Page 26 - Shahrvand BC No.1325
P. 26
زنانگی در زبان‪ :‬نگاهی به مجموع ٔه شعر از هزار ٔه ترنج‬ ‫‪ 26‬ادبیات ‪:‬‬

‫سرود ٔه نرگس باقری‬ ‫نقد و‬
‫بررسی‬
‫گمت کردم‬ ‫یادت هست؟! (صفحٔه ‪)۱۴‬‬ ‫آزاده دواچی‬
‫خواستم بپرسم‪ ‬‬ ‫در بیشتر شعرها نگاه و تجربٔه زنانٔه شاعر تسلیم تقدیر سرنوشت‬
‫چرا همیشه مرا م ‌یکشی ای مرد؟!‬ ‫اجباری ‪ ‬نم ‌یشود‪  ،‬ب ‌هاین‌ترتیب شاعر روایت تاریخ از زن بودن را عوض‬ ‫سال ‪ / 22‬شماره ‪ - 1325‬جمعه ‪ 19‬ید ‪1393‬‬
‫نقد شاعر از مردسالاری و تجرب ‌ههای زنانٔه او بیشتر از آنکه حالت شعاری‬ ‫م ‌یکند‪ .‬این چرخش و تغییر در روای ‌تها هم در زبان استعاری شعر‬
‫بگیرد‪  ،‬به‌صورت چرخش‌هایی روایی در طول شعر تکرار می‌شود‪ ،‬بااینکه‬ ‫پنهان می‌شود‪ ،‬گرچه که تأکید شاعر بر کلمٔه زن می‌تواند بازنمود تلاش‬ ‫از ویژگی‌های شعر زنان در سال‌های اخیر ابداع سبک و فرم خاصی از‬ ‫‪In touch with Iranian diversity‬‬
‫این تجارب گاهی تکرار می‌شوند اما تکنیک شاعر استفادٔه متفاوت از‬ ‫زبان بوده است که تجربٔه زن بودن را از طریق زبان و روایت به تصویر‬
‫روایت و زبان است به‌این‌ترتیب شاعر می‌تواند استفادٔه چندگانٔه زبان را‬ ‫او برای واسازی تجارب تاریخی و اجتماعی باشد‪ :‬‬ ‫کشیده است آن چیزی که در بسیاری از اشعار شاعران زن مشخص‬
‫در شعر نشا ن دهد‪ :‬‬ ‫می‌خواستم سروی شوم‬ ‫است نه عریانی بلکه پوشیده ماندن روایت‌های زنانه در سایٔه کلام و‬
‫مرا ببخشید عم ‌هها! مادربزر ‌گها!‬ ‫زبان است‪ .‬بدیهی است هر چه قدر تجربٔه زنان از این روایت‌ها بیشتر‬
‫مرا ببخش عم ٔه مادرم‪ ،‬بزرگ خاندان!‬ ‫در دهان زنی از اهالی کاشمر‬ ‫باشد‪ ،‬زبان دگرگونگی خاص‌تری دارد‪  .‬شاعر در تلاش است تا از طریق‬
‫مرا ببخش ب ‌یبی معصومه‬ ‫اما بغضی شدم‬ ‫این پیچیدگی خاص زبان و تصویر تجربه‌های مستتر زنانه را در کلمات‬
‫پیرزن قاب ‌لاحترام محل!‬ ‫پنهان کند‪ .‬دلیل استفادٔه شاعران زن از این استتار در کلمه و استفاده از‬
‫مرا ببخش زن همسای ‌های که سرم را در آغوش می‌کشیدی و‬ ‫که حتی مجال شکستن نیز‬ ‫استعاره واضح است چراکه عموماً وضعیت زنان در جامعٔه ایران ب ‌هگونه‌ای‬
‫نیافت (صفحٔه ‪ )۱۵‬‬ ‫است که نمی‌توان از افکار و احساسات زنانه ب ‌هوضوح سخن به میان آورد‪.‬‬
‫می‌گفتی‪:‬‬ ‫اما اهمیت ای ‌نگونه اشعار سیطرٔه بخشی از ذهنیت شاعر در کلام است‬
‫چرخش زمانی یعنی حرکت شاعر به زوایای مختلف تاریخ نیز از دیگر‬ ‫که می‌تواند بر کلیشه‌های رایج علیه زنان غلبه کند و فرم و محتوای‬
‫دخترک خوب!‬ ‫ویژگ ‌یهای اشعار این مجموعه است‪ .‬ب ‌های ‌نترتیب زبان شاعر تنها محدود‬
‫…‬ ‫به یک نقطٔه خاصی نشده است‪ ،‬هم جغرافیا و هم زمان در شعر مدام در‬ ‫خاصی را جایگزین کند‪ .‬‬
‫حال دگرگونی و تغییر است‪ ،‬اما شاعر از این دگرگونگی برای اعتراض و‬ ‫از هزارٔه ترنج سرودٔه نرگس باقری که ب ‌هتازگی توسط نشر مروارید‬
‫من دیروز هم ٔه قص ‌ههایتان را‪ ‬‬ ‫نقد روای ‌تهای مستتر مردسالاری تاریخ بهره برده است‪  .‬برای مثال در‬ ‫منتشرشده است نیز دارای ای ‌نچنین ویژگ ‌یهایی است‪ .‬ذهنیت شاعر‬
‫هم ٔه آنچه را که گوش ٔه روسر ‌یام گره‌زده بودید‪ ‬‬ ‫شعر چراکه استفادٔه تکنیکی شاعر از بهشت‪ ،‬نیل‪ ،‬نیشابور‪ ،‬خزر و منیریه و‬ ‫با تجربه‌های زنانٔه او در طول کتاب خودش را به اشکال مختلف نشان‬
‫درعی ‌نحال نقد صریح از مردانگی در تاریخ است که در پایان شعر ب ‌هوضوح‬ ‫م ‌یدهد‪ .‬زبان شاعر در این مجموعه زبانی خاص است ‪ ، ‬شاعر بیشتر‬
‫به آب دادم (صفحٔه ‪)۱۹‬‬ ‫ترجیح داده است تا از زبان پیچیده و روایت‌های مستتر در شعر بهره‬
‫از دیگر تکنی ‌کهای شاعر در این مجموعه انتخاب راوی ت ‌کصدایی است‪،‬‬ ‫بیان م ‌یشود‪ :‬‬ ‫برد‪ ،‬اکثر اشعار پیچیدگی خاصی دارند و بازی‌های زبانی با تجربیات زنانٔه‬
‫راوی در این مجموعه یکی است اما در اکثر ‪ ‬شعرها زن در تصاویر ارائ ‌هشده‬ ‫ی ‌کبار در بهشت‬
‫است قادر است در برابر مردسالاری در جامعه و تجربٔه شاعر از آن قد‬ ‫شاعر ب ‌هخوبی گر‌هخورده‌اند‪ .‬‬
‫علم کند‪ .‬گذر شاعر از کلیش ‌ههای نهادین ‌هشدٔه علیه زنان و حرکت به‬ ‫باری کنار نیل‪ ‬‬ ‫در خواب دیدم که ماه ترک برم ‌یداشت‪ ‬‬
‫واسازی بخشی از هویت خود م ‌یتواند مقاومت زنانٔه شاعر در شعر باشد‬ ‫وقتی در کوچه با ‌غهای نشابور‪ ‬‬
‫این مقاومت در شعرها عموماً ورای تصویرساز ‌یها ‪ ‬و چرخ ‌شهای زبانی‬ ‫و نیمه‌ای از من به آسمان م ‌یرفت‬
‫سالی در کلا ‌تهای شهداد‪ ‬‬ ‫و بر نیم ٔه دیگرم کسی‪ ‬‬
‫شاعر پنها ‌نشده است‪:‬‬ ‫دیگر روز در خز ر‬
‫خطب ٔه عقد را جاری می‌کرد (صفحٔه ‪)۱۲‬‬
‫دیروز در میدان منیریه‪ ‬‬ ‫تجربٔه زنانٔه شاعر که در طول کلام و زبان خودش را نشان م ‌یدهد محدود‬
‫امروز در کتابخانه‬ ‫به یک موقعیت خاص نیست‪ ،‬بلکه زبان شاعر عموماً بر روای ‌تهای تاریخی‬
‫زن دلالت دار د‪ .‬اما شاعر ترجیح م ‌ی دهد تا برای بیان این روای ‌تها از‬
‫هم الان میان این حروف‪ ‬‬ ‫زبانی خاص و استعاری بهره برد‪ .‬برای مثال در شعر درخت که یک تجربٔه‬

‫تاریخی ب ‌هصورت استعاری به تشبیهی از طبیعت گره م ‌یخورد‪ :‬‬ ‫‪Vol. 22 / No. 1325 - Friday, Jan. 9, 2015‬‬
‫یک‌بار مرا دفن کردی‬
‫باز که گشتی‪ ‬‬ ‫‪26‬‬
‫درخت بودم‬
   21   22   23   24   25   26   27   28   29   30   31