Page 33 - Shahrvand BC No. 1216
P. 33
تاریخ/میراثفرهنگی
پادشاهان کیانی: مقدمۀ گفتار :مشــکل اول در باره طرح و بررسی
این موضوع این اســت که اکثر ایرانشناســان یا
کی قباد ،کــی اپیوه[دارای چهــار اولاد ذکور]33 ،
کیکاوس (یعنی پادشــاه ســرزمین چشمه ها= تخصص در تاریخمدون ایران باستان دارند یا
کاشان) ،فرود-ســیاوش،کیخسرو و آژدهاک مطابقت پادشاهان کیانی و مادی و دو َتن تخصص در اساطیر ایران باستان ،نه تخصص
(که نامش با اژی دهاک بابلی= یعنی خدا -پادشاه در هــر دوی آنها .در این بــاب خصوصاًتخصص
ماروش بابلی یعنی مردوک مشــتبه شده و از رده کافــی در جزئیــات تاریخ مــاد و تاریخ ملی
پادشاهان کیانی خارج شده است). از قلم افتاده های ایشان در خبر هرودوت کیانیان مد نظر اســت .چــون در عین حال می
دانیم که ما در تاریخ واســاطیر ایران باستان
چــرا کیقباد همــان دایائوکو نخســتین جواد مفرد کهلان دو تاریخ به موازات هم داریم که به درستی با
فرمانروای ماد است؟ هم آشتی و مطابقت داده نشده اند :در تاریخ
-1کی قباد سرسلســله پادشاهی خاندانی است مدون میتانیان ،مادها ،هخامنشیان را داریم و
که اعضاء آن شش تن بوده اند:کی قباد،کی اپیوه، در تاریخ به روایات ملی اوســتا و شاهنامه (تاریخ
کی کاوس (پادشــاهسرزمین چشــمه ها) ،فرود- اساطیری) پیشــدادیان،کیانیان ،نوذریان .در
سال متسیب /شماره - 1216جمعه 17رذآ 1391 سیاوش ،کی خسرو،آژیدهاک-آخروره .بعلاوه اعضاء رئیس رئیسان آشــوری شانابوشو در حدود سال موضــوع در نیافتن این همانی کیانیان و مادها تاریخ مدون کیاخسارو (هوخشتره) و کوروش را
فرعی خانواده که لهراســب و پســرشویشتاسپ 667پیش از میلاد کهدر تعقیب خشــثریته به بوده اســت کــه آرتور کریستن سن(متوفی به داریم و در مقابل در تاریخ اســاطیری کیخسرو و
(گشتاســپ) بوده انــد .متقابلًا اعضــاء خاندان شهر آُمل مازندران هر گز از آنجا بر نگشتند و ماد ســال )1945مؤلف کتاب معتبر کیانیان نیز آن فریدون را .چنانکه گفته میشود گره کور معمای
پادشــاهان ماد عبــارت بوده اند از شــش تن به بعد از آن تاریخ تبدیل به دولت مقتدر و مستقلی را در نیافته اســت .چون در عهد ایشــان تاریخ تاریخ اســاطیری به زمان زرتشت سپیتمان
اسامی دایائوکو،اوپیته-اوپیس ،خشثریته پادشاه شد ،معلوم میشود که این سپاه آشوریدر سرزمین ماد کاملی چــونتاریخ ماد تألیف دیاکونوف میگــردد که گروهــی ازایرانشناســان وی را غیر
کاشان (سرزمین چشــمه ها) ،فرائورت ،کیاخسار دور افتاده مازندران توســط آماردان و مادها تار و (چاپ )1956هنوز تدوین نشــده بوده اســت .لذا تاریخی ،گروهی متعلق به قرن نهم و هشتم پیش
مار شده اند.خشثریته مکان فرمانروایی خویش هرتل وهرتســفلد به ســهو از جمله کی خسرو
(هوخشــتره) و آســتیاگ (آژیدهاک خبر موسی را در ســال 673پیش از میلاد در مقابل تهاجم روایات ملی را به جای کی آخســارو (هوخشتره) از میلاد و ســرانجام گروه ســوم که پیروان هرتل
خورنــی) و اعضــاء فرعی که عبارت از ســپیتمه اسرحدون پدر آشور بانیپال ازکارکاشی (کاشان= با کوروش (فریدون) ســنجیده اند .نظریۀ هرتل و و هرتسفلد باشند بــه درســتی او را متعلق به
محل چشــمه) به شهر دور افتاده آمول (آُمل) در هرتســفلد با این مقاله ومقالات مربوطه دیگر به قرن ششم پیش از میلاد یعنی دوره کوروش
جمشید و پسرش مگابرن ویشتاسپ بوده اند.
-2حامیان کی قباد ویتیریســا و اوزو (زو) بوده مازندران منتقل ساخته بود. خوبی اصلاح و تکمیل میگردد. هخامنشی می پندارند.
اند .حامیان دایائوکو ،رؤســای اول پادشاه اورارتو و متن گفتار :مطابق کتیبه های آشوری دایائوکو در بــاره اوپیته (اوپیس) پادشــاه مادی ما قبل مشــکل خود این مقاله این است که آن چکیده و
ایرانزو پادشاه ماننابوده اند. (دیوک خبر هرودوت) پســر فرائورت در سال 715خشثریته سه گزارش موجود است که یکی ضمن فشرده مطالب و نتایج صدها مقاله است که شرح
و بســط آنها در 10کتابجمع آوری شــده است.
نامه ای است از سویرئیس آشوری ناحیه خارخار قبل از میلاد پادشاهماد که حاکمی از جانب ماننا به هر حال این نوشــته ها ناخواســتهدر تأیید و
چرا کی کاوس همان خشــثریته ســومین (دیواندره)در بین ســالهای 714 -706به ســارگون بود و پسرش را برای جلب اتحاد و دوستی نزد رؤسا تکمیل نظریه هرتل و هرتسفلد می باشد که
پادشاه ماد است؟ دوم عنوان شده است" :نامه هابل:129. ...راجع به پادشاه اورارتو فرســتاده بود ،همراهبا خانواده اش زرتشتسپیتمان را معاصر کوروش هخامنشی می
آرپیته (یا اوپیته به خوانش ای.م .دیاکونوف) امیر توسط سارگون دوم از محل حکومتش در سمت
-1پدر کی کاوس (پادشــاه سرزمین چشمه ها) دهکده اوریاکو ،که وی گشــود (به روی دشمنان) شهر میانه حالیه به هامات در سوریه تبعید شد. داند و پسر خواندۀ وی به شمار می آورد.
یعنی اپیوه با چهار پسر خویش از سوی سرزمین برایپادشــاه و مخدومم نقــل خواهم کرد .وقتی مطابقهرودوت وی 53ســال حکومت کرد .یعنی چــون نتیجه گیریها را غالباً خود از راه تطابق دو
فرمانروایی ویتیریســا باجنگ و گریز به ســوی که من عازم خدمت پادشــاه و مخدومم شــدم او آغاز حکومت وی حدود ســال 768پیش از میلاد منبع تاریخ مدون و تاریخ اســاطیری بدست
ســرزمین ری و سرزمین کاشان (=محل چشمه) آورده ام ،لــذا غالبــاً برایروانی و سلاســت کلام
آمده بود.
همزمان از ذکر منبع صرف نظر نموده و آنها را در بوده اســت .خود سارگون دومدر سال 705پیش (اوپیته) به شــاپاردا گریخت.نابوتاکی تانی ،برده متقابلًا منابع آشــوری میگویند اوپیته (اوپیس)
که از ســوی پدرش دایائوکو ابتدا نزد رؤسا پادشاه پادشاه شــنید که او و اواکســاتار (هوخشتره) از میلاد در حوالی دژ کولومیان (تخت سلیمان) پایان گفتار نام برده ام .ولی اگر لازم باشدمی توانم
اورارتویی گروگان بودبعد با چهار پســر خویش به با یکدیگــر مکاتبه کرده و متحد شــدند .چهار به دست ایشپاکای اسکیت (فراسپ) کشته شد. به سطر به سطر به ذکر منابع اساسی آنها بپردازم.
پســر او با اوهســتند .همان روزی که وارد (در بعدهااسکیتان سه بار دیگر از قفقاز گذشتند :در
In touch with Iranian diversity دره قزل اوزن آمــد ولی چون آنجا را نا امن یافت بازگشــت) کار-شاروکین (=خارخار شدم) به راماتی ســال 673 - 672پیش از میلاد که ایشپاکای و در پایــان ایــن مقدمــه گفتنی اســت در باب
به سوی سرزمین پارتاکی (سرزمین کنارچشمه نامــه نوشــتم که «:کســان خو د رابفرســت"». با پســرش پارتاتوا باز آمد وایشپاکای در ضمن موضوع جالب ایــن همانی سپیتاک سپیتمان
اوپیته (اوپیس) باید همان پســر دایائوکو باشد قیام مادها در گذشت و پارتاتوا با آشور مصالحه پســر خواندۀ کــوروش و زرتشتسپیتمان که
ها) روی آورد. که به گروگان نزد رؤسا پادشاه اورارتو فرستاده شده نمود و داماد اســرحدون پادشاه آشور گردید .بار نخستین بار هرتسفلد آن را دریافته است و من
-2کی کاوس در سمت کوه ارزیفیه (کوه عقاب/ بود و بعد بر گشــتهدر دره قــزل اوزن به فعالیت سوم حدود سال 625میلادی که مادیای اسکیتی در این مقاله به طور گذرا از آن ســخن گفتم ،باید
کرکس) با دیوان (آشــوریان) به نبرد پرداخت و با بــرای بر قــراری ادامه حکومت پــدرش دایائوکو پســر پارتاتوا بعد از عبور از دربند قفقاز در شهر
عقابانــش (منظورمردم ســمت کــوه ارزیفیه) از پرداخته بــود .ولی چنانکه از نامــه هابل 129بر گنجه اران فرائورترا به قتل رســاند و خود داماد بیفزایم کهوی همان گائوماته بردیه (ســپنداته،
بالای البرز به شــهر آمل نزول کرد و در آنجا در می آید آنجا را مناســب فعالیــت نیافته و از آنجا پادشاه آشــور آشــوربانیپال گردید .بار چهارم که اسفندیار) اســت که در روایات ملی و خبر خارس
محاصره دیوان (آشــوریان) قرار گرفــت .متقابلًا گریخته به ســوی نواحی دیگری در ماد روی آورده بازگشــت مادیای اسکیتی از شــمال حدودسال میتیلنی همچنین تحت نام زریر(زریادر) ظاهر
خشثریته در ســمت کوه کرکس کاشان به نبرد بود .در عهدسناخریب ( 705 -681پیش از میلاد) 597پیش از میلاد به کشــته شــدن ویدر کنار میگردد .وی در عهد پدرش سپیتمه و پدر بزرگ
با اسرحدون پادشاه آشــوری بــر خاست و چون از او و چهار فرزندش خبری نیســت .ولی در عهد دریاچه ارومیه (چئچست) توسط کی آخسارو مادریش (آستیاگ) حاکم آذربایجان بوده است
یارای مقاومت درخود ندید از بالای البرز به شــهر اسرحدون ( 680-669پیش ازمیلاد) از فرمانروایان (هوخشتره) انجامید.هرودوت به درستی آخرین ولــی درعهد کوروش مکان فرمانروایی وی به بلخ
آمل مازندران گریخت .وی در عهد آشور بانيپال پارتاکی (سرزمین کنار چشمه= کاشان) و پارتوّکا بازگشت اسکیتان به رهبری مادیای اسکیتی تحت منتقل شــده اســت .این همان موضوعی اســت
سپاهیان آشــوری را که به سرداریشانابوشو در (سرزمین آب چشمه گسترده ،پارتاکانا=اصفهان) رهبری مادیای اســکیتی را به ماد کوچکبعد که منابع باســتانی در مورد زرتشتسپیتمان
تعقیــب وی به شهر آمل مازندران آمده بودند به و اوراکازابارنــا (ورکــس پرنه) به اســامی اوپیس از فتح آشــور و محاصره نینوا (در واقع ویرانی میگویند" :زادۀ ماد بود و نشستنگاهش بلخ".
یاری آترادات پیشوای آماردان شکست داده و تار و در باب شــایعه بردیای دروغین و راستین باید
مارنمود و ایران مادی بعد از این واقعه (هفتخوان گفــت که داریوشدر این باره برای توجیه کودتای
خویش نه نقــل حقیقت بلکه صرفاً شــایعه ای نینــوا) آورده و آن را با جنگ لیدیــه که گویا در (=ترقیخواه) و زاناسان (دانامنش) و راماتی (شادی رستم ،گرشاســپ ،آترادات) برای نخستین بار در
Vol. 20 / No. 1216 - Friday, Dec. 07, 2012 تاریخ مســتقل شــد :واقعههفتخوان رستم یا و رامشدهنده) نام برده شــده است که در مقابل را بیــان نموده اســت که در نزد عوام شــایعبوده تعقیب اسکیتان رویداد ،ربط داده است.
نبرد گرشاسپ با دیوان بزرگ در کنار دریای مــردم عاصی آن نواحی از مقامات آشــوری یاری اســت .واقعیت این اســت که وقتی شایعه خبر از آنجاییکه بین تاریخ تبعید شــدن دایائوکو به
جســته بودند .نامهای کارکاشی(کلنی کاشان= ســوریه و تاریخ خلع آستیاگ 715 -557پیش
مازندران یک واقعه بسیار مهم اساطیری در تاریخ سرزمین چشمه ها) محل فرمانروایی خشثریته از میلاد یعنی 158ســالفاصله است لذا به سبب در گذشــت کمبوجیــه در مصر بــه ایران می
ایران بوده اســت :گرشاسپ یا ِک ِرساسپ در اصل همان پارتاکی (یعنی محل کنار چشــمه) است بزرگی این رقم ســالهای حکومت برای سه فرد در رســد گائوماته بردیه به عنواننائب السلطنه
مرکب است از کرس=راهزن و سپ= در هم کوفتن کــه پیش ازوی ســلف او اوپیتــه (اوپیس) در تاریخ ماد ،در خبر هــرودوت که در بیندایائوکو کمبوجیه بعد از ملاقات بــا برادرخوانده اش وه
یعنی در مجموع بهمعنی در هم شکننده راهزنان آنجــا فرمان می رانده اســت .اوراکازابارنا (ورکس (دیوک) و این ســه تن فرمانروای مادی به اسامی یزداته بردیه (پســر کوچک کوروش) در پیشیا
و ستمگران است .قهرمانی وی نیز نظیر روتستهم پرنه یعنی محل دژ واقع در بلندی)همان شــهر فرائورت (با 22سال حکومت) ،کی آخسار (با 40 اوادا درفــارس حکومت خویش و برادرخوانده اش
در ســمت دریای فراخکرت یعنیمازندران است. را با اعلام اصلاحــات اجتماعی و اقتصادی مهمی
بر امپراطوری هخامنشیرسمی اعلام نموده بوده ســالحکومت) و آستیاگ (با 35سال یا در ست آشتیان اســت که نامش در منابع قدیمی عهد پدر وی ثریته را ســگهای وحشی جنگلی (ببران
مازندران) می درند .روتســتهم (رســتم ،یعنی اسلامی به صور ابرشتیان (اپر-ایشتی-ان= ایستاده تر با توجه به زمان حکومت کورش 30 ،ســال) که است .در باره دلیل تعدد اسامی و القاب این مصلح
ریشــه کنکننده ستمگران) بنا به قول مارکوارت در بلنــدی [کوهیزدان]) و وّره (دژ واقع در بلندی) وی نام برده ،نام افرادیاز این سلسله از قلم افتاده بزرگ اجتماعی که هر کدام بعدا نام فردجداگانه
ایرانشناس معروف آلمانی همان گرشاسپ است. و ورشه (محل دژ واقع در بلندی) ذکر شده است. اند .این از قلم افتاده ها باید هم باید درســت بین ای تصور گردیده اند ،باید گفت که این بی شــک
ترتیب و توالی پادشــاهان ماد به وضوح نشــانگر عهد دایائوکو و فرائورت بوده باشــند .دیاکونوف
چه هفتخوان رستم نیز درمازندران اتفاق می افتد آن هســتند که اینان همان کیانیان اوستا و کتب در تاریــخ ماد نام هر دو تن از قلم افتاده را از روی به ســبب محبوبیت بیش از حد وی و پدرش
و در شاهنامه رستم هم از همان خانواده گرشاسپ پهلوی و شاهنامه هستند کهبیشتر تحت القاب کتیبه های آشــوری به صــورت اوپیته (اوپیس) سپیتمه هوم ،بهعنوان دستگیر کننده مادیای
اســت .سگســتان رســتم یا همان ســرزمین مربوطه مهم خودشــان معرفی شــده اند .که ما پادشــاه پارتاکی(سرزمین کنار چشمه= کاشان) اسکیتی (افراسیاب) بــوده است .چنین موردی را
سگساران (لفظــاً یعنی سگ ســروران) در اصل نامها و یا القاب ایشان را جداگانه به ترتیب توالی و خشثریته پادشــاه کارکاشی (کلنی سرزمین تنهادر باب آترادات پیشــوای آماردانقهرمان
همــان سرزمین کاسپیانه (کا-سپی-یانه ،یعنی تاریخیشان می آوریم تا مورد مقایسه قرار گیرند: چشمه ها= کاشان) آورده ولی متوجه تعلقداشتن رهایی بخش ایرانیان مادی در مقابل آشوریان
محل سگپرستان) یعنیمازندران است ،نه سمت اوپیته (اوپیس) به پادشــاهان ماد نشــده و دومی را مــی توان یافت کــه در روایات ملی وی را تحت
زرنج .در عهد کوروش و هخامنشیان این قهرمان پادشاهان ماد: یعنی خشثریته را با پیروی از بقیه ایرانشناسان با القاب کرساسپ(گرشاسب) ،نریمان ،کریمان
33 مازنــدران با نام اصلیش آترادات پیشوایمردان دایائوکــو ( 765-715ق.م) ،اوپیته یا اوپیس فرائورت یکیدانسته و جایی با تردید میگوید بین (کرساسپ نریمان) ،سام ،رستم و آذربرزین در
(آماردان) نامیده می شــده اســت .وی لشکریان (؟715-660ق.م) [دارای چهــار اولاد ذکــور]، فرائورت و دیوک دو نام از قلم هرودوت افتاده است می یابیم که بعداًدر روایات ملی تبدیل بهشخص
آشــوری (دیوان مازندران) را که در آغاز حکومت خشثریته ( -647؟ 660ق.م) ،فرائورت (647-625 یکی علامت ســؤال و دومیخشثریته .خشثریته
آشــوربانیپال بهرهبری شانابوشو برای دستگیری ق.م) ،کی آخســارو (625-585ق.م) و آستیاگ در جریان قیام مادها در سال 673پیش از میلاد تاریخی جداگانه ای شده اند.
خشثریتی (کیکاوس) به شهر آمل مازندران آمده (؟585 -555ق.م). رهبری بلامنازع مادها را بر عهده داشته است.نظر اشــکال اساسی نظریه هرتل و هرتسفلد در باره
بودند تار مار می نماید و ایران براینخســتین بار به اینکه سپاه ارسالی آشــوربانیپال به رهبری معمای تاریخ اساطیری ایران با وجود درک درست
زمان و مکان وشــخصیت تاریخی زرتشت همین
پادشاهان کیانی: مقدمۀ گفتار :مشــکل اول در باره طرح و بررسی
این موضوع این اســت که اکثر ایرانشناســان یا
کی قباد ،کــی اپیوه[دارای چهــار اولاد ذکور]33 ،
کیکاوس (یعنی پادشــاه ســرزمین چشمه ها= تخصص در تاریخمدون ایران باستان دارند یا
کاشان) ،فرود-ســیاوش،کیخسرو و آژدهاک مطابقت پادشاهان کیانی و مادی و دو َتن تخصص در اساطیر ایران باستان ،نه تخصص
(که نامش با اژی دهاک بابلی= یعنی خدا -پادشاه در هــر دوی آنها .در این بــاب خصوصاًتخصص
ماروش بابلی یعنی مردوک مشــتبه شده و از رده کافــی در جزئیــات تاریخ مــاد و تاریخ ملی
پادشاهان کیانی خارج شده است). از قلم افتاده های ایشان در خبر هرودوت کیانیان مد نظر اســت .چــون در عین حال می
دانیم که ما در تاریخ واســاطیر ایران باستان
چــرا کیقباد همــان دایائوکو نخســتین جواد مفرد کهلان دو تاریخ به موازات هم داریم که به درستی با
فرمانروای ماد است؟ هم آشتی و مطابقت داده نشده اند :در تاریخ
-1کی قباد سرسلســله پادشاهی خاندانی است مدون میتانیان ،مادها ،هخامنشیان را داریم و
که اعضاء آن شش تن بوده اند:کی قباد،کی اپیوه، در تاریخ به روایات ملی اوســتا و شاهنامه (تاریخ
کی کاوس (پادشــاهسرزمین چشــمه ها) ،فرود- اساطیری) پیشــدادیان،کیانیان ،نوذریان .در
سال متسیب /شماره - 1216جمعه 17رذآ 1391 سیاوش ،کی خسرو،آژیدهاک-آخروره .بعلاوه اعضاء رئیس رئیسان آشــوری شانابوشو در حدود سال موضــوع در نیافتن این همانی کیانیان و مادها تاریخ مدون کیاخسارو (هوخشتره) و کوروش را
فرعی خانواده که لهراســب و پســرشویشتاسپ 667پیش از میلاد کهدر تعقیب خشــثریته به بوده اســت کــه آرتور کریستن سن(متوفی به داریم و در مقابل در تاریخ اســاطیری کیخسرو و
(گشتاســپ) بوده انــد .متقابلًا اعضــاء خاندان شهر آُمل مازندران هر گز از آنجا بر نگشتند و ماد ســال )1945مؤلف کتاب معتبر کیانیان نیز آن فریدون را .چنانکه گفته میشود گره کور معمای
پادشــاهان ماد عبــارت بوده اند از شــش تن به بعد از آن تاریخ تبدیل به دولت مقتدر و مستقلی را در نیافته اســت .چون در عهد ایشــان تاریخ تاریخ اســاطیری به زمان زرتشت سپیتمان
اسامی دایائوکو،اوپیته-اوپیس ،خشثریته پادشاه شد ،معلوم میشود که این سپاه آشوریدر سرزمین ماد کاملی چــونتاریخ ماد تألیف دیاکونوف میگــردد که گروهــی ازایرانشناســان وی را غیر
کاشان (سرزمین چشــمه ها) ،فرائورت ،کیاخسار دور افتاده مازندران توســط آماردان و مادها تار و (چاپ )1956هنوز تدوین نشــده بوده اســت .لذا تاریخی ،گروهی متعلق به قرن نهم و هشتم پیش
مار شده اند.خشثریته مکان فرمانروایی خویش هرتل وهرتســفلد به ســهو از جمله کی خسرو
(هوخشــتره) و آســتیاگ (آژیدهاک خبر موسی را در ســال 673پیش از میلاد در مقابل تهاجم روایات ملی را به جای کی آخســارو (هوخشتره) از میلاد و ســرانجام گروه ســوم که پیروان هرتل
خورنــی) و اعضــاء فرعی که عبارت از ســپیتمه اسرحدون پدر آشور بانیپال ازکارکاشی (کاشان= با کوروش (فریدون) ســنجیده اند .نظریۀ هرتل و و هرتسفلد باشند بــه درســتی او را متعلق به
محل چشــمه) به شهر دور افتاده آمول (آُمل) در هرتســفلد با این مقاله ومقالات مربوطه دیگر به قرن ششم پیش از میلاد یعنی دوره کوروش
جمشید و پسرش مگابرن ویشتاسپ بوده اند.
-2حامیان کی قباد ویتیریســا و اوزو (زو) بوده مازندران منتقل ساخته بود. خوبی اصلاح و تکمیل میگردد. هخامنشی می پندارند.
اند .حامیان دایائوکو ،رؤســای اول پادشاه اورارتو و متن گفتار :مطابق کتیبه های آشوری دایائوکو در بــاره اوپیته (اوپیس) پادشــاه مادی ما قبل مشــکل خود این مقاله این است که آن چکیده و
ایرانزو پادشاه ماننابوده اند. (دیوک خبر هرودوت) پســر فرائورت در سال 715خشثریته سه گزارش موجود است که یکی ضمن فشرده مطالب و نتایج صدها مقاله است که شرح
و بســط آنها در 10کتابجمع آوری شــده است.
نامه ای است از سویرئیس آشوری ناحیه خارخار قبل از میلاد پادشاهماد که حاکمی از جانب ماننا به هر حال این نوشــته ها ناخواســتهدر تأیید و
چرا کی کاوس همان خشــثریته ســومین (دیواندره)در بین ســالهای 714 -706به ســارگون بود و پسرش را برای جلب اتحاد و دوستی نزد رؤسا تکمیل نظریه هرتل و هرتسفلد می باشد که
پادشاه ماد است؟ دوم عنوان شده است" :نامه هابل:129. ...راجع به پادشاه اورارتو فرســتاده بود ،همراهبا خانواده اش زرتشتسپیتمان را معاصر کوروش هخامنشی می
آرپیته (یا اوپیته به خوانش ای.م .دیاکونوف) امیر توسط سارگون دوم از محل حکومتش در سمت
-1پدر کی کاوس (پادشــاه سرزمین چشمه ها) دهکده اوریاکو ،که وی گشــود (به روی دشمنان) شهر میانه حالیه به هامات در سوریه تبعید شد. داند و پسر خواندۀ وی به شمار می آورد.
یعنی اپیوه با چهار پسر خویش از سوی سرزمین برایپادشــاه و مخدومم نقــل خواهم کرد .وقتی مطابقهرودوت وی 53ســال حکومت کرد .یعنی چــون نتیجه گیریها را غالباً خود از راه تطابق دو
فرمانروایی ویتیریســا باجنگ و گریز به ســوی که من عازم خدمت پادشــاه و مخدومم شــدم او آغاز حکومت وی حدود ســال 768پیش از میلاد منبع تاریخ مدون و تاریخ اســاطیری بدست
ســرزمین ری و سرزمین کاشان (=محل چشمه) آورده ام ،لــذا غالبــاً برایروانی و سلاســت کلام
آمده بود.
همزمان از ذکر منبع صرف نظر نموده و آنها را در بوده اســت .خود سارگون دومدر سال 705پیش (اوپیته) به شــاپاردا گریخت.نابوتاکی تانی ،برده متقابلًا منابع آشــوری میگویند اوپیته (اوپیس)
که از ســوی پدرش دایائوکو ابتدا نزد رؤسا پادشاه پادشاه شــنید که او و اواکســاتار (هوخشتره) از میلاد در حوالی دژ کولومیان (تخت سلیمان) پایان گفتار نام برده ام .ولی اگر لازم باشدمی توانم
اورارتویی گروگان بودبعد با چهار پســر خویش به با یکدیگــر مکاتبه کرده و متحد شــدند .چهار به دست ایشپاکای اسکیت (فراسپ) کشته شد. به سطر به سطر به ذکر منابع اساسی آنها بپردازم.
پســر او با اوهســتند .همان روزی که وارد (در بعدهااسکیتان سه بار دیگر از قفقاز گذشتند :در
In touch with Iranian diversity دره قزل اوزن آمــد ولی چون آنجا را نا امن یافت بازگشــت) کار-شاروکین (=خارخار شدم) به راماتی ســال 673 - 672پیش از میلاد که ایشپاکای و در پایــان ایــن مقدمــه گفتنی اســت در باب
به سوی سرزمین پارتاکی (سرزمین کنارچشمه نامــه نوشــتم که «:کســان خو د رابفرســت"». با پســرش پارتاتوا باز آمد وایشپاکای در ضمن موضوع جالب ایــن همانی سپیتاک سپیتمان
اوپیته (اوپیس) باید همان پســر دایائوکو باشد قیام مادها در گذشت و پارتاتوا با آشور مصالحه پســر خواندۀ کــوروش و زرتشتسپیتمان که
ها) روی آورد. که به گروگان نزد رؤسا پادشاه اورارتو فرستاده شده نمود و داماد اســرحدون پادشاه آشور گردید .بار نخستین بار هرتسفلد آن را دریافته است و من
-2کی کاوس در سمت کوه ارزیفیه (کوه عقاب/ بود و بعد بر گشــتهدر دره قــزل اوزن به فعالیت سوم حدود سال 625میلادی که مادیای اسکیتی در این مقاله به طور گذرا از آن ســخن گفتم ،باید
کرکس) با دیوان (آشــوریان) به نبرد پرداخت و با بــرای بر قــراری ادامه حکومت پــدرش دایائوکو پســر پارتاتوا بعد از عبور از دربند قفقاز در شهر
عقابانــش (منظورمردم ســمت کــوه ارزیفیه) از پرداخته بــود .ولی چنانکه از نامــه هابل 129بر گنجه اران فرائورترا به قتل رســاند و خود داماد بیفزایم کهوی همان گائوماته بردیه (ســپنداته،
بالای البرز به شــهر آمل نزول کرد و در آنجا در می آید آنجا را مناســب فعالیــت نیافته و از آنجا پادشاه آشــور آشــوربانیپال گردید .بار چهارم که اسفندیار) اســت که در روایات ملی و خبر خارس
محاصره دیوان (آشــوریان) قرار گرفــت .متقابلًا گریخته به ســوی نواحی دیگری در ماد روی آورده بازگشــت مادیای اسکیتی از شــمال حدودسال میتیلنی همچنین تحت نام زریر(زریادر) ظاهر
خشثریته در ســمت کوه کرکس کاشان به نبرد بود .در عهدسناخریب ( 705 -681پیش از میلاد) 597پیش از میلاد به کشــته شــدن ویدر کنار میگردد .وی در عهد پدرش سپیتمه و پدر بزرگ
با اسرحدون پادشاه آشــوری بــر خاست و چون از او و چهار فرزندش خبری نیســت .ولی در عهد دریاچه ارومیه (چئچست) توسط کی آخسارو مادریش (آستیاگ) حاکم آذربایجان بوده است
یارای مقاومت درخود ندید از بالای البرز به شــهر اسرحدون ( 680-669پیش ازمیلاد) از فرمانروایان (هوخشتره) انجامید.هرودوت به درستی آخرین ولــی درعهد کوروش مکان فرمانروایی وی به بلخ
آمل مازندران گریخت .وی در عهد آشور بانيپال پارتاکی (سرزمین کنار چشمه= کاشان) و پارتوّکا بازگشت اسکیتان به رهبری مادیای اسکیتی تحت منتقل شــده اســت .این همان موضوعی اســت
سپاهیان آشــوری را که به سرداریشانابوشو در (سرزمین آب چشمه گسترده ،پارتاکانا=اصفهان) رهبری مادیای اســکیتی را به ماد کوچکبعد که منابع باســتانی در مورد زرتشتسپیتمان
تعقیــب وی به شهر آمل مازندران آمده بودند به و اوراکازابارنــا (ورکــس پرنه) به اســامی اوپیس از فتح آشــور و محاصره نینوا (در واقع ویرانی میگویند" :زادۀ ماد بود و نشستنگاهش بلخ".
یاری آترادات پیشوای آماردان شکست داده و تار و در باب شــایعه بردیای دروغین و راستین باید
مارنمود و ایران مادی بعد از این واقعه (هفتخوان گفــت که داریوشدر این باره برای توجیه کودتای
خویش نه نقــل حقیقت بلکه صرفاً شــایعه ای نینــوا) آورده و آن را با جنگ لیدیــه که گویا در (=ترقیخواه) و زاناسان (دانامنش) و راماتی (شادی رستم ،گرشاســپ ،آترادات) برای نخستین بار در
Vol. 20 / No. 1216 - Friday, Dec. 07, 2012 تاریخ مســتقل شــد :واقعههفتخوان رستم یا و رامشدهنده) نام برده شــده است که در مقابل را بیــان نموده اســت که در نزد عوام شــایعبوده تعقیب اسکیتان رویداد ،ربط داده است.
نبرد گرشاسپ با دیوان بزرگ در کنار دریای مــردم عاصی آن نواحی از مقامات آشــوری یاری اســت .واقعیت این اســت که وقتی شایعه خبر از آنجاییکه بین تاریخ تبعید شــدن دایائوکو به
جســته بودند .نامهای کارکاشی(کلنی کاشان= ســوریه و تاریخ خلع آستیاگ 715 -557پیش
مازندران یک واقعه بسیار مهم اساطیری در تاریخ سرزمین چشمه ها) محل فرمانروایی خشثریته از میلاد یعنی 158ســالفاصله است لذا به سبب در گذشــت کمبوجیــه در مصر بــه ایران می
ایران بوده اســت :گرشاسپ یا ِک ِرساسپ در اصل همان پارتاکی (یعنی محل کنار چشــمه) است بزرگی این رقم ســالهای حکومت برای سه فرد در رســد گائوماته بردیه به عنواننائب السلطنه
مرکب است از کرس=راهزن و سپ= در هم کوفتن کــه پیش ازوی ســلف او اوپیتــه (اوپیس) در تاریخ ماد ،در خبر هــرودوت که در بیندایائوکو کمبوجیه بعد از ملاقات بــا برادرخوانده اش وه
یعنی در مجموع بهمعنی در هم شکننده راهزنان آنجــا فرمان می رانده اســت .اوراکازابارنا (ورکس (دیوک) و این ســه تن فرمانروای مادی به اسامی یزداته بردیه (پســر کوچک کوروش) در پیشیا
و ستمگران است .قهرمانی وی نیز نظیر روتستهم پرنه یعنی محل دژ واقع در بلندی)همان شــهر فرائورت (با 22سال حکومت) ،کی آخسار (با 40 اوادا درفــارس حکومت خویش و برادرخوانده اش
در ســمت دریای فراخکرت یعنیمازندران است. را با اعلام اصلاحــات اجتماعی و اقتصادی مهمی
بر امپراطوری هخامنشیرسمی اعلام نموده بوده ســالحکومت) و آستیاگ (با 35سال یا در ست آشتیان اســت که نامش در منابع قدیمی عهد پدر وی ثریته را ســگهای وحشی جنگلی (ببران
مازندران) می درند .روتســتهم (رســتم ،یعنی اسلامی به صور ابرشتیان (اپر-ایشتی-ان= ایستاده تر با توجه به زمان حکومت کورش 30 ،ســال) که است .در باره دلیل تعدد اسامی و القاب این مصلح
ریشــه کنکننده ستمگران) بنا به قول مارکوارت در بلنــدی [کوهیزدان]) و وّره (دژ واقع در بلندی) وی نام برده ،نام افرادیاز این سلسله از قلم افتاده بزرگ اجتماعی که هر کدام بعدا نام فردجداگانه
ایرانشناس معروف آلمانی همان گرشاسپ است. و ورشه (محل دژ واقع در بلندی) ذکر شده است. اند .این از قلم افتاده ها باید هم باید درســت بین ای تصور گردیده اند ،باید گفت که این بی شــک
ترتیب و توالی پادشــاهان ماد به وضوح نشــانگر عهد دایائوکو و فرائورت بوده باشــند .دیاکونوف
چه هفتخوان رستم نیز درمازندران اتفاق می افتد آن هســتند که اینان همان کیانیان اوستا و کتب در تاریــخ ماد نام هر دو تن از قلم افتاده را از روی به ســبب محبوبیت بیش از حد وی و پدرش
و در شاهنامه رستم هم از همان خانواده گرشاسپ پهلوی و شاهنامه هستند کهبیشتر تحت القاب کتیبه های آشــوری به صــورت اوپیته (اوپیس) سپیتمه هوم ،بهعنوان دستگیر کننده مادیای
اســت .سگســتان رســتم یا همان ســرزمین مربوطه مهم خودشــان معرفی شــده اند .که ما پادشــاه پارتاکی(سرزمین کنار چشمه= کاشان) اسکیتی (افراسیاب) بــوده است .چنین موردی را
سگساران (لفظــاً یعنی سگ ســروران) در اصل نامها و یا القاب ایشان را جداگانه به ترتیب توالی و خشثریته پادشــاه کارکاشی (کلنی سرزمین تنهادر باب آترادات پیشــوای آماردانقهرمان
همــان سرزمین کاسپیانه (کا-سپی-یانه ،یعنی تاریخیشان می آوریم تا مورد مقایسه قرار گیرند: چشمه ها= کاشان) آورده ولی متوجه تعلقداشتن رهایی بخش ایرانیان مادی در مقابل آشوریان
محل سگپرستان) یعنیمازندران است ،نه سمت اوپیته (اوپیس) به پادشــاهان ماد نشــده و دومی را مــی توان یافت کــه در روایات ملی وی را تحت
زرنج .در عهد کوروش و هخامنشیان این قهرمان پادشاهان ماد: یعنی خشثریته را با پیروی از بقیه ایرانشناسان با القاب کرساسپ(گرشاسب) ،نریمان ،کریمان
33 مازنــدران با نام اصلیش آترادات پیشوایمردان دایائوکــو ( 765-715ق.م) ،اوپیته یا اوپیس فرائورت یکیدانسته و جایی با تردید میگوید بین (کرساسپ نریمان) ،سام ،رستم و آذربرزین در
(آماردان) نامیده می شــده اســت .وی لشکریان (؟715-660ق.م) [دارای چهــار اولاد ذکــور]، فرائورت و دیوک دو نام از قلم هرودوت افتاده است می یابیم که بعداًدر روایات ملی تبدیل بهشخص
آشــوری (دیوان مازندران) را که در آغاز حکومت خشثریته ( -647؟ 660ق.م) ،فرائورت (647-625 یکی علامت ســؤال و دومیخشثریته .خشثریته
آشــوربانیپال بهرهبری شانابوشو برای دستگیری ق.م) ،کی آخســارو (625-585ق.م) و آستیاگ در جریان قیام مادها در سال 673پیش از میلاد تاریخی جداگانه ای شده اند.
خشثریتی (کیکاوس) به شهر آمل مازندران آمده (؟585 -555ق.م). رهبری بلامنازع مادها را بر عهده داشته است.نظر اشــکال اساسی نظریه هرتل و هرتسفلد در باره
بودند تار مار می نماید و ایران براینخســتین بار به اینکه سپاه ارسالی آشــوربانیپال به رهبری معمای تاریخ اساطیری ایران با وجود درک درست
زمان و مکان وشــخصیت تاریخی زرتشت همین
