Page 24 - Issue No.1360

‫دو خوانش از مجموعه شعر «پدر» اثر نعمت مرادی‬ ‫ادبیات‬ ‫‪24‬‬

‫بخش دوم‬ ‫نقد و‬ ‫سال ‪ / 22‬شماره ‪ - 1360‬جمعه ‪ 20‬رویرهش ‪1394‬‬
‫بررسی‬

‫‪ .1‬خوانش سیرا داودی حموله‬

‫ـ دوستت دارم زیبای من‪/‬انداز‌هی‪/‬چاقویی که‪/‬گردن‬
‫اسماعیل را نبرید‪/‬اندازه لبخندی به شکل مرگ‪/‬که شعر به‬

‫دوش م ‌یکشد‪/.‬‬
‫مجموع ‌هی «پدر»‪ 1‬تکرار مستمر «من ـ تو»های فاعلی هم‬

‫بست ‌هی تعقیدهای «لفظی ـ معنایی» است‪.‬‬

‫‪ . 2‬خوانش مصطفی مرادی‬ ‫گریه م ‌یکند‪/‬من‪ /‬یااو‪/‬او‪ /‬یا من‪/‬او‪/‬زن تر است‪/‬حق گریه با‬ ‫در این دیالکتیک فراشخصی شعر آیین ‌های از واقعی ‌تهای‬
‫مجموعه شعر پدر‪،‬کتاب تاز‌های از نعمت مرادی است که‬ ‫اوست‪/.‬‬ ‫فردی ـ اجتماعی است که کالبد اصلی ابژ‌ههای آن متعلق‬
‫در شصت و هفت صفحه و با چهل و دو شعر کوتاه و بلند‪،‬‬ ‫به قلمرو شگف ‌تانگیز معنا م ‌یباشد‪ .‬و حک ‌مهای تحکمی‬
‫توسط انتشارات آسا در بهار نود و چهار منتشر گردیده و‬ ‫ماهیت انضمامی ُابژ‌هها وابسته به فر ِم زبانی است و‬ ‫حاصل تردید و دودل ‌یهای تعارضی بین خودآگاه و‬
‫روانه بازار کتاب گردیده است‪ .‬اولین سوالی که در مورد‬ ‫ح ‌سهای نوستالژیکی وابسته به واق ‌عگرایی زبان است‪،‬‬ ‫ناخودآگاه است‪ .‬در این جدانشینی و پارادوک ‌سهای‬
‫اینکتاب به ذهنم خطورکرد این بودکه این مجموعه شعر‪،‬‬ ‫ماهیت پرس ‌شگونه بعضی ابژ‌هها بسامد مشترکی از «عین ـ‬
‫چقدر م ‌یتواند برای من مخاطب‪ ،‬تاویل و تفسیرهای‬ ‫ذهن» را بر دوش دارند‪.‬آ ‌نچنانکه ساختار معنایی بندها‬ ‫تقابلی ـ تقارنی از پیچیدگی زبانی خبری نیست‪:‬‬
‫زیس ‌تشناختی داشته باشد؟ حالا چه در شعرهایی که‬ ‫حاصلکشمک ‌شهای درونی «طبیعت ـ انسان» است و این‬ ‫ـ مرگ‪/‬برگی بود‪/‬شبیه پنجه گرگ‪/‬روی آخرین بوم نقاشی‬
‫رنگ و بوی شهر ‌یتری دارند‪ ،‬شبیه شعر چهار کتاب‪،‬‬ ‫دیالکتیک فراشخصی هم بست ‌هی تجرب ‌ههای تلفیقی «ذهن‬
‫که به نظر من یکی از موف ‌قترین شعرهای نیمه بلند این‬ ‫پدر‪/.‬‬
‫مجموعه محسوب م ‌یشود‪ ،‬چه در مورد شعرهایی که به‬ ‫ـ عین» م ‌یباشد‪.‬‬
‫تدریج رنگ و بوی بوم ‌یتری دارند‪ ،‬شبیه شعر سی در‬ ‫ساختار زبان هم بست ‌هی موتی ‌فهای «غنایی ـ تغزلی»است‬ ‫شاعر‪-‬راوی با نگر‌ههای اجتماعی‪ ،‬زبان تلگرافی و گاه‬
‫صفح ‌هی پنجاه و یک‪ ،‬و یا شعر سی و دو‪ ،‬صفحه پنجاه‬ ‫و لحن رمانتیک نوعی واکنش «حسی ـ عاطفی» به نسبت‬ ‫ح ‌سهای نوستالژیکی بن مای ‌ههای متن را بنا نهاده است‪.‬‬
‫و دو‪ ،‬یا شعر چهل صفح ‌هی شصت و چهار‪ ،‬حالا من‬ ‫فرم ساده را برای بیان مفاهیم پیچید‌هی فلسفی انتخاب‬
‫م ‌یخواهم دربار‌هی شعر سی و دو مواردی را هم از جنب ‌هی‬ ‫ابژ‌هها م ‌یباشد‪.‬‬ ‫کرده و ساختار پیچیده را برای بیان امور ساده بر گزیده‬
‫ساختاری و هم از جنب ‌هی جامع ‌هشناختی و روانشناسی ارائه‬ ‫تلفیق آبژکتیویته (عینیت مندی) و سابجکتیویته (ذهنیت)‬ ‫‪ In touch with Iranian diversity‬است‪ ،‬سعی دارد زبا ِن شعر را تعارضی ـ تقابلی نشان دهد‪،‬‬
‫بدهم‪.‬اما قبل از تحلیل من در مورد این شعر‪ ،‬شعر را‬ ‫در محتوا جذابیت بیشتری دارد و ایجاز مندی و روایت‬ ‫پس با نسب ‌یگرایی واقعی ‌تهای انتزاعی (ذهنی) را به‬
‫با هم مرور م ‌یکنیم‪« .‬نام پدرم درویشعلی ‪ /‬با سبی ‌لهای‬ ‫تصویر در م ‌یآورد و با آشنایی زدای ‌یهای معنایی به سمت‬
‫کم پشتی که نداشت ‪ /‬نه درویش بود ‪ /‬خیابا ‌نها را دوره‬ ‫ساده از اشیا و پدید‌هها منجر به تصاویر روایی م ‌یشود‪:‬‬ ‫مفاهیم ساختاری م ‌یرود و با فضای ساختاری تقابل و‬
‫کند ‪ /‬نه علی بود ‪ /‬در خان ‌هی کسی را بزند‪ /‬او یک‬ ‫ـ کودک‪/‬جلوی سینما ایستاده بود‪/‬ارزو داشت‪/‬اپاراتی‬
‫بیمار بود ‪ /‬که هر روز ‪ /‬با دستان سنگی ‌ناش ‪ /‬روی‬ ‫سینما شود‪/‬سینما سوخت‪/‬ارزویش را در چمدانگذاشت‪/.‬‬ ‫تناق ‌ضهای عینی م ‌یسازد‪.‬‬
‫گون ‌ههایم ‪ /‬یادگاری م ‌ینوشت‪ /.‬جنب ‌هی اولی که در‬ ‫تک گوی ‌یهای توصیفی معطوف به زبان ساختاری است‪.‬‬
‫موردش بحث م ‌یکنیم‪ ،‬جنبه ساختاری قضیه است‪ .‬لوی‬ ‫ِتم (مضمون)های نوستالژیکی مفاهیم هستمندی را یدک‬ ‫معمولا فضایی که م ‌یآفریند ریشه در مناظر دانای کل‬
‫استروس معتقد بود‪ ،‬که باید الگوهای زبا ‌نشناسانه به‬ ‫م ‌یکشد‪ ،‬و پدید‌ههای عینی جز دلال ‌تهای معنایی استکه‬ ‫روایی دارد‪ ،‬از عاد ‌تهای کلیش ‌های گریز زده و ح ‌سهای‬
‫قلمروهای دیگر زندگی اجتماعی انسان تعمیم داده شود‪.‬‬ ‫معنایی و مفهومی را به جوهر شعر نزدیک م ‌یکند و با‬
‫برای مثال روابط خویشاوندی در تمامی جوامع انسا نی‪،‬‬ ‫در این نظا ‌ممندی تصاویر روایی بازنمود بارز دارد‪..‬‬
‫همواره‪ ،‬به نظا ‌مهایی از عناصر متفاوت و متقابل شکل‬ ‫گرچه شاعر با تجرب ‌ههای اکتسابی برای کشف اف ‌قهای نو‬ ‫تلفیق «ذهن ـ عین» ابژ‌هها را همپوشانی م ‌یکند‪:‬‬
‫م ‌یدهند که در آنها زنان در میان طوایف و قبیل ‌هها رد‬ ‫تلاش م ‌یکند‪،‬اما بعضی ترکی ‌بهای وصفی حامل بار اضافی‬
‫و بدل م ‌یشوند‪،‬و یا به اصطلاح به گردش م ‌یآیند‪ .‬در‬ ‫هستند و در بعضی بندها دریاف ‌تهای شاعرانه فدای‬ ‫ـ اتفاق درخت‪/‬از تبر نیست‪/‬درخ ‌تها‪/‬گاهی‪/‬به میل خود‪،‬‬ ‫‪Vol. 22 / No. 1360 - Friday, Sep. 11, 2015‬‬
‫این مبادله یکسر‪ ،‬همانند مبادله واژ‌هها میان افراد گونا‬ ‫فضای ساختاری شده است‪ .‬دو مقول ‌هی «مرگ ـ عشق»‬ ‫خودکشی م ‌یکنند‪/.‬‬
‫گون است در استفاده از زبان‪ .‬اما چه کسی م ‌یتواند نگاه‬ ‫در جزییات نمود برجست ‌های دارند و غرابت ساختاری هم‬ ‫‪24‬‬
‫خلاقان ‌های به این واژ‌هها داشته باشد‪ .‬گاهی با قرار دادن‬ ‫مفاهیم انسان مداری حضوری عینی و ملموس دارد‪ ،‬از‬
‫و ه ‌منشینی چند واژ‌هی ساده‪ ،‬شاعر م ‌یتواند جنب ‌ههای‬ ‫پیوند به سوی ‌ههای معنایی است ‪:‬‬ ‫لحاظ زبان‪ ،‬لحن‪ ،‬زاویه دید‪ ...‬فضای شعرها تعریف قانع‬
‫مختلف یک رابط ‌هی خویشاوندی پدر و فرزند را به‬ ‫ـ اتفاق درخت‪/‬از تبر نیست‪/‬درخ ‌تها‪/‬گاهی‪/‬به میل‬ ‫کنند‌های دارند و تمهیدات متعارض حاصل جدال بین‬
‫تصویر بکشد‪ .‬که جنب ‌ههایگوناگونی از زندگی خانوادگی‪ ،‬و‬
‫خودشان خودکشی م ‌یکنند‪/.‬‬ ‫ذهنیت و عینیت است‪:‬‬
‫هس ‌تمند ‌یهای محسوس نشات گرفته از معنا محوری‬ ‫وجه استعلایی متن از کش ‌فهای زیباشناختی است‪ .‬با‬
‫است و تقاب ‌لهای لفظی ـ معنایی هم بست ‌هی محورهای‬ ‫وجود روایت خطی‪ ،‬شعرها سطحی جنو ‌نمند دارند‪ ،‬زبان‬
‫جانشینی (انتخاب کلمات) م ‌یباشد‪ .‬رویکردهای‬ ‫تصویری مجموعه از گزار‌ههای به هم پیوسته م ‌یباشد و‬
‫نوستالژیکی هم وابسته به سوی ‌ههای معنایی است و‬ ‫گزار‌ههای ترکیبی و ادراکات حسی نیروی محرک ‌هی شعرها‬
‫ساختار سیستماتیک‪ ،‬آمیز‌های از نگر‌ههای اجتماعی و‬
‫محسوب م ‌یشود‪.‬‬
‫فردی م ‌یباشد‪.‬‬ ‫لای ‌هی پنهانی در شعر وجود ندارد‪ ،‬معمولا راوی صریح و‬
‫روشن حرف م ‌یزند‪.‬این نوع حرکت در محوریت دیالکتیک‬
‫فراشخصی به سبب ظرفی ‌تهای مختلف ساختاری شده‬

‫است‪:‬‬
‫ـ هر وقت به تو نزدیک م ‌یشوم ‪/‬به اندازه‪/‬تمام درخت های‬
‫خیا بان‪/‬از من دور می شوی‪/‬زنی به شکل پارازیت ‪/‬سرک‬
‫م ‌یکشد توی تصویر‪/‬پاره م ‌یکند‪/‬م ‌یرود تا رفتن‪/‬رفتن فعلی‬
‫است‪/‬که باید برود‪/‬و تو ماند‌های‪/‬پشت به من‪/‬با موهای‬
‫شرابی‪/‬و چش ‌مهای به شکل التماس‪/‬به شبیه‪/‬دعوت ترین‬
‫دعوت‪/‬برای شب تن‪/‬شب ستاره بازی‪/‬ستاره هم لبخند‬
‫ندارد‪/‬قهر کرد‌های ‪/‬نازت خریدار‪ /‬دارد‪/‬اهوی دوپا‪/‬زندگی‬
‫تیمارستانیست دونفره‪/‬مرگی دونفره‪/‬بی باران‪/‬و ل ‌بهایکه‬