Page 24 - Shahrvand BC No.1222
P. 24
زنان
آزاده دواچی :یکی از ســوالهایی که برای خــود من در قبال این جایزه جایزه ای برای زنانگ ِی سانسور نشده 24
مطرح شده ست این اســت که آیا نحو‌هی برگزاری و یا حتی انتخاب اثر
بر پای هی تئوری و یا نظری هی خاص فمینیســتی شکل گرفته است یا نه؟ گفتگوی آزاده دواچی با سپیده جدیری 24
و یا اصولا به دنبال یافتن ردی از فمینیســم برای آثار ادبی و قضاوت در
موردآنان هست یا خیر؟
سپیده جدیری :ببینید ،مســلما هدف جایزه (رسیدن به موقعی ِت برابر سال متسیب /شماره - 1222جمعه 29ید 1391
برای زنان و مردان در دیده شــدن آثار) هدفی فمینیســتی است و من با
افتخار م یگویم که بله ،جایز‌هی خورشید یک حرکت فمینیستی در شعر
ایران اســت .اما انتخاب آثار بر اســاس معیارهای صرفا فمینیستی انجام
نشــده؛ شعریت آثار برای داوران در درج هی اول اهمیت قرار داشته است.
حــال ،اگر اثری که بر اســاس معیارهای داوران ما از نظر شــاعرانگی در
سطح بالایی قرار گرفته اســت از زبان زنانه هم برخوردار باشد ،چه بهتر!
هر چند که خود بهتر از من م یدانید که آنچه در شــعر ایران نادر اســت،
زبان زنانه اســت ،اما به هر حال ،هستند شاعران انگش تشماری که بدون
خودسانسوری ،با زبان وجود خود ،با زبا ِن تن خود ،با زبانی که هویت دارد
و ریشــ هاش به اعماق تاریخ زنان م یرسد ،م ینویسند و من به عنوان یک
شاعر زن به آنها افتخار م یکنم.
آزاده دواچی :فکر م یکنید چ هقدر این جایزه م یتواند پای ههای نقد ادبی
فمینیستی را تقویت کند و آیا اصلا به دنبال این روند بوده است؟ ممکن
است بســیاری از کسانی که در این جایزه آثارشــان را شرکت م یدهند
چندان اعتقادی به زنان هنویســی و یا فمینیسم در آثارشان نداشته باشند،
کما اینکه بعضی از شــاعران زن هم خودشــان اعلام کــرده بودند که به
تئوری فمینیستی و نوشتار زنانه اعتقادی ندارند ،اما شرکت در این جایزه
به نوعی تایید نوشــتار زنانه اســت که در قالب این جایزه م یگنجد .نظر
شــما چیست؟ آیا آثار شرکت داده شــده به نظر شما مهر تاییدی بر این
نظریه نیست؟
سپیده جدیری :نم یتوان به طور دقیق گفت که این جایزه توانسته است سپیده جدیری :موفقیت را که به این زود یها نم یشود ارزیابی کرد .به جایزه شعر زنان ایران« ،خورشید» در سال 1387بنیان گذارده شد .این In touch with Iranian diversity
یا م یتواند پای ههای نقد ادبی فمینیستی را تقویت کند ،چون ما به هنگام نظــرم حداقل ده دوره (یک دهه) باید جایز‌های برگزار شــود تا بتوانیم از جایزه هر سال به یکی از کتابهای برگزیده شعر زنان اهدا می شود .حامیان
انتخــاب آثار ،نقد ارائه نم یدهیم ،بلکه در هــر دوره داوران معیارهایی را موفقیت یا عدم موفقیت آن در دس تیابی به اهدافش صحبت کنیم .ما تا مالی این جایزه نیز از میان زنان انتخاب شده اند .هدف این جایزه پر رنگ Vol. 20 / No. 1222 - Friday, Jan. 18, 2013
تعریف م یکنند و وجه مشــترک آن معیارها م یشود ِملاک برای انتخاب به حال فقط ســه دوره را برگزار کرد‌هایم و اخیرا نیز همان طور که اشاره کردن حضور زنان در عرصه ی ادبیات به خصوص شعر است .تاکنون چهار
نهایی .هما نطور که در پاسخ به سؤال قبل گفتم ،اید‌هآل ما این است که کردید ،نامزدهای نهایی چهارمین دوره را معرفی کردیم .اید‌هی برگزاری دوره از این جایزه ی ادبی برگزار شده است که امسال نیز در آذر ماه اسامی
اثری را که هم از نظر شــاعرانگی و هم از نظر برخورداری از زبان زنانه در جایز‌های مختص شعر زنان ایران با دو هدف در ذهن من شکل گرفته بود: نامزدهای نهایی این جایزه توســط سخنگوی جایزه ،علیرضا بهنام ،اعلام
سطح بالایی از کیفیت قرار گرفته باشد ،به عنوان برگزید‌هی نهایی معرفی یکی ،تشویق زنان شــاعر ایرانی به حضور هر چه پُررن گتر و پُردوا متر در شــدند .دوره ی اول جایزه در زمســتان 1387در روز تولد فروغ فرخزاد
کنیم ،اما معمولا آثاری که هر دو شــرط را دارا باشند ،در هر دوره بسیار عرص هی شعر؛ و دیگری ،معرفی معیارهای شاعران و منتقدان برجست هی برگزار شــد و از ســیمین بهبهانی تقدیر شد و چون در همان سال طاهره
زن در انتخاب بهترین کتا بهای شعر زنان و همچنین معیارهای شعریت صفار زاده؛ از شاعران معاصر؛ درگذشته بود به خاطر شعرهای متفاوت قبل
به ندرت یافت م یشوند. آثار ،به منظور ایجاد انگیزه در زنان برای ارتقاء سطح سرود‌ههایشان ...این از انقلابش از او نیز تقدیر شــد .علاوه بر تقدیر از دو شــاعر پیش کسوت،
آزاده دواچــی :به عنوان بنیانگــذار این جایزه فکــر م یکنید چه قدر دو هــدف را که به نظرم هیچ ابهامی در آنها وجود ندارد و کاملا روشــن جایزه خورشید به کتاب "میخواهم بچه هایم را قورت بدهم" اثر رؤیا زرین
جایز‌ههایی از این دســت م یتواند جایگاه ویژ‌های در بافت ادبی مردسالار م یکند که چه م یخواســت هایم و مسیر کدام بوده است ،از همان ابتدا در اهدا شد .دوره ی دوم جایزه زمستان 1388برگذار شده و از بنفشه حجازی
ایران به دســت آورد و آیا نهایتا م یتواند منجر به ساختارشکنی و نمایان و بســایت جایزه و هر جا که اخباری از جایزه منتشر شد ،ذکر کردیم و و فرشته ساری به عنوان شاعران پیشکوت تقدیر شد و جایزه این دوره به
کــردن آثار زنان به عنــوان آثار تاثیرگذار بر جریا نهــای ادبی ده ههای البتــه ،بح ثهای زیادی هم برانگیخت .یکــی از این بح ثها که هر چند کتاب "با خودم حرف می زنم" اثر روجا چمنکار تعلق گرفت .دوره ی سوم
مختلف پذیرفته شود و آیا جایز‌هی خورشید به دنبال یافتن این استراتژی بحثی تکرار یســت ،به نظرم به خاطر ای نکه حاکی از دوام یافتن ذهنیت جایزه در ســال 1389بدون مراسم خاصی برگزار شد و از نسرین جافری
یعنی تمرکز بیشــتر بر آثار زنان و پر اهمیت جلوه دادن نقد فمینیستی مردســالارانه میان مردان و متاسفانه زنان ماست باز هم جا دارد که به آن به عنوان دیگر شاعر زن پیشکسوت تقدیر شده و جایزه به اثر منتشر نشده
اشاره کنیم ،بحث تفکیک جنسیتی بود .هر چ هقدر هم گفتیم که در تمام "مشــق آب ها را می نویسم" اثر نسیم جعفری که بعدها منتشر شد تعلق
بوده است یا نه؟ دنیا ،حتی در اروپا و آمریکا که زنان از نظر حقوقی در شــرایط به مراتب
ســپیده جدیری :در واقع ای نگونه جایز‌هها به خاطر یگانه بود نشــان بهتری به نســبت ایران به ســر م یبرند ،به دلیل در اقلیت بودن زنان از گرفت.
معمولا جایگاه خاص خود را پیدا م یکنند و تاثیرگذار هم هســتند و اگر نظر دیده شــدن در سیاست ،فعالی تهای اجتماعی ،هنر و ادبیات ،جوایز تاکنــون دبیر و بنیانگذار این جایزه مواضع مختلفی را از انگیزه خود برای
چنین نبود ،انگیز‌هی برگزاری جوایزی مختص آثار و فعالی تهای زنان در معتبری مختص آثــار و فعالی تهای زنان برگزار م یشــود و دو جایز‌هی اهدای این جایزه بیان کرده اند که همان پر رنگ کردن شعر زنان در ادبیات
هیچ کس به وجود نم یآمد .یعنی به طور مثال ،جایز‌هی خورشــید میان معتبر و معروف ادبی (اورنج و بارنارد) را نیز مثال آوردیم ،خان مها و آقایان مردسالار ایران و همینطور تشویق به حضور زنان در عرصه های ادبی است.
این همه جایز‌هی عمومی (و به واقع مردانه) یک یســت؛ تنها جایز‌ها یست همچنــان به دنبال بهانــ های برای ابراز مواضع مردسالاران هشــان بودند و با این حال به نظر می رسد که این جوایز به خصوص که تنها به شعر زنان
در ایران که فقط و فقط به شــعر زنان اختصاص دارد و خود این موضوع هســتند .منظورم اصلا این نیست که پذیرای هیچ گونه انتقادی نیستیم؛ اختصاص دارد عموما از ســوی منتقدان به دلیــل تاکید بر زنانگی آن به
باعث م یشود که این جایزه جلو‌هی خاصی پیدا کند .مسلما از همان ابتدا اما انتقادهایی نظیر «حموم زنونه مردونه راه انداختین!» یا «مگه اتوبوسه چالش کشــیده شده است ،انتقادهایی که چرا جایزه ای تنها به شعر زنان
این جایزه به منظور ایجاد تمرکز بیشــتر بر آثار زنان به راه افتاد ...به نظر که زنونه مردون هش کردین!» حداقل از نظر شــخص من حکایت از همان اختصاص دارد .اما با تنگ تر شدن عرصه های اجتماعی برای زنان اهمیت
من ،همی نکه این جایزه یا چنین جوایزی باعث م یشود که آثار باکیفی ِت ذهنیت مردســالاران های دارد که زیر نقاب دفاع از برابری زن و مرد مطرح این جوایز دوچندان شــده است ،چرا که زنان شاعر را تشویق به حضور پر
زنان بیشتر دیده و مطرح شــود ،خودش کمکی است به تاثیرگذار شدن م یشــود ،غافل از آ نکه هدف از برگزاری چنین جوایزی ،به طور دقیق، رنگ تر در این عرصه کرده و از سوی دیگر به آنان اجازه می دهد تا با نرم
این آثار .مســلما ،تاثیر آثار برگزید‌هی این گونه جوایز بر جریا نهای ادبی
رسیدن به موقعی تهای برابر برای زنان و مردان است. های مردسالاری در آثار خود بجنگند.
ده ههای مختلف را باید در طولانی مدت بررسی کرد. آزاده دواچی :هما نطور که م یدانید سانســور آثار ادبی به خصوص در شــایان ذکر اســت که نامزدهای امســال این جایــزه عبارتند از :بخش
آزاده دواچی :و در پایان ،ای نکه آیند‌هی این چنین جوایزی را در ادبیات چند ســال گذشــته تاثیر مخربی بر ادبیات کنونی ایران گذاشته است، کتا بهای منتشــر شــده :با موریان هها در راه ،اثر شــهین خســرو ینژاد؛
زنــان ایران چگونه م یبینید و چه قدر نیاز به این جوایز صرفا معطوف به بســیاری از آثار عموما اجاز‌هی نشــر نم یگیرند و یا بخش زیادی از کار تشــریفات ،اثر بهاره رضایی ؛ در جمع ما ،اثر غزل مصدق ؛ مردن به زبان
آثار زنان اســت و حضور این چنین جایز‌ههایــی چ هقدر م یتواند از پس سانســور و حذف م یشــود و البته این مســئله در مورد آثار زنان بیشتر مادری ،اثر روجا چمنکار و در بخش کتا بهای منتشــر نشده :اپیزودی از
کلیش ههای سنتی مردسالار علیه زنان حتی در ادبیات برآید و به استقلال اهمیت دارد چرا که زنان عموما با تبعی ضهای بسیاری در جامعه روبه رو درد ،اثر لیلا حکم تنیا ؛ ســردم نبود ،اثر پگاه احمدی .داوران چهارمین
هستند و آثار ادبی یکی از را‌ههای مبارزه با این تبعی ضهاست ،با این حال دور‌هی جایز‌هی شــعر زنان ایران (خورشید) عبار تاند از :بنفشه حجازی،
هویتی در ادبیات امروز زنان کمک کند؟ در جایز‌هی خورشید بخشی به آثار انتشار نیافته در ایران اختصاص یافته
سپیده جدیری :تکلیف جوایز دولتی که مشخص است و حتی آنهایی اســت هدف خود را از اختصاص این بخش چه م یدانید و فکر م یکنید تا رؤیا تفتی ،مهری جعفری ،سهراب رحیمی و سپیده جدیری.
که به نام زنان برگزار م یشوند ،اندیش ههای مردسالارانه را ترویج م یکنند، چه حد م یتواند به عنوان یک اســتراتژی موثر علیه سانسور عمل کند و با توجه به اهمیت حضور این جوایز در جامعه ی مردسالار ایران و به منظور
و البتــه چار‌های هم جز این ندارند ،چون نهاد حمای تگرشــان ،یک نهاد پر رنگ ســاختن و تشویق حضور و تداوم چنین جوایزی به منظور تشویق
ســرکو بگر زنان و زنانگی اســت .اما هر چ هقدر که در آینده تعداد جوایز آثار را به مخاطب خود معرفی کند؟ آثار زنان ،با سپیده جدیری ،بنیانگذار جایزه خورشید ،به گفتگو نشسته ایم
ادبی مســتق ِل مختص آثار زنان در ایران بیشــتر شــود ،من خوشحا لتر سپیده جدیری :راستش ،این بخش ،بخش مورد علاقه و محبوب من در
م یشــوم و آن را به نشان هی منص فتر شدن و آگا‌هتر شد ِن جامع هی ادبی این جایزه اســت .وجود این بخش است که به من انگیزه م یدهد جایزه را تا با اهداف و چرایی بنیاد گذاردن این جایزه بیشتر آشنا شویم.
در فرصت دادن به زنان م یگیرم .آرزویم این اســت که ایران پُر شــود از همچنان روی پا نگه دارم .همان طور که به درســتی اشاره کردید ،زنانگی آزاده دواچی :امســال برای چندمین سال پیاپی جایز‌هی شعر خورشید
افرادی که در عرص ههای مختلف ،شایست هسالاری را مد نظر قرار م یدهند و زن بودن چیز یســت که در شــعر و ادبیات ما به طور گسترده ،حال یا برگزار شده است و نامزدهای نهایی آن نیز مشخص شد‌هاند .این جایزه که
و بــه فکر ایجاد فرص تهای برابر برای مردان و زنانی هســتند که در هر از طرف ممیزی وزارت ارشــاد یا به خاطــر بازدارند‌ههای ذهنی و تربیتی جایز‌های خصوصی و به منظور معرفی اشــعار زنان است هر ساله در چند
عرص های بالاترین ســطح شایستگی را نشان داد‌هاند .به هر حال ،معتقدم خودمان سانســور م یشود .این بخ ِش جایزه برای من یعنی زنانگی محض مرحله برگزار م یشــود و تاکنون توانسته است خیل عظیمی از مخاطبان
که ای نگونه جوایز تا حدود زیادی به پی شبرد چنین هدفی چه در ادبیات در شــعر ،زنانگ ِی سانسورنشــده .امیدوارم واقعا استراتژی اختصاص دادن را با اشــعار زنان در ایران آشــنا کند .اما از آنجایی کــه در ادبیات ایران
بخشی به آثار انتشارنیافت هی زنان شاعر بتواند به آنچه شما مطرح کردید همانند دیگر باف تهای ســنتی ،مردســالاری بر سبک و حتی رفتار ادبی
و چه در دیگر عرص هها کمک م یکند. تاثیر گذاشته و سایه افکنده است ،به عنوان بنیانگذار این جایزه هدف خود
[مدرسه فمینیستی] و مد نظر ماست ،برسد. را از بنیان این جایزه چه م یدانید و آیا به نظر شما این جایزه در پی یافتن
استراتژی خاصی برای بهتر دیده شدن آثار زنان است؟ و تاکنون چه قدر
در این استراتژی خود موفق بوده است؟
آزاده دواچی :یکی از ســوالهایی که برای خــود من در قبال این جایزه جایزه ای برای زنانگ ِی سانسور نشده 24
مطرح شده ست این اســت که آیا نحو‌هی برگزاری و یا حتی انتخاب اثر
بر پای هی تئوری و یا نظری هی خاص فمینیســتی شکل گرفته است یا نه؟ گفتگوی آزاده دواچی با سپیده جدیری 24
و یا اصولا به دنبال یافتن ردی از فمینیســم برای آثار ادبی و قضاوت در
موردآنان هست یا خیر؟
سپیده جدیری :ببینید ،مســلما هدف جایزه (رسیدن به موقعی ِت برابر سال متسیب /شماره - 1222جمعه 29ید 1391
برای زنان و مردان در دیده شــدن آثار) هدفی فمینیســتی است و من با
افتخار م یگویم که بله ،جایز‌هی خورشید یک حرکت فمینیستی در شعر
ایران اســت .اما انتخاب آثار بر اســاس معیارهای صرفا فمینیستی انجام
نشــده؛ شعریت آثار برای داوران در درج هی اول اهمیت قرار داشته است.
حــال ،اگر اثری که بر اســاس معیارهای داوران ما از نظر شــاعرانگی در
سطح بالایی قرار گرفته اســت از زبان زنانه هم برخوردار باشد ،چه بهتر!
هر چند که خود بهتر از من م یدانید که آنچه در شــعر ایران نادر اســت،
زبان زنانه اســت ،اما به هر حال ،هستند شاعران انگش تشماری که بدون
خودسانسوری ،با زبان وجود خود ،با زبا ِن تن خود ،با زبانی که هویت دارد
و ریشــ هاش به اعماق تاریخ زنان م یرسد ،م ینویسند و من به عنوان یک
شاعر زن به آنها افتخار م یکنم.
آزاده دواچی :فکر م یکنید چ هقدر این جایزه م یتواند پای ههای نقد ادبی
فمینیستی را تقویت کند و آیا اصلا به دنبال این روند بوده است؟ ممکن
است بســیاری از کسانی که در این جایزه آثارشــان را شرکت م یدهند
چندان اعتقادی به زنان هنویســی و یا فمینیسم در آثارشان نداشته باشند،
کما اینکه بعضی از شــاعران زن هم خودشــان اعلام کــرده بودند که به
تئوری فمینیستی و نوشتار زنانه اعتقادی ندارند ،اما شرکت در این جایزه
به نوعی تایید نوشــتار زنانه اســت که در قالب این جایزه م یگنجد .نظر
شــما چیست؟ آیا آثار شرکت داده شــده به نظر شما مهر تاییدی بر این
نظریه نیست؟
سپیده جدیری :نم یتوان به طور دقیق گفت که این جایزه توانسته است سپیده جدیری :موفقیت را که به این زود یها نم یشود ارزیابی کرد .به جایزه شعر زنان ایران« ،خورشید» در سال 1387بنیان گذارده شد .این In touch with Iranian diversity
یا م یتواند پای ههای نقد ادبی فمینیستی را تقویت کند ،چون ما به هنگام نظــرم حداقل ده دوره (یک دهه) باید جایز‌های برگزار شــود تا بتوانیم از جایزه هر سال به یکی از کتابهای برگزیده شعر زنان اهدا می شود .حامیان
انتخــاب آثار ،نقد ارائه نم یدهیم ،بلکه در هــر دوره داوران معیارهایی را موفقیت یا عدم موفقیت آن در دس تیابی به اهدافش صحبت کنیم .ما تا مالی این جایزه نیز از میان زنان انتخاب شده اند .هدف این جایزه پر رنگ Vol. 20 / No. 1222 - Friday, Jan. 18, 2013
تعریف م یکنند و وجه مشــترک آن معیارها م یشود ِملاک برای انتخاب به حال فقط ســه دوره را برگزار کرد‌هایم و اخیرا نیز همان طور که اشاره کردن حضور زنان در عرصه ی ادبیات به خصوص شعر است .تاکنون چهار
نهایی .هما نطور که در پاسخ به سؤال قبل گفتم ،اید‌هآل ما این است که کردید ،نامزدهای نهایی چهارمین دوره را معرفی کردیم .اید‌هی برگزاری دوره از این جایزه ی ادبی برگزار شده است که امسال نیز در آذر ماه اسامی
اثری را که هم از نظر شــاعرانگی و هم از نظر برخورداری از زبان زنانه در جایز‌های مختص شعر زنان ایران با دو هدف در ذهن من شکل گرفته بود: نامزدهای نهایی این جایزه توســط سخنگوی جایزه ،علیرضا بهنام ،اعلام
سطح بالایی از کیفیت قرار گرفته باشد ،به عنوان برگزید‌هی نهایی معرفی یکی ،تشویق زنان شــاعر ایرانی به حضور هر چه پُررن گتر و پُردوا متر در شــدند .دوره ی اول جایزه در زمســتان 1387در روز تولد فروغ فرخزاد
کنیم ،اما معمولا آثاری که هر دو شــرط را دارا باشند ،در هر دوره بسیار عرص هی شعر؛ و دیگری ،معرفی معیارهای شاعران و منتقدان برجست هی برگزار شــد و از ســیمین بهبهانی تقدیر شد و چون در همان سال طاهره
زن در انتخاب بهترین کتا بهای شعر زنان و همچنین معیارهای شعریت صفار زاده؛ از شاعران معاصر؛ درگذشته بود به خاطر شعرهای متفاوت قبل
به ندرت یافت م یشوند. آثار ،به منظور ایجاد انگیزه در زنان برای ارتقاء سطح سرود‌ههایشان ...این از انقلابش از او نیز تقدیر شــد .علاوه بر تقدیر از دو شــاعر پیش کسوت،
آزاده دواچــی :به عنوان بنیانگــذار این جایزه فکــر م یکنید چه قدر دو هــدف را که به نظرم هیچ ابهامی در آنها وجود ندارد و کاملا روشــن جایزه خورشید به کتاب "میخواهم بچه هایم را قورت بدهم" اثر رؤیا زرین
جایز‌ههایی از این دســت م یتواند جایگاه ویژ‌های در بافت ادبی مردسالار م یکند که چه م یخواســت هایم و مسیر کدام بوده است ،از همان ابتدا در اهدا شد .دوره ی دوم جایزه زمستان 1388برگذار شده و از بنفشه حجازی
ایران به دســت آورد و آیا نهایتا م یتواند منجر به ساختارشکنی و نمایان و بســایت جایزه و هر جا که اخباری از جایزه منتشر شد ،ذکر کردیم و و فرشته ساری به عنوان شاعران پیشکوت تقدیر شد و جایزه این دوره به
کــردن آثار زنان به عنــوان آثار تاثیرگذار بر جریا نهــای ادبی ده ههای البتــه ،بح ثهای زیادی هم برانگیخت .یکــی از این بح ثها که هر چند کتاب "با خودم حرف می زنم" اثر روجا چمنکار تعلق گرفت .دوره ی سوم
مختلف پذیرفته شود و آیا جایز‌هی خورشید به دنبال یافتن این استراتژی بحثی تکرار یســت ،به نظرم به خاطر ای نکه حاکی از دوام یافتن ذهنیت جایزه در ســال 1389بدون مراسم خاصی برگزار شد و از نسرین جافری
یعنی تمرکز بیشــتر بر آثار زنان و پر اهمیت جلوه دادن نقد فمینیستی مردســالارانه میان مردان و متاسفانه زنان ماست باز هم جا دارد که به آن به عنوان دیگر شاعر زن پیشکسوت تقدیر شده و جایزه به اثر منتشر نشده
اشاره کنیم ،بحث تفکیک جنسیتی بود .هر چ هقدر هم گفتیم که در تمام "مشــق آب ها را می نویسم" اثر نسیم جعفری که بعدها منتشر شد تعلق
بوده است یا نه؟ دنیا ،حتی در اروپا و آمریکا که زنان از نظر حقوقی در شــرایط به مراتب
ســپیده جدیری :در واقع ای نگونه جایز‌هها به خاطر یگانه بود نشــان بهتری به نســبت ایران به ســر م یبرند ،به دلیل در اقلیت بودن زنان از گرفت.
معمولا جایگاه خاص خود را پیدا م یکنند و تاثیرگذار هم هســتند و اگر نظر دیده شــدن در سیاست ،فعالی تهای اجتماعی ،هنر و ادبیات ،جوایز تاکنــون دبیر و بنیانگذار این جایزه مواضع مختلفی را از انگیزه خود برای
چنین نبود ،انگیز‌هی برگزاری جوایزی مختص آثار و فعالی تهای زنان در معتبری مختص آثــار و فعالی تهای زنان برگزار م یشــود و دو جایز‌هی اهدای این جایزه بیان کرده اند که همان پر رنگ کردن شعر زنان در ادبیات
هیچ کس به وجود نم یآمد .یعنی به طور مثال ،جایز‌هی خورشــید میان معتبر و معروف ادبی (اورنج و بارنارد) را نیز مثال آوردیم ،خان مها و آقایان مردسالار ایران و همینطور تشویق به حضور زنان در عرصه های ادبی است.
این همه جایز‌هی عمومی (و به واقع مردانه) یک یســت؛ تنها جایز‌ها یست همچنــان به دنبال بهانــ های برای ابراز مواضع مردسالاران هشــان بودند و با این حال به نظر می رسد که این جوایز به خصوص که تنها به شعر زنان
در ایران که فقط و فقط به شــعر زنان اختصاص دارد و خود این موضوع هســتند .منظورم اصلا این نیست که پذیرای هیچ گونه انتقادی نیستیم؛ اختصاص دارد عموما از ســوی منتقدان به دلیــل تاکید بر زنانگی آن به
باعث م یشود که این جایزه جلو‌هی خاصی پیدا کند .مسلما از همان ابتدا اما انتقادهایی نظیر «حموم زنونه مردونه راه انداختین!» یا «مگه اتوبوسه چالش کشــیده شده است ،انتقادهایی که چرا جایزه ای تنها به شعر زنان
این جایزه به منظور ایجاد تمرکز بیشــتر بر آثار زنان به راه افتاد ...به نظر که زنونه مردون هش کردین!» حداقل از نظر شــخص من حکایت از همان اختصاص دارد .اما با تنگ تر شدن عرصه های اجتماعی برای زنان اهمیت
من ،همی نکه این جایزه یا چنین جوایزی باعث م یشود که آثار باکیفی ِت ذهنیت مردســالاران های دارد که زیر نقاب دفاع از برابری زن و مرد مطرح این جوایز دوچندان شــده است ،چرا که زنان شاعر را تشویق به حضور پر
زنان بیشتر دیده و مطرح شــود ،خودش کمکی است به تاثیرگذار شدن م یشــود ،غافل از آ نکه هدف از برگزاری چنین جوایزی ،به طور دقیق، رنگ تر در این عرصه کرده و از سوی دیگر به آنان اجازه می دهد تا با نرم
این آثار .مســلما ،تاثیر آثار برگزید‌هی این گونه جوایز بر جریا نهای ادبی
رسیدن به موقعی تهای برابر برای زنان و مردان است. های مردسالاری در آثار خود بجنگند.
ده ههای مختلف را باید در طولانی مدت بررسی کرد. آزاده دواچی :هما نطور که م یدانید سانســور آثار ادبی به خصوص در شــایان ذکر اســت که نامزدهای امســال این جایــزه عبارتند از :بخش
آزاده دواچی :و در پایان ،ای نکه آیند‌هی این چنین جوایزی را در ادبیات چند ســال گذشــته تاثیر مخربی بر ادبیات کنونی ایران گذاشته است، کتا بهای منتشــر شــده :با موریان هها در راه ،اثر شــهین خســرو ینژاد؛
زنــان ایران چگونه م یبینید و چه قدر نیاز به این جوایز صرفا معطوف به بســیاری از آثار عموما اجاز‌هی نشــر نم یگیرند و یا بخش زیادی از کار تشــریفات ،اثر بهاره رضایی ؛ در جمع ما ،اثر غزل مصدق ؛ مردن به زبان
آثار زنان اســت و حضور این چنین جایز‌ههایــی چ هقدر م یتواند از پس سانســور و حذف م یشــود و البته این مســئله در مورد آثار زنان بیشتر مادری ،اثر روجا چمنکار و در بخش کتا بهای منتشــر نشده :اپیزودی از
کلیش ههای سنتی مردسالار علیه زنان حتی در ادبیات برآید و به استقلال اهمیت دارد چرا که زنان عموما با تبعی ضهای بسیاری در جامعه روبه رو درد ،اثر لیلا حکم تنیا ؛ ســردم نبود ،اثر پگاه احمدی .داوران چهارمین
هستند و آثار ادبی یکی از را‌ههای مبارزه با این تبعی ضهاست ،با این حال دور‌هی جایز‌هی شــعر زنان ایران (خورشید) عبار تاند از :بنفشه حجازی،
هویتی در ادبیات امروز زنان کمک کند؟ در جایز‌هی خورشید بخشی به آثار انتشار نیافته در ایران اختصاص یافته
سپیده جدیری :تکلیف جوایز دولتی که مشخص است و حتی آنهایی اســت هدف خود را از اختصاص این بخش چه م یدانید و فکر م یکنید تا رؤیا تفتی ،مهری جعفری ،سهراب رحیمی و سپیده جدیری.
که به نام زنان برگزار م یشوند ،اندیش ههای مردسالارانه را ترویج م یکنند، چه حد م یتواند به عنوان یک اســتراتژی موثر علیه سانسور عمل کند و با توجه به اهمیت حضور این جوایز در جامعه ی مردسالار ایران و به منظور
و البتــه چار‌های هم جز این ندارند ،چون نهاد حمای تگرشــان ،یک نهاد پر رنگ ســاختن و تشویق حضور و تداوم چنین جوایزی به منظور تشویق
ســرکو بگر زنان و زنانگی اســت .اما هر چ هقدر که در آینده تعداد جوایز آثار را به مخاطب خود معرفی کند؟ آثار زنان ،با سپیده جدیری ،بنیانگذار جایزه خورشید ،به گفتگو نشسته ایم
ادبی مســتق ِل مختص آثار زنان در ایران بیشــتر شــود ،من خوشحا لتر سپیده جدیری :راستش ،این بخش ،بخش مورد علاقه و محبوب من در
م یشــوم و آن را به نشان هی منص فتر شدن و آگا‌هتر شد ِن جامع هی ادبی این جایزه اســت .وجود این بخش است که به من انگیزه م یدهد جایزه را تا با اهداف و چرایی بنیاد گذاردن این جایزه بیشتر آشنا شویم.
در فرصت دادن به زنان م یگیرم .آرزویم این اســت که ایران پُر شــود از همچنان روی پا نگه دارم .همان طور که به درســتی اشاره کردید ،زنانگی آزاده دواچی :امســال برای چندمین سال پیاپی جایز‌هی شعر خورشید
افرادی که در عرص ههای مختلف ،شایست هسالاری را مد نظر قرار م یدهند و زن بودن چیز یســت که در شــعر و ادبیات ما به طور گسترده ،حال یا برگزار شده است و نامزدهای نهایی آن نیز مشخص شد‌هاند .این جایزه که
و بــه فکر ایجاد فرص تهای برابر برای مردان و زنانی هســتند که در هر از طرف ممیزی وزارت ارشــاد یا به خاطــر بازدارند‌ههای ذهنی و تربیتی جایز‌های خصوصی و به منظور معرفی اشــعار زنان است هر ساله در چند
عرص های بالاترین ســطح شایستگی را نشان داد‌هاند .به هر حال ،معتقدم خودمان سانســور م یشود .این بخ ِش جایزه برای من یعنی زنانگی محض مرحله برگزار م یشــود و تاکنون توانسته است خیل عظیمی از مخاطبان
که ای نگونه جوایز تا حدود زیادی به پی شبرد چنین هدفی چه در ادبیات در شــعر ،زنانگ ِی سانسورنشــده .امیدوارم واقعا استراتژی اختصاص دادن را با اشــعار زنان در ایران آشــنا کند .اما از آنجایی کــه در ادبیات ایران
بخشی به آثار انتشارنیافت هی زنان شاعر بتواند به آنچه شما مطرح کردید همانند دیگر باف تهای ســنتی ،مردســالاری بر سبک و حتی رفتار ادبی
و چه در دیگر عرص هها کمک م یکند. تاثیر گذاشته و سایه افکنده است ،به عنوان بنیانگذار این جایزه هدف خود
[مدرسه فمینیستی] و مد نظر ماست ،برسد. را از بنیان این جایزه چه م یدانید و آیا به نظر شما این جایزه در پی یافتن
استراتژی خاصی برای بهتر دیده شدن آثار زنان است؟ و تاکنون چه قدر
در این استراتژی خود موفق بوده است؟
