشور به علت‬ ‫آنها در زندان‌های کشــورهای دیگر‪ .‬هر دوی این‬ ‫ایرلند‪ ،‬کانادا و بریتانیا‪ ،‬از عملیات «ســیا» (‪)CIA‬‬
‫شــرکت در عملیــات تحویــل فراقانونی‬ ‫عملیات‪ ،‬یعنی برنام ٔه بازداشــت مخفیانه و تحویل‬ ‫در بازداشــت‪ ،‬انتقال‪ ،‬بازجویی و شکنج ٔه متهمان‬
‫زندانیان مجرم شــناخته شــدند‪ .‬یکی از‬ ‫بازداشت‌شــدگان‪ ،‬کاملًا محرمانه بودند و در خارج‬ ‫در سال‌های پس از حمله‌های ‪ ۱۱‬سپتامبر ‪۲۰۱۱‬‬
‫نمونه‌های تلاش نیروها و شــخصیت‌های‬ ‫از خاک آمریکا انجام می‌شدند‪ ،‬تا به این ترتیب امر‬
‫هوادار حقوق بشــر‪ ،‬اعتراض بــه پروندٔه‬ ‫بازجویی بازداشت‌شدگان در بیرون از حیط ٔه قانونی‬ ‫حمایت مخفیانه کردند‪.‬‬
‫مهندس کانادایی‪-‬ســوری بــه نام «ماهر‬ ‫آمریــکا صورت گیــرد‪ .‬این طور که معلوم اســت‪،‬‬ ‫درآمد‬
‫عرار» بــود که در ســال ‪ ۲۰۰۲‬وقتی از‬ ‫شــکنجه‌های بدنی و روانی یکی از برجســته‌ترین‬
‫تعطیلات در تونس به کانادا بازمی‌گشت‪،‬‬ ‫مشــخصه‌های این برنامه بوده است‪ .‬عملیات انجام‬ ‫گزارشی ‪ ۲۱۳‬صفح ‌هیی که ب ‌هتازگی از سوی «طرح‬
‫در فــرودگاه نیویورک به اتهام وابســتگی‬ ‫شده‪ ،‬شامل ربودن و پنهان کردن بازداش ‌تشدگان‬ ‫عدال ِت بنیاد جامع ٔه باز» منتشــر شد‪ ،‬حاکی از آن‬
‫به القاعده دســتگیر و به طور فراقانونی به‬ ‫و انتقــال فراقانونی آنهــا در پروازهــای مخفیانه‬ ‫اســت که در کارزار دســتگاه حاکــم آمریکا علیه‬
‫سوریه تحویل داده شد (نه به کانادا) و در‬ ‫به نقاط نامعلوم در سراســر جهان بوده اســت‪ .‬در‬ ‫ســازمان القاعده در پی رخدادهای تروریستی ‪۱۱‬‬
‫بعدهــا در ماه مه ‪ ۲۰۰۳‬به زندان گوانتانامو منتقل‬ ‫آنجا مورد شــکنجه قرار گرفت‪ .‬در پی تلاش‌های‬ ‫مرحل ٔه بعد‪ ،‬زندانیان بدون داشتن هیچ ارتباطی با‬ ‫سپتامبر ‪ ،۲۰۰۱‬بسیاری از کشورهای جهان نیز به‬
‫شد که هنوز هم در آنجاست‪.‬‬ ‫دنیای بیرون حبس‪ ،‬بازجویی و شکنجه م ‌یشدند‪.‬‬ ‫طور مستقیم و غیرمستقیم شرکت کردند‪ .‬گفتنی‬
‫توفیق البیهانی‪ ،‬بــاز هم تبع ٔه یمن‪ ،‬که‬ ‫ •‬ ‫مدافعان حقوق بشر و وکلای ماهر عرار‪ ،‬بالاخره در‬ ‫به نوشــت ٔه گزارش مذکور‪« ،‬مســئولیت کامل این‬ ‫اســت که مجموع ٔه بنیادهای موســوم به «جامع ٔه‬
‫ژانوی ٔه ‪ ۲۰۰۷‬بود که استیفن هارپر از جانب دولت‬ ‫نقض حقوق بشــر به دوش مقام‌های دولت جورج‬ ‫باز» (‪ )Open Society‬یک ســازمان حقوق بشری‬
‫در اواخر سال ‪ ۲۰۰۱‬یا اوایل سال ‪ ۲۰۰۲‬در ایران‬ ‫کانــادا از آقای عرار و خانواده‌اش به طور رســمی‬ ‫بوش است که اجازٔه آن را صادر کردند‪ ...‬مصونیتی‬ ‫مستقر در نیویورک است که در سال ‪ ۱۹۹۳‬توسط‬
‫دســتگیر و با هواپیما به افغانســتان فرستاده و به‬ ‫کــه این مقام‌های دولتی تا کنــون از آن برخوردار‬
‫مقام‌های افغانی تحویل داده شــد‪ .‬در افغانســتان‬ ‫پوزش خواســت‪ .‬اما پروندٔه شــکایت آقای عرار از‬ ‫بود‌هانــد‪ ،‬همچنان جای نگرانی زیــادی دارد‪ ...‬اّما‬ ‫جورج سوروس تأسیس شد و آغاز به کار کرد‪.‬‬
‫در چندین زندان مخفی «ســیا» زندانی کشید‪ .‬او‬ ‫دولت آمریکا در دادگاه‌های آن کشور غیروارد اعلام‬ ‫مسئولیت این نقض آشــکار حقوق بشر محدود به‬ ‫گزارش مذکور که همین چند هفته پیش با عنوان‬
‫شد چون به امنیت ملی و سیاست خارجی مربوط‬ ‫دولت آمریکا نیست‪ .‬بدون شرکت ف ّعال دولت‌های‬ ‫«جهانی‌سازی شکنجه – بازداشــت‌های مخفیانه‬
‫ه ‌ماکنــون در زندان آمریــکا در گوانتانامو زندانی‬ ‫می‌شود! برخلاف چنین مواردی در آمریکا شمالی‪،‬‬ ‫خارجی‪ ،‬اجرای این برنامه در خارج از خاک آمریکا‬ ‫و تحویل فراقانونی زندانیان توســط سازمان سیا»‬
‫است‪.‬‬ ‫منتشر شــد ‪ ،‬جزئیات و اطلاعات مفصلی راجع به‬
‫وســام عبدالرحمان احمد الدیماوی (یا‬ ‫ •‬ ‫در اروپا شــرکت دولت مقدونیه در عملیات «سیا»‬ ‫امکا ‌نپذیر نمی‌بود‪».‬‬ ‫عملیات شــکار متهمان بــه خرابکاری (پس از ‪۱۱‬‬
‫وســام الُار ُدنی)‪ ،‬تبع ٔه اردن که در دســامبر ‪۲۰۰۱‬‬ ‫و زندانی و شــکنجه کردن یک زندانی مصری‪ ،‬در‬ ‫اگرچه جورج بوش شــخصاً تأیید کرد که سازمان‬ ‫سپتامبر) ارائه م ‌یدهد‪ .‬این عملیات مشتمل است‬
‫دادگاه حقوق بشر اروپا محکوم شد‪.‬‬ ‫«ســیا» در حــدود ‪ ۱۰۰‬زندانی را در بازداشــت‬ ‫بر آنچه خود ســازمان ســیا به طور مستقیم انجام‬
‫در ایران دستگیر شد‪ .‬او در مصاحبه‌یی که در سال‬ ‫نمونه‌هایی از همکاری کشورها با «سیا»‬ ‫مخفیانــه دارد‪ ،‬اما دولت آمریــکا فقط وجود ‪۱۶‬‬ ‫داده اســت‪ ،‬همکاری‌های مخفیان ٔه کشورهای دیگر‬
‫‪ ۲۰۱۱‬منتشــر شــد‪ ،‬گفت که به مدت حدود یک‬ ‫«زندانی باارزش» را تأیید کرده اســت‪ .‬همچنین‪،‬‬ ‫در دســتگیری و تحویل دادن متهمان به سازمان‬
‫ماه در ایران زندانی بوده است بدون اینکه بازجویی‬ ‫بر اســاس گزارش «جهانی‌سازی شکنجه»‪ ،‬سوریه‬ ‫دولت آمریکا از افشای نام دولت‌های خارجی که در‬ ‫سیا‪ ،‬همکاری‌های کشورهای دیگر در فراهم کردن‬
‫شماری از دستگیرشــدگان فراقانونی را بازداشت‪،‬‬ ‫این امر به آمریکا یاری رساندند تا کنون خودداری‬ ‫زندان‌های مخفی در درون کشورشــان‪ -‬موسوم به‬
‫شود یا به او گفته شــود که چرا در آنجا بازداشت‬ ‫بازجویی و شــکنجه کرده اســت‪ .‬ســوریه یکی از‬ ‫کــرده اســت‪ .‬اّما اینــک گزارش «جهانی‌ســازی‬ ‫«جایگاه‌های ســیاه»‪ -‬و قــرار دادن آنها در اختیار‬ ‫‪In touch with Iranian diversity‬‬
‫اســت‪ .‬او یکی از ده نفری بود کــه در جریان یک‬ ‫شکنجه» برای نخستین بار تعداد قربانیان شناخته‬ ‫سازمان سیا‪ ،‬و نیز اجازه دادن به سازمان سیا برای‬
‫مبادل ٔه زندانیان توسط مقام‌های ایران به مقام‌های‬ ‫متداول‌ترین کشــورها برای فرســتادن این گونه‬ ‫شــدٔه این عملیات و دول ‌تهایــی را که در این امر‬ ‫اســتفاده از فرودگاه‌های کشــورهای ه ‌مدست در‬
‫دستگیرشــدگان بوده اســت‪ .‬ســوریه همچنین‬ ‫همــکاری کرد‌هاند‪ ،‬آشــکار م ‌یکنــد‪ .‬در گزارش‬ ‫جریان انتقال زندانیان‪ .‬به نوشت ٔه تهیه کنندگان این‬
‫افغانســتان تحویل داده شــد‪ ،‬که متعاقب آن در‬ ‫بازداشتگاه‌هایی را در اختیار «سیا» قرار داده بوده‬ ‫مذکور‪ ،‬نام ‪ ۱۳۶‬زندانی و نحؤه دستگیری و زندانی‬ ‫گزارش‪« ،‬محتــوای اطلاعاتی این گزارش از منابع‬
‫اختیار «ســیا» قرار داده شــد‪ .‬او در ماه مه ‪۲۰۰۳‬‬ ‫شدن آنها به طور مشخص ذکر شده است‪ ،‬اگرچه تا‬ ‫عمومــی قابل اعتماد و اطلاعات به دســت آمده از‬
‫به زندان گوانتانامو برده شــد و در مارس یا آوریل‬ ‫است‪.‬‬ ‫زمانی که آمریکا و کشورهای دس ‌تاندرکار خود این‬ ‫ســازمان‌های معتبر حقوق بشــر تهیه شده است»‬
‫مصر‪ ،‬پاکســتان‪ ،‬لیبی‪ ،‬اردن‪ ،‬افغانســتان‪ ،‬مالاوی‬ ‫اطلاعات را منتشر کنند‪ ،‬تعداد کامل آنها مشخص‬ ‫کــه نام‌های آنهــا در انتهای گزارش آمده اســت‪.‬‬
‫‪ ۲۰۰۴‬آزاد شد‪.‬‬ ‫و مراکــش زندا ‌نهایی مخفی داشــتند که در آنجا‬ ‫نخواهد شــد‪ .‬در شــرح همین ‪۱۳۶‬مورد مشخص‬ ‫نویسندگان گزارش البته هشــدار م ‌یدهند که به‬
‫رفیق الحامی‪ ،‬تبع ٔه تونس‪ ،‬که در نوامبر‬ ‫ •‬ ‫اســت که نام ‪ ۵۴‬دولت خارجی کــه در این راه با‬ ‫علت پنهان‌کاری فوق‌العادٔه دول ‌تها‪ ،‬و به‌ویژه دولت‬
‫ســال ‪ ۲۰۰۱‬در ایران دستگیر شد و به افغانستان‬ ‫زندانیان را شــکنجه م ‌یکردند‪ .‬گفته می‌شــود که‬ ‫سازمان «ســیا» همکاری کرد‌هاند‪ ،‬آمده است‪ .‬این‬ ‫آمریکا‪ ،‬در ارتباط با حبس‌های مخفیانه و عملیات‬
‫‪ ۶۷۲‬نفر متهم به عضویت در القاعده در پاکســتان‬ ‫همکار ‌یها شــامل موارد مختلفی بوده اســت این‬ ‫تحویل فراقانونی بازداشت‌شدگان‪ ،‬تأیید کردن تک‬
‫تحویل داده شد‪ .‬در نهایت او هم به زندان گوانتانامو‬ ‫زندانی بودند که از آن میان ‪ ۳۶۹‬نفر به افغانستان‬ ‫قبیل‪ :‬برپــا کردن زندان‌های مخفــی و قرار دادن‬ ‫تک داده‌های ارائه شده در این گزارش عملی نبوده‬
‫برده شد و ســپس در ســال ‪ ۲۰۱۰‬به زندانی در‬ ‫آنها در اختیار «سیا»؛ بازداشت‪ ،‬بازجویی‪ ،‬شکنجه‬
‫کشور اسلواکی منتقل شــد‪ ،‬که در سال ‪ ۲۰۱۱‬از‬ ‫یا زندان گوانتانامو (در منطق ٔه اشــغال شد‌هیی در‬ ‫و اذیــت و آزار زندانیــان؛ کمک به دســتگیری و‬ ‫است‪.‬‬
‫آنجا به تونس رفت‪.‬‬ ‫خاک کوبا) فرستاده شدند‪.‬‬ ‫انتقال بازداشت شدگان؛ اجازٔه عبور دادن از فضای‬ ‫محتوای گزارش‬
‫کشــورهایی مثل اســپانیا‪ ،‬پرتغال‪‌،‬ایرلند‪ ،‬فنلاند‪،‬‬ ‫کشــور به هواپیماهای حامل بازداش ‌تشــدگان؛ و‬ ‫در بخــش اول‪ ،‬خلاص ‌هیــی از متن گــزارش ارائه‬
‫ولید محمد شهیر القادسی‪ ،‬تبع ٔه یمن‪،‬‬ ‫ •‬ ‫دانمــارک‪ ،‬بلژیک و یونان بــا دادن اجازٔه عبور به‬ ‫دادن اطلاعات جاسوســی به «سیا»‪ .‬در میان ‪۵۴‬‬ ‫شــده است‪ .‬در آغاز این خلاصه‪ ،‬نقل قولی از دیک‬
‫که در دســامبر ‪ ۲۰۰۱‬توســط نیروهای انتظامی‬ ‫دولتی که با ســازمان «ســیا» همکاری کردند‪ ،‬از‬ ‫چنی‪ ،‬معاون ریاســت جمهوری آمریکا در روز ‪۱۶‬‬
‫ایران به عنوان عامل القاعده دســتگیر شــد‪ .‬مدت‬ ‫هواپیماهای حامل دستگیرشــدگان‪ ،‬یا اجازٔه فرود‬ ‫جمله این نا ‌مها به چشــم م ‌یخورد‪ :‬افغانســتان‪،‬‬ ‫ســپتامبر ‪ ۲۰۰۱‬ذکر شده اســت‪ ،‬از جمله اینکه‪:‬‬
‫ســه ماه و نیم در یک زندان در ایران به ســر برد‪،‬‬ ‫دادن به این هواپیماها در فرودگاه‌هایشان‪ ،‬مخفیانه‬ ‫استرالیا‪ ،‬اتریش‪ ،‬آذربایجان‪ ،‬بلژیک‪ ،‬کانادا‪ ،‬بوسنی‬ ‫«‪...‬اگر بخواهیم موفق شــویم‪ ،‬ضروری اســت که‬ ‫‪Vol. 20 / No. 1227 - Friday, Feb. 22, 2013‬‬
‫به «سیا» کمک کردند‪.‬‬ ‫و هرز‌هگوین‪ ،‬دانمارک‪ ،‬مصر‪ ،‬گرجســتان‪ ،‬آلمان‪،‬‬ ‫آنچــه باید در این مورد صورت گیرد‪ ،‬به طور عمده‬
‫و ســپس در جریان مبادل ٔه زندانیان به افغانســتان‬ ‫از کانادا به عنوان کشــوری نام برده می‌شــود که‬ ‫یونان‪ ،‬اندونزی‪ ،‬ایــران‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬اردن‪ ،‬لیبی‪ ،‬مالزی‪،‬‬ ‫ب ‌یســروصدا انجام شــود؛ بدون بحث و گفتگو‪ ،‬و‬
‫تحویل داده شد‪ .‬حدود یک سالی پس از انتقال به‬ ‫مراکش‪ ،‬پاکســتان‪ ،‬لهســتان‪ ،‬رومانی‪ ،‬عربســتان‬ ‫با اســتفاده از منابع و رو ‌شهایی که در دســترس‬
‫زندان گوانتانامو‪ ،‬مقام‌های آمریکایی به این نتیجه‬ ‫اطلاعات خود دربارٔه یکی از شــهروندانش را (آقای‬ ‫سعودی‪ ،‬ســومالی‪ ،‬سوئد‪ ،‬ســوریه‪ ،‬ترکیه‪ ،‬امارات‬ ‫ســازمان‌های اطلاعاتی و جاسوســی ما قرار دارد‪.‬‬
‫رسیدند که او تهدیدی برای امنیت کشور نیست و‬ ‫ماهر عرار) در اختیار «ســیا» گذاشت که منجر به‬ ‫متحد عربی‪ ،‬انگلســتان‪ ،‬یمن‪ .‬از کشــورهایی که‬ ‫اینها [تروریست‌ها] در چنین دنیایی عمل م ‌یکنند‪،‬‬
‫دستگیری و تحویل او به زندان‌های سوریه شد‪.‬‬ ‫نام‌شــان در این گزارش دیده نمی‌شود‪ ،‬می‌توان از‬ ‫و بنابراین برای ما بســیار حیاتی و مهم اســت که‬
‫او را در ماه آوریل ‪ ۲۰۰۴‬به یمن فرستادند‪.‬‬ ‫کشورهایی مثل لهستان‪ ،‬لیتوانی و رومانی مته ‌ماند‬ ‫جمله به فرانســه‪ ،‬هلند‪ ،‬مجارستان و روسیه اشاره‬ ‫اساساً از هر وسیله‌یی که در اختیارمان است‪ ،‬برای‬
‫امی ‌نالله بَریالی‪ ،‬تبع ٔه افغانستان و رانندٔه‬ ‫ •‬ ‫دستیابی به هدف‌مان استفاده کنیم‪».‬‬
‫تاکســی که در ایران زندگی م ‌یکرد‪ ،‬در ماه مارس‬ ‫که زندا ‌نهای مخفی برای «سیا» در خاک خود برپا‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫در ادام ٔه گزارش م ‌یخوانیــم که در پی حمله‌های‬
‫کردند‪ .‬مقام‌های رومانی وجود چنین زندا ‌نهایی را‬ ‫با وجود گذشت سال‌ها از آغاز این عملیات شکار و‬ ‫تروریستی ‪ ۱۱‬سپتامبر ‪ ،۲۰۰۱‬سازمان «سیا» یک‬
‫‪ ۲۰۰۲‬در مشهد دستگیر شــد و پس از گذراندن‬ ‫انکار کرد‌هاند اّما در لهستان و لیتوانی بررس ‌یهایی‬ ‫دســتگیری و زندانی و شکنجه‪ ،‬که شاید هنوز هم‬ ‫برنام ٔه بازداشت و حبس مخفیانه را آغاز کرد که در‬
‫مدتی در زندانی در مشــهد‪ ،‬به افغانســتان تحویل‬ ‫در این مورد صورت گرفته است‪.‬‬ ‫دنبال ٔه آن دست‌کم در گرفتن اطلاعات از زندانیان‬ ‫آن تروریست‌های مظنون را در زندا ‌نهایی در خارج‬
‫داده شد‪ .‬او را در ماه مه ‪ ۲۰۰۳‬به زندان گوانتانامو‬ ‫در جریان باشــد‪ ،‬هنوز آمریکا و بیشتر کشورهای‬ ‫از خاک آمریکا (موسوم به «جایگاه سیاه») نگهداری‬
‫فرستادند که در نهایت در اواخر سال ‪ ۲۰۰۷‬از آنجا‬ ‫همکار ‌یهای ایران‬ ‫دیگر این مسئل ٔه ضدانسانی را به طور ج ّدی تحقیق‬ ‫م ‌یکردند و در آنجا به شیوه‌های پیشرفت ‌هیی مورد‬
‫آن طور که در گزارش «جهانی‌سازی شکنجه» آمده‬ ‫و بررســی نکرد‌هاند‪ .‬بر اثر تلاش و فشار شماری از‬ ‫بازجویی قرار م ‌یدادند‪ ،‬که شامل شکنجه و اذیت و‬
‫به مقام‌های حراست در افغانستان تحویل داده شد‪.‬‬ ‫اســت‪ ،‬ایران در بازداشت کردن و تحویل دادن ‪۱۵‬‬ ‫ســازمان‌های حقوق بشر‪ ،‬اینجا و آنجا تحقی ‌قهایی‬ ‫آزار هم بود‪ .‬هم‌زمان‪« ،‬سیا» رسماً اجازه یافت که‬
‫امیــن الیافیا‪ ،‬تبع ٔه یمن‪ ،‬که در ســال‬ ‫ •‬ ‫از سوی دولت‌ها صورت گرفته است‪ ،‬که ب ‌ههیچ‌وجه‬ ‫از امکان «تحویل فراقانونی زندانیان» نیز اســتفاده‬
‫‪ ۲۰۰۲‬در ایران دستگیر شد‪.‬‬ ‫مظنون به دولت کابل در افغانستان شرکت داشته‬ ‫کند که عبارت اســت از تحویل و انتقال بازداشت‬
‫است‪ .‬نکت ٔه مهم اینجاست که این کار پس از حمل ٔه‬
‫پیــش از این نیز در گزارشــی کــه هیئت تحقیق‬ ‫آمریکا به افغانســتان و اشغال آن کشور‪ ،‬و با اطلاع‬
‫ســازمان ملل در ســال ‪ ۲۰۱۰‬دربــارٔه زندان‌های‬
‫مخفی آمریکا و ســازمان‌های جاسوسی این کشور‬ ‫از این واقعیت صورت گرفته است که این زندانیان‬
‫در کنترل مقام‌های آمریکایی قرار خواهند گرفت‪.‬‬
‫در دیگر کشورها منتشــر کرده بود‪ ،‬بخش‌هایی از‬ ‫نمونه‌های ذکر شــده در گزارش «بنیاد جامع ٔه باز»‬
‫این اطلاعات منتشــر شده بود‪ .‬رســانه‌های ایران‬
‫گرچه بخ ‌شهایی از گزارش سازمان ملل را منعکس‬ ‫از این قرارند‪:‬‬
‫حسین ســالم محمد‪ ،‬تبع ٔه یمن‪ ،‬که در‬ ‫• ‬
‫کردند‪ ،‬اّما اشــاره‌یی به نقش ایران در دستگیری‌ها‬ ‫تهران دســتگیر و در ماه مارس ‪ ۲۰۰۲‬در جریان‬ ‫‪24‬‬
‫و تحویل دادن زندانیان به افغانستان نکرده بودند‪.‬‬
‫مبادل ٔه زندانیان‪ ،‬به مقام‌هــای افغانی تحویل داده‬
‫شــد که در آنجا تحت کنترل «سیا» قرار گرفت‪ .‬او‬
   19   20   21   22   23   24   25   26   27   28   29