Page 27 - Issue No.1361
P. 27
عجیب است .ول ی جامعه چطور این اتفاق را م یپذیرد؟ جامع‌هیی بازگشتم این بودکهکارهایمکنترل شوند ول ی من نپذیرفتم .علتش هم ساخته بودم با این انگیزهکه با وجود قانون و بدون خشونت از حضور
که پیشرفت نسب ی دارد و از فرهنگ مناسبی برخوردار است ،چنین این بود که آنها صلاحیت کنترل کارهای مرا نداشتند .اصراری هم زنان استفادهکنم .مبارزه به نظر من این نیستکه من شعار دهم و
اتفاقاتی را ب‌رنم یتابد .رادیو و تلویزیون در جوامع پیشرفت‌هتر هر نوع نداشتمکه در ایران روی صحنه بروم ول ی پافشاریکردند و تصمیم بعد با تیر یک تفنگ از بین بروم .اگر کس ی هوش سیاسی دارد باید
27 موسیق یای را پخش نم یکند .یعن ی مردمش اجازه نم یدهند .چون بر این شد که این برنامه را اجرا کنیم .م یتوانستم اعتراض کنم ،از آ ن استفادهکند .هن ِر زندگ ی در جامعه را باید بلد بود .من در بازار
In touch with Iranian diversityسال / 22شماره - 1361جمعه 27رویرهش 1394 اگر رادیو و تلویزیون نماینده مردم و نمایانگر شرایط فرهنگ ی و هنری قهر کنم ،با شبک‌ههای ماهوار‌های مصاحبه کنم ،اما تصمیم گرفتم تهران بزرگ شد‌هام و آنجا تجرب‌ههای زیادی دارم .با مردم زندگ ی
27 باشد ،نم یشودکارهای معمول ی یا کاذب بخوردش داد .با این دید [با مسئولان]گفت وگو کنم .به مسئولین تالار رودکیگفتم امکانی کرد‌هام و خوشبخت بودهام .هر کس ی باید به جامع‌‌هاش نزدیک باشد
نم یتوان یک طرف را مقصر دانست .ضمنا جنگ و خشونت هم فراهمکنند که چند دقیق‌های از این برنامه اجرا شود بعد اگر کس ی و پایبند صلح و دوست ی و عشق باشد.
چارهکار نیست .اگر کس ی درکنار من با موسیقی مخالف است ،خواست برنامه را به هم بزند اشکال ی ندارد .وقت ی تمرین م یکردیم شبکنسرت به چند نفر از مسئولینیکه دوست داشتن برنامه اجرا
من سع ی م یکنم او را آگاهکنم .بجای اینکه فکر کنم یک دشمن این قطعات به ما احساس نیایش م یداد[ .با اجرای این قطعات] شود گفتم بگذارید چند دقیقه از اجرا بگذرد .از نظر حسی در
کنارم است ،باید بفهمم چطور م یتوانم موسیق ی خلقکنمکه دل او را احساس م یکردیم روی خود ما هم اثر زیادی م یگذارد .خودمان تمری نها تجربه داشتم و م یدانستمکه این اثر م یتواند تاثیر زیادی
به دست بیاورم .از تجرب‌های صحبت م یکنمکه سا لهاییکه جلوی را جای شنونده م یگذاشتیم.گاه ی چند نت موسیق ی آهنگساز و روی شنونده بگذارد و او را مسخکند .شبیه همین تجربه را با اجرای
موسیقی با خشونتگرفته م یشد ،داشتیم .با لطف ی -که یادش بخیر شنونده را دنبال خود م یکشد .زمان باروری آثاری جدید[ ،درست] قطعه «ترکمن» در سال ۶۷داشتمکه آ ن موقع تکنوازی ممنوع بود.
-روی صحنه بودیم .با گروه شیدا و عارف در حال اجرا بودیمکه شبیه دوران باردار یاست و به نظر من ریشه این دو یک یاست .انسان در مورد اجرای خواننده زن هم همیشه م یدیدیم یکگروه نوازنده
آمدند و با اسلحه مانع اجرا شدند .هدف من قهرمان پروری برای پر م یشود و نتیجٔهآ ن فرزند یاستکه به دنیا م یآید یا اثر یاستکه هست و یک خواننده .تصمیم گرفتم یک نوازنده و چند خواننده
را در اینکنسرت قرار دهم .هم لجبازی بچگانه بود و هم ضرورت خودم نیست .بلکه واقعیت جامعه در آ ن زمان هرج و مرج بود .اگر خلق م یشود .این نتیجه جزیی از وجود شماست.
مطالعهکنیم م یبینیمکه در تمام جوامع دنیا چطور در طول زمان روی من ادعا م یکنم هیچوقت زانوی غم بغل نکردم .همیشه گفت‌هام اجتماعی .چهار خواننده داشتیم (دو زن و دو مرد) و یک تار و یک
سازکوب‌های.گفتیم اگر وسط برنامه هم اجرای فرهن گها کار شده .در همین
ما را قطعکردند باز هم برای ما افتخار یاست. من فکر می‌کردم تئاتر ایران از بین رفته چون همیشه• جامعه غربی هم اگر به گذشته
گاهی انسان برای چیزی تلاش م یکند .اگر برگردیم از این اتفاقت زیاد پیش
موفق شد که هیچ اگر نشد در خودآ ن شکست آمده ول ی صبر و تحمل هم بوده
هم باز موفقیت است .چون شما کاری تولید مشغول موسیق ی بودهام .ول ی قبل از سفرم چیزهایی در تا جامعه درست شد‌هاست .البته
کرد‌های و عد‌های که آ ن را نم یفهمند با شما این حر فها توجیه اتفاقاتیکه در
مخالفند .خلاصهکنسرت را شروعکردیم.گروه تئاتر دیدم که متوجه شدم تئاتر ایران بسیار پویاست. قرن ۲۱در ایران م یافتند نیست
حالت عجیب ی داشت .شما وقت ی روی صحنه ول ی باید پذیرفت که شرایط
نشست‌های و ممکن است برنامه به هم بخورد یا هنرمندان نسل جدید پر کار هستند]]. جامعه اینگونه است.
به نوازنده توهین شود ،احساس خوبی به وجود سوال این است که نقش ما
نم یآید .ول ی در عین حال احساس مقاومت چیست؟ نباید به نقش مخرب
به شما م یدهد .یعن ی وقت ی با عشق و اعتقاد دیگران تکیهکرد؟ تجربٔه شخصی
من در ایران این بوده که وقت ی به من گفتند موسیق ی اشکال دارد و م یگویم که ما احتیاجی به مجوز نداریم .درست است که قانون کاری م یکنیم مثل یک شهادت است .یک همبستگ ی و همدلی
یا نباید باشد[ ،من معتقد بودم] کار درست اتفاق ًا نگه داشتن گذشت‌هاند ول ی من در هیچ مصاحب‌های نگفتم مسئولین لطفا رعایت عجیب ی بین اعضایگروه بود و صداها هیچوقت به این زلالی و با
موسیق یست[ .فقط] وقت ی به پشتیبانی مردم تکیهکردیم ،موسیق ی کنند .یعن ی پش ِت د ِر مسئولین سر خم نکرد‌هام .اینها شعار نیست این حس در تمری نها شنیده نم یشد .حس نیایش به وجودآمد‌ه بود.
حفظ شد .ای نها شعار نیست .امکان ندارد این موسیق ی [در] هر ول ی هیچ مسئولی در انداز‌های نیستکه بهکسان ی مثل ما که نیم قرن در تمام سالن سکوت بسیار عمیقی ایجاد شد و بالاخره بعد از این
جای دنیا اجرا شود و بیشتر از هر نو موسیقی دیگری ،حامی هموطن در این مملکتکارکرد‌هایم مجوز ندهد .وقت ی در ایران با مردم تماس سالها ،نه تنها برنامٔهآ ن شب تا پایان اجرا شد بلکه همین شکلکار
نداشته باشد .قبل از انقلاب موسیق ی فاجعٔه بود و فقط در حد داریم احساس م یکنیم جزء مردم هستیم .مردم ما همانطورکه اسم بارها به همان صورت (نه به صورت ابزاری) تکرار شد .همینطور
پاپ .نم یگویم پاپ خوب یا بد است ول ی نماینده موسیق ی ایران کوچه و خیابا ِن شهرشان را بلدند ،اسم هنرمندا نشان را هم بلدند .این اثر باعث تجرب‌های خوب برای ترکیب آواز به این شکل شد.
نیست .آن زمان هم روی این مساله کار نم یشد .در دور‌ههایی در مثلا وقت ی م یگویند «شجریان» همان «عال ی قاپو اصفهان» است .ممکن است به حرفهای من انتقاداتی وارد شود ول ی ایرادی ندارد.
این ۳۷سال من فکر م یکردمکه اگر امکانی فراهمکنیمکه موسیق ی وقت ی م یگویند «شهناز» یا کسایی دیگر همان «س ی و سه پل» است .ما مردم همیشه ناراضی هستیم .موقع احوالپرسی م یگوئیم «بد
اجرا شود ،تاثیر آ ن روی دوست و دشمن یک ی خواهد بود .یک اینها جزیی از تاریخ مملکت هستند .س ی و سه پل نم یگوید اجازه نیستم»« ،نفسی میاد و میره» بلد نیستیم بگویم «خوبم» نم یخواهیم
دیگران فکر کنند ما موفق هستیم .در جواب سوال «ایران چطوره» خاطره مثال م یزنم؛ به عنوان یک واقعه تاریخ ی .وقت ی صدای بدهید اینجا باشم .س ی و سه پلآنجا هست.
زن در ابتدا به صورت ناگفته و بد به صورت بخشنام‌های ممنوع این دو سه سال که در [شهرهای] ایران سفر کردم ،در شهرهای م یگوییم «اصلا نم یشه توش زندگ ی کرد» .درست استکهکارکردن
شد ،قطع ًا ع ّد‌های بودنکه فقطکارهای مجاز انجام م یدادند .من کوچککه امکانات نداشتند آنقدر عشق و صفا بود .اوایل انقلاب در ایرانکار سادهای نیست ول ی هنرمندان زیادی آنجا کار م یکنند
همیشهگفت‌هام چطور در این ۳۷سال یک خواننده مرد به محرومیت با «لطفی » در سالن زیر میدانآزادی برنامه داشتیم .خیل ی شلوغ بود و آثار برجست‌های تولید م یکنند .ما هیچکجای دنیا به اندازه ایران
زنان اعتراض نکرد؟ ظاهر ًا به خاطره مسائل صنفی شاید بدشان چونکارهاییکه ساخته بودیم حرف دل مردم بود .به «لطفی » گفتم کارگردان زن نداریم .این هنرمندان تلاشکرد‌هاند و باید ارزش این
هم نم یآمد .در دایرٔه صنفی اعتراضی به این موضوع نشد .ابتدای ما زود مصرف م یشویم ،باید خودمان را پر کنیم .تمام این حر فها را تلا شها را فهمید .در نسل جدید سینما و تئاتر ایران ،با این همه
انقلاب این فتو‌اها در استودیو بود که با شرایط خاص صدای زن از جان م یگویم .برگردم به شب ی که قرار بود «راز نو» اجرا شود .دوران مشکل ،اتفاقات مثبتی م یافتد .من از نزدیک با کارگراد نهای
را مجاز م یکرد ول ی خیل یها از ترس به این احکام دامن زدند و خاتمی بود و من هم بعد از مدت ی به ایران برگشته بودم .اینکار را جوان تئاتر کار کرد‌هام و این کارها به زودی عرضه م یشوند .وقتی
استنفورد بودم به بیضاییگفتم نسل جوان تئاتر امروز ایران بیشتر بدون اعتراضآ ن را تشدید کردند .واضح استکه من با حذفکردن
از هر نسلی به دنبال هویتش است .در تئاتر ایران همیشه کارهای صدای زن مخالفم .ول ی وقت ی در محیط ی زندگ ی م یکنید که این
ترجمه اجرا شده وکلیش‌ههای ی در تئاتر صحنه و تلویزیون هستکه درست است که کار کردن• مسائل به شما دیکته م یشود ،وظیفٔه شما به عنوان هنرمند چیست؟
همیشه اثر را تصنعی به نظر م یرساند .من فکر م یکردم تئاتر ایران من شخص ًا سع ی کردم دست به ابتکاراتی بزنم و در ۳۷سال بدون
از بین رفته چون همیشه مشغول موسیق ی بودهام .ول ی قبل از سفرم
تبلیغات کارهایی منتشر کرد‌هام .اتفاقا ع ّد‌های ادعا م یکنند برای
چیزهایی در تئاتر دیدم که متوجه شدم تئاتر ایران بسیار پویاست. در ایران کار سادهای نیست موسیق ی کار م یکنند ول ی در واقع زن را وسیله قرار م یدهند .این
هنرمندان نسل جدید پر کار هستند. درست نیستکه به شک لهای تبلیغاتی آنچه را در جامعه ممنوع
خوشبختانه این امیدواری در همٔه عرص‌هها در تاریخ ایران بوده است. ولی هنرمندان زیادی است ،به صورت اغراق آمیز فقط برای جلب مشتری نشان دهیم.
هر چیزیکه به نظر تمام شده م یآمده به شکل دیگری شکوفا شده امکان آ ن وجود دارد که یککار هنری را با ارزش هنر یاش نشان
و جریان دارد .هر نسلی حرف خودش را میزند که ممکن است آنجا کار م یکنند و آثار داد نه با ارزش تبلیغات یاش .امکانات و تکنولوژ یایکه الان وجود
نسل قبلآ ن را نپسندد .تنها نکت‌هایکه باید بهآ ن توجه و انتقادکرد دارند ،باعث م یشوند که تبلیغات کاذب و اطلاعات کاذب زیاد
Vol. 22 / No. 1361 - Friday, Sep. 18, 2015 این استکه هنرمند باید با ریشه به آینده نگاهکند .در این مساله برجست های تولید م یکنند. دیده شوند و عوام سازی کنند .ما در دور‌ها ی زندگ ی م یکنیم که
خللی به وجود آمده است .به خصوص در موسیقیکه متاسفانه از متاسفانه شناخت هنر دچار عوام زدگی شد‌هاست .به هر حال وقتی
این نظر از هنرهای دیگر عقب تر است .موسیقی یک هنر انتزاعی ما هیچ کجای دنیا به اندازه مسالٔه صدای زن در ایران اتفاق افتاد من فکر کردم چطور م یتوانم
است .یک نفر میتواند ۵۰سال با سازش در اتاق بنشین د و هیچ با آ ن مقابلکنم .یعن ی آثاری به وجود بیاورمکه بتوانند دلم مخالفان
حرکت اجتماع یای نکند .خیلی مواقع ما از اساتید بزرگگذشته را هم تسخیر کنند .در خارج از ایرانکنسر تها با صدای زن اجرا
یاد م یکنیم و با آنها کار کرد‌هایم ول ی یک کلمه راجع به تاریخ و ایران کارگردان زن نداریم. و ضبط م یشدند و مشکل ی هم پیش نم یآمد ول ی من دوست داشتم
جامعه و سیاست از آنها نشنید‌هایم .ما فقط نغم‌هها را یادگرفتیم در داخل ایران هم این اتفاق بیافتد .این بهان‌های شد که من در
بدون اینکه مورد استفاده آنها در جامعه را بدانیم .هنر برای هنر که این هنرمندان تلاش زمینه موسیق ی دست به تجرب‌های بزنم .مثل ًا پل یفونی (چند صدایی)
معن ی ندارد .هنر همیشه زایید‌هی اتفاقات و تاریخ است .موسیق ی از در موسیقی ایران ی چطور دس تیافتنی‌استکه شبیه موسیق ی کرال
دورٔه صفویه به بعد به این خاطر که هنر ممنوعه بوده ضر‌رهای زیادی کرده‌اند و باید ارزش این غربی نباشد ،بلکه در آ ن از زوایا و امکانات موسیقی ایران ی استفاده
دیده است .جامعه موسیقیدان و موسیق ی شناس در آ ن دوره مجبور شود .لازمه اینکار وجود زن و مرد خواننده بود .از تمام تکنی کها و
به ترککشورشان شدند .حتیکتا بهایشان را به فارسی ننوشتند. تلا شها را فهمید]]. تحری‌رهای موسیقی ایران ی استفاده شد و بع دها این اثر با عنوان «راز
دور‌ههای طولان ی این موسیق ی به دست نوازندگان دور‌هگرد افتاد‌هبود نو» منتشر شد .وقت ی که تست صدا (ساند چک) م یکردیم همه چیز
و بعد ًا در دورٔه قاجار دربار ناصرالدین شاه از آنها حمایت م یکند راکنترل م یکردند و به ما گفتند چون خان مها آواز م یخوانند امکان
تا نهایت ًا پیشرفت موسیق ی ایران در این خلاصه م یشودکه نوازنده ندارد برنامه اجازه اجرا داشته باشد .من همیشه اصرار داشتمکارهایم
پشت پردٔه حرمسرا م ینشست و برای حرمسرا نوازندگی م یکرد و کنترل نشود .بعد از چند سال به ایران برگشته بودم و یک ی از شرایط
