Page 25 - Issue No.1375

‫را ‌هیابی ‪ ۳۲‬داستان به مرحله نهایی مسابقه‬ ‫خودتان را حالا یک کانادایــی م ‌یدانید یا به‬ ‫و گروه خاصی بــودن فرق م ‌یکند‪ .‬با ای ‌نهمه این دو‬
‫قول معروف از سن و سال شما دیگر گذشته که‬ ‫(راوی و دخترک چینی) از دو کشــور ایدئولوژ ‌یزده‬
‫داستا ‌ننویسی صادق هدایت ‪25‬‬ ‫م ‌یآیند‪ .‬پس طبیعی است که در حر ‌فهایشان چیزی‬
‫هویت جدیدی بپذیرید؟‬ ‫از آنچه در کشورهایشــان م ‌یگذرد هم جریان داشته‬
‫سال ‪ / 23‬شماره ‪ - 1375‬جمعه ‪ 4‬ید ‪1394‬‬ ‫به گزارش ایســنا‪ ،‬ســی و دو داستان کوتاه به مرحله‬
‫نهایی چهاردهمین دوره مسابقه داستا ‌ننویسی صادق‬ ‫اگر منظور از این پرســش این باشــد کــه آیا روزی‬ ‫باشد‪ .‬این را هم به هیچ عنوان سیاسی نم ‌یدانم‪.‬‬
‫این گــزارش اضافه م ‌یکند که برنــدگان نهایی این‬ ‫م ‌یرســد که ایرانی بــود ‌نام را فرامــوش کنم باید‬
‫مســابقه در ‪ ۲۸‬بهم ‌نمــاه همزمان با ســا ‌لروز تولد‬ ‫هدایت راه یافت‪.‬‬ ‫بگویــم نه‪ .‬نه من ایرانی بــود ‌نام را فراموش م ‌یکنم‬ ‫دوباره م ‌یرسم به این حرف که راوی نم ‌یتواند‬
‫نویسند‌های که این مســابقه به نام او برگزار م ‌یشود‬ ‫بنــا بر این گــزارش‪ ،‬از میان ‪ ۱۶۰۸‬داســتانی که از‬ ‫(که فکــر م ‌یکنم امر مثبتی اســت) و نه ای ‌نها که‬ ‫واقعیت جهان جدید را ببیند‪ ،‬چون اساســا با‬
‫داخل و خارج کشور برای شرکت در این مسابقه ادبی‬ ‫ای ‌نجا هســتند ایرانی بودن من را فراموش م ‌یکنند!‬ ‫این جهان دیالوگی برقرار نم ‌یکند‪ ،‬همه چیز در‬
‫معرفی خواهند شد‪.‬‬ ‫فرستاده شده بود‪ ،‬پس از داوری مرحله اول‪ ،‬تعداد ‪۳۲‬‬ ‫ایــن فراموش نکردن ای ‌نها اگر از باب احترام باشــد‬ ‫ذهنش م ‌یگذرد و در نهایت تنها دیالو ‌گهایی با‬
‫یادآور م ‌یشــویم که داستان آسانســور نوشته داود‬ ‫خوب است اما اگر خودش را در قال ‌بهایی مثل بستن‬ ‫همان ز ِن آسیایی دارد که ه ‌مخان ‌هاش است‪ .‬چرا‬
‫مــرزآرا مترجم و قص ‌هنویس ســاکن ونکوور جزو ‪۳۲‬‬ ‫داستان به مرحله نهایی داوری راه یافت‪.‬‬ ‫حســاب بانکی «ایرانی‪-‬کانادیی»ها یا سی ‌نجی ‌مهای‬ ‫سعی نم ‌یکنید که شخصیت رمانتان را با جهان‬
‫بر اســاس این گزارش این داســتا ‌نها که برحســب‬ ‫موقع ورود و خروج از مرز نشان بدهد‪ ،‬یا تبعی ‌ضهای‬ ‫اطراف و آد ‌مهای این دنیای جدید درگیر کنید؟‬
‫گزید‌ه برای را‌هیابی به مرحله نهایی است‪.‬‬ ‫حــروف الفبا تنظی ‌مشــد‌هاند عبارتند از‪ :‬آسانســور‪،‬‬ ‫پنهان و آشــکار در فرص ‌تهای تحصیلی و شــغلی و‬
‫آقارحمت ‪ ،‬استاد ‪ ،‬اورژانس عروس ‌کها ‪ ،‬بازگشت‪ ،‬به‬ ‫چیزهایی از این دســت قطعٔا بد اســت‪ .‬با این همه‬ ‫اتفاقٔا به نظــر من راوی از لحظه‌ی رســیدن درگیر‬
‫سوی هامون‪ ،‬پرستو‪ ،‬پسرعمویم پسر نوح بود‪ ،‬پنالتی‬ ‫کانادایی بودن م ‌یتواند احترام گذاشــتن به زبا ‌نها و‬ ‫«این‌جا» می‌شود‪ ،‬با راننده‪ ،‬با هت ‌لدار‪ ،‬با ساکنان آن‬
‫‪ -‬جــای خالی ‪ -‬جایی برای کلا ‌غها نیســت‪ ،‬جنبش‬ ‫فرهن ‌گهای مختلف باشــد‪ ،‬کانادایی بودن م ‌یتواند‬ ‫خیابان که با آدرســی در جیب هی ســر تا ته‌اش را‬
‫دوباره حسی آشنا اما پیر‪ ،‬چرچ چاچی‪ ،‬زن جعفرآقا‪،‬‬ ‫درج ‌هبندی نکردن شــهروندان باشد‪ ،‬کانادایی بودن‬ ‫می‌رود و برم ‌یگردد‪ .‬او حتــی درگیر ‌یهایی هم در‬
‫زنجر‌هها‪ ،‬زیرزمین ‌یها‪ ،‬ســرد تاریک بی انتها‪ ،‬ســطل‬ ‫م ‌یتواند جلوگیری از هر مداخل ‌هی نظامی این کشور‬ ‫بیــرون از آن خانه دارد‪ ،‬در جســ ‌توجوهایش برای‬
‫آشغا ‌لهای آ ‌نور خیابان‪ ،‬شاهکار‪ ،‬شش و بش‪ ،‬شهرزاد‬ ‫باشــد‪ ،‬م ‌یتواند تحریم نکردن مردم دیگر کشــورها‬ ‫کار‪ ،‬در کاری کــه به‌اجبار انجام می‌دهد (صحنه‌های‬
‫و من ‪ ،‬شیشه خالی درباز مربای بالنگ‪ ،‬عکس دونفره‪،‬‬ ‫باشــد‪ ،‬م ‌یتواند تبعیض قائل نشدن‪ ،‬توزیع عادلان ‌هی‬ ‫زیادی در رمان هست)‪ ،‬در برخوردهاش با همسایه‌ها‪،‬‬
‫قوها انعکاس فی ‌لها‪ ،‬لک ‌ههای لیوان‪ ،‬مادی تائو‪ ،‬مرگ‬ ‫فرص ‌تها و کمی عدالت اجتماعی باشــد اما آیا ای ‌نها‬ ‫اما این رمان‪ ،‬داســتان روزهای اول رســیدن است‪.‬‬
‫یک ســایه‪ ،‬نازَمر‪ ،‬هذیان حکایت‪ ،‬وقتی جواب تلفن‬ ‫هویت است؟ فکر م ‌یکنم ای ‌نها به زبان ساده‪ ،‬انسانی‬ ‫همه‌ی مهاجرها در ابتدای رســیدن برای ای ‌نکه در‬
‫رو نم ‌یدم‪ ،‬وقتی م ‌یگویند برو به سلامت‪ ،‬یا حسین‪.‬‬ ‫زیستن است‪ .‬کانادایی بودن م ‌یتواند انسانی زیستن‬ ‫خود مچاله نشــوند دنبال مفــری م ‌یگردند‪ .‬دنبال‬
‫باشد اما این خصوصیتی است که م ‌یتواند در انتساب‬ ‫کسی‪ ،‬هم زبانی‪ ،‬آشنایی و بیشتر وقت‌ها هم گرایش‬
‫«صادق» به یاری «فروغ» آمد‬ ‫ما به هر کشوری باشد‪ .‬یک اندونزیایی هم م ‌یتواند در‬ ‫به جمع هم زبانان بیشــتر است‪ .‬راوی این رمان اگر‬
‫تعریف اندونزیایی بودن همی ‌نها را بگوید‪ .‬از ســویی‬ ‫جس ‌توجویش به جایی رسیده بود روزهای اولش را‬
‫‪In touch with Iranian diversity‬‬ ‫دولت میزبان هم باید کاری بکند تا مهاجر حس کند‬ ‫با کسی م ‌یگذراند از جنس زبان خودش‪ ،‬اما نیست‪.‬‬
‫در جای غریب ‌های نیســت‪ .‬در زمان ریاست هارپر بر‬ ‫پس باید یا در خود مچاله شود یا به زبانی تازه برسد‬
‫داشت فروغ فرخزاد یکی از محبو ‌بترین بانوان شاعر‬ ‫دفتر صادق هدایت که تح ‌تنظر من اداره م ‌یشــود‪،‬‬ ‫کانادا من این حس را نداشتم‪ .‬فکر م ‌یکردم کانادایی‬ ‫بــا «کی» دخترک چینی‪ .‬دومــی را نتخاب م ‌یکند‪.‬‬
‫معاصــر و فو ‌قالعاده مورد توجــه مخصوصا جوانان‬ ‫با کامیار شــاپور‪ ،‬تنها پســر بازمانده فروغ فرخزاد‪،‬‬ ‫بودن باید حضور در خاکی باشــد که هر گوش ‌هاش را‬ ‫ایــن «کی»‪ ،‬دخترک چینی رمان‪ ،‬خود جهانی دیگر‬
‫اســت و طبعا به بازمانده او که در این میان مظلوم‬ ‫همکاری نزدیکی را آغاز کــرده و برای احقاق حق و‬ ‫از جایی از جهان ســاخت ‌هاند‪ ،‬مجموع ‌های از زبا ‌نها‪،‬‬ ‫اســت‪ ،‬واقعیتی دیگر است‪ ،‬شــاید حقیقتی تازه‪ .‬از‬
‫واقع شده و حقش را پایمال کرد‌هاند نیز توجه بسیار‬ ‫وصول حقوق پایما ‌لشــده چاپ و انتشار غیرقانونی‬ ‫ســویی این «واقعیت جدید» صحنه‌ی نمایشی است‬
‫م ‌یشــود‪ .‬البته از جانب کامیار شاپور تخلف ناشران‬ ‫آثار فروغ که سا ‌لهاست توسط عد‌های از ناشران ادامه‬ ‫متنوع‪ ،‬رنگارنگ مثل پاییزش‪.‬‬ ‫که گوشــ ‌ههاش به مرور روشن می‌شود‪ .‬پرده به پرده‬
‫به اداره کتا ‌بخوانی وزارت ارشاد نیز کتبا اطلاع داده‬ ‫دارد‪،‬دســت به اقدامات جدی زد‌هایم‪ .‬ناشرانی بدون‬ ‫و با پیش رفتن داســتان نمایشــی که به آن زندگی‬
‫شده و خواســتار رســیدگی به تخلف ناشران شده‬ ‫کسب اجازه یا انعقاد هرگونه قراردادی با کامیار شاپور‪،‬‬ ‫حیفم م ‌یآید در این مصاحبه به «رادیو اینجا‪،‬‬ ‫می‌گوییم چیزهای بیشتری دســتگیرمان می‌شود‪،‬‬
‫اســت‪ .‬برای آنکه ابعاد این ب ‌یقانون ‌یها مشــخص‬ ‫آثار فروغ و حتی آثار پدرش‪ ،‬پرویز شــاپور‪ ،‬را چاپ و‬ ‫مونترال» اشاره نکنم‪ ،‬رادیویی که خودتان آن‬ ‫بیشتر درگیر نقش می‌شــویم‪ .‬راوی تازه رسیده‪ ،‬به‬
‫شــود‪ ،‬فقط به این اشاره م ‌یکنیم که ‪ ٢٢٢‬کتاب از‬ ‫منتشــر کرده ودیناری ح ‌قالتألیف به تنها بازمانده‬ ‫را پایه گذاشــت ‌هاید و ادامه م ‌یدهید؟ ماجرا را‬
‫‪Vol. 23 / No. 1375 - Friday, Dec. 25, 2015‬‬ ‫‪ ٧٢‬ناشــر از فروغ و شــاپور چاپ شده که ‪٩٠‬درصد‬ ‫یکــی از مطر ‌حترین بانوان شــاعر در ایران نداد‌هاند‪.‬‬ ‫م ‌یتوانید شرح بدهید؟ از کجا شروع شد و به‬ ‫مرور دارد در این وادی وارد می‌شود‪.‬‬
‫آنها بدون اجازه تنها وارث آنها بوده است‪ .‬حال خانم‬ ‫البته طی نامه رســمی به این ناشران تذکر داده شد‬
‫منیژه محمدی‪ ،‬وکیل دادگستری‪ ،‬به یاری پسر فروغ‬ ‫که با بازمانده فروغ تماس گرفته و تکلیف این عمل‬ ‫کجا قرار است برسد؟‬ ‫گاهی ای ‌نطور حس م ‌یشــود که راوی سرآخر‬
‫آمــده و وکالت برای اقدامات قانونــی در این مورد را‬ ‫غیرقانونی را معین کنند ولی فقط نشــر سایه نیما‬ ‫م ‌یخواهد همه چیز را رهــا کند و بازگردد‪ .‬اما‬
‫پذیرفت ‌هاند که بــ ‌هزودی کارهای قانونی برای مقابله‬ ‫تماس گرفته و رضایت کامیار شــاپور را جلب کرده‬ ‫من در ایران ســا ‌لها تهی ‌هکنند‌هی رادیو بودم‪ .‬بعدها‬ ‫بگذارید به تجربه شخصی خود شما از مهاجرت‬
‫با ح ‌قکشی ناشران آغاز م ‌یشود‪ .‬گفتنی است خانم‬ ‫است‪ .‬سه ناشر دیگر یکی با نام ‌هنگاری ب ‌یمورد و دو‬ ‫چند سالی قبل از خروجم از ایران به دلایلی از آن کار‬ ‫بپردازیم‪ .‬این میل به بازگشــت پس از چندین‬
‫منیژه محمدی این وکالت را بدون توقع مالی ودر اثر‬ ‫دیگر با سکوت م ‌یخواهند حقوق پایما ‌لشده کامیار‬ ‫بیــرون آمدم اما هرگز از رادیو بیرون نیامدم! منتظر‬ ‫ســال زندگی در مهاجرت هنوز آ ‌نقدر قدرت‬
‫عشــق به ادبیات و فرهنگ این مملکت پذیرفت ‌هاند‪.‬‬ ‫شاپور را جبران نکنند‪ .‬متأسفانه بعضی ناشران وقتی‬ ‫فرصتی بودم تا کاری بکنــم‪ ،‬رادیویی راه بیاندازم بر‬ ‫دارد که بتواند راض ‌یتان به بازگشــت بکند؟ با‬
‫ضمنا باید اضافه کنم که خلا ‌فکار ‌یها فقط مربوط‬ ‫دســت به چنین کارهــای غیرقانونــ ‌یای م ‌یزنند‪،‬‬ ‫اساس آنچه فکر م ‌یکنم درست است و باید باشد‪ .‬در‬
‫به کتا ‌بها نبوده و شــامل مــوارد صوتی و تصویری‬ ‫رغبتی ندارند با شــخص ذ ‌یحق تمــاس گرفته و‬ ‫ایران ســهمی برای ادبیات و هنر مستقل نیست‪ .‬این‬ ‫این میل چگونه برخورد کرد ‌هاید؟‬
‫مانند فیلم و نوار و ســ ‌یدی هم م ‌یشود‪ .‬حتی اگر‬ ‫مشــکل را حل کنند و درواقع خریدار اقدام حقوقي‬ ‫حســرت با من بود تا ای ‌نکه در یک عصر ی ‌کشنب ‌هی‬
‫نزدیکان فروغ و پرویز به حقوق کامیار شاپور تعدی‬ ‫و حتی نوعی ب ‌یاعتباری برای خود هستند تا جایی‬ ‫آخر تابستان در ســال ‪ ،۲۰۱۲‬در کنج آپارتمانی در‬ ‫راوی در فصل آخر رمان م ‌یگوید‪« :‬به برگشــتن فکر‬
‫‪25‬‬ ‫کرده باشند لازم است جوابگویی مشکلات را بپذیرند‪.‬‬ ‫که مجبور شوند جریمه مالی و حیثیتی را بپردازند!‬ ‫خیابان «دســل» مونترال‪« ،‬رادیــو ای ‌نجا مونترال»‬ ‫نم ‌یکنم‪ .‬چیزی برای بازگشــت نمانــده»‪ .‬آیا دروغ‬
‫درحال ‌یکه حل این مشــکل بــا راض ‌یکردن ذ ‌یحق‬ ‫متولد شــد‪ .‬اول نم ‌یدانستم اصلٔا شــنوند‌های پیدا‬ ‫م ‌یگویــد؟ نم ‌یدانم‪ .‬آیــا م ‌یتواند برگــردد؟ باز هم‬
‫بالاخره صادق به یاری فروغ آمد که حق یگان ‌هپسرش‬ ‫تمام م ‌یشود؛ نه پای پیگرد قانونی م ‌یآید وسط و نه‬ ‫م ‌یکند یا نه‪ ،‬اما از همان اولین برنامه شــنیده شــد‪،‬‬ ‫نم ‌یدانــم‪ .‬گفتم کــه مهاج ِر قرارگرفته کــم دید‌هام‪.‬‬
‫را بستاند‪.‬‬ ‫به حیثیت و اعتبار ناشر لطمه م ‌یخورد‪ .‬باید توجه‬ ‫شنونده پیدا کرد‪ .‬استقبا ‌لها خوب بود‪ .‬تا همین حالا‬ ‫مهاجــرت من هم از ســر اجبار بوده بــا ای ‌نکه هیچ‬
‫هم خوب بوده‪ .‬فکر م ‌یکنم حالا که م ‌یشود یک صدا‬ ‫نشان ‌هی روشــنی نیست اما همیشه حسی هست که‬
‫به مجموع ‌هی صداها اضافه کرد و از ادبیات و هنر آزاد‬ ‫م ‌یگوید تمام م ‌یشود‪ .‬این حس را شاید بچ ‌ههای ما که‬
‫گفت چرا این کار را نکنم‪ .‬ما سنت داستا ‌نشنید ‌نمان‬ ‫ای ‌نجا بزرگ م ‌یشوند نم ‌یفهمند‪ .‬اما برای ما همیشه‬
‫خیلی قدیم ‌یتر از سنت داســتا ‌نخواندن است‪ .‬این‬ ‫چیزی هست از جنس قرار که همیشه «آ ‌نجا»ست‪ .‬با‬
‫برنامه هم کارش معرفی و ارائ ‌هی داســتان و شــعر و‬ ‫ای ‌نهمه من وطن را همیشه فراتر از خاکدید‌هام‪ .‬شاید‬
‫نوشت ‌ههای مستقل ادبی است‪ ،‬گف ‌توگو با هنرمندان‬ ‫اگر جز این بود و فکر م ‌یکردم با بیرون آمدن وط ‌نام را‬
‫و ارائ ‌هی کارهای آ ‌نهاســت‪ .‬خوشحالم که شناخته‬ ‫از دست م ‌یدهم هرگز نم ‌یآمدم‪ .‬وطن «ای ‌نجا»ست‪،‬‬
‫شده‪ ،‬به انداز‌هی خودش مخاطبان فرهیخت ‌های دارد‪،‬‬ ‫و «ای ‌نجا» همین کلماتی اســت که بین ما رد و بدل‬
‫م ‌یتواند کارهایی را ارائه کند‪ .‬ادام ‌هاش البته تا زمانی‬ ‫م ‌یشود‪ ،‬وطن هم ‌هی چیزهای خوبی است که غربال‬
‫اســت که توانی در من باشــد‪ .‬درواقــع تهی ‌‌هکننده‪،‬‬ ‫کرد‌هایــم و ای ‌نجا بــا خودمان داریــم‪ .‬وطن همین‬
‫ســردبیر‪ ،‬گوینده‪ ،‬صدابردار‪ ،‬برنام ‌هریز و خلاصه همه‬ ‫کلماتی است که نویســند‌ههای ما ای ‌نجا م ‌ینویسند‪،‬‬
‫چیز این برنامه من یک نفر هســتم‪ .‬خودم هستم با‬ ‫فراتر برویــم‪ ،‬فیل ‌مها‪ ،‬تئاترهایی که گاهی حتی ضبط‬
‫توان همین یک نفر‪ .‬گاه یک برنام ‌هی نیم ســاعت ‌هی‬ ‫نم ‌یشــوند‪ ،‬آوازهایی که مهاجران ما زیر آسما ‌نهای‬
‫هفتگی یک هفت ‌هی کامل وقت من را م ‌یگیرد‪ .‬امسال‬ ‫جهان م ‌یخوانند ای ‌نها همه وطن ماست‪ .‬با این حساب‬
‫چهارمین ســال تهیه و تولید ایــن برنام ‌هی هفتگی‬ ‫ما در جای دیگری نیســتیم‪ .‬هما ‌نجاییم یا شاید هم‬
‫اســت‪ .‬با این همه دوســتش دارم و تا جایی هم که‬ ‫همی ‌نجاییم و صدالبته هر مهاجری وط ‌ناش را با خود‬
‫توانش باشــد ادام ‌هاش م ‌یدهم‪ .‬راستش را بخواهید‬ ‫حمل م ‌یکند‪ .‬این را در بیشــتر ملی ‌تها دید‌هام‪ .‬یک‬
‫راه دیگری نیســت‪ .‬ادامه دادن شاید تنها راه است تا‬ ‫یونانی یونان را در خود حمل م ‌یکند؛ یک تونســی با‬
‫نگذاریم نف ‌یمان کنند؛ تنها راه برای بودن است‪ ،‬شاید‬ ‫من که از مملکتش و از وط ‌ناش حرف م ‌یزند‪ ،‬پایش‬
‫از جنس «بودن» همان زن‪ ،‬که رس ‌ماش سکوت بود‪.‬‬ ‫را م ‌یگذارد در خاکش و حرف م ‌یزند‪ .‬با این حســاب‬
‫کشورها با حضور مهاجران از مر ِز مرزبندی م ‌یگذرند‪.‬‬
‫[روزنامه شرق]‬