Page 26 - 1351
P. 26
‫قدرت واقعی ادبیات‪:‬‬ ‫ادبیات ‬ ‫‪26‬‬

‫گزارشی از سخنرانی دکتر آذر نفیسی در مرکز ویلرسنتر ملبورن‬ ‫نقد و‬ ‫سال ‪ / 22‬شماره ‪ - 1351‬جمعه ‪ 19‬ریت ‪1394‬‬
‫بررسی‬
‫آزاده دواچی‬

‫هفته‌ی گذشته شهر ملبورن در‬
‫استرالیا برای اولین بار میزبان یکی‬
‫از نویسندگان ایرانی‪ -‬آمریکای ‌ی‪،‬‬
‫دکتر آذر نفیسی بود‌‪ .‬این برنامه‬
‫که از سوی بنیاد در دو روز متوالی‬
‫برگزار شد و به سخنرانی دکتر‬
‫نفیسی در خصوص نقش ادبیات در‬
‫سیاست و همینطور انتشار کتاب‬
‫جدید شان اختصاص یافت‪ .‬یکی‬
‫از دستاوردهای این نشست معرفی‬
‫آثار آذر نفیسی به جامعه‌ی ادبی‬

‫استرالیا بود‪  .‬‬

‫معرفی مرکز ویلرسنتر‪ :‬‬
‫ویلرسنتر یکی از بزرگترین مراکز نشر کتاب و مرکز گردهمایی‬
‫نویسندگان بزرگ در استرالیا است‪ .‬این مرکز که در ملبورن واقع است‬
‫و در سایت خود را اینگونه معرفی کرد‌هاند‪ :‬ویل ‌رسنتر جایی برای ارائه‌ی‬
‫اثر در هر حوزه‌ی ادبی است‌‪ .‬‬
‫در سال ‪ ۲۰۰۸‬ملبورن لقب شهر یونسکو ادبیات نام گرفت و این شهر‬
‫مرکز کتا ‌بها‌‪ ،‬نوشتن و اید‌ههای مختلف شد و زمینه ‌را برای رشد‬
‫که بیان داستان او به او توانایی خلق دنیای متفاوتی را داد‌هاست‪  .‬فرح‬ ‫ادبیات اشاره کرد‌‪ .‬برطبق نظر او ذهنیت و ایده اصلی ادبیات دیدن‬ ‫گروه‌های ادبی و هنری فراهم کر ‌د‪ .‬هدف این مرکز در کنار سایر مراکز‬
‫شخصیت مورد علاقه و صمیم ‌یترین دوستش بود‌هاست که در همان‬ ‫واقعیت از دریچه‌ی حقیقت و درستی است‪ .‬حقیقتی که دیدنش بدون‬ ‫ادبی در ملبورن آشنایی و معرفی‌نویسندگان‌‪ ‬از گرو‌هها و با موضوعات‬
‫سا ‌لهای اولیه انقلاب همسرش را در اعدا ‌مهای سیاسی ده ‌هی شصت از‬ ‫تصویر‌سازی و تخیل ممکن نیست‌‪ .‬ماهیت ادبیات طبق نظر دکتر‬ ‫مختلف است‌‪ ،‬خانه‌ای برای گفتگوهای هنری که برای جامعه‌ی ادبی‬
‫دست م ‌یدهد و همراه با دو فرزندش از مرز ترکیه از ایران خارج م ‌یشود‬ ‫نفیسی چیزی جز سوال کردن در مورد خودت نیس ‌ت‪ ،‬نه سوال کردن‬ ‫ملبورن و استرالیا ارزشمند است‪ ‬‬
‫اما دوباره هر دو یکدیگر را در آمریکا ملاقات م ‌یکنن ‌د‪ .‬شخصیت فرح که‬ ‫در خصوص دنیای پیرامون‪ ،‬بلکه شناختن و باور‌داشتن به خود و راستی‬ ‫این مرکز که به نوعی وابسته به کتابخانه‌ی مرکزی ملبورن هم هست‪،‬‬
‫در داستان لولیتا خوانی در تهران خلق شد‌هاست‪ ،‬شخصیتی واقعی است‬ ‫و همین از طریق پردازش به خیال و برهم زدن مرز میان خیال و‬ ‫اولین‌بار توسط مارین و تونی ویلر اهدا شد و از آن پس به عنوان مرکز‬
‫که در دنیای واقعی نویسنده وجود داشته اس ‌ت‪ ،‬همین شخصیت است که‬ ‫‪ In touch with Iranian diversity‬ویلر نام گرفت‌‪ .‬اولین همایش عمومی این مرکز در سال ‪ ۲۰۱۰‬شکل‬
‫انگیزه خلق داستان در خصوص زنان در سا ‌لهای اولیه انقلاب م ‌یشود‪ .‬‬ ‫واقعیت ب ‌هوجود م ‌یآی ‌د‪ .‬‬ ‫گرفت و از آن پس محلی برای شکل‌گیری و رشد ادبیات و هنر در‬
‫دکتر نفیسی در خصوص نقش پررنگ ادبیات اشاره کرد که ادبیات‬ ‫ب ‌رطبق گفته‌ی دکتر نفیسی از طریق داستان است که ما م ‌یتوانیم‬ ‫حوزه‌های مختلف در استرالیا گشت‌‪ .‬‬
‫بازتاب روایت‌های واقعی است که وقتی کسی آن را م ‌یخواند خودش‬ ‫هم ‌هچیز را ببینیم‪ .‬دنیای واقعی را بهتر و به وضوح‌تر می‌توان از راه‬ ‫بر طبق گفته‌ی مسئول این مرکز‌‪ ،‬تلاش ویل ‌رسنتر تقویت گفتمان در‬
‫را در آن احساس م ‌یکند مانند اولین کتابش لولیتا خوانی در تهران که‬ ‫طیف وسیعی از موضوعات است که شامل ادبیات‌‪ ،‬مسئولیت اجتماعی‌‪،‬‬
‫وقتی مخاطب آن را می خواند همان تجربه‌ها را در مقابل چشمانش‬ ‫ادبیات و تصویر‌سازی دید‪.‬‬ ‫سیاست‌‪ ،‬حق تالیف‌‪ ،‬فضای شهر ‌ی‪ ،‬و همین‌طور داستان‌سرایی اب‬
‫م ‌یبیند‌‪ .‬این ادبیات به خصوص در ایران نقش قوی را بازی م ‌یکند‪.‬‬ ‫وقتی که در خصوص کتاب او ‌ل‪ ،‬یعنی لولیتا خوانی در تهران از دکتر‬ ‫اورجینال‌هاست‌‪ .‬هر ساله بر تعداد مخاطبان این مرکز افزوده م ‌یشو ‌د‪،‬‬
‫نویسنده در نوشتن است که می تواند دنیای بیرون را به درون ببر‌د و در‬ ‫نفیسی پرسیده شد در پاسخ گفتند که لولیتا خوانی در تهران به نوعی‬ ‫بر طبق گفته‌ی این مرکز‌نویسندگان و اندیشمندان پیشرو‌‪ ‬زیادی در‬
‫مورد مسائلی نظر بدهد که در دنیای واقعی نمی‌توان در مورد آنها نطر‬ ‫عکس‌العمل به مردم آمریکا در خصوص ایران بود‌‪ ،‬چرا که خیلی از مردم‬ ‫همایش‌های این مرکز شرکت کرده‌اند‌‪ ،‬از سال ‪ ۲۰۱۰‬ت‌اکنون این مرکز‬
‫داد و تصورشان کرد‌‪ .‬دکتر نفیسی تاکید کرد که خطر ادبیات دانستن‬ ‫بیشتر از ‪ ۱۸۰۰‬سخنران داشته است که به ایراد سخنرانی در حوزه‌های‬
‫واقعیت است و شاید به همین دلیل است که در کشوری مثل ایران برای‬ ‫در آمریکا دید درستی نسبت به ایران ندارند‪ .‬‬ ‫مختلف ادبیات و هنر پرداخته‌ان ‌د‪ .‬‬
‫این امر در مورد شناخت غرب ‌یها از زن ایرانی هم صادق اس ‌ت‪ ،‬تعریف زن‬ ‫نقب زدن ‪ ‬و در ه ‌مریختن‌‪ :‬نقش رادیکال ادبیات‌‪ ،‬عنوان سخنرانی‬
‫پوشاندن حقیقت ادبیات سانسور می‌شو ‌د‪ .‬‬ ‫غربی در ایران بسیار متفاوت است با آن زنی که از سوی دولت ارایه می‬ ‫دکتر آذر نفیسی در این مرکز بود‌‪ .‬کتاب لولیتا خوانی در تهران که بیش‬
‫دکتر نفیسی در پایان این سخنرانی به اهمیت رابطه‌ی میان تخی ‌ل‪،‬‬ ‫شود اما از سوی دیگر نگاه متفاوت غرب به زن ایرانی همواره با نگاه سنتی‬ ‫از ده سال گذشته برای نخستین بار منتشر ش ‌د‪ ،‬روایت زندگی دکتر‬
‫ادبیات و انسانیت پرداخت و اذعان کرد که قدرت ادبیات در اتصال‬ ‫آمیخته اس ‌ت‪ ،‬غرب ‌یها عموما تصویر زن ایرانی را با زن سنتی م ‌یآمیزند‬ ‫نفیسی از انقلاب و تجربه‌ی تدریس در دانشگاه در سال‌های اولیه انقلاب‬
‫میان هنر و انسانیت است و همین قدرت ادبیات را افزایش م ‌یدهد و‬ ‫است‌‪  .‬روایت آذر نفیسی از تجربیاتش روایتی متفاوت است که او جدا‬
‫غافل از اینکه زنان در ایران با آن تصویر سنتی خیلی فاصله دارن ‌د‪  .‬‬ ‫از تمامی فشارهای دهه‌های اولیه انقلا ‌ب‪ ،‬به تدریس ادبیات انگلیسی در‬
‫مسئولیت نویسنده را بالا می برد‌‪.‬‬ ‫عموما غرب ‌یها به دنبال وارد کردن الگو به زن در ایران و کشورهایی‬ ‫دانشگاه م ‌یپرداخ ‌ت‪ .‬دکتر نفیسی‪ ‬در این کتاب‪ ،‬لولیتا خوانی در تهرا ‌ن‪،‬‬
‫پایان جلسه همراه با پرسش و پاسخ حاضران بود که در آن سوا ‌لهایی‬ ‫از این دست هستند‪ ،‬الگوهای رهای ‌یبخش غافل از اینکه زنان در ایران‬ ‫‌روایت دگرگونه‌ی خو د را از زندگی‌اش در تهران در دوران سانسو‌ر‪،‬‬
‫در خصوص کتاب اخیر دکتر نفیسی و همین‌طور نگاه او به استرالیا‬ ‫خودشان الگوهایی برای جنبش دارن ‌د‪ .‬نمونه‌ی آن طاهره قره‌العین است‬ ‫وحشت و زندان بیان کرده‌است‌‪ .‬او نشان م ‌یدهد که چ ‌هطور بر خلاف‬
‫که آغا‌زگر جنبش زنان در ایران بوده اس ‌ت‪ .‬به همین دلیل بر خلاف‬ ‫همه‌ی جوخه‌های اعدام و سانسور‪ ،‬او گستاخی بزرگ را به دانشجویان‬
‫پرسیده شد‌‪ .‬‬ ‫تصورغربی‌ها زنان در ایران نیازی به الگو گرفتن از غرب ندارند‪ ،‬بلکه‬ ‫مشتاقش درس می‌دا ‌د‪ .‬‬
‫ــــــــــ‬ ‫آخرین کتاب او تحت عنوان جمهوری تخیل‌‪ :‬آمریکا در سه‬
‫پی‌نوش ‌ت‪ :‬‬ ‫تاریخ ایران سراسر از زنان پیشرو است‪ ‬‬
‫دکتر نفیسی سپس از مادرش‌‪ ،‬از زنانی در ایران گفت که وقتی در بعضی‬
‫‪http//:www.wheelercentre.com‬‬ ‫جاها زنان هنوز حق رای نداشتند‪ ،‬مادرش نماینده‌ی مجلس بوده اس ‌ت‪ .‬‬
‫دکتر نفیسی سپس با بیان روایت طاهره قر‌هالعین توضیح داد که چگونه‬
‫در کتابش به همین نوع از برداشت متفاوت از زنان م ‌یخواسته برسد و‬ ‫کتاب‪  ،‬به نوعی پاسخ او به کارهای قبلی‌اش است‌‪ ،‬کتاب لولیتا خوانی‬ ‫‪Vol. 22 / No. 1351 - Friday, July 10, 2015‬‬
‫در تهران برای ایران است و کتاب جمهوری تخیل‪ ‬برای آمریکا‪ .‬‬
‫قصد داشته تا این برداشت را از‬ ‫دکتر نفیسی در کتاب جمهوری تخیل‪ ،‬مخاطب را به سمت کشور اید‌هآل‬
‫طریق ادبیات بیان کند‌‪ .‬‬ ‫خودش م ‌یبر ‌د‪ .‬کشوری که برای ورود به آن نیاز به پاسپورت نیست‪ ،‬بلکه‬
‫تنها لازم ‌هی ورود به آن ذهن باز و تمایل برای رویا پردازی اس ‌ت‪ .‬‬
‫سوال بعدی از دکتر نفیسی‬ ‫در این کتاب دکتر نفیسی روایت م ‌یکند که چه طور ادبیات نقش‬
‫در خصوص نقش ادبیات در‬ ‫مهم و حیاتی را در جوامع دموکراتیک ایفا م ‌یکند‌‪ .‬آذر نفیسی با اشاره‬
‫جوامع مدرن بو ‌د‪ ،‬دکتر نفیسی‬ ‫به تجربیات شخصی زندگی‌اش در آمریکا و ایران در این جلسه که‬
‫با بیان و اشاره به تجربیات‬ ‫د‌رخصوص کتاب تازه‌اش برگزار‌شده بود به نقش تخیل و تصویر‌سازی‬
‫خودش گفت که دنیایی که‬ ‫و خطرات سایسی و اقتصادی زندگی در جوامعی اشاره کرد که فاقد هر‬
‫از طریق ادبیات ارائه م ‌یشود‌‪،‬‬ ‫نوع نگاه ‌ی‪ ‬هستند و نم ‌یتوانند تصوری از انسایت در دوران آشوب در‬
‫دنیای متفاوتی است‪ ،‬دنیایی‬ ‫این کشورها به مردمان خود‌ارائه بدهن ‌د‪ ،‬در چنین موقعیت حساسی‬ ‫‪26‬‬
‫که نمی‌تواند وجو ‌دداشته باشد‬
‫اما ما آن را از طریق ادبیات‬ ‫ادبیات نقشی حیاتی ایفا م ‌یکن ‌د‪ .‬‬
‫م ‌یبینی ‌م‪ .‬دنیای درونی ما که‬ ‫در این جلسه‌ی سخنرانی که به همت بنیاد ویلر در دو مرکز ملبورن‬
‫برگزار شد‌‪‌،‬دکتر نفیسی به توضیح در باره‌ی انگیزه‌ی خود برای نوشتن‬
‫به بیرون راه م ‌ییابد‪ .‬‬
‫دکتر نفیسی روایت خود را از‬
‫دوستش فرح بیان کرد‪ ،‬دوستی‬
   21   22   23   24   25   26   27   28   29   30   31