Page 34 - Shahrvand BC No.1249
P. 34
‫روا ‌نشناسی ‹‬

‫درونی و رضایت خاطر م ‌یرسند و این احساس رضایت را نیز به‬ ‫فردی در سنین بالاتر امکان شناخته شدن و شکوفا شدن پیدا‬ ‫م ‌یافتند در حالی که نسل جدیدتر با سرعت شگفت آوری به‬ ‫‪34‬‬‫سال متسیب ‪ /‬شماره ‪ - 1249‬جمعه ‪ 4‬دادرم ‪1392‬‬
‫نزدیکان و فرزندان و نوه‌ها و نبیره‌های خود منتقل م ‌یکنند و‬ ‫م ‌یکنند و شاید به همین دلیل است که دگرگونی‌های دوران‬ ‫مهارت‌های زمانه خو م ‌یگیرند و با تسلط به ارتباطات اجتماعی‬
‫سالخوردگی با نگرش‌های منفی کمتری همراه است‪ .‬با یک‬ ‫و تکنولوزی زمان شکاف موجود بین نس ‌لها راعمق وگستره‬ ‫‪In touch with Iranian diversity‬‬‫‪34‬‬
‫پیوند فرهنگی نسل کهنه و نسل نو را تداوم م ‌یدهند‪.‬‬ ‫نگاه گذرا می‌توان چنین استنباط کرد که جامعه خودمان ایران‪،‬‬ ‫بیشترم ‌یدهند‪ .‬سالخوردگان‪ ،‬متناسب با ویژگی‌های شخصیتی‪،‬‬
‫گروهی از این سالخوردگان به احساسات عاشقانه و نزدیکی‬ ‫روان شناسی فردی‪ ،‬ویادگیری های میدانی و تاریخی خود‬ ‫‪Vol. 20 / No. 1249 - Friday, July 26, 2013‬‬
‫عاطفی بیشتر با همسرانشان روی م ‌یآورند‪ .‬ازدواج‌های مجدد‬ ‫در حال حاضر در چنین موقعیتی به سر م ‌یبرد‪.‬‬ ‫م ‌یتوانند هم بسیارسهل انگار‪ ،‬راحت طلب وانعطاف پذیرباشند‬
‫در دوران کهن‌سالی در دهه‌های گذشته نیز سیر صعو دی‬ ‫البته که جای تحقیقات میدانی و مقایسه‌ای در ایران خالی است‪.‬‬
‫معنی‌داری را نشان م ‌یدهد‪ .‬چنین به نظر می‌رسد که افراد‬ ‫سا ‌لهاست که تصمیم‌های کلان سیاسی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫یا که لجوج‪ ،‬خود محور‪ ،‬ی ‌کدنده وتغییر نا پذیر‪.‬‬
‫سالخورده به این نیاز جدید روانی دست‌یافت ‌هاند تا تجربیات و‬ ‫اقتصادی و بین‌المللی ما توسط مردان روحانی سالخورده‪ ،‬به‬ ‫تحقیقات جدید در آمریکا و کانادا نشان م ‌یدهند که سالمندان‬
‫پختگی خود را با شخص دیگری شریک شوند و از این طریق به‬ ‫مرحله اجرا در م ‌یآیند وزنان و میان‌سالان و جوانان در این‬ ‫رابطه دوستانه‪ ،‬عاشقانه و عاطفی بیشتری با همسران خود‬
‫به وجود م ‌یآورند‪ .‬به شرطی که از بحران‌های میان‌سالی با‬
‫رضایت خاطر و ‪ self actualization‬یا کمال برسند‪.‬‬ ‫تصمی ‌مگیر ‌یهای کلان نقش ناچیزی داشت ‌هاند‪.‬‬ ‫موفقیت گذشته باشند و گرنه به بیهودگی‪ ،‬تنهایی و خودکشی‬
‫اما این روند تغییر رفتار به سوی آرامش‪ ،‬صل ‌حجویی و کمال‪،‬‬ ‫خود آی ‌تالله خمینی در حوالی ‪ ۷۵‬سالگی به رهبریت رسید‪.‬‬ ‫کشیده خواهند شد‪ .‬در آمریکا و کانادا ‪ %۵۰‬از زنان سالخورده‬
‫در بین سالخوردگان گروه دوم حادث نمی‌شوند‪ .‬چرا که آ ‌نها‬ ‫از آن زمان تا حال چنین روندی در ‪ ۳۴‬سال گذشته در‬ ‫بیوه هستند در صورتی که درصد مر دان سالخور ده تنها در‬
‫مدت‌های طولانی در پست‌های کلیدی اجرایی قدرت و ثروت‬ ‫کشورمان در جریان بوده است‪ .‬امروزه در پست‌های کلیدی و‬ ‫آمریکا ‪ %۱۵‬و در کانادا ‪ %۲۸‬است‪ .‬این تفاو ‌تها‪ ،‬شاید به‬
‫بوده‌اند‪ ،‬و به این شرایط چنان خو گرفت ‌هاند که شیوه‌ای دیگر‬ ‫تصمی ‌مگیری‌های کلان کشور‪ ،‬نه از زنان خبری هست و نه از‬ ‫این علت باشد که مردها به طور معنی‌داری بیشتر از زن‌ها‬
‫برای زندگی کردن را نم ‌یدانند‪ .‬این گروه از سالخوردگان‬ ‫مردان جوان و یا میان‌سال‪ .‬از آیت‌الله خامنه‌ای رهبر گرفته تا‬ ‫دچار مشکلات روانی و جسمانی م ‌یشوند و در برابر استرس‌ها‬
‫هر گونه تغییر در روند زندگی خود را بر نم ‌یتابند و آن را‬ ‫آیت‌الله جنتی‪ ،‬کنی‪ ،‬خزعلی‪ ،‬مصباح‪ ،‬رفسنجانی‪ ،‬ناطق نوری‪،‬‬ ‫و تغییرات زندگی آسی ‌بپذیرترهستند و یا این که ز ‌نها معمولا‬
‫در تضاد با روال زندگی عادی و از دست دادن کنترل خود‬ ‫ولایتی‪ ،‬عسگراولادی و واعظ طبسی که سیاس ‌تگذاران اصلی‬ ‫در سنین پایین تری ازدواج م ‌یکنند و یا این که سیستم های‬
‫ارزیابی م ‌یکنند و چنان بر شیفتگی خود بر موقعیت خانوادگی‪،‬‬ ‫حکومت ما هستند تا آیات قم‪ ،‬همچون وحید خراسانی‪ ،‬مکارم‬ ‫دفاعی بدنشان مجهزتر از مردان است‪ .‬گروهی از دانشمندان نیز‬
‫طایفه‌ای‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬کشوری و جهانی خود دل م ‌یبندند‬ ‫شیرازی‪ ،‬آیت‌الله یزدی‪ ،‬آیت‌الله موسوی اردبیلی‪ ،‬آی ‌تالله‬ ‫معتقدند که داشتن یک (‪ )x‬اضافه در ساختمان وراثتی زنان‬
‫که هر گونه تغییری ولو اندک‪ ،‬آن‌ها را به شدت شک آلود‪،‬‬ ‫گلپایگانی و آیت‌الله نوری همدانی و از امام جمعه شیراز‬ ‫باعث تولید بیشتر هورمون پروژسترون در زنان می‌شود که‬
‫مضطرب‪ ،‬بدبین‪ ،‬ترس‌آلود‪ ،‬و متوهم کرده و نسبت به هر‬ ‫آقای ایمانی گرفته تا واعظ طبسی و علم الهدا در مشهد و‬ ‫سیستم ایمنی آن‌ها را از مردان مقاوم تر کرده و در نتیجه به‬
‫گونه نوگرایی و تغییرپذیری و اصلا ‌حطلبی وضع موجود مقاوم‪،‬‬ ‫حسنی در ارومیه‪ ،‬همگی مدت‌هاست که در سنین کهولت و‬
‫محتاط و محافظه‌کار شده و با سوءظنی همراه با پرخاشگری‬ ‫سالخوردگی و بازنشستگی‌اند و سال‌هاست که مهارت‌های لازم‬ ‫بیماری عفونی کمتر دچار می‌شوند‪.‬‬
‫و خشونت غیرقاب ‌لکنترل پاسخ م ‌یدهند و در نهایت هم به‬ ‫در یادگیری‌های جدید و فعالیت‌های موثر مغزی و توانایی‌های‬ ‫موضوع بهداشت روانی و شرایط زیستی سالخوردگان به جای‬
‫خود آسیب می‌رسانند و هم جامعه را از سلامت روانی لازم‬ ‫حل مسئله را از دست داد‌هاند و لذا به جای این که در حال‬ ‫خود از اهمیت به سزایی برخورداراست‪ .‬خدمات روانی‪ ،‬اجتماعی‬
‫محروم کرده و زمینه را برای تغییرات ناگهانی و غیرقاب ‌لکنترل‬ ‫و یا آینده زندگی کنند‪ ،‬در گذشته زندگی م ‌یکنند و حاضر‬ ‫و پزشکی برای سالخوردگان یکسان نیست‪ .‬سالخوردگان دو پرو‬
‫نیستند به اندازه یک سانتیمتر از موقعیت و قدرت لایزال و‬ ‫فایل متفاوت از خود نشان م ‌یدهند‪ .‬تفاوت‌ها بین مردان و زنان‬
‫و پی ‌شبین ‌ینشده پیش می‌برند‪...‬‬ ‫مقد ‌سخوانده خود کنار بروند‪ .‬گویی جامعه ما بر محور تفکرات‬ ‫نیز در خور تامل است‪ .‬یادگیری‌های اجتماعی‪ ،‬تاریخچه فردی‬
‫چند ده روحانی سالخورده ‪ ۱۲‬امامی‪ ،‬ایفای نقش م ‌یکند‪ .‬و این‬ ‫و باورهای فرهنگی و مذهبی‪ ،‬نیز از عوامل موثر در بهداشت‬
‫نیازهای زیس ‌تشناختی‪ -‬روا ‌نشناختی و اجتماعی‬ ‫روحانیون به دلیل کبر سن و محدودیت در یادگیری شیوه‌های‬
‫سالخوردگان‬ ‫جدید زندگی‪ ،‬چنان محافظ ‌هکار و سمج و ی ‌کدنده می‌شوند‬ ‫روانی و زیستی سالخوردگان به حساب م ‌یآیند‪.‬‬
‫که در برابر هر تغییر به مقاومت بر م ‌یخیزند و جامعه را از‬ ‫اگر م ‌یبینیم که رونالد ریگان رئیس جمهورسابق آمریکا با آن‬
‫نیازهای زیستی‪-‬روانی و اجتماعی سالخوردگان فراوا ‌ناند که‬ ‫امکان تغییر در راستای جهان امروز محروم کرده‌اند‪ .‬لذا که‬ ‫ظاهر شاد و متنعم از مواهب زندگی پرقدرت در ‪ ۸۳‬سالگی‬
‫می‌توان به طور اختصار تعدادی را برشمرد‪.‬‬ ‫تغییرات اجتماعی در کشور ما به کندی پیش م ‌یروند‪ .‬اتفاقاً‬ ‫دچار آلزایمر می‌شود و به سرعت توانایی‌های عقلانی‪ ،‬شناختی‪،‬‬
‫جامعه شوروی سابق هم دچار چنین سرنوشتی شد و برژنف‌ها‪،‬‬ ‫حافظه‪ ،‬استدلال‪ ،‬زبان‪ ،‬تفکر و سایر فعالیت‌های روزانه خود را‬
‫‪ .۱‬نزدیکی و همدلی با دوستان نزدیک و فامیل همراه با‬ ‫پونومایف‌ها‪ ،‬آندره گرمکوف‌ها و یلسین‌ها چنان سمج و یک‌دنده‬ ‫از دست م ‌یدهد‪ ،‬نباید دچار تعجب و حیرت بشویم‪ .‬نمونه‌های‬
‫خو ‌دپنداری مثبت از خود و قبول وضعیت موجود‪.‬‬ ‫به قدرت چسبیده بودند و راه هر تغییر در تفکرات حزبی را‬
‫بسته بودند که هم جامعه خود را از درون پوساندند و هم به‬ ‫فراوانی از این دسته درگذشته و امروز م ‌یتوان برشمرد‪.‬‬
‫‪ .۲‬شنیده شدن ‪ .‬یعنی به آ ‌نها گوش دادن و با آن‌ها همدردی‬
‫کردن بدون قضاوت‪.‬‬ ‫دنیای اطراف خود ضربات جبرا ‌نناپذیری وارد کردند‪.‬‬ ‫تغییرات در زندگی اجتماعی سالمندان‬
‫اما در همان زمان در جوامع جوان و مدرن جهان مثل آمریکا‪،‬‬ ‫به دنبال تغییرات بیولوژیکی‪ ،‬مغزی و روا ‌نشناختی در‬
‫‪ .۳‬داشتن زندگی فعال جسمی – فکری و اجتماعی و استفاده‬ ‫کانادا‪ ،‬ژاپن و کشورهای اروپایی‪ ،‬نقش سالخوردگان به آرامی‬ ‫سالخور دگان‪ ،‬زندگی اجتماعی آن‌ها نیز دچار دگرگونی‌های‬
‫از موقعی ‌تها برای شا د بو دن و شا د زیستن‪.‬‬ ‫تغییر م ‌یکرد و جامعه برای پذیرش افکار جدیدتر‪ ،‬کشفیات‬ ‫معنی‌داری می‌شود‪ .‬تئوری های مختلفی این دگرگونی‌ها را‬
‫تازه‌تر و تغییرات چش ‌مگیرتر آماده می‌شد‪ .‬این جوامع به درستی‬ ‫بر رسی کرد‌هاند‪ .‬مهم‌ترین این تئوری ها ‪social learning‬‬
‫‪ .۴‬کنترل میزان معینی بر محیط پیرامون‪ -‬خانه ‪ -‬دوستان و‬ ‫تشخیص داده بودند تا از تجربیات و پختگی سالمندان خود در‬ ‫‪ theory of aging‬نام دارد‪ .‬این تئوری مسئله یادگیری‌های‬
‫مسایل اقتصادی خود‪.‬‬ ‫نقش مشاوره‪ ،‬راهنمایی و آموزش استفاده کرده و کمتر آ ‌نها‬ ‫اجتماعی و پروسه سالمند شدن را مورد مطالعه قرارمی دهد و‬
‫را در پست‌های کلیدی‪ ،‬اجرایی و تصمی ‌مگیری کلان فکری‬ ‫چنین نتیجه گیری م ‌یکند که ‪:‬مفهوم سالخوردگی‪ ،‬یک واکنش‬
‫‪ .۵‬پختگی و بی‌نیازی روحی و روانی و قبول مرگ به عنوان یک‬ ‫و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و بین‌المللی به کار بگیرند‪ .‬این‬ ‫اجتماعی دو سویه است‪ .‬به این معنی که شخص سالخورده فکر‬
‫واقعیت‪ ،‬نه پایان راه‪.‬‬ ‫جوامع متحول و تغییرپذیر به درستی آموختند تا از کسینجرها‬ ‫م ‌یکند که اجتماع دیگراو را به بازی نم ‌یگیرد واو را رها کرده‬
‫و جک استراها و کارترها در نقش مشاوره یا سمبل های صلح و‬ ‫است ( باز نشستگی از کار و مسئولیت)‪ .‬هم چنین خود شخص‬
‫‪ .۶‬آمادگی برای قبول تغییرات در زندگی و نگرش مثبت به‬ ‫گفتگوی بین فرهنگ‌ها و سایر خدمات انسانی استفاده کنند و‬ ‫فکرمی کند که اوست که اجتماع را رها م ‌یکند و خود را کنار‬
‫این تغییرات‪.‬‬ ‫زمینه را برای زنان و جوانان و میان‌سالان که از تفکر انتقادی و‬ ‫م ‌یکشد( کناره گیری از اجتماع و دوستان)‪ .‬احساس تنهایی‪،‬‬
‫توانایی‌های عظیم حل مسئله برخوردار بودند فراهم کنند‪ .‬شاید‬ ‫بیهودگی‪ ،‬واماندگی وبی کفایتی‪ ،‬زمانی عمده می‌شوند که این‬
‫‪ .۷‬امکان تخلیه روانی از طریق صحبت کردن با نزدیکان و مه ‌متر‬ ‫لازم است اشار‌هکنم که پیروزی اوباما‌ی جوان و ناشناخته بر‬ ‫واکنش دوسویه همزمان و برای مدتی نسبتا طولانی وجود‬
‫از همه‪ :‬احساس مفید بودن و شناخته بودن و ارزشمند بودن‪.‬‬ ‫جان مک کین سالخورده و شناخته‌شده و قهرمان جنگ ویتنام‪،‬‬ ‫داشته باشند ‪ .‬در این میان بزرگ‌ترین مشکل روانی – اجتماعی‬
‫[تیرماه ‪]۱۳۹۲‬‬ ‫تا حد زیادی بر جوان بودن‪ ،‬پرانرژی بودن‪ ،‬تغییرپذیر بودن و‬ ‫پدیده باز نشستگی‪ ،‬از دست دا دن شغل‪ ،‬همسر‪ ،‬موقعیت‬
‫آشنایی او بر تکنولوژی زمان و اینترنت بستگی داشت و او بر‬ ‫اجتماعی‪ ،‬قدرت و دوستان است‪ .‬البته آقایان از تنهایی بیشتر‬
‫‪References:‬‬ ‫زمینه این ویژگ ‌یها توانست آرای جوانان‪ ،‬زنان و میان‌سالان را‬ ‫رنج م ‌یبرند تا خانم‌ها‪ .‬از دست دادن همسر‪ ،‬خود به تنهایی‬
‫‪1. Duncle,R.E.(2009). Oldest old. In D. Carr (Ed.). En-‬‬ ‫به طور معنی‌داری بسوی خود بکشاند و باعث شود تا برای اولین‬ ‫‪ ۱۸۰‬تا ‪ ۲۰۰‬واحد استرس را با خود همراه دارد‪ .‬حال اگر‬
‫‪cyclopedia of the life course and human development.‬‬ ‫استرس های معمول دیگر را نیز اضافه کنیم‪ ،‬آن گاه پیش بینی‬
‫‪Boston: Gale Cengage‬‬ ‫باریک سیاه‌پوست تازه کاری بر کاخ سفید بنشیند‪.‬‬
‫‪2. Erikson, E. H (1950). Childhood and Society. New‬‬ ‫در جم ‌عبندی کلی از این مبحث‪ ،‬شاید بتوان چنین نتیجه‬ ‫آسیب‌پذیری وشکنندگی افراد سالمند آسان تر خواهد بود‪.‬‬
‫‪York: W. W. Norton‬‬ ‫گرفت که‪ :‬ساخت اجتماعی و فرهنگی جامعه در همخوانی با‬ ‫مطالعات بالینی و میدانی در دو کشور آمریکا و کانادا نشان‬
‫‪3. Erikson, E. H. (1968). Identity: Youth and Crisis. New‬‬ ‫پروفایل روانی سالخوردگان‪ ،‬تعیین م ‌یکنند که سالمندان کدام‬ ‫م ‌یدهند که مردها در برابر این دگرگونی‌ها آسیب‌پذیرترند و‬
‫‪York: W. W. Norton‬‬ ‫شیوه زندگی را برای خود برگزینند‪ .‬گروهی از سالخوردگان‬ ‫به طور معنی‌داری بیشتر از خان ‌مها به ناامیدی مطلق و تنهایی‬
‫‪4. Hayflick. L. (1977). The cellular basis for biological‬‬ ‫که انعطاف‌پذیری بیشتری دارند و از پختگی عاطفی بهتری‬ ‫مطلق و افسردگی کلینیکی و خودکشی م ‌یرسند‪ .‬البته باید‬
‫‪aging. In C. E. Finch & L . Hayflick ( Eds.). Handbook of‬‬ ‫برخوردارند‪ ،‬دوران بازنشستگی خود را به دوران طلایی تبدیل‬ ‫یادآور شد که دگرگونی‌های دوران کهولت‪ ،‬در جوامع سنتی و‬
‫‪the biology of aging. New York.: Van Nostrand.‬‬ ‫م ‌یکنند و از این فرصت نهایت استفاده بهینه را کرده و خود را‬ ‫جوامع مدرن کاملًا متفاوت است‪.‬در جوامع و فرهنگ‌های سنتی‪،‬‬
‫‪5. Shan. Z Y., Liu.J.Z. Sahgal. V., Wang. B. & Yue. G. H.‬‬ ‫به کارهای خیریه‪ ،‬نقاشی‪ ،‬خاطر‌هنویسی و کمک به همسایگان‬ ‫سالخوردگان‪ ،‬نقش مهم‌تری در جامعه و سیاست و خانواده‪ ،‬هنر‬
‫‪(2005). Selective atrophy of left hemisphere and fron-‬‬ ‫و مستمندان و فعالیت‌های مذهبی عا ‌مالمنفعه صرف کرده و به‬ ‫و ادبیات ایفا م ‌یکنند چرا که بسته بودن جوامع سنتی کمتر‬
‫‪tal lobe of the brain in older men. Journal of Geron-‬‬ ‫زندگی جدید خود معنایی نو م ‌یدهند و از این طریق به آرامش‬ ‫امکان شناخته شدن‪ ،‬معروف شدن و ممتاز شدن را به افراد‬
‫‪tology A: Biological Sciences and Medical Sciences. 60.‬‬ ‫جوان یا میان‌سال می‌دهد‪ .‬لذا تبلور تجربیات و توانایی‌های‬
‫‪A165- A174‬‬
‫‪6. Brown, D. (2009). Health differentials/disparities.‬‬
‫‪Later life. In D. Carr ( Ed.). Encyclopedia of the life‬‬
‫‪course and human development. Boston: Gale Cengage‬‬
   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39