Page 15 - 1350
P. 15
و مذاکرات جاری هسته‌ای میان ایران و پنج قدرت جهانی همگی نقش یسال / 22شماره - 1350جمعه 12ریت 1394درونزا همچون دیگر آرما نها به قربانگاه سیاست رسمی رفت و ذبح شد.سر در آسمان آرما نخواهی داریم بر روی زمین واقعیت موجود حرکت
مهم در تسریع یا تأخیر و سنگ‌اندازی در مسیر تحق ق آرمان عدالت به‌نام بوم یگرایی آن را مسخ کردند .واقعیت این است که جهان جنوب، کنیم .آرمانگرا باشیم اما خیا لپردازی نکنیم ،زیرا عاملیت اجتماعی ما
اجتماعی و دموکراسی درونزا در ایران معاصر دارند .به همین ترتیب، هم تجربه شکست الگوهای توسعه وارداتی از غرب و شرق کمونیستی مطلق نیست ،مقید است .به عبارت دیگر ،نه مقهور ساختار‌های مسلط
عاملیت اجتماعی را می‌توان با چند عامل نقش فرد (رهبران سیاس ی15 ، و هم بحران عمیق الگوهای بومی را از سر گذرانده .از سال‌های دهه شویم و ناامیدانه قدرت عاملیت اجتماعی خود را دس تکم بگیریم و نه
فعالان مدنی) ،سازما نها و نهادهای فعال سیاسی و مدن ی ،جنبش‌های ۱۹۷۰تاکنون ،بسیاری از رهبران جهان جنوب ب هنام الگوهای بومی، در توان تحقق اراده اجتماعی خود خیا لپردازی کنیم و نکته آخر اینکه،
مل ی و فرهنگی به توجیه سیاستهای اقتدارگرایانه ،پدرسالارانه و شناخت عمیق ساختارها و محدودیت عاملیت اجتماعی به ما کمک
اجتماعی و نهایتا گفتما نها و آرمان‌های موجود و موثر تعریف کرد. نژادپرستانه پرداخت هاند .حقوق اولیه شهروندان ،دموکراسی و عدالت م یکند تا در آسی بشناسی موانع ،آدرس عوض ی ندهیم! ب هعنوان مثال
اجتماعی را ارز شهایی غربی قلمداد کرده و ب هنام فرهنگ بومی اما در آسیب‌شناسی بحرا نکنونی جنبش‌های اجتماعی معاصر خاورمیانه
در تحلیل این ساختار اجتماعی (ایران) چه فاکتورهایی را ب هکام سیاست قومی و قبیله‌ای به سلطه خویش ادامه داده‌اند .حقیقت و شمال آفریقا و ظهور داعش و سایر جریانات ارتجاعی و ضد مردمی،
می‌توان برجسته‌تر از بقیه دید؟ ما هنوز در ایران گرفتار توسعه این است که نه دموکراسی و حقو قبشر ارزش‌هایی غربی‌اند و نه راحت‌ترین کار این است که مردم و فرهنگ سیاسی ،مل ی یا دینی
ناموزون هستیم و همین‌طور فرهنگ نفتی یا به تعبیر بهتر اقتدارگرایی ،پدرسالاری و الیگارشی قومی ارز شهایی شرق ی! راه سوم، آنها را ب هعنوان علت تاّمه و عامل اصل ی بحران قلمداد کنیم :قربانی
استبداد نفت ،دست از سر ما برنداشته است .با این موضوع سنتزی از ارزش‌های جهان ی کرامت انسان ی ،آزادی ،دموکراسی و عدالت را محکوم کنیم! این رویکرد ب همعنی نادیده گرفتن بافتار اجتماعی-
اجتماعی است که درقالب نهادهای خاص فرهنگی و ملی یک ملت سیاسی گفتمان‌های خشونت‌طلبی است که فرهنگ ،سنت و میراث
موافقید؟ تجلی می‌یابد .راه سوم ،گف توگوی انتقادی با الگوهای جهان ی و بومی تاریخی یک ملت را غیرتاریخی م یخوانند .شکست جنبش‌های مدنی را
است تا از بستر این گف توگو ارز شهای جهانی دموکراسی و عدالت به عد مشایستگی مردم و ایستا و ارتجاع یبودن فرهنگ ملی و مذهب ی
• بدون تردید پدیده «توسعه ناموزون» همچنان ویژگی ساختار اجتماعی درقالب فرهنگ و نهادهای بومی متولد شوند« .استخراج و آنها نسبت دادن ،آدرس عوض ی دادن است .بدون تردید خوانش های
اجتماعی -اقتصادی ایران معاصر است .ساختار سیاسی دولت « رانتیر تصفیه منابع فرهنگی» یک ملت است تا از این مسیر ،توسعه‌ای درونزا ارتجاعی و نفی کننده کرامت انسانی در همه فرهنگها وجود دارد اما
نفتی» از یک طرف و از طرف دیگر ساختار سلطه سیاس تجهانی که جوان ه زند .راه سوم به معنی انزوای در خود و بیگانگی با جهان نیست. نکته این است که اقلیتی که سازماندهی خوبی دارد ,بر منابع ثروت
تحریم‌های اقتصادی ظالمانه را بر مردم ایران تحمیل کرده و سایه جنگ تبلیغ خا صگرایی ،بوم یگرایی نوستالژیک و ذا تگرا نیست .هرگز به و قدرت کنترل دارد و از همین رو صدایش از صدای اکثریت تودٔه
و ناامنی را بر منطقه خاورمیانه افکنده است به‌طور همزمان به تشدید معنی بازسازی دوگانه کاذب شر قبرتر -غر ببدتر نیست .به معن ی وقار های مردم بلند تر است ضرورتا فرهنگ ملی را نمایندگی نمیکن د; همه
عارضه «توسعه ناموزون» انجامیده است .به این معنی که دولت رانتیر و و منزلت متفاوت بودن در چارچوب میراث مشترک بشری و کرامت فرهنگها چند صدایی هستند .دیگر آنکه,عوامل پیچیده و متعدد ساختار
سیاستهای پوپولیستی و نولیبرال آن (ب هویژه از سال‌های پس از جنگ انسانی است .دیالکتیک تفاوت و تشابه به ما می‌آموزد که غرب و شرق روابط بی نالملل ،سیاستهای منطقه‌ای و داخلی ،اقتصاد سیاسی و امثال
ایران و عراق و مشخصا در دولت‌های نهم و دهم) به ظهور و تقویت هی چکدام برترین نیستند .هویت‌های مجرد و ایستا ندارند ،ذاتا با دیگری آن را به عامل مبهم ,کل ی ,تعمیم یافته و انتزاعی "فرهنگ عقب مانده،
یک «طبقه‌جدید» اقتصادی با رانت ویژه سیاسی به قیمت تشدید فقر، در نبرد نیستند .اما یکسان و یکرنگ نیز نیستند .هریک در تعامل با خشونت طلب و اقتدار گرای" ملت‌های خاور میانه تقلیل ندهیم .این کار
بیکاری ،فساد اقتصادی و افزایش «شاخص فلاکت» (مجموع نرخ تورم و دیگری درحال متحول شدن است و هرکدام باید برترین‌های میراث
بیکاری) و تشدید ب یسابقه بحران محیط‌زیست (مناب عطبیعی ،جنگ لها، دیگری را برای خود برگزیند .ما باید هنر گف توگو را بیاموزیم تا از بست ر مقصر شناختن قربانی است.
آب ،هوای سالم و )...انجامیده است .سیاستهای نولیبرال موسوم به این گف توگو حقیق تزاده شود .امه سزر م یگوید« :زیبایی ،ذکاوت و
«تعدیل ساختاری» که درواقع جز تشدید و تحکیم «ناموزونی» ساختار قدرت در انحصار هیچ نژادی نیست زیرا ظرفیت جهان به اندازه‌ای است سا لهای طولانی ،جامعه ایران و قدرت‌های مستقر درگیر
اجتماعی -اقتصادی دستاوردی نداشته و نخواهند داشت و به تعبیر که همه م یتوانند احساس پیروزی کنند ».اما درباره رابطه ساختارها و اتفاقات و رخدادهای مربوط به مدرنیزاسیون بود هاند .این
اقتصاددان ایرانی دکتر فرشاد مومنی به «حاکمیت رباخواران» انجامیده. عاملیت اجتماعی در ایران امروز م یتوان آنها را دقیقا تعریف مشخص و سال‌های طولانی که می‌گویم یقینا از اوان جنبش مشروطیت در
«رانت و ربا» ،فساد اقتصادی و تجارت پول ،سیادت و سروری طبقه کاربردی کرد :ساختار سیاسی دولت همچنان‌رانتیر است و ترکیب ی از ایران شکل گرفته و تا همین حالا به انحای مختلف پیش آمده و
جدی د رانتیر ،فروپاشی طبقه متوس ط و وخیمتر شدن وضع طبقات اقتدارگرایی و مردمسالاری دارد .ساختار اجتماعی و اقتصادی همچنان از دهلیزهای چندگانه‌ای عبور کرده است .فکر می‌کنید بتوانیم
محروم کارگر و فقرای شهر ی و ظهور چشمگیر و نوظهور طبقه زنان دارای ویژگی «توسعه ناموزون» است .و ساختار سیاست جهان ی و تأثیر ساختار کنونی جامعه ایران را با مسأله تکاپوی مدرنیزاسیون در
فقیر را ب ههمراه داشته است .خصلت اقتدارگرا و رانتیر ساختار سیاسی آن بر تحولات ایران امروز :مثلا نقش سیاستهای هژمونیک غرب و
مانع پاسخگویی شفاف به افکار عموم ی می‌شود :ب هعنوان مثال ب هنظر جنگ‌افروزی‌های متحدین منطقه‌ای آن همچون اسراییل و عربستان ایران تحلیل کنیم؟
می‌رسد افکار عمومی همچنان منتظر پاسخی شایسته درباره سرنوشت سعودی ،بحران سوریه و عرا ق ،تحریم‌های اقتصادی ظالمانه علیه ایرا ن
حدود یکهزار‌میلیارد دلار درآمد بی‌سابقه نفتی دولت‌های نهم و دهم • یکی از بنیادی‌ترین پرسش‌های صدوپنجاه ساله ما این است :چگونه
است .نکته مهم دیگر این است که ساختار حاکم سیاست بی نالملل نیز رویای مدرنیته درونزا را به واقعیت تبدیل کنیم .اما آرمان مدرنیته
In touch with Iranian diversity
Vol. 22 / No. 1350 - Friday, July 3, 2015 Medis Pharmacy
دﮐﺘﺮ ﺳﺎﻧﺎز ﺷﻬﺮﯾﺎری BO•R.•CEب,آTریاmSاa1یتlباRtرiبE4رuه4IسoPqحد5یااICEرر5الtیDوr-رSﮕژخoاEیاBPنن4م,رهy4,ژدیLا9»aرLمﻣwوAد)یhﺪاﯾر4MgیiویH0EشCﺲیتم«Ad6ااL(eبتeنPا:بوhاgLOکمساCاEuتﻂدTOoمرPیLاف5اﮏس5بر7ﮕش2سی-خر6ییدﺺز.بماتنخ دﺼرﺺخمدومرد بترهرمسزوﯾیﺮطقﻧنراﻈاﺮرن
عزیز
گرفته است؟
15
مهم در تسریع یا تأخیر و سنگ‌اندازی در مسیر تحق ق آرمان عدالت به‌نام بوم یگرایی آن را مسخ کردند .واقعیت این است که جهان جنوب، کنیم .آرمانگرا باشیم اما خیا لپردازی نکنیم ،زیرا عاملیت اجتماعی ما
اجتماعی و دموکراسی درونزا در ایران معاصر دارند .به همین ترتیب، هم تجربه شکست الگوهای توسعه وارداتی از غرب و شرق کمونیستی مطلق نیست ،مقید است .به عبارت دیگر ،نه مقهور ساختار‌های مسلط
عاملیت اجتماعی را می‌توان با چند عامل نقش فرد (رهبران سیاس ی15 ، و هم بحران عمیق الگوهای بومی را از سر گذرانده .از سال‌های دهه شویم و ناامیدانه قدرت عاملیت اجتماعی خود را دس تکم بگیریم و نه
فعالان مدنی) ،سازما نها و نهادهای فعال سیاسی و مدن ی ،جنبش‌های ۱۹۷۰تاکنون ،بسیاری از رهبران جهان جنوب ب هنام الگوهای بومی، در توان تحقق اراده اجتماعی خود خیا لپردازی کنیم و نکته آخر اینکه،
مل ی و فرهنگی به توجیه سیاستهای اقتدارگرایانه ،پدرسالارانه و شناخت عمیق ساختارها و محدودیت عاملیت اجتماعی به ما کمک
اجتماعی و نهایتا گفتما نها و آرمان‌های موجود و موثر تعریف کرد. نژادپرستانه پرداخت هاند .حقوق اولیه شهروندان ،دموکراسی و عدالت م یکند تا در آسی بشناسی موانع ،آدرس عوض ی ندهیم! ب هعنوان مثال
اجتماعی را ارز شهایی غربی قلمداد کرده و ب هنام فرهنگ بومی اما در آسیب‌شناسی بحرا نکنونی جنبش‌های اجتماعی معاصر خاورمیانه
در تحلیل این ساختار اجتماعی (ایران) چه فاکتورهایی را ب هکام سیاست قومی و قبیله‌ای به سلطه خویش ادامه داده‌اند .حقیقت و شمال آفریقا و ظهور داعش و سایر جریانات ارتجاعی و ضد مردمی،
می‌توان برجسته‌تر از بقیه دید؟ ما هنوز در ایران گرفتار توسعه این است که نه دموکراسی و حقو قبشر ارزش‌هایی غربی‌اند و نه راحت‌ترین کار این است که مردم و فرهنگ سیاسی ،مل ی یا دینی
ناموزون هستیم و همین‌طور فرهنگ نفتی یا به تعبیر بهتر اقتدارگرایی ،پدرسالاری و الیگارشی قومی ارز شهایی شرق ی! راه سوم، آنها را ب هعنوان علت تاّمه و عامل اصل ی بحران قلمداد کنیم :قربانی
استبداد نفت ،دست از سر ما برنداشته است .با این موضوع سنتزی از ارزش‌های جهان ی کرامت انسان ی ،آزادی ،دموکراسی و عدالت را محکوم کنیم! این رویکرد ب همعنی نادیده گرفتن بافتار اجتماعی-
اجتماعی است که درقالب نهادهای خاص فرهنگی و ملی یک ملت سیاسی گفتمان‌های خشونت‌طلبی است که فرهنگ ،سنت و میراث
موافقید؟ تجلی می‌یابد .راه سوم ،گف توگوی انتقادی با الگوهای جهان ی و بومی تاریخی یک ملت را غیرتاریخی م یخوانند .شکست جنبش‌های مدنی را
است تا از بستر این گف توگو ارز شهای جهانی دموکراسی و عدالت به عد مشایستگی مردم و ایستا و ارتجاع یبودن فرهنگ ملی و مذهب ی
• بدون تردید پدیده «توسعه ناموزون» همچنان ویژگی ساختار اجتماعی درقالب فرهنگ و نهادهای بومی متولد شوند« .استخراج و آنها نسبت دادن ،آدرس عوض ی دادن است .بدون تردید خوانش های
اجتماعی -اقتصادی ایران معاصر است .ساختار سیاسی دولت « رانتیر تصفیه منابع فرهنگی» یک ملت است تا از این مسیر ،توسعه‌ای درونزا ارتجاعی و نفی کننده کرامت انسانی در همه فرهنگها وجود دارد اما
نفتی» از یک طرف و از طرف دیگر ساختار سلطه سیاس تجهانی که جوان ه زند .راه سوم به معنی انزوای در خود و بیگانگی با جهان نیست. نکته این است که اقلیتی که سازماندهی خوبی دارد ,بر منابع ثروت
تحریم‌های اقتصادی ظالمانه را بر مردم ایران تحمیل کرده و سایه جنگ تبلیغ خا صگرایی ،بوم یگرایی نوستالژیک و ذا تگرا نیست .هرگز به و قدرت کنترل دارد و از همین رو صدایش از صدای اکثریت تودٔه
و ناامنی را بر منطقه خاورمیانه افکنده است به‌طور همزمان به تشدید معنی بازسازی دوگانه کاذب شر قبرتر -غر ببدتر نیست .به معن ی وقار های مردم بلند تر است ضرورتا فرهنگ ملی را نمایندگی نمیکن د; همه
عارضه «توسعه ناموزون» انجامیده است .به این معنی که دولت رانتیر و و منزلت متفاوت بودن در چارچوب میراث مشترک بشری و کرامت فرهنگها چند صدایی هستند .دیگر آنکه,عوامل پیچیده و متعدد ساختار
سیاستهای پوپولیستی و نولیبرال آن (ب هویژه از سال‌های پس از جنگ انسانی است .دیالکتیک تفاوت و تشابه به ما می‌آموزد که غرب و شرق روابط بی نالملل ،سیاستهای منطقه‌ای و داخلی ،اقتصاد سیاسی و امثال
ایران و عراق و مشخصا در دولت‌های نهم و دهم) به ظهور و تقویت هی چکدام برترین نیستند .هویت‌های مجرد و ایستا ندارند ،ذاتا با دیگری آن را به عامل مبهم ,کل ی ,تعمیم یافته و انتزاعی "فرهنگ عقب مانده،
یک «طبقه‌جدید» اقتصادی با رانت ویژه سیاسی به قیمت تشدید فقر، در نبرد نیستند .اما یکسان و یکرنگ نیز نیستند .هریک در تعامل با خشونت طلب و اقتدار گرای" ملت‌های خاور میانه تقلیل ندهیم .این کار
بیکاری ،فساد اقتصادی و افزایش «شاخص فلاکت» (مجموع نرخ تورم و دیگری درحال متحول شدن است و هرکدام باید برترین‌های میراث
بیکاری) و تشدید ب یسابقه بحران محیط‌زیست (مناب عطبیعی ،جنگ لها، دیگری را برای خود برگزیند .ما باید هنر گف توگو را بیاموزیم تا از بست ر مقصر شناختن قربانی است.
آب ،هوای سالم و )...انجامیده است .سیاستهای نولیبرال موسوم به این گف توگو حقیق تزاده شود .امه سزر م یگوید« :زیبایی ،ذکاوت و
«تعدیل ساختاری» که درواقع جز تشدید و تحکیم «ناموزونی» ساختار قدرت در انحصار هیچ نژادی نیست زیرا ظرفیت جهان به اندازه‌ای است سا لهای طولانی ،جامعه ایران و قدرت‌های مستقر درگیر
اجتماعی -اقتصادی دستاوردی نداشته و نخواهند داشت و به تعبیر که همه م یتوانند احساس پیروزی کنند ».اما درباره رابطه ساختارها و اتفاقات و رخدادهای مربوط به مدرنیزاسیون بود هاند .این
اقتصاددان ایرانی دکتر فرشاد مومنی به «حاکمیت رباخواران» انجامیده. عاملیت اجتماعی در ایران امروز م یتوان آنها را دقیقا تعریف مشخص و سال‌های طولانی که می‌گویم یقینا از اوان جنبش مشروطیت در
«رانت و ربا» ،فساد اقتصادی و تجارت پول ،سیادت و سروری طبقه کاربردی کرد :ساختار سیاسی دولت همچنان‌رانتیر است و ترکیب ی از ایران شکل گرفته و تا همین حالا به انحای مختلف پیش آمده و
جدی د رانتیر ،فروپاشی طبقه متوس ط و وخیمتر شدن وضع طبقات اقتدارگرایی و مردمسالاری دارد .ساختار اجتماعی و اقتصادی همچنان از دهلیزهای چندگانه‌ای عبور کرده است .فکر می‌کنید بتوانیم
محروم کارگر و فقرای شهر ی و ظهور چشمگیر و نوظهور طبقه زنان دارای ویژگی «توسعه ناموزون» است .و ساختار سیاست جهان ی و تأثیر ساختار کنونی جامعه ایران را با مسأله تکاپوی مدرنیزاسیون در
فقیر را ب ههمراه داشته است .خصلت اقتدارگرا و رانتیر ساختار سیاسی آن بر تحولات ایران امروز :مثلا نقش سیاستهای هژمونیک غرب و
مانع پاسخگویی شفاف به افکار عموم ی می‌شود :ب هعنوان مثال ب هنظر جنگ‌افروزی‌های متحدین منطقه‌ای آن همچون اسراییل و عربستان ایران تحلیل کنیم؟
می‌رسد افکار عمومی همچنان منتظر پاسخی شایسته درباره سرنوشت سعودی ،بحران سوریه و عرا ق ،تحریم‌های اقتصادی ظالمانه علیه ایرا ن
حدود یکهزار‌میلیارد دلار درآمد بی‌سابقه نفتی دولت‌های نهم و دهم • یکی از بنیادی‌ترین پرسش‌های صدوپنجاه ساله ما این است :چگونه
است .نکته مهم دیگر این است که ساختار حاکم سیاست بی نالملل نیز رویای مدرنیته درونزا را به واقعیت تبدیل کنیم .اما آرمان مدرنیته
In touch with Iranian diversity
Vol. 22 / No. 1350 - Friday, July 3, 2015 Medis Pharmacy
دﮐﺘﺮ ﺳﺎﻧﺎز ﺷﻬﺮﯾﺎری BO•R.•CEب,آTریاmSاa1یتlباRtرiبE4رuه4IسoPqحد5یااICEرر5الtیDوr-رSﮕژخoاEیاBPنن4م,رهy4,ژدیLا9»aرLمﻣwوAد)یhﺪاﯾر4MgیiویH0EشCﺲیتم«Ad6ااL(eبتeنPا:بوhاgLOکمساCاEuتﻂدTOoمرPیLاف5اﮏس5بر7ﮕش2سی-خر6ییدﺺز.بماتنخ دﺼرﺺخمدومرد بترهرمسزوﯾیﺮطقﻧنراﻈاﺮرن
عزیز
گرفته است؟
15
