Page 7 - Issue No.1358

‫‪7‬‬ ‫سال ‪ / 22‬شماره ‪ - 1358‬جمعه ‪ 6‬رویرهش ‪1394‬‬ ‫اما م ‌یدانیم که مرد جلو قانون از میان شیو‌ههای گوناگونی که برای ورود‬ ‫زندانیی که عاشق زندانبانش شد‬
‫به قانون م ‌یتوانست به کار بندد‪ ،‬تنها باج دهی و انتظار را برگزید و‬
‫‪In touch with Iranian diversity‬‬ ‫سانسور و پادسانسور‬
‫سرانجام کارش را هم دیدیم‪.‬‬
‫‪ .۳‬باید در شناختمان از سانسور بازنگری اساسی کنیم‪ .‬منظورم بحثهای‬ ‫نویسند‌ههایی فراخواند‌هاند که به جرم نوشتن زندانی شده‪ ،‬بیکار شده‪ ،‬یا‬ ‫علی نگهبان‬
‫نظری و شناخ ‌تسناسیک معمول نیست‪ .‬منظورم بحث اجرایی و کاربردی‬ ‫از نوشتن بازداشته شد‌هاند‪ ،‬از کدام فیلمهایی دفاع کرد‌هاند که در جریان‬ ‫‪ .۱‬بحث و گاهی بگو‪-‬‬
‫است‪ .‬در شکل سنتی چرخه نشر‪ ،‬پدید آورنده (خواه نویسنده‪ ،‬پژوهشگر‪،‬‬ ‫ساخت یا پس از ساخت به محاق برده م ‌یشوند‪ ،‬نشری ‌ههایی که گاه با‬ ‫مگو پیرامون چند و چون‬
‫فیلمساز‪ ،‬نمایشنامه نویس و کارگردان‪ّ ،‬آهنگساز و خواننده‪ ،‬رقصنده‪،‬‬ ‫و راهکارهای مبارزه با‬
‫نقاش و پیکر تراش و خلاصه هر کسی که اثری پدید م ‌یآورد)‪ ،‬به شکل‬ ‫صدها گزار ‌شگر و نویسنده و دیگر کارکنان بسته م ‌یشوند؟‬ ‫سانسور‪ ،‬یا کنار آمدن‬
‫مستقیم یا به واسطه ناشر یا تولید کننده و مانند آن‪ ،‬به دستگاه سانسور‬ ‫این گروه به ویژه در خرد‌هگیری بر کسانی که «از وضع موجود و دستگاه‬ ‫با آن امر تاز‌های نیست‪.‬‬
‫مراجعه م ‌یکند تا برای نشر یا اجرا یا نمایش اثرش اجازه بگیرد‪ .‬سانسورگر‬ ‫سانسور انتقاد م ‌یکنند»‪ ،‬زبانی برا دارند؛ به ویژه اگر چنان انتقادی از سوی‬ ‫اما ماجرای اخیر شرکت‬
‫هم اگر اثر را مطابق میل خود یا دست کم ب ‌یضرر بداند‪ ،‬مجوز م ‌یدهد‌‪ ،‬و‬ ‫تبعیدیان باشد‪ .‬شاه بی ‌تشان هم این است که «شما شرایط ما را در ایران‬ ‫گروهی از هنر ‌یها در‬
‫گرنه از پدید آورنده م ‌یخواهد آن را مطابق خواست حکومت تغییر دهد یا‬ ‫درک نم ‌یکنید»‪ ،‬و دلی ‌لهای مشابه دیگری در همین خط‪ .‬به گون ‌های‬ ‫مهمانی «افطار» حکومتی‬
‫قید نشر و اجرای اثرش را بزند‪ .‬اما سر دیگر چرخه نشر که همان استفاده‬ ‫پاسخ م ‌یدهند که انگار ماندن در ایران خود به تنهایی برای توجیه هر‬ ‫جمهوری اسلامی‪ ،‬بحث را به کلی به سطح دیگری کشاند‌‪ ،‬و البته گفتمان‬
‫کننده اثر (کتابخوان‪ ،‬بیننده فیلم و نمایش و نقاشی و پیکره یا شنونده‬ ‫کاری‪ ،‬ولو رقصیدن به ساز سانسورگر‪ ،‬کافی است‪ .‬البته که این دسته به‬ ‫مبارزه با سانسور را به مغاکی نو رساند که تاکنون در سنت نویسندگی و‬
‫موسیقی و مانند آن) باشد‪ ،‬در چرخه سنتی به مرکزهای فروش و اجرا و‬ ‫هیچ روی مایل نیستند که کارشان را با شیو‌هی کنش نویسندگانی که‬ ‫هنرمندی ایران ندیده بودیم‪ .‬اکنون‪ ،‬و با این مغاک نویافته‪ ،‬بحث ما دیگر‬
‫نمایش مراجعه م ‌یکند‪ .‬این مرکزها هم در جایی مانند جمهوری اسلامی‬ ‫به هر روی اکنون از کن ‌شگریشان محرومیم‪ ،‬همانندان آل احمد‪ ،‬شاملو‪،‬‬ ‫بحث مبارزه با سانسور نیست‪ ،‬بلکه بحث در یکی دو سطح دیگر است‪ :‬در‬
‫البته جز کالای از صافی رده شده و موافق حکومت‪ ،‬یا دست کم بی ضرر‬ ‫براهنی‪ ،‬دانشور‪ ،‬سیمین بهبهانی‪ ،‬ساعدی‪ ،‬مختاری‪ ،‬گلشیری‪ ،‬کوشان‪،‬‬ ‫سطح روانشناسیک‪ ،‬بحث رابط ‌هی قربانی با قربان ‌یکننده است‪ ،‬و در سطح‬
‫برای حکومت‪ ،‬چیز دیگری نم ‌یتوانند عرضه کنند‪ .‬پس لابد به آنچه‬ ‫حقوقی‪ ،‬رابطه بز‌هدیده با بزهکار است‪ .‬آشکار است که رفتار این بخش از‬
‫درویشیان و سرکوهی بسنجیم‪.‬‬ ‫«اصحاب هنر» و توجی ‌ههایی که از سوی آ ‌نها و ه ‌مکردارانشان م ‌یشود‪،‬‬
‫دستگاه سانسور به خوردش م ‌یدهد بسنده خواهد کرد‪.‬‬ ‫کنش نمایند‌ههای شیو‌هی جدید مبارزه با سانسور‪ ،‬چیزی نیست مگر‬ ‫نشان از ندان ‌مکاری و گیجی اساسی آ ‌نها دارد در اینکه چه م ‌یکنند‪ ،‬چه‬
‫‪ .۴‬واقعیت اما این است که این چرخه سنتی پدیدآوری و پخش و اجرا و‬ ‫حکایت «گر تیغ بارد در کوی سانسور‪ ،‬گردن نهادیم الحکم سانسور»‪ .‬هیچ‬ ‫باید بکنند‪ ،‬یا از بیخ‪ ،‬چه م ‌یتوان کرد!‬
‫بهر‌هوری از کالای فرهنگی دیگر مد ‌تهاست که در هم شکسته است‪ ،‬یا‬ ‫پروایی ندارند که به ستم تن در دهند‪ ،‬به رذالت تشّبه کنند و با این حال‬ ‫رق ‌تانگیزترین رفتار آن است که قربانی دلباخته قربان ‌یکننده شود‪ ،‬یا‬
‫به قربان ‌یکننده همچون منجی خود نگاه کند‪ .‬و این متأسفانه وضعیتی‬
‫دست کم ترک برداشته است‪.‬‬ ‫خود را آزادیخواه بخوانند‪.‬‬ ‫است که گروه بزرگی از پدیدآورندگان ادبیات و هنر ایرانی اکنون به آن‬
‫با امکانهایی که داریم‪ ،‬مطمئنم که دیگر مشکل ما مشکل سانسور‬ ‫ناتوانی و عجز شدید از درک منافع صنفی (که نازل‌ترین درکی است‬ ‫گرفتار آمد‌هاند‪ .‬م ‌یگویم گروه بزرگی از آنان‪ ،‬چرا که م ‌یخواهم گروه‬
‫حکومتی نیست‪ .‬دستگاه سانسور ارشاد دیگر جز یک مترسک پوشالی‬ ‫که یک نویسنده می‌تواند از جهان و هستی خود داشته باشد)‪ ،‬ناتوانی‬ ‫کوچکی را هم یادآوری کنم که در دشوارترین وضعیت‪ ،‬در درون ایران‪،‬‬
‫نیست‪ .‬ارشاد توان جلوگیری از نشر آفرید‌ههای فرهنگی در رشت ‌ههای‬ ‫از درک موقعیت و پیوندی که میان منافع فردی و گروهی وجود دارد‪،‬‬ ‫خون دل م ‌یخورند و صدایشان به جایی نم ‌یرسد‪ ،‬چرا که اکثریت اکنون‬
‫باعث شده است که رفتار این بخش بزرگ از هنرمندان و نویسندگان‬ ‫سانسورچی شد‌هاند‪ .‬کمترین رسان ‌هی صداداری با این گروه کوچک صحبت‬
‫گوناگون را ندارد‪ .‬مشکل ماییم!‬ ‫مصداق رفتار قربانیی باشد که کنش‌پذیرانه به قربانی‌کننده همچون‬ ‫م ‌یکند‪ ،‬کمترین نشری ‌های است که دیدگا‌ههایشان را منتشر کند – و در‬
‫بگذارید از «استفاده کننده» شروع کنیم‪ .‬استفاده کننده ایرانی امروز‬ ‫اینجا منظورم رسان ‌هها و نشری ‌ههای داخل ایران نیست‪ ،‬بلکه تأکیدم بر‬
‫م ‌یتواند هر کالایی که در اینترنت موجود باشد را به دست بیاورد – آنچه‬ ‫منجی خود می‌نگرد‪.‬‬ ‫سانسورگری رسان ‌هها و وبسای ‌تها و نشری ‌ههای «معیاری و جریان اصلی»‬
‫دانلود شدنی (بارگیری پذیر) باشد را م ‌یتواند بر روی رایانه یا گوشی تلفن‬ ‫اکنون به جای آن بزرگانی که برخ ‌یشان را نام بردم‪ ،‬کسانی نشست ‌هاند‬
‫هوشمندش داشته باشد‪ .‬فیلمهای هالیوود‪ ،‬آخرین اجراهای تران ‌ههای پاپ‬ ‫که به جای رهبری جریان آزادیخواهی بیان‪ ،‬بهتر م ‌یبینند به زد و‬ ‫خارج از ایران است‪.‬‬
‫غربی‪ ،‬ویدیوهای سرگرم کننده‪ ،‬جوکهای جور واجور را مشتریانشان به‬ ‫بندهای پشت پرده‪ ،‬پیغام و پسغا ‌مهای خصوصی و سفارش گرفتن از این‬ ‫قربانیان سانسور مورد بحث ما در کردارشان به تمامی کن ‌شپذیر و‬
‫هر شکلی که هست به دست م ‌یآورند‪ .‬بیشتر این اثرها هم از دید ارشاد و‬ ‫یا آن عامل حکومتی بپردازند‪ ،‬مگر رمان یا فیلمشان اجازه بگیرد‪ .‬این‬ ‫مفعولند‪ .‬اندو‌هآور است که این بدن ‌هی عمد‌هی نویسنده و هنرمند و هنرکار‬
‫سانسورپذیران البته «هنر زیستن» دارند و خطر کردن از دید آنان خصلتی‬ ‫به تمامی از را‌هاندازی هر گونه ابتکار عملی در سوی پی ‌شبرد حرف ‌هی‬
‫حکومت در محدوده ممنوعه یا سانسورشدنی هستند‪.‬‬ ‫بود از دورانی پایان یافته! کار گروهی و کنش همگانی نیز از دید این گروه‬ ‫خود عاجز است‪ .‬هر گونه کوشش یا فراخوان همگانی تنها هنگامی از‬
‫این کسان برای به دست آوردن کالای اینترنتی به دربان جلو قانون‬ ‫تنها در دنبال ‌هروی از خواست حکومت معنی م ‌یدهد‪ ،‬نه در رویارویی با آن!‬ ‫سوی اینان انجام م ‌یشود که بخواهند از هنرمندان و نویسندگان سیاهی‬
‫تشّبه به رذالت جز رذالت به بار نخواهد آورد؛ سر سپردن به ستم از ستمگر‬ ‫لشکری در لبی ‌کگویی و پشتیبانی از این یا آن برنامه حکومتی فرا هم‬
‫مراجعه نم ‌یکنند‪.‬‬ ‫آورند‪ .‬کدام کنش گروهی در دفاع از ناشرانی ساماندهی کرد‌هاند که به‬
‫چرا کارهای آفرینشی ایرانی و فارسی زبان باید مجبور باشند از فیلتر‬ ‫دادگر نخواهد ساخت‪.‬‬ ‫نمایشگا‌ههای کتاب راه داده نم ‌یشوند؟ کدام کنش گروهی در دفاع از‬
‫سانسور عبور کنند؟ چرا نویسنده و پدیدآورنده باید بر در ارباب بی مروت‬ ‫‪ .۲‬حکایت نویسنده و سانسور‪ ،‬حکایت مرد روستایی و دربان در جلو‬
‫قانون کافکا است‪ .‬یادتان هست که مرد روستایی به دربان هر جور رشوه‬
‫سانسور زانو بزند؟‬ ‫و باجی م ‌یداد مگر او را به درون راه دهد؟ ما هم به سانسورچی هر جور‬
‫از میان دلی ‌لهای گوناگونی که داده م ‌یشود‪ ،‬تنها یک دلیل به نظر من‬ ‫باجی م ‌یدهیم مگر به کارمان مجوز نشر بدهد – از خودسانسوری شروع‬
‫جدی است‪ ،‬و آن دلیل مادی است‪ .‬ما هنوز ساز و کار مناسبی برای فروش‬ ‫کرد‌هایم تا اکنون که به خودزنی افتاد‌هایم‪ .‬فارغ از اینکه به نماز و روزه‬
‫اینترنتی نداریم‪ .‬شیشه عمر دیو سانسور تنها به همین یک طلسم بسته‬ ‫باورمند باشیم یا نه‪ ،‬اشکالی نم ‌یبینیم که برویم در افطار حکومتی شرکت‬
‫است؛ به جز در مورد اجراهای صحن ‌های و ساخت فیلم و موردهایی از این‬
‫کنیم و چند باری هم راست و دولا شویم‪.‬‬
‫دست که ارائ ‌هشان از طریق اینترنت میسر نیست‪.‬‬
‫پس تا زمانی که راهکاری برای خرید و فروش اینترنتی در درون ایران پیدا‬
‫نشده‪ ،‬م ‌یتوان کتاب‪ ،‬موسیقی‪ ،‬فیلم و نقاشی رایگان را بر روی اینترنت در‬
‫دسترس قرار داد‪ .‬مانعی که بر سر راه نشر آزاد ما قرار دارد‪ ،‬دیگر وزارت‬
‫ارشاد جمهوری اسلامی نیست‪ ،‬نداشتن ساز و کار مناسب عرضه اینترنتی‬

‫برای درون ایران است‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺑﯿﻤﻪ ﻋﻤﺮ آﯾﻨﺪه ﺧﺎﻧﻮادهﺗﺎن را ﺗﻀﻤﯿﻦ ﮐﻨﯿﺪ‬

‫‪Vol. 22 / No. 1358 - Friday, Aug 28, 2015‬‬ ‫• ﺑﯿﻤﻪ ﻋﻤﺮ‪ ،‬از ﮐﺎراﻓﺘﺎدﮔﯽ‬
‫• ﺑﯿﻤﻪ وام ﻣﺴﮑﻦ‪ ،‬درﻣﺎﻧﯽ و دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﮑﯽ‬

‫‪Tel: 604 - 737 - 0236‬‬

‫ﻣﻨﺼﻮر ﺧﻠﯿﻠﯽ‬

‫ﻣﺸﺎور اﻣﻮر ﺑﯿﻤﻪ ﺑﺎ ‪ ۲۳‬ﺳﺎل ﺳﺎﺑﻘﻪ ‪7‬‬
‫‪Email: info@muneris.com‬‬