Page 17 - Issue No.1361

‫یادداشتیبررمان"بچه‌هایاعماق"نوشتهمسعودنقره‌کار‬

‫‪17‬‬

‫سال ‪ / 22‬شماره ‪ - 1361‬جمعه ‪ 27‬رویرهش ‪1394‬‬ ‫اّول با در نوشته‌های روزنام ‌هنگار برجسته‪،‬‬ ‫کم نبوده‌اند نویسندگان و هنرمندانی که‪ ،‬یا‬ ‫محسن یلفانی‬
‫م‪ .‬قائد‪ ،‬دید‌هام‪).‬‬ ‫در پی دسترسی به واقعیت عریان و آرایش‬
‫نشده‌ی زندگی تود‌هها‪ ،‬یا به سودای یافتن‬
‫از طرف دیگر‪ ،‬چه در ادبیات داستانی و‬ ‫ماجراهای بکر و وحشی و حّتی خطرناک‪،‬‬ ‫«بچه‌های اعماق» در‬
‫چه در خاطره نویسی یا تک‌نگاری‪ ،‬رسم‬ ‫و یا نهایتاً به علت «جاذبه» های ویژه و‬ ‫قسم ‌تهائی از جنوب شهر‬
‫بر این بوده است که هرگاه به «تود‌هها»‪،‬‬ ‫منحصر به فرد این ناحیه‪ ،‬به آن روی‬ ‫تهرا ِن پنجاه ‪ -‬شصت سال‬
‫بخصوص قشر پائینی پرداخته‌اند‪ ،‬به نوعی‬ ‫آورده و اغلب هم با تصویرها و توشه‌های‬ ‫پیش می‌گذرد که با ناحیه‌ی‬
‫تقدیس و قهرمان‌پردازی قناعت کرده‪ ،‬و‬ ‫گیرا و جذابی بازگشت ‌هاند‪ .‬فعاّلن و‬ ‫آلون ‌کها و زاغه‌ها چند کوچه و‬
‫از به دست دا دن واقعیت در جلوه‌های‬ ‫مبارزان سیاسی نیز از توجه به جنوب‬ ‫خیابان فاصله دار د و در نتیجه‬
‫سخت متنوع و پیچیده و ب ‌هویژه متناقض‬ ‫شهر‪ ،‬به عنوان کانون زندگی محرومان‬ ‫با آن ناحیه متفاوت است‪ .‬ولی‬
‫و اغلب سیاه و سهمگین آن خودداری یا‬ ‫و ستمدیدگان‪ ،‬غافل نبود‌هاند‪ .‬اّما اینان‪،‬‬ ‫خشونت و ب ‌یرحمی زندگی‬
‫پرهیز کرد‌هاند‪ .‬امتیاز بزرگ «بچه‌های‬ ‫اگر چه در نظر و در عمل خو د را وقف‬ ‫چنان است که تنازع بقا ناچار به‬
‫اعماق» در این است که گزارشی بی‬ ‫و فدائی همین توده‌های جنوب شهری‬ ‫قانون اصلی‌ای که روابط آد ‌مها‬
‫رودربایستی و بی‌ملاحظه و صریح به‬ ‫م ‌یدانسته‌اند‪ ،‬عموماً دست خالی و مغبون‬ ‫را تنظیم م ‌یکند‪ ،‬بر همگان‬
‫دست داده و مردم ساده و معمولی را با‬ ‫از سفر پر خطر خود بازگشته و گاه حّتی‬ ‫حاکم می‌شود و ضروت‌های‬
‫همه‌ی ظرفیت‌های متناقضشان در برابر‬ ‫جان بر سر پاکباختگی خود گذاشت ‌هاند‪.‬‬
‫ما قرار داده و با قدرتی مجا ‌بکننده نشان‬ ‫در مقابل‪ ،‬صاحبان نفوذ و قدرت حکومتی‪،‬‬ ‫خود را نیز تحمیل م ‌یکند‪.‬‬
‫داده است که چگونه در میان همین مردم‬ ‫و بیش از آن‌ها زعما و رهبران مذهبی‪،‬‬ ‫***‬
‫ساده و بی‌آلایش جنایتکارهای کوچک و‬ ‫نیز که جنوب شهر را منطقه‌ی نفوذ‬
‫بزرگ – و معصوم ‪ -‬نیز وول م ‌یخورند‪.‬‬ ‫مناسب و پربرکتی برای نفرگیری و‬ ‫«بچه‌های اعماق» (جلدهای اّول و دّوم)‬
‫پیداست که وقوع انقلاب هولناک و‬ ‫گردآوردن نیروی ذخیره‌ی آماده و آسان‬ ‫نوشته‌ی مسعود نقره‌کار‬
‫شوم اسلامی‪ ،‬که «بچه‌های اعماق» خود‬ ‫م ‌یدانست ‌هاند‪ ،‬تقریباً همیشه‪ ،‬به مراد خود‬
‫سندی فوق‌العاده غنی و آموزنده برای شناختن بسیاری از ریشه‌ها‬ ‫رسیده و از گشت و گذار خود در این منطقه بهره‌های فراوان برد‌هاند‪.‬‬ ‫انتشارات فروغ‪ ،‬کلن‪ ،‬آلمان‪)۲۰۱۳( ۱۳۹۲ ،‬‬
‫و گوش ‌هها و «ظرائف» آن است‪ ،‬بر این آگاهی و هوشیاری نویسنده‬ ‫کودتای بیست و هشت مرداد‪ ،‬قیام چهارده خرداد‪ ،‬و مهم‌تر از همه‬
‫تاًثیر آشکار داشته است‪( .‬برای نمونه‪ ،‬شرح شرکت یا حداقل همراهی‬ ‫انقلاب اسلامی‪ ،‬رویدادهائی بود‌هاند که «جنوب شهر» تهران در وقوع یا‬ ‫«بچه‌های اعماق» از جمله رما ‌نهائی است که می‌توان با علاقه و اشتیاق‬
‫«به ثمر رسیدنشان» نقش غیر قابل انکاری داشته است‪ .‬انقلاب اسلامی‪،‬‬
‫«بچ ‌هها» در قیام پانزده خرداد)‪.‬‬

‫اّما نادرست است اگر «بچه‌های اعماق» را تنها به گزارشی‬ ‫از آنجا که در ذات خود با مدنیت و مدرنیت بیگانه و در ستیز بود‪،‬‬ ‫فراوان خواند و فراوان از آن یاد گرفت‪ .‬این رمان که عمدتاً حاصل‬
‫«جامعه‌شناختی» از یکی از خرده فرهنگ‌های جامعه‌ی ایرانی تقلیل‬ ‫و در نتیجه می‌توانست هواداران خود را یک سر از ورود بدان‌ها معاف‬ ‫خاطرات دوران کودکی و جوانی نویسنده است‪ ،‬چنان با وفاداری و‬
‫تیزبینی‪ ،‬و با صمیمیت و دلبستگی (اگر نگوئیم نوستالژی)‪ ،‬نوشته شده کند‪ ،‬نیروی ذخیره و حّتی عمده لشکر خود را در همین قرنطینه‪ ،‬و دهیم‪ .‬کتاب انبوه فشرده و متراکم‪ ،‬و در عین حال از هم گسیخته‬
‫و آزادی‪ ،‬است از آدم‌ها‪ ،‬زندگی‌ها‪ ،‬برخوردها‪ ،‬رابطه‌ها‪ ،‬رویدادها‪،‬‬ ‫که به سرعت و به آسانی علاقه و کنجکاوی خواننده را برم ‌یانگیزد و او پایگا‌ههائی نظیر آن‪ ،‬جستجو کرد و یافت‪.‬‬
‫را با خود به «جنوب شهر» تهران در فاصله‌ی سال‌های میانه‌ی دهه‌ی‬
‫‪In touch with Iranian diversity‬‬ ‫تصویرها‪ ،‬یادها و‪ ...‬که در نهای ِت خود تاًثیری که بر جای می‌گذارد‬ ‫سی تا رویداد انقلاب اسلامی می‌برد و با خطوطی برجسته و رن ‌گهائی‬
‫مثل تاًثیر بازگشت از سفری است که یک بار دیگر بدان رفته بودیم‪،‬‬ ‫تند و به یادماندنی‪ ،‬اثری گیرا از این خ ّطه‌ی کمابیش خودمختار که با‬
‫اّما انگار این بار آخر است که به راستی آن را تجربه می‌کنیم و به‬ ‫از آنجا که این گونه فصل‌های زندگی مردمان‪ ،‬همچنانکه مکان‌ها و‬ ‫حوادث و ماجراهای پر شر و شورش‪ ،‬حالتی افسانه‌ای در ذهن و فرهنگ‬
‫معنای واقعی آنچه دیده‌ایم‪ ،‬هم به بار انسانی آن و هم به معنا یا تاًثیر‬ ‫صحنه‌های زندگی آنان با گذر زمان و بر اثر بی‌ثبات بودن جامعه و‬
‫دگرگون ‌یها و تحولات سریع و پی ‌شبینی نشده و غیرمنتظره به سرعت‬ ‫معاصر ایرانی به خود گرفته‪ ،‬به دست م ‌یدهد‪.‬‬
‫هولناکش‪ ،‬پی می‌بریم‪.‬‬ ‫از میان م ‌یروند‪ ،‬ثبت و ضبط آن‌ها‪ ،‬به هر صورت ‪ -‬رمان‪ ،‬خاطرات یا‬
‫روایت‪ -‬به خودی خود غنیمتی است و برای آشنائی و شناخت مجموعه‌ی‬
‫شگف ‌تانگیز و آشفته‌ای که خرد‌هفرهنگ‌های ما به وجود م ‌یآورند و‬ ‫«جنوب شهر» تهران‪ ،‬به عنوان قرنطینه‌ی گذار میلیو ‌نها روستائی و‬
‫«بچه‌های اعماق» با صحنه‌ای شروع می‌شود که‪ ،‬درآمیختگی عینی و‬ ‫همگی‪ ،‬خواه ناخواه نقشی و اثری بر حافظه‌ی جمعی ما دارند یا باید‬ ‫شهرستانی به آستانه‌ی مدنیت و مدرنیت نقش انکار ناپذیر‪ -‬اگر نگوئیم‬
‫عملی و ذهنی و ب ‌هویژه گفتار ِی قهرمانان داستان با واژه‌ها و تعبیرها و‬ ‫داشته باشند‪ ،‬جائی درخور خواهد داشت‪( .‬اصطلاح «خرده فرهنگ» را‬ ‫تعیی ‌نکننده‪-‬ای در رویدادهای تاریخ معاصر ما داشته‪ ،‬و به همین علت‬

‫ﺗﺪرﯾﺲ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ‬ ‫سﻌیﺪ حﺪیﺪی‬ ‫‪wedding Ceremony‬‬ ‫‪Dr. Monir Taha‬‬
‫‪604-739-9491‬‬
‫در هر سنی که هسﺘیﺪ با شرکت در کﻼسهای ﺧصوﺻی ﻓﺮﻫﺎدﭘﯿﺮﻏﯿﺒﯽ‬ ‫مﺘرجﻢ رسمی دادگسﺘری بیسی‪ ،‬اداره مهاجرت کانادا و ‪ICBC‬‬ ‫‪www.aroosy.ca‬‬ ‫ﻣﺮاﺳﻢ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻫﻤﺴﺮى ﺷﻤﺎ را ﺑﻪ زﺑﺎن ﺷﯿﻮاى ﻓﺎرﺳﻰ‪،‬‬
‫)‪ ،(FRED‬مﮑاﻟمه انﮕلیسی را در کوتاهترین زمان ممﮑن یاد بﮕیریﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﻌﺮ و ﺳﺨﻦ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ اﺟﺮا ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ‪ ١٨‬ﺳﺎل ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺧﺪﻣﺖ در اﺳﺘﺎن ﺑﺮﯾﺘﯿﺶﮐﻠﻤﺒﯿﺎ‬
‫ﻓرهاد پیرﻏیﺒی ابﺪاعکننﺪه روش نوین آموزش زبان ‪، No-pen English‬‬ ‫ﺗﻠﻔﻦ‪604 - 739 - 9491 :‬‬
‫با‪ ٢٠‬سال تجربهی تﺪریﺲ بیناﻟمللی و گواهینامه ‪ TEFL/TESL‬از‬ ‫ترجمه گواهینامه‪ ،‬پاسﭙورت‪ ،‬نامه سابقه بیمه‪،‬‬
‫شناسنامه و سایر مدارک‪.‬‬ ‫ﻋﮑﺎﺳﻰ و زﯾﺒﺎﺗﺮﯾﻦ ﻋﮑﺲ را ﻫﻢ ﺑﺎ ﺧﻼﻗﯿﺖ‬
‫بریﺘیش کلمﺒیا‪.‬‬ ‫‪Romin Deravian‬‬
‫مﺘرجﻢ رسمی دادگاه و امور تصادﻓات وسایر دعاوی‪.‬‬
‫‪Tel: 604.679.1920‬‬ ‫از ﻫﻤﯿﻦ ﺷﻤﺎره ﺗﻠﻔﻦ ﺑﺨﻮاﻫﯿﺪ و اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﯿﺪ‬
‫تلفن‪saeedhadidi@msn.com / ٦٠٤-٧١٦-٧٠٦٦ :‬‬

‫‪Vol. 22 / No. 1361 - Friday, Sep. 18, 2015‬‬

‫‪17‬‬