Page 22 - Shahrvand BC No. 1328
P. 22
نامگذاری هایی همچون هارروکو (هایکوی وحشت) و انتشار نمونه‌هایی‬ ‫زنگ می زند!‬ ‫رسته‌های ادبیات علمی تخیلی ست‪ .‬به اعتقاد تام برینک که از پیش‬
‫از آن هستیم‪:‬‬ ‫آهنگان سایفایکو به شمار م ‌یرود‪ ،‬مینیمالیسم‪ ،‬بی واسطگی (آفرینش‬
‫از‪ :‬گرگ پس‬ ‫لحظه و ثبت آن) و بهره وری از بینش و احساسی انسانی از ویژگی‌های‬ ‫‪22‬‬
‫چه اتفاقی م ‌یافتد‬ ‫سایفایکوست‪ .‬او در سال ‪ ۱۹۹۵‬مانیفست سایفایکو را منتشر ساخت و‬ ‫‪22‬‬
‫اگر ارواح در آخرالزمان‬ ‫در شعر بالا حضور قصل به عنوان یکی از خصوصیات بیانی هایکو و نیز‬ ‫در واقع عنوان سایفایکو بر آمده از این مانیفست است‪ .‬در این مانیفست‬
‫راهی بیابند به زمان حال‬ ‫ترکیب آن با زنگ زدن (اکسیده شدن) روبات ‪ -‬که در روزگاری دوست‬ ‫که علاقمندان می‌توانند آن را در پایگاه اینترنتی سایفایکو بیابند‪ .‬عناصر‬
‫از‪ :‬تام برینک‬ ‫اصلی سایفایکو برشمرده شده است و برای هر کدام از عناصر تعریف و‬
‫‪...‬‬ ‫و همراه انسان خواهد بود‪ -‬به خلق سایفایکو منجر شده است‪.‬‬
‫این نوشته‌ی کوتاه با این امید پایان می‌یابد که در آینده پژوهش‌های‬ ‫مثال جهت تقریب ذهن آمده است‪.‬‬
‫جدی در باب رسته‌های نوین ادبیات به عمل آید و گون ‌ههایی همچون‬ ‫ممنوع است سفر زمان‬ ‫البته باید اضافه کرد پیش از صدور مانیفست مزبور‪ ،‬کارهایی تحت عنوان‬
‫سایفایکو همراه با نمونه‌های بررسی شده‌ی بیشتری معرفی شوند‪.‬‬ ‫اما کودکان‬ ‫هایکوی علمی تخیلی منتشر شده است‪ .‬برای نمونه در سال ‪ ۱۹۶۲‬شش‬
‫همچنین صاحب این قلم در نظر دارد با ترجمه‌ی نمونه‌های برجسته‌ی‬ ‫هایکو سروده‌ی کارن اندرسون در مجله ادبیات فانتزی و علمی تخیلی‬
‫سایفایکو در آینده‌ی نزدیک اولین مجموعه سایفایکوی ترجمه شده به‬ ‫سفر م ‌یکنند بهرحال‬ ‫منتشر شد که از عناصر زین پیش گفته شده بهره مندند و لاجرم از‬
‫زبان فارسی را به علاقمندان تقدیم کند‪ .‬البته لازم به ذکر است با توجه‬ ‫از‪ :‬اوا اریکسون‬
‫به دشواری‌های ترجمه شعرهای کوتاه که در مورد سایفایکو به دلیل‬ ‫سایفایکو های اولیه محسوب م ‌یشوند‪:‬‬
‫بهره وری از اسامی خاص علمی مضاعف است به نظر می‌رسد مطالعه‬ ‫این سایفایکوی زیبا و چند وجهی در لغاتی محدود و مختصر به یکی‬ ‫سال ‪ / 22‬شماره ‪ - 1328‬جمعه ‪ 10‬نمهب ‪1393‬‬
‫آ ‌نها در زبان اصلی بیشتر به کار مخاطب بیابد و درک شاعرانه‌ی بالاتری‬ ‫از مسائل بنیادین بشر یعنی زمان و نحوه‌ی رویارویی با آن م ‌یپردازد‪.‬‬ ‫آن خیارهای ترد‬
‫هنوز در سیرتیس کاشته نشد‌هاند‬
‫نصیب شود‪.‬‬ ‫به سفر زمان و ممنوعیت آن ‪ -‬در آینده ای دور که امکان یافته است‪ -‬و‬
‫نیز تخیل کودکان و سفر آنان از کودکی به بزرگسالی که امکان درک‬ ‫چگونه م ‌یخواهمشان؟‬
‫اقیانوس متان‬ ‫دیگری از سفر زمان را نشان م ‌یدهد باید توجه کرد تا این واقعیت‬ ‫(سیرتیس کلمه ای یونانی ست و منظور نقطه ای در مریخ‬
‫چند سایفایکو‬ ‫همیشگی که هیچکس حتی کسی که سفر در زمان را ممنوع ساخته‬
‫از سینا سنجری‬ ‫توان مواجهه با گذر زمان و توانایی ذهن انسانی را ندارد و زمان بهرحال‬ ‫است)‬
‫از‪ :‬کارن اندرسون (هایکوی علمی تخیلی شماره ‪۴‬‬
‫‪۱‬‬ ‫م ‌یگذرد بر دیگران و نیز بر او‪.‬‬
‫رها بر اقیانوس متان‬ ‫انتشار در ‪)۱۹۶۲‬‬
‫چه می‌تواند باشد آیا؟‬ ‫بر لبه‌ی سیاهچاله‬
‫تندیس یخین انسان؟!!‬ ‫تردید‬ ‫پس از آن و تلا ‌شهایی پراکنده اندک اندک و از سال ‪ ۱۹۷۹‬هایکوی‬
‫علمی تخیلی در نشریات مربوطه جایی برای خود باز کرد‪ .‬در یکی از‬
‫‪۲‬‬ ‫چون موجی مرا به درون م ‌یکشد‬ ‫داستان‌های مایکل بیشاب که در سال ‪ ۱۹۹۴‬منتشر شده است‪ ،‬ده‬
‫حالا فرقی نم ‌یکند‬ ‫از‪ :‬تاد هاف‬ ‫هایکوی علمی تخیلی نوشته شده توسط بیشاب و جفری لندیس که‬
‫آخرین متن چاپ شده چاپگر‬
‫محاسبات مدار شهاب سنگ باشد‬ ‫یکی دیگر از بن مایه‌های ادبیات علمی ‪ -‬تخیلی یعنی سفرهای کیهانی‬ ‫اتفاقاً همچون هایکو حاوی نشان ‌ههای فصلی نیز هستند آمده است‪.‬‬ ‫‪In touch with Iranian diversity‬‬
‫یا رباعیات نوسترآداموس‬ ‫و مواجهه با سیاهچاله و پی آمد آن افق رویداد دستمایه‌ی ای سایفایکو‬ ‫برینک معتقد است با وجود اخذ شیوه‌ی بیانی مشابه هایکو‪ ،‬امکان گریز‬
‫قرار گرفته و می‌تواند براحتی مشابه صحنه ای از فیلمی علمی ‪ -‬تخیلی‬ ‫از ساختار هجایی هایکو در سایفایکو وجود دارد‪ .‬این فراروی از ساختار‬
‫‪۳‬‬ ‫باشد‪ .‬سیاهچاله قابل رویت نیست زیرا حتی نور در آن گرفتار م ‌یشود‬ ‫هجایی هایکو امروز امری تثبیت شده است‪ .‬بدیهی ست مینیمالیسم‬
‫پیکانی نو می‌تراشد‬ ‫و توان خروج از جاذبه‌ی سهمگین آن را ندارد‪ .‬اما آنچه که شاعر را‬ ‫سایفایکو برگرفته از مینیمالیسم هایکو ست که البته با ساختارهای‬
‫شکارچی نخستین‬ ‫می‌رباید و به درون م ‌یکشد نه جاذبه سهمگین که تردید است یعنی‬ ‫مدرن مینیمال نیز هماهنگی دارد‪ .‬او در خصوص بی واسطگی یا به زبانی‬
‫از پار‌ههای کشتی فضایی‬ ‫عنصری انسانی‪ .‬اما تردید نسبت به واقعیتی نادیدنی‪ .‬همان تردیدی که‬ ‫دیگر لحظه نگاری می‌افزاید همچون هایکو شکار لحظه هدف سایفایکو‬
‫انسان ممکن است نسبت به هر حقیقت نادیدنی دیگری داشته باشد‪،‬‬ ‫ست‪ .‬با این تفاوت که در سایفایکو بجای بیان انتزاعی از شیوه بیانی‬
‫‪۴‬‬ ‫شکی که انسان را می‌رباید و به ورطه ای هولناک م ‌یکشاند‪ ،‬ورطه ای‬ ‫کانکریت بیشتر استفاده می‌شود‪ .‬همچنین کمتر از استعاره و تمثیل در‬
‫سرگرم تماشای گلی تاریک‬
‫در عبور از جهان‌های موازی‬ ‫نادیدنی و لاجرم ناشناخته‪.‬‬ ‫سایفایکو نشانی م ‌یبینیم‪.‬‬

‫مسافر زمان‬ ‫آنسوی آرامش دیوارهای پولادین‬ ‫سیلان کوانتوم‬
‫‪۵‬‬ ‫پوچی و مرگی سرد‬ ‫به جهانی دیگر م ‌یکشد مرا‬
‫در کمین من است‬ ‫آنجا که دیگر بار همدیگر را خواهیم یافت‬
‫حالا تنها سن ‌گها‬ ‫از‪ :‬جان پالمر‬
‫خاطراتی دارند‬ ‫از‪ :‬جنیفر دی آگوستینو‬
‫بینش انسانی موجود در سایفایکو نیز از این واقعیت منشعب می‌شود‬
‫از روزگار انسا ‌نها‬ ‫در این سایفایکو نیز کلنی‌های بازماندگان و دیوارهای پولادین گرد آنان‬ ‫که هدف از کشف جهان‌ها و گفتگوهای آینده نگرانه‪ ،‬شناخت بیش از‬ ‫‪Vol. 22 / No. 1328 - Friday, Jan. 30, 2015‬‬
‫‪۶‬‬ ‫را پس از همه گیر شدن یک بیماری دهشت آور تداعی می‌شود که خود‬ ‫پیش انسان است‪ .‬این احساس نقطه‌ی متعادل کننده‌ی قوای بیرونی و‬

‫م ‌یپیچد باد‬ ‫از موضوعات ادبیات مابعد آخرالزمانی ست‪.‬‬ ‫درونی ست‪.‬‬
‫در ویران ‌ههای آتلانتیس‬
‫باری دیگر‪ ،‬آنگاه که م ‌یشنوید‬ ‫بر پنجره‌ی خالی آسمانخراش متروک‬
‫زلفی کو که بیاشوبد‬ ‫صدای جیرجیرک را‬ ‫ناگهان‬
‫‪۷‬‬ ‫مراقب باشید‪:‬‬
‫سفینه‌های کوچک‬ ‫یک پروانه‬
‫خیره می‌شود‬ ‫از‪ :‬تام برینک‬
‫به عکس معلق کودکی که م ‌یخندد‬ ‫از‪ :‬ایون ابرو‬
‫در این سایفایکو که اصل آن به زبان انگلیسی ست فضای مابعد‬
‫در ایستگاه فضایی متروک‬ ‫با وجود تلاش‌های جمعی انجام شده در این گونه شعری‪ ،‬سایفایکو تنها‬ ‫آخرالزمانی به زیبایی تصویر شده است و امکان حیاتی دیگر با حضور‬
‫در حاشیه‌ی تعلقات حرفه ای معدودی شاعران دیده می‌شود و این خود‬ ‫ناگهان پروانه ای به نمایش در آمده است‪ .‬هر سه ویژگی مورد اشاره‌ی‬
‫به زعم دانایان این عرصه رفتاری پارادوکسیکال است‪ .‬یعنی با وجود‬ ‫برینک در این شعر تجلی یافته است‪ .‬این سایفایکو ترکیب هایکو و‬
‫بهره وری بسیار از تخیل ‪ -‬که بی شک ذات شعر است‪ -‬و قرار گرفتن در‬ ‫شعر علمی ‪ -‬تخیلی را به روشنی نشان م ‌یدهد‪ .‬یکی از موضوعات و‬
‫هسته تخیلی جهان هستی‪ ،‬هنوز همچون دیگر شاخه‌های شعری فراگیر‬ ‫دلمشغولی های ادبیات و هنر علمی ‪ -‬تخیلی پرداخت موضوعات مابعد‬
‫نیست‪ .‬دلیل اصلی این رخداد توانایی ابزارهای چند رسانه ای نظیر‬ ‫آخرالزمانی ست و در این زمینه فیلم‌های بسیاری ساخته شده است که‬
‫سینما و تلویزیون و بازی‌های رایانه ای است که سهم اصلی در آفریدن‬ ‫عمدتاً به جهان و زندگی احتمالی پس از یک درگیری بزرگ اتمی یا یک‬
‫جهان مجازی دارند‪ .‬این توانایی نامحدود و پیش رونده‪ ،‬شعر را به حاشیه‬
‫بیماری کشنده همه گیر م ‌یپردازند‪.‬‬
‫رانده یا آن را در لحظاتی محدود حبس م ‌یکند‪.‬‬
‫‪...‬‬ ‫رگبار بهاری‬
‫بهترین دوست من‬
‫چنانچه پیش از این گفته شد گاهی ترکیبی از موضوعات علمی‪ -‬تخیلی‪،‬‬
‫فانتزی و وحشت در سایفایکو مطرح می‌شود‪ .‬به گونه ای که حتی شاهد‬
   17   18   19   20   21   22   23   24   25   26   27