Page 22 - Shahrvand BC No.1230
P. 22
ویژهنوروزی
)۱۰سیب آنچهبرخواننوروزج یامیگرفت 22
سیب یكی از میوه های بهشتی به شمار می رود .روستاییان آن را در
خم های ویژه ای نگاهداری می كنند تا به رســم ارمغان ،به دوستان )۴شمعدان خوا ِن نوروزی 22سال متسیب /شماره - 1230جمعه 25دنفسا 1391
و آشنایان خود ،برای جای دادن در خوان نوروزی بدهند .در داستان در دو سوی آتشدان یا آیینه ،دو شمعدان زیبا جای داده می شدند. در آیین های باستانی ایران برای هر جشن یا مراسم مذهبی ،خوانی
های ایرانی ،ســیب با زایش مناسبت دارد و بیشتر درویشان ،سیبی شمع ها را پیش از آغاز سال نو می افروختند .شمع افروخته ،نشانی از گسترده می شد كه در آن ،افزون بر وسایل و اسباب نیایشی ،فرآورده In touch with Iranian diversity
را ،بــرای هدیه دادن ،به دو نیم می كنند تا نیمی از آن را همســر و دنیای روشنایی و فروغ بی پایان است .امروزه نیز در برخی از خانواده های فصل و خوراكی های گوناگون نیز بر خوان نهاده می شدند .زیرا
نیم دیگر را شوی بخورد .این كار شگون نیك برای جلوگیری از نازایی ها ،این رسم شمع افروختن درلحظ ٔه تحویل سال ،معمول است .شمع خوردن خوراكی در جشن ها و مراسم دینی ،یكی از آداب دیرینه در Vol. 20 / No. 1230 - Friday, Mar. 15, 2013
ها را به شمار افراد خانواده می افروزند و شگون نیك می دانند اگركه،
می باشد. ایران بود و «َمَیزد» نام داشت.
امروزه ،ســیر و سماق و سكه و سركه نیز بر خوان نوروزی افزوده اند این شمع ها تا آخر بسوزند. ایــن خوان را بر صفــه ای بلندتر از زمین می چیدند و شــخصی را
و برای هریك از این ها نیز ،به درســتی و تناســب ،دلیلی اندیشیده )۵تخم مرغ هــم برای پخــش كردن خوراكی هــا و پذیرایی می گماشــتند كه
اند .پای ٔه بنیادین اندیشــ ٔه نمادسازی و نمادگزینی از كهن روزگاران، «َمَیزدپان»نام داســت ،یعنی :پایندٔه خوان .امروزه «َمَیزد» به صورت
دفع نیروهــای زیانزا (اهریمنی) و جلب و جــذب نیروهای نیكنهاد تخم مرغ بن-مای ٔه خوان نوروزی اســت .امروزه تخم مرغ ها را سفت
(امشاســپند) و فراوانی نعمت بوده است .بر این اساس ،هر شخصی با می پزند و رنگ می كنند تا با آن ها ســفرٔه هفت ســین را رنگینتر میز و «میزدپان» به صورت میزبان در زبان فارسی بكار می روند.
هر باوری ،نه تنها در نوروز بلكه هر روز و در هر شرایطی ،می كوشد از كننــد .تخم مرغ نمادی از نطف ٔه باروری اســت ،كه بزودی جان می خوان نوروزی را روی بهترین بافته ها (شــال یا ترمه) می گستردند
راه های غیرعادی یا بنا به گفت ٔه برخی خارق العاده ،در روال منطقی و گیرد و زندگی آغاز می كند .در برخی از شــهرها و روســتا ها ،یكی و بهترین و نفیس ترین بشــقاب ها ،شمعدان ها و آتشدان ها را روی
جاری كارهای روزانه دگرگونی دلخواه خود را بوجود آورد و با جلب یا از تخــم مرغ ها را بر روی آیینه می گذارند .آنان بر این باورند كه به آن می چیدند .این رســ ِم خوان چیدن ،امروزه نیز در عروســی ها و
دفع خواسته ای ،در مسیر عادی كار ،به سود خود دخالت كند .این هنگام تحویل ســال ،وقتی كه « گاو نگهدارندٔه زمین ،كه زایش سال
شــیوه ها را در همه جای گیتی و در بین هم ٔه گروه های اجتماعی و را عهده دار است ،كرٔه زمین را از شاخی به شاخ دیگر منتقل می كند سوگواری ها پابرجاست .
»تخم مرغ روی آیینه تكان می خورد و از این راه مردم متوجه تحویل در دوران ساســانیان ،بازرگانی ابریشــم ساســانی از رونق بســزایی
بین گروندگان هر دین و باوری می توان سراغ گرفت. سال می شوند .این گونه داســتان ها ریشه در استوره های باستانی برخوردار بود و دست بافته های نفیس با نخ های زری و نقره ای ،به
[آفتاب] دارند .در اســتورٔه ایرانی ،گاو نماد فصل زمستان و شیر نماد تابستان كشــورهای آسیایی و اروپایی صادر می شدند .هنوز هم از این پارچه
اســت .روی دیواره های پلكان های كاخ آپادانا در تخت جمشــید، ها در موزه های نامدار گیتی نگاهداری می شــود .ساسانیان با برخی
ایرج سرشار سنگنقشــی را می بینیم كه ســتیز گاو را با شیر نشان می دهد .این از این كشــورها ،بازرگانی كالا به كالا داشتند .فراورده های ساسانی
نقش نیز نمادی از این استوره است كه در آن زمان سال را دارای دو در هندوســتان با ادویه و در چین با ظرف هــای گرانبها و نفیس از
بهاران شد فصل می انگاشتند و در آغاز هر فصلی نیز جشنی برپا می داشتند. جنس «كاؤلین» مبادله می شدند .چون این قاب ها از چین به ایران
آورده می شدند ،ظرف های چینی نام گرفتند .این ظرف ها در زبان
سحر تا ابر آزاری روان از کوهساران شد )۶آینه عربی نیز ،به نام كشور «صین» ظرف های «صینی» نامیده می شوند.
تو گوئی دود اسپند است کز مجمر به ایوان شد آینــه یكی از ابزارهایی اســت كه در زندگی انســان ایرانی ،از كهن ایرانیان بعدها این واژه را به صورت «ســینی» نوشــتند و آن را برای
روزگاران تا كنون ،نقشی واقعی و هم نمادین بازی كرده است .انسان
ز مشرق خسرو خاور سر از بستر برون آورد در آن لحظــه كه به آیینه می نگــرد و نقش خود را در آن می بیند، ظرف های فلزی بكار بردند.
ندا در داد تندر باد را برخیز باران شد ممكن است به دو وضعیت بیندیشــد :چگونه می نمایم؟ ویا چگونه هفت سین یا هفت چین
بهتر اســت باشم؟ نخست ،نمایی موجود را می بیند ،شاید آن را می در اینكه بر خوان نوروزی ،هفت چین ،هفت شــین یا هفت سین می
کشیده تیغ زرین سوی ابر دل سیه خورشید پســندد و بدان وضع ظاهری كه دارد ،ادامه می دهد .یا آنچه را كه چینند ،گفتار زیاد اســت .در واقع آنچــه بر خوان نوروزی چیده می
فلک رنگین کمان انداخت تا خورشید تابان شد می بیند ،می خواهــد دگرگون كند...؛ بهتر كند .و این یك آغاز و یك شود ،بیش از هفت چیز است ،و حرف نخستین برخی نیز «س» نمی
نوزایی اســت .برای همین است كه روی خوان نوروز یك آیینه ،شاهد
نسیم صبحگاهی بوی ُمشک بید مشک آورد دگرگونی و لحظ ٔه نوزایی ســال است .همینگونه ،آینه یكی ازچیدنی باشد .قاآنی می گوید:
به کف دارد پیاله لاله در بزم خماران شد های لازم برای خوان عروســی و پیمان بندی به شمار می رود .یا اگر سین ساغر بس بود ما را در این نوروز رو ز
بروی بلبل شیدا گل از روی صفا خندید شــخصی ،خانه ای نو خریداری یا دریافت كند ،یك آینه و یك كتاب
دینی ،جزو نخستین اشیایی هستند كه باید در آن خانه جای بگیرند. گو نباشد هفت سین رندان درد آشام را
گشود از خواب نرگس دیده طرف جویباران شد پیدایــش آینه در ایــران ،كه از فلزات صیقل داده شــده (مس و …) شاعر دیگری میسراید:
از این غوغا و دلگرمی زمستان رفت و دلسردی ســاخته می شد ،پیشین ٔه چند هزار ساله دارد .نمونه هایی از این نوع روز نوروز در زمان كیان
بهاران شد ،بهاران شد ،بهاران شد ،بهاران شد آینه ها را ،كه از كاوش های باســتان شناســی به دست آمده اند ،در می نهادند مردم ایران
الا ساقی بیا دریاب ما را کنج این غربت موزه های ایران می توان بازدید کرد. شیر و شهد و شراب و شكر نا ب
گلاب از می بجام افکن که دورمیگساران شد )۷سمنو شمع وشمشاد و شاهد اندر خوان
کنون دور از وطن «ایرج» به آن امید میماند
که نوروزی دگرپاک از پلشتی خاک ایران شد برای پختن ســمنو ،دانه های گندم تازه جوانه زده را كه برای نوروز )۱سبزه نورس
رویانیده اند ،می كوبند و می پزند .سمنو ،گذشته از شیرینی طبیعی در زمان های پیشین ،سبزه را گاه به شمار هفت وگاه به شمار دوازده
ونکوور كه دارد ،نیروبخش هم است .این نخستین خوراك و فرآورده ای است كه شــمار دوازده ماه باشــد ،پیش از نوروز در قــاب های گرانبهایی
كه در آغاز سال نو فراهم میگردد .در رابطه با پختن این خوراكی نیز ســبز می كردند .می گویند امروزه از سبزٔه نورس این هفت یا دوازده
افسانه ها و باورهایی در بین خانواده ها وجود دارد ،كه مانند هر باوری ظرف برای پختن سمنو استفاده می كنند .در كاخ پادشاهان ساسانی،
دوازده ستون از خشت خام برپا می كردند و بر هر یك ،یكی از غلات
دیگر ،به شخص باوركننده مربوط می شود . را مــی كاشــتند و خوب روییدن هر یك از آن هــا را به فال نیك می
)۸سنجد گرفتند و بر آن بودند كه آن دانه در آن ســال پربار خواهد شد .این
دانــه ها عبارت بودند از :گندم ،جــو ،ارزن ،برنج ،لوبیا ،عدس ،باقلا،
ســنجد یكی از میوه هایی است كه در سفرٔه هفت سین امروزی ،به
دلیل داشــتن حرف «س»در ابتدای نامش ،جای می گیرد .ســنجد نخود و كنجد.
میوه ای اســت كه از زمان های پیشین ،به جهت بوی برگ و شكوفه امروزه نیز ســبزٔه نورس را بر خوان هفت سین می گذارند .در برخی
اش ،شناخته شــده بود .می گویند ،بوی برگ و شكوف ٔه سنجد ،مای ٔه از شــهرهای ایران ،كوزه نیز ســبز می كنند .یعنی كوزه های تازه را
با پارچ ٔه نازك آغشــته به سریشم طبیعی می پوشانند و روی آن دانه
انگیزش عشق و دلباختگی (تحریك نیروی جنسی) است. های ریزی مانند :دانه های خاكشیر ،سیاهدانه ،اسفند و كنجد آغشته
)۹ماهی به لعاب سریشــم می مالند .توی كوزه ها را پر آب می كنند .زمانی
هم كه دانه ها ســبز شدند ،روی سبزه را خال های رنگی می زنند تا
ماهی ،نماد ماه اســفند اســت .به هنگام نوروز ،برج (بورگ -فارسی)
اســفند (حوت -عربی) به برج فروردین (حمــل -عربی) تحویل می زیباتر جلوه كنند.
گردد .ماهی را به عنوان نمادی از آخرین ما ِه سالی كه در حال سپری ابوریحان بیرونی می نویســد« :این رسم در ایران پایدار ماند كه روز
شدن است ،در سفره جای می دهند .ولی ماهی ،از جهات دیگری نیز، نوروز ،در كنار خانه ،هفت صنف از غلات در هفت اســتوانه بكارند و
راه و جایی در زندگی انسان ها دارد .ماهی خوراكیی سالم و خوشمزه از روییدن این غلات به خوبی و بدی زراعت و حاصل ســالیانه حدس
است .نوشتارها و گفتارهای افســانه ای بیشماری دربارٔه این حیوان
وجود دارند كه همه حكایت از حضور آن ،در ادبیات و فلكلور ملت ها بزنند».
و كتاب های دینی می كنند .ماهی یكی دیگر از نمادهای قلمرو باور )۲كوزه آب
و اندیش ٔه "ایزدبانوی آب ها و دریاها" :آناهیتا و"ایزد پیمان" :مهر می كوزٔه آب تزیین شــده ،كه توسط دختران نوجوان از چشمه سارها پر
شــده بود ،بر سر خوان نهاده می شد .امروزه ،جای این كوزه را ،تنگ
باشد و بدینگونه به استوره های ایرانی راه یافته است. های كوچك گرفته است
)۳نان
نان نمادی از بركت است .در دورٔه ساسانیان ،كرده نان هایی به اندازٔه
یك كف دست می پختند و بر سر خوان نوروزی می گذاشتند .
)۱۰سیب آنچهبرخواننوروزج یامیگرفت 22
سیب یكی از میوه های بهشتی به شمار می رود .روستاییان آن را در
خم های ویژه ای نگاهداری می كنند تا به رســم ارمغان ،به دوستان )۴شمعدان خوا ِن نوروزی 22سال متسیب /شماره - 1230جمعه 25دنفسا 1391
و آشنایان خود ،برای جای دادن در خوان نوروزی بدهند .در داستان در دو سوی آتشدان یا آیینه ،دو شمعدان زیبا جای داده می شدند. در آیین های باستانی ایران برای هر جشن یا مراسم مذهبی ،خوانی
های ایرانی ،ســیب با زایش مناسبت دارد و بیشتر درویشان ،سیبی شمع ها را پیش از آغاز سال نو می افروختند .شمع افروخته ،نشانی از گسترده می شد كه در آن ،افزون بر وسایل و اسباب نیایشی ،فرآورده In touch with Iranian diversity
را ،بــرای هدیه دادن ،به دو نیم می كنند تا نیمی از آن را همســر و دنیای روشنایی و فروغ بی پایان است .امروزه نیز در برخی از خانواده های فصل و خوراكی های گوناگون نیز بر خوان نهاده می شدند .زیرا
نیم دیگر را شوی بخورد .این كار شگون نیك برای جلوگیری از نازایی ها ،این رسم شمع افروختن درلحظ ٔه تحویل سال ،معمول است .شمع خوردن خوراكی در جشن ها و مراسم دینی ،یكی از آداب دیرینه در Vol. 20 / No. 1230 - Friday, Mar. 15, 2013
ها را به شمار افراد خانواده می افروزند و شگون نیك می دانند اگركه،
می باشد. ایران بود و «َمَیزد» نام داشت.
امروزه ،ســیر و سماق و سكه و سركه نیز بر خوان نوروزی افزوده اند این شمع ها تا آخر بسوزند. ایــن خوان را بر صفــه ای بلندتر از زمین می چیدند و شــخصی را
و برای هریك از این ها نیز ،به درســتی و تناســب ،دلیلی اندیشیده )۵تخم مرغ هــم برای پخــش كردن خوراكی هــا و پذیرایی می گماشــتند كه
اند .پای ٔه بنیادین اندیشــ ٔه نمادسازی و نمادگزینی از كهن روزگاران، «َمَیزدپان»نام داســت ،یعنی :پایندٔه خوان .امروزه «َمَیزد» به صورت
دفع نیروهــای زیانزا (اهریمنی) و جلب و جــذب نیروهای نیكنهاد تخم مرغ بن-مای ٔه خوان نوروزی اســت .امروزه تخم مرغ ها را سفت
(امشاســپند) و فراوانی نعمت بوده است .بر این اساس ،هر شخصی با می پزند و رنگ می كنند تا با آن ها ســفرٔه هفت ســین را رنگینتر میز و «میزدپان» به صورت میزبان در زبان فارسی بكار می روند.
هر باوری ،نه تنها در نوروز بلكه هر روز و در هر شرایطی ،می كوشد از كننــد .تخم مرغ نمادی از نطف ٔه باروری اســت ،كه بزودی جان می خوان نوروزی را روی بهترین بافته ها (شــال یا ترمه) می گستردند
راه های غیرعادی یا بنا به گفت ٔه برخی خارق العاده ،در روال منطقی و گیرد و زندگی آغاز می كند .در برخی از شــهرها و روســتا ها ،یكی و بهترین و نفیس ترین بشــقاب ها ،شمعدان ها و آتشدان ها را روی
جاری كارهای روزانه دگرگونی دلخواه خود را بوجود آورد و با جلب یا از تخــم مرغ ها را بر روی آیینه می گذارند .آنان بر این باورند كه به آن می چیدند .این رســ ِم خوان چیدن ،امروزه نیز در عروســی ها و
دفع خواسته ای ،در مسیر عادی كار ،به سود خود دخالت كند .این هنگام تحویل ســال ،وقتی كه « گاو نگهدارندٔه زمین ،كه زایش سال
شــیوه ها را در همه جای گیتی و در بین هم ٔه گروه های اجتماعی و را عهده دار است ،كرٔه زمین را از شاخی به شاخ دیگر منتقل می كند سوگواری ها پابرجاست .
»تخم مرغ روی آیینه تكان می خورد و از این راه مردم متوجه تحویل در دوران ساســانیان ،بازرگانی ابریشــم ساســانی از رونق بســزایی
بین گروندگان هر دین و باوری می توان سراغ گرفت. سال می شوند .این گونه داســتان ها ریشه در استوره های باستانی برخوردار بود و دست بافته های نفیس با نخ های زری و نقره ای ،به
[آفتاب] دارند .در اســتورٔه ایرانی ،گاو نماد فصل زمستان و شیر نماد تابستان كشــورهای آسیایی و اروپایی صادر می شدند .هنوز هم از این پارچه
اســت .روی دیواره های پلكان های كاخ آپادانا در تخت جمشــید، ها در موزه های نامدار گیتی نگاهداری می شــود .ساسانیان با برخی
ایرج سرشار سنگنقشــی را می بینیم كه ســتیز گاو را با شیر نشان می دهد .این از این كشــورها ،بازرگانی كالا به كالا داشتند .فراورده های ساسانی
نقش نیز نمادی از این استوره است كه در آن زمان سال را دارای دو در هندوســتان با ادویه و در چین با ظرف هــای گرانبها و نفیس از
بهاران شد فصل می انگاشتند و در آغاز هر فصلی نیز جشنی برپا می داشتند. جنس «كاؤلین» مبادله می شدند .چون این قاب ها از چین به ایران
آورده می شدند ،ظرف های چینی نام گرفتند .این ظرف ها در زبان
سحر تا ابر آزاری روان از کوهساران شد )۶آینه عربی نیز ،به نام كشور «صین» ظرف های «صینی» نامیده می شوند.
تو گوئی دود اسپند است کز مجمر به ایوان شد آینــه یكی از ابزارهایی اســت كه در زندگی انســان ایرانی ،از كهن ایرانیان بعدها این واژه را به صورت «ســینی» نوشــتند و آن را برای
روزگاران تا كنون ،نقشی واقعی و هم نمادین بازی كرده است .انسان
ز مشرق خسرو خاور سر از بستر برون آورد در آن لحظــه كه به آیینه می نگــرد و نقش خود را در آن می بیند، ظرف های فلزی بكار بردند.
ندا در داد تندر باد را برخیز باران شد ممكن است به دو وضعیت بیندیشــد :چگونه می نمایم؟ ویا چگونه هفت سین یا هفت چین
بهتر اســت باشم؟ نخست ،نمایی موجود را می بیند ،شاید آن را می در اینكه بر خوان نوروزی ،هفت چین ،هفت شــین یا هفت سین می
کشیده تیغ زرین سوی ابر دل سیه خورشید پســندد و بدان وضع ظاهری كه دارد ،ادامه می دهد .یا آنچه را كه چینند ،گفتار زیاد اســت .در واقع آنچــه بر خوان نوروزی چیده می
فلک رنگین کمان انداخت تا خورشید تابان شد می بیند ،می خواهــد دگرگون كند...؛ بهتر كند .و این یك آغاز و یك شود ،بیش از هفت چیز است ،و حرف نخستین برخی نیز «س» نمی
نوزایی اســت .برای همین است كه روی خوان نوروز یك آیینه ،شاهد
نسیم صبحگاهی بوی ُمشک بید مشک آورد دگرگونی و لحظ ٔه نوزایی ســال است .همینگونه ،آینه یكی ازچیدنی باشد .قاآنی می گوید:
به کف دارد پیاله لاله در بزم خماران شد های لازم برای خوان عروســی و پیمان بندی به شمار می رود .یا اگر سین ساغر بس بود ما را در این نوروز رو ز
بروی بلبل شیدا گل از روی صفا خندید شــخصی ،خانه ای نو خریداری یا دریافت كند ،یك آینه و یك كتاب
دینی ،جزو نخستین اشیایی هستند كه باید در آن خانه جای بگیرند. گو نباشد هفت سین رندان درد آشام را
گشود از خواب نرگس دیده طرف جویباران شد پیدایــش آینه در ایــران ،كه از فلزات صیقل داده شــده (مس و …) شاعر دیگری میسراید:
از این غوغا و دلگرمی زمستان رفت و دلسردی ســاخته می شد ،پیشین ٔه چند هزار ساله دارد .نمونه هایی از این نوع روز نوروز در زمان كیان
بهاران شد ،بهاران شد ،بهاران شد ،بهاران شد آینه ها را ،كه از كاوش های باســتان شناســی به دست آمده اند ،در می نهادند مردم ایران
الا ساقی بیا دریاب ما را کنج این غربت موزه های ایران می توان بازدید کرد. شیر و شهد و شراب و شكر نا ب
گلاب از می بجام افکن که دورمیگساران شد )۷سمنو شمع وشمشاد و شاهد اندر خوان
کنون دور از وطن «ایرج» به آن امید میماند
که نوروزی دگرپاک از پلشتی خاک ایران شد برای پختن ســمنو ،دانه های گندم تازه جوانه زده را كه برای نوروز )۱سبزه نورس
رویانیده اند ،می كوبند و می پزند .سمنو ،گذشته از شیرینی طبیعی در زمان های پیشین ،سبزه را گاه به شمار هفت وگاه به شمار دوازده
ونکوور كه دارد ،نیروبخش هم است .این نخستین خوراك و فرآورده ای است كه شــمار دوازده ماه باشــد ،پیش از نوروز در قــاب های گرانبهایی
كه در آغاز سال نو فراهم میگردد .در رابطه با پختن این خوراكی نیز ســبز می كردند .می گویند امروزه از سبزٔه نورس این هفت یا دوازده
افسانه ها و باورهایی در بین خانواده ها وجود دارد ،كه مانند هر باوری ظرف برای پختن سمنو استفاده می كنند .در كاخ پادشاهان ساسانی،
دوازده ستون از خشت خام برپا می كردند و بر هر یك ،یكی از غلات
دیگر ،به شخص باوركننده مربوط می شود . را مــی كاشــتند و خوب روییدن هر یك از آن هــا را به فال نیك می
)۸سنجد گرفتند و بر آن بودند كه آن دانه در آن ســال پربار خواهد شد .این
دانــه ها عبارت بودند از :گندم ،جــو ،ارزن ،برنج ،لوبیا ،عدس ،باقلا،
ســنجد یكی از میوه هایی است كه در سفرٔه هفت سین امروزی ،به
دلیل داشــتن حرف «س»در ابتدای نامش ،جای می گیرد .ســنجد نخود و كنجد.
میوه ای اســت كه از زمان های پیشین ،به جهت بوی برگ و شكوفه امروزه نیز ســبزٔه نورس را بر خوان هفت سین می گذارند .در برخی
اش ،شناخته شــده بود .می گویند ،بوی برگ و شكوف ٔه سنجد ،مای ٔه از شــهرهای ایران ،كوزه نیز ســبز می كنند .یعنی كوزه های تازه را
با پارچ ٔه نازك آغشــته به سریشم طبیعی می پوشانند و روی آن دانه
انگیزش عشق و دلباختگی (تحریك نیروی جنسی) است. های ریزی مانند :دانه های خاكشیر ،سیاهدانه ،اسفند و كنجد آغشته
)۹ماهی به لعاب سریشــم می مالند .توی كوزه ها را پر آب می كنند .زمانی
هم كه دانه ها ســبز شدند ،روی سبزه را خال های رنگی می زنند تا
ماهی ،نماد ماه اســفند اســت .به هنگام نوروز ،برج (بورگ -فارسی)
اســفند (حوت -عربی) به برج فروردین (حمــل -عربی) تحویل می زیباتر جلوه كنند.
گردد .ماهی را به عنوان نمادی از آخرین ما ِه سالی كه در حال سپری ابوریحان بیرونی می نویســد« :این رسم در ایران پایدار ماند كه روز
شدن است ،در سفره جای می دهند .ولی ماهی ،از جهات دیگری نیز، نوروز ،در كنار خانه ،هفت صنف از غلات در هفت اســتوانه بكارند و
راه و جایی در زندگی انسان ها دارد .ماهی خوراكیی سالم و خوشمزه از روییدن این غلات به خوبی و بدی زراعت و حاصل ســالیانه حدس
است .نوشتارها و گفتارهای افســانه ای بیشماری دربارٔه این حیوان
وجود دارند كه همه حكایت از حضور آن ،در ادبیات و فلكلور ملت ها بزنند».
و كتاب های دینی می كنند .ماهی یكی دیگر از نمادهای قلمرو باور )۲كوزه آب
و اندیش ٔه "ایزدبانوی آب ها و دریاها" :آناهیتا و"ایزد پیمان" :مهر می كوزٔه آب تزیین شــده ،كه توسط دختران نوجوان از چشمه سارها پر
شــده بود ،بر سر خوان نهاده می شد .امروزه ،جای این كوزه را ،تنگ
باشد و بدینگونه به استوره های ایرانی راه یافته است. های كوچك گرفته است
)۳نان
نان نمادی از بركت است .در دورٔه ساسانیان ،كرده نان هایی به اندازٔه
یك كف دست می پختند و بر سر خوان نوروزی می گذاشتند .
