Page 30 - Shahrvand BC No.1325
P. 30
نمی‌شود‪ .‬نکته قابل توجه‪ ،‬استفاده کارگردان از نکات‬ ‫بعدی توضیح بیشتری داده خواهد شد‪ -‬اگر این فرض‬ ‫چخوف در ونکوور‬ ‫مقالات‬ ‫‪30‬‬
‫ریز برای نشان دادن مفاهیم نمایش است بطور مثال‬ ‫درست باشد باز هم چیزی از ارزشهای نمایش «شام‬ ‫‪30‬‬
‫تغییر نکردن عقربه ساعت منزل از روی عدد ‪ ۹‬در‬ ‫خانوادگی» کاسته نمی‌شود و نقطه عطفی در کارنامه‬ ‫کیان ثابتی‬ ‫هنر‬
‫طول اجرا‪ ،‬یادآور یکنواختی و سکون زندگی ساکنان‬ ‫هنری حسام انوری‪ ،‬نویسنده جوان این اثر محسوب‬
‫ملک مزبور است یا شروع نمایش با سه بار افتادن‬ ‫شهرگان‪ :‬ایرانیان ونکوور در یک شنبه‬ ‫سال ‪ / 22‬شماره ‪ - 1325‬جمعه ‪ 19‬ید ‪1393‬‬
‫قاب عکس خانوادگی‪ ،‬لرزان بودن پای ‌ههای زندگی و‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ ۲۱‬دسامبر شاهد اجرای نمایش «شام‬
‫‪   ‬اما آنچه نمایش شام خانوادگی را از تقلید صرف‬ ‫تحمل بیهودگی را ندارد‪ .‬او م ‌یخواهد زندگی کند‬ ‫خانوادگی» به نویسندگی و کارگردانی‬ ‫‪In touch with Iranian diversity‬‬
‫آغاز نابودی آن است‪.‬‬ ‫آثار چخوف ممتاز م ‌یگرداند استفاده نویسنده‬ ‫نه زیستن‪ .‬پس می‌میرد چون در این دنیا فقط جای‬ ‫حسام انوری بودند‪ .‬نمایش مذکور که‬
‫خاصیت تئا‌تر اینست که هر رو‌ززاده م ‌یشود و هر‬ ‫از پاسا‌ژها و ترفندهای نمایشی است که در آثار‬ ‫زنده ماندن است نه زندگی‪( .‬آخرین صحنه نمایش‪،‬‬ ‫با استقبال خوب تماشاچیان مواجه شد‬
‫اجرا با اجرای شب پیشین و اجرای شب پسین‬ ‫نویسنده پرآوازه روسی دیده نمی‌شود‪ .‬تک گویی‬ ‫تیمارستانی را نشان م ‌یدهد که م ‌یخاییل در پشت‬ ‫داستان یک خانواده پنج نفره روسی به‬
‫متفاوت است به همین جهت نمی‌توان در مورد‬ ‫بازیگران در آوانسن از جمله تفاوتهای نمایش اجرا‬ ‫بام خودکشی کرده است‪ .‬انگار که همه نمایش در‬ ‫نام «ماسلف» است‪ .‬سه خواهر‪ ،‬شوهر‬
‫چگونگی بازی بازیگران نمایش شام خانوادگی که‬ ‫شده با آثار چخوف است‪ .‬این تک گوی ‌یها که‬ ‫یک تیمارستان اتفاق افتاده است و م ‌یخاییل برای‬ ‫یکی از خواهران و برادر شاعر مسلک‪،‬‬
‫پرونده‌اش با یک اجرا بسته شده‪ ،‬اظهار نظر قطعی‬ ‫ظاهرا از تراوشات ذهنی م ‌یخاییل شاعر سرچشمه‬ ‫فرار از این دنیای دیوانه‪ ،‬راهی جز خودکشی نداشته‬ ‫پرسناژهای اصلی این نمایش هستند‪.‬‬
‫کرد‪ .‬تجربه بازیگری نگارنده یادآور این نکته است که‬ ‫گرفته با کل دیالوگهای نمایش‪ ،‬همخوانی ندارد با‬ ‫داستان نمایش از ساعت ‪ ۹‬صبح شروع‬
‫اجرای شب اول برای یک بازیگر می‌تواند بهترین اجرا‬ ‫این حال‪ ،‬کارگردان نمایش ک ‌ه‌ همان نویسنده متن‬ ‫است‪ :‬پایان سوم)‬ ‫و در ساعت ‪ ۹‬شب به پایان می‌رسد‪.‬‬
‫یا بد‌ترین آن باشد‪ .‬متاسفانه عدم حمایت ایرانیان‬ ‫می‌باشد‪ ،‬اجازه نمی‌دهد تا این ناهمخوانی به ریتم‬ ‫در نمایش «شام خانوادگی»‪ ،‬حسام انوری (نویسنده‬ ‫این پایان مصادف است با پایان زندگی‬
‫خارج از کشور از تئاترهایی که جنبه فرهنگیشان‬ ‫نمایش آسیبی وارد کند‪ .‬استفاده از فلاش بک‪ ،‬شیوه‬ ‫متن) تاثیر چخوف را در نوشتن نمایشنامه با اشاره‬
‫بر لوده بازی و خنداندن صرف‪ ،‬برتری دارد موجب‬ ‫دیگری است که نویسنده در این اجرا برای معرفی‬ ‫مستقیم به آثار او هم نشان م ‌یدهد‪ .‬وجود «سه‬ ‫خانواده ماسلف‪.‬‬
‫شده تئاترهای فرهنگزا با کمترین دفعات اجرا به‬ ‫شخصی ‌تها بکار گرفته است‪ .‬احتمالا نمایشنامه‬ ‫خواهر» در نمایش شام خانوادگی‪ ،‬نام بردن از نمایش‬ ‫آنچهدر سرتاسر نمایشنامه مشهود است توجه و علاقه‬
‫صحنه بیایند‪ .‬این گونه نمایش‌ها معمولا با یک یا‬ ‫نویس خواسته با نشان دادن پیشینه خانواده ماسلف‬ ‫«مرغ دریایی»‪ ،‬وجود «باغ آلبالو» در ملک موروثی‬ ‫نویسنده متن به آثار چخوف است‪ .‬اشارات و تلویحات‬
‫حداکثر ‪ ۳‬اجرا پرونده‌شان بسته می‌شود‪ .‬با همه این‬ ‫مراحل اضمحلال و نابودی آ ‌نها را نشان دهد‪ .‬به‬ ‫و تطابق آشکار شخصیت میخائیل شام خانوادگی با‬ ‫فراوان متن نمایشنامه به آثار چخوف این گمان را در‬
‫اوصاف نمی‌توان بازی خوب و روان بازیگر جوان نقش‬ ‫نظر نگارنده‪ ،‬اگر نویسنده بجای استفاده پی در پی‬ ‫وانیای آشفته حال نمایش «دایی وانیا»‪ ،‬نمونه‌های‬ ‫مخاطب ایجاد م ‌یکند که نمایشنامه نویس‪ ،‬نمایش‬
‫م ‌یخاییل را نادیده گرفت‪« .‬عطا سینا» بازیگر نقش‬ ‫از این ترفند نمایشی‪ ،‬از دیالوگ‌های رد و بدل شده‬ ‫روشن این تاثیرگذاری هستند‪ .‬ساختار چهار پرده‌ای‬ ‫«شام خانوادگی» را به عنوان ادای دین به چخوف‬
‫م ‌یخاییل با حرکات بدن و بیان مناسب با صحنه و‬ ‫بین کاراکت ‌رها جهت رسیدن به هدف استفاده م ‌یکرد‬ ‫که در آغاز نمایش اعلام می‌شود بیش از آنکه‬ ‫نوشته است‪ .‬زمان نمایش‪ ،‬عهد چخوف است‪ ،‬نام‌های‬
‫تغییر پی در پی حالات و رفتارهای متناسب با نقش‪،‬‬ ‫موجب کوتاه‌تر شدن زمان نمایش و از طرف دیگر‪،‬‬ ‫کاربرد عملی در اجراء داشته باشد یادآور ساختار‬ ‫بازیگران‪ ،‬روسی انتخاب شده و مانند اکثر آثار‬
‫نوید بازیگری خوش آتیه در عرصه تئا‌تر ایرانیان کانادا‬ ‫نمایشنامه‌های بلند آنتوان چخوف روسی می‌باشد‪.‬‬ ‫نمایشی چخوف در یک ملک موروثی در شهرستان‬
‫را م ‌یدهد‪ .‬همچنین آنیتا زنگنه در نقش کلارا‪ ،‬سونیا‬ ‫ریتم نمایش بهتر حفظ می‌شد‪.‬‬ ‫هر چند که به نظر نگارنده‪ ،‬نمایش «شام خانوادگی»‬ ‫گمنامی در روسیه تزاری م ‌یگذرد‪ .‬ساکنان این ملک‬
‫محبوب در نقش ناتالی و رضا راد در نقش دیمیتری‬ ‫کارگردانی و بازیگران نمایش همگی به بهترین وجه‬ ‫در پنج پرده اجرا می‌شود نه در چهار پرده! همچنین‬ ‫هم به مشابه کاراکترهای چخوفی همگی از وضعیت‬
‫که از یک گروه آماتور انتظار می‌رود‪ ،‬به اجرای نقش‬ ‫باید بدین نکته هم اشاره کرد که نمایشنامه‌های‬ ‫زندگی خویش‪ ،‬ناراض ‌یاند و هر کدام در جستجوی‬
‫اجراهای قابل قبولی از خود به نمایش گذاشتند‪.‬‬ ‫خود م ‌یپردازند‪ .‬استفاده از موسیقی زنده‪ ،‬اسلاید و‬ ‫چخوف‪ ،‬آثاری تخت هستند و به شیوه کلاسیک‬ ‫راهی برای فرار از این وضعیت هستند‪ .‬یکی با پناه‬
‫تئا‌تر نوپای ونکوور که در طی حضور چند ساله‬ ‫طراحی نور از جمله روشهایی بودند که کارگردان‬ ‫بر روابط علت و معلولی استوار نیستند‪ .‬آنچه یک‬ ‫بردن به مشروب‪ ،‬بعدی با فراراز آنجا همراه دوست‬
‫محمد رحمانیان (هنرمند سر‌شناس تئا‌تر ایران) و‬ ‫برای جلوگیری از کسالت و یکنواختی اجراء بکار‬ ‫نمایشنامه چخوفی را پیش م ‌یبرد نه رویداد و‬ ‫پسرش‪ ،‬دیگری با نویسندگی و شاعری‪ ،‬شخصیت‬
‫مهتاب نصیرپور شکوفا شده با نمایش شام خانوادگی‬ ‫گرفته است‪ .‬میزانسن‌های نمایش همگی خطی‬ ‫واقعه به سبک کلاسیک بلکه شناخت قدم به قدم‬ ‫دیگر با پنهان نمودن خود در کاراکترهای تئا‌تر و‬
‫که توسط تعدادی از هنرآموزان کلاس رحمانیان اجرا‬ ‫و کلاسیک هستند و به هیچ وجه از اشکال دیگر‬ ‫شخصی ‌تها و روابط حاکم بر زندگی آن‌ها از خلال‬ ‫آخرین فرد از این گروه با مشغول کردن خود در اداره‬
‫شد‪ ،‬نوید دهنده ادامه رشد و شکوفایی تئا‌تر فرهنگزا‬ ‫میزانسن‌های صحنه‌ای استفاده نشده است‪ .‬با این‬ ‫دیالوگ‌های کاراکتر‌ها می‌باشد‪ .‬به همین دلیل آثار‬ ‫امور زمین و ملک و حفظ ظاهری تارو پود خانواده‌ای‬
‫حال‪ ،‬با توجه به زمان طولانی نمایش (‪ ۱۲۰‬دقیقه)‬ ‫نمایشی چخوف با تابلوهای امپرسیونیست مقایسه‬ ‫که دیگر اثری از روابط انسانی و خانوا دگی در آن‬
‫در جامعه ایرانیان ونکوور م ‌یباشد‪.‬‬ ‫این شکل میزانسن موجب خستگی تماشاگران‬ ‫می‌شود قلم چخوف‪ ،‬نوریست که زوایای پنهان آدم‌ها‬ ‫وجود ندارد‪ .‬عشق‌های نافرجام و آرزوهای بربادرفته‬
‫را آشکار و واقعیت را نمایان می‌سازد‪ .‬درواقع‪ ،‬به دلیل‬ ‫که از مشخصه‌های کاراکترهای چخوف هستند در‬
‫همین ساختار دراماتیکی و استفاده از روا ‌نشناسی‬ ‫این نمایش هم دیده می‌شود‪ .‬کهنگی و دلمردگی‬ ‫‪Vol. 22 / No. 1325 - Friday, Jan. 9, 2015‬‬
‫شخصی ‌تها در آثار آنتوان چخوف؛ می‌توان این آثار‬ ‫تنیده شده در شخصیت‌های نمایش‪ ،‬موجب شده‬
‫عکس از نیما رهنما – برگرفته از صفحه فیسبوک حسام انوری‬ ‫را یکی از نقاط آغازین ادبیات مدرن نمایشی جهان‬ ‫که روابط گرم و دوست داشتنی خانوادگی تبدیل به‬
‫دانست‪ .‬البته پزشک بودن چخوف در پیدایش چنین‬ ‫روابط سرد و ظاهری اعضای آن با هم شود که در‬
‫شیوه‌ای در هنر نمایشنامه نویسی بی‌تاثیر نبوده‬ ‫این ورطه دیگر جایی برای «عشق» و «آرزو» باقی‬
‫است‪ .‬حسام انوری سعی کرده با بهره گیری از این‬ ‫نم ‌یگذارد‪ .‬بیهودگی حاکم بر نمایشنامه‌های چخوف‬
‫شیوه‪ ،‬نمایش خود را پیش ببرد که البته به نظر‬ ‫یکی از دلایل مهم به شمار می‌آید که کاراکترهای‬
‫می‌آید در پاره‌ای از صحنه‌ها به دلیل عدم توانایی در‬ ‫این آثار راهی جز خودکشی برای پایان فرجام خود‬
‫شناساندن کاراکتر‌ها به مخاطب نمایش از شیوه‌های‬ ‫نم ‌ییابند (چخوف یک نمایش تک پرده‌ای کوتاه هم‬
‫دیگری که در نمایشنامه‌های چخوف مرسوم نیست‪،‬‬ ‫دارد که در ایران ‪-‬به اشتباه‪ -‬تحت عنوان «خودکشی»‬
‫استفاده کرده است‪- .‬در مورد این مطلب‪ ،‬در پاراگراف‬ ‫منتشر شده است) که اشاره‌ای آشکار به تباهی انسان‬
‫به دست خویشتن است‪ .‬کاراکترهای نمایش شام‬
‫خانوا دگی نیز در پایان دچار چنین فرجام سختی‬
‫شدند‪ .‬در واقع پیام چخوف که نابودی کامل زندگی‬
‫تنها راه گریز از یکنواختی و کسالت آن است در‬

‫نمایش شام خانوادگی عینا تکرار شده است‪.‬‬
‫‪  ‬نمایش شام خانوادگی پایانی دو گانه دارد‪ .‬بعد از‬
‫جمع شدن همه اعضای خانواده در ساعت ‪ ۹‬شب؛ در‬
‫پایان اول‪ ،‬می‌خاییل همه اعضای خانواده را می‌کشد‬
‫چون معتقد است اینان بیهوده و ب ‌یدلیل زند‌هاند‬
‫و فقط زیست م ‌یکنند تا زندگی‪ ،‬اما در پایان دوم‬
‫این م ‌یخاییل است که خویشتن را م ‌یکشد چون‬
   25   26   27   28   29   30   31   32   33   34   35