Page 20 - Shahrvand BC No.1330
P. 20
فراز و ظهور شارلاتان‌های مالی یا نومانکلاتورهای ایرانی 20
مقالات 20
که مدرک "دکترای شنگول منگول" هم صادر م یکنند و پش تبند این گرفتند .مروری بر خاطرات مسئولان ارشد، سال / 22شماره - 1330جمعه 24نمهب 1393
مدارک تحصیلی قاعدتاً منافع اقتصادی متصور بود .از علائم این دوران نوشته‌های رسانه‌های جمعی دوران -۷۱ اقتصاد
تأسیس شتا بزده‌ی ده‌ها بانک ،موسسه مالی -اعتباری که عموماً هم ۱۳۲۵نشان از وجود چنین علائمی دارد، In touch with Iranian diversity
در پس شعائر مذهبی و با استفاده از اسامی قابل احترام جامعه مذهبی نظیر معاملات سواپ نفت که از طریق افراد غلامحسین دوانی | عضو انجمن اقتصاددانان حرفه‌ای کانادا
صورت می‌گرفت .شتاب این روند در دوره‌ی اصلاحات هم به رغم آنکه مرتبط با نهادهای خاص صورت می‌گرفت و Vol. 22 / No. 1330 - Friday, Feb. 13, 2015
کوشش گردید مهار شود ،کم نشد به طوری که با ظهور دولت پاک بر بیشترین عایدی را نصیب آن‌ها م یساخت شهرگان :نومانکلاتور واژه‌ای روسی به معنی «لیست افراد خاص»
بستر دولت اصلاحات ،فرزندان نومانکلاتورهای قدیمی و یا نسل نوی که به طوری که م یتوانستند افراد ذ یمدخل یا همان نوکیسه‌گان روسی است که میلوان جیلاس کمونیست
مدعی سهم‌بری کمتری از غنائم شده بود ،با چنگ‌اندازی بر همه امکانات محلی را با این منابع جذب و یارگیری نمایند برجسته و یار مارشال تیتو رهبر یوگسلاوی در کتاب معروفش به
سیاسی -اقتصادی تلاش نمود یک انحصار ویژه در سایه «امنیت قضائی» و فرآیند دارودسته‌سازی Clientelismeرا نام «طبقه جدید» یا New classآن‌ها را افشا کرد .بعدها هم
ب هوجود آورد که حاصل آن ظهور افرادی با شناسنامه جمشید ،شهرام، تسریع نمایند .این فرآیند به ویژه پس از وسلنسکی کتاب معروف "نومانکلاتور" را درباره همین طبقه نگارش
بابک ،مه آفرید بجای افرد سابق با نام‌های عبدالله و رمضان و یاسر ،ابوذر پایان دوره‌ی جنگ و شروع دوره‌ی سازندگی کرد که در سال ۱۳۶۴توسط شادروان وثیق ترجمه و انتشارات
و ...بود .البته بودند کسانی که در این میان با آخرین بقایای عقاید تلاش که بحث توسعه اقتصادی در اولویت محض
کوشش م یکردند قطار را به محل اولیه بازگرداندند که چنین نشد .نمونه قرار گرفته در پشت شعار «فساد روغن چرخ توسعه است» و همچنین امیرکبیر آن را منتشر کرد.
بارز آن مقاله احمد توکلی وزیر سابق کار در سال‌های جنگ بود که خویش تأمین بودجه وزارتخان هها و نهادهای خاص رسماً خود را مستند پیشینه نومانکلاتورهای روسی تصمیمات اتخاذشده در کنگره
مدعی شد تعداد میلیاردرها بیشتر از دوره قبل از انقلاب شده ،اما کسی نشان داد به طوری که بخش قابل توجهی از نومانکلاتورهای ایرانی نهم حزب کمونیست ( )۱۹۲۰بود که مقرر م یداشت " کمیته‌هایی
به اخطار وی توجهی نکرد .کار بجائی رسید که تعداد متقاضیان تأسیس در ساخت و سازهای مناطق خاصی از کشور با «خریدو فروش تراکم حزبی برای افزایش اقتدار و ب هکارگماری افراد خودی همه‌ساله
بانک و موسسه مالی -اعتباری از تعداد متقاضیان تأسیس مدارس سیار» به انبوهی از ثروت دست‌یازیدند که تأسیس شبکه‌های آموزش لیست‌هایی را شامل افراد واجد شرایط پس تهای مدیریتی و نظامی
غیرانتفاعی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای بیشتر شده -گسترش شبکه‌های تهیه و به رهبران ارائه دهند" که این لیست همان "نومانکلاتورها"
تجاری فروشگاه‌های زنجیره‌ای خاص ،مجموعه پاساژها ،ظهور سام‌سنتر غیرعالی و کاملًا انتفاعی، بودند .بر اساس مندرجات این دو کتاب ارزشمند و کتاب سه‌جلدی
و هایپراستار و براند‌های بی نالمللی علیرغم تحریم و شعبات دانشگاه‌های داروخانه‌های ت کنسخه‌ای، مبارزه طبقاتی در شوروی نوشته پروفسور شارل تبلهایم ترجمه
مجهول‌الهویه آمریکایی و خارجی در محل فروشگاه‌های کیش و قشم، دانشگاه غیرانتفاعی ،لیسانس ناصر فکوهی ،این طبقه از سال‌های ۱۹۲۰نضج گرفت به‌طور یکه
مجالس عزا و عروسی در با غها و سالن‌های جدیدالتأسیس ،فسادهای مکاتبه‌ای ،ماشین‌های وارداتی در دهه ۱۹۳۰عملًا این طبقه که همگی از کادرهای بالا و رهبران
بانکی که از ۱۲۳میلیارد تومان در سال ۱۳۷۲علنی و افشا شده تا لوکس (حتی از طریق سرقت حزب کمونیست بودند از دستمزدهای بالا ،امتیازات ویژه‌ای همچون
ب هامروز سر به س ههزار میلیارد تومان (سه میلیارد دلار در زمان کشف)، از مناطق در محدوده‌ی جنگ استراحتگاه‌های ییلاقی (داچاد) ،امتیازات غیرنقدی (جنسی) ،خرید از
هفت هزار میلیارد و دوازده هزار میلیارد و جابجائی ۱۲میلیارددلاری امریکا و عراق ،جنگ کویت)، فروشگاه‌های ویژه ،استفاده از خدمات درمانی خاص برخوردار شدند.
ارز و سپرده کردن منابع ارزی کشور در خارج از کشور بنام افراد مجهول کنترل بازار ارز و طلا و ...در درواقع جانشینان همین‌ها بودند که بعدها در فرآیند سقوط اتحاد
الهویه تحت عنوان امنای دولت (به مصاحبه مهندس مظاهری رئیس کل همین ارتباط قابل ذکرست. جماهیر شوروی در همه جمهور یها دست به غارت اموال دولت و
اسبق بانک مرکزی در مجله نگاه مراجعه کنید) و ظهور کلاهبرداری‌های جالب آنکه بتدریج رفتار و طرز مردم تحت عنوان کمونیس مزدائی و خصوصی‌سازی زدند به طوری که
مالی نظیر پونزی تحت عنوان فروش سهام شاندیز و تبرک و همه و همه لباس پوشیدن نومانکلاتورهای جوانکی ۲۸ساله به نام «خودروکوفسکی و از رهبران بخش جوانان
مؤید تغییرات اساسی رفتار اقتصادی نومانکلاتورهای ایرانی یا همان ایران هم در حال تغییر بود. حزب کمونیست با تملک منابع نفتی روسیه تراست نفتی میلیاردی
نوکیسه‌گان امروزین شد به طوری که بجای رمضان یخی و شعبان کسانی که روزی پیکا نسوار به نام «یوکاس» را بوجود آورد که در تاریخ جهان چنین سرعتی
بی‌مخ امثال محسن چیگرکی ،مخمد دبه ،آغر اوران اوتان و ماشاءالله می‌شدند و خود رانندگی ب ینظیر بود --مقایسه کنید با جوان کهائی که در دوره‌ی دولت پاک
قصاب سمبل کارآفرینی در بازارهای مالی و پولی شد‌هاند و حتی عده‌ای م یکردند حالا دیگر ماشین مثل ب ،ز و ...ظهور کردند -اینان نه تنها کارآفرین نبودند که اتفاقاً
ازمداحان سنتی نیز با استفاده از به‌اصطلاح تکنیک‌های جدید تبلیغاتی لوکس سوار می‌شوند ،راننده بخشی از سرمایه‌داران جنائی و باندهای مافیائی بودند که در محافل
بعضاً با کمک برخی روز ینامه‌های خاص کشور ،نقش سخنگوی رسانه‌ای و محافظ اختصاصی داشتند
و انتقال مناطق مسکونی به سرمایه‌داری هم به این افراد با دیده شک و تردید نگریسته می‌شد.
آنان را عهده‌دار شدند‌هاند. شمال شهر با سرعت قابل بررسی روند بازسازی طبقه جدید بعد از انقلاب نشان م یدهد که عده‌ای
ملاحظه‌ای صورت و القاب با نفوذ در انقلاب و عده‌ای هم از انقلابیون ،از سال‌های جنگ ب هعلت
دکتر و مهندس جایگزین حاج شرایط خاص دوره‌ی جنگ ،به فکر اندوخته آینده افتادند .هما نهائی
آقا و اعزام فرزندان و آقازاده‌ها و عرو سخانم‌ها به خارج کشور به هر که در شب‌های بمباران و شهادت جوانان کشور ،با احتکار چراغ قوه و با
طریق و دست یازیدن به مدارک دانشگاهی که بعضًا وجود خارجی استفاده از رانت‌های دولتی اقدام به واردات کالا و صادرات عتیقه‌جات،
هم نداشتند شتاب گرفت .یعنی در واقع در همان اوقاتی که شهروندان فرش ،کالاهای لوکس مصادره‌ای و ...شروع به زراندوزی نمودند و از
شاهد مناظرات انتخاباتی و دعواهای سیاسی نومانکلاتورها بودند، فردای پایان جنگ موضوع تقسیم مجدد ثروت در محافل اینان مطرح بوده
جریانات پس پرده آنان با حزب‌سازی ،سازمان یافته ،مراکز آموزشی، است .تشابه زیادی در فرآیند ظهور نوکیسه‌گان ایرانی و نومانکلاتورهای
مالی و سیاسی را به آرامی در اختیار م یگرفتند. روسی به رغم حاکمیت دو دیدگاه متفاوت اندیشه و اقتصاد در دو کشور
نومانکلاتور (طبقه جدید) ب همعنی افرادی سازمان‌یافته و متشکل در وجود داشته که تنها نقطه مشترک اتصال آنان سرمایه داری دولتی
دارودسته‌های متفاوت اما با یک ویژگی خاص که همانا در دست داشتن همراه با اقتدارگرائی ،چنگ‌انداختن به منابع دولتی از طریق
مشاغل کلیدی کشور که قدرت را نیز در دست داشته و از امتیازات رانت و کنترل اهرم گذرگا ههای ورود و خروج کالا و محصولات
انحصاری جامعه برخوردار بوده و سلطه‌ی اقتدارگرایانه خود را بر همه چه از طریق «گمرک» و چه از طریق اسکله‌های خاص بوده که تأسیس
شئون اجتماعی و مالکیت انحصاری خود را نه تنها بر حوزه‌ی صنعت مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه صنعتی -تجاری سرعت این فرآیند
و خدمات بلکه بر کلیه مواهب و منابع طبیعی و غیرطبیعی اعمال را به مراتب افزایش داده‌است .اینان گام‌های هوشمندانه خود را به
م یکنند .ایده‌ی تأمین بودجه وزارتخان هها و نهادها توسط خود آ نها که سوی کسب قدرت سیاسی -اقتصادی از طریق «لیست خودی‌ها» بکار
به ویژه در دوران سازندگی مطرح شده بود «شاه کلید» نومانکلاتورها
برای دستیابی به کلیه منابع اقتصادی شد به طوری که نهادهائی که
اساساً در هیچ کشور پیشرفت های به دلیل خاص وارد حوزه‌ی کسب و
کار نمی‌شوند ،در ایران به کسب و کار مشغول شدند که همین امر
باعث تسریع در زاد و ولد نومانکلاتورها (آقازاده -عروس‌خانم) شد .بجای
آکادمی علوم شوروی که مأموریت آموزش کادرهای حزبی بی‌سواد و
کم‌تحصیلات را برعهده گرفته بود ،مراکز آموزش خاص تأسیس شد
مقالات 20
که مدرک "دکترای شنگول منگول" هم صادر م یکنند و پش تبند این گرفتند .مروری بر خاطرات مسئولان ارشد، سال / 22شماره - 1330جمعه 24نمهب 1393
مدارک تحصیلی قاعدتاً منافع اقتصادی متصور بود .از علائم این دوران نوشته‌های رسانه‌های جمعی دوران -۷۱ اقتصاد
تأسیس شتا بزده‌ی ده‌ها بانک ،موسسه مالی -اعتباری که عموماً هم ۱۳۲۵نشان از وجود چنین علائمی دارد، In touch with Iranian diversity
در پس شعائر مذهبی و با استفاده از اسامی قابل احترام جامعه مذهبی نظیر معاملات سواپ نفت که از طریق افراد غلامحسین دوانی | عضو انجمن اقتصاددانان حرفه‌ای کانادا
صورت می‌گرفت .شتاب این روند در دوره‌ی اصلاحات هم به رغم آنکه مرتبط با نهادهای خاص صورت می‌گرفت و Vol. 22 / No. 1330 - Friday, Feb. 13, 2015
کوشش گردید مهار شود ،کم نشد به طوری که با ظهور دولت پاک بر بیشترین عایدی را نصیب آن‌ها م یساخت شهرگان :نومانکلاتور واژه‌ای روسی به معنی «لیست افراد خاص»
بستر دولت اصلاحات ،فرزندان نومانکلاتورهای قدیمی و یا نسل نوی که به طوری که م یتوانستند افراد ذ یمدخل یا همان نوکیسه‌گان روسی است که میلوان جیلاس کمونیست
مدعی سهم‌بری کمتری از غنائم شده بود ،با چنگ‌اندازی بر همه امکانات محلی را با این منابع جذب و یارگیری نمایند برجسته و یار مارشال تیتو رهبر یوگسلاوی در کتاب معروفش به
سیاسی -اقتصادی تلاش نمود یک انحصار ویژه در سایه «امنیت قضائی» و فرآیند دارودسته‌سازی Clientelismeرا نام «طبقه جدید» یا New classآن‌ها را افشا کرد .بعدها هم
ب هوجود آورد که حاصل آن ظهور افرادی با شناسنامه جمشید ،شهرام، تسریع نمایند .این فرآیند به ویژه پس از وسلنسکی کتاب معروف "نومانکلاتور" را درباره همین طبقه نگارش
بابک ،مه آفرید بجای افرد سابق با نام‌های عبدالله و رمضان و یاسر ،ابوذر پایان دوره‌ی جنگ و شروع دوره‌ی سازندگی کرد که در سال ۱۳۶۴توسط شادروان وثیق ترجمه و انتشارات
و ...بود .البته بودند کسانی که در این میان با آخرین بقایای عقاید تلاش که بحث توسعه اقتصادی در اولویت محض
کوشش م یکردند قطار را به محل اولیه بازگرداندند که چنین نشد .نمونه قرار گرفته در پشت شعار «فساد روغن چرخ توسعه است» و همچنین امیرکبیر آن را منتشر کرد.
بارز آن مقاله احمد توکلی وزیر سابق کار در سال‌های جنگ بود که خویش تأمین بودجه وزارتخان هها و نهادهای خاص رسماً خود را مستند پیشینه نومانکلاتورهای روسی تصمیمات اتخاذشده در کنگره
مدعی شد تعداد میلیاردرها بیشتر از دوره قبل از انقلاب شده ،اما کسی نشان داد به طوری که بخش قابل توجهی از نومانکلاتورهای ایرانی نهم حزب کمونیست ( )۱۹۲۰بود که مقرر م یداشت " کمیته‌هایی
به اخطار وی توجهی نکرد .کار بجائی رسید که تعداد متقاضیان تأسیس در ساخت و سازهای مناطق خاصی از کشور با «خریدو فروش تراکم حزبی برای افزایش اقتدار و ب هکارگماری افراد خودی همه‌ساله
بانک و موسسه مالی -اعتباری از تعداد متقاضیان تأسیس مدارس سیار» به انبوهی از ثروت دست‌یازیدند که تأسیس شبکه‌های آموزش لیست‌هایی را شامل افراد واجد شرایط پس تهای مدیریتی و نظامی
غیرانتفاعی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای بیشتر شده -گسترش شبکه‌های تهیه و به رهبران ارائه دهند" که این لیست همان "نومانکلاتورها"
تجاری فروشگاه‌های زنجیره‌ای خاص ،مجموعه پاساژها ،ظهور سام‌سنتر غیرعالی و کاملًا انتفاعی، بودند .بر اساس مندرجات این دو کتاب ارزشمند و کتاب سه‌جلدی
و هایپراستار و براند‌های بی نالمللی علیرغم تحریم و شعبات دانشگاه‌های داروخانه‌های ت کنسخه‌ای، مبارزه طبقاتی در شوروی نوشته پروفسور شارل تبلهایم ترجمه
مجهول‌الهویه آمریکایی و خارجی در محل فروشگاه‌های کیش و قشم، دانشگاه غیرانتفاعی ،لیسانس ناصر فکوهی ،این طبقه از سال‌های ۱۹۲۰نضج گرفت به‌طور یکه
مجالس عزا و عروسی در با غها و سالن‌های جدیدالتأسیس ،فسادهای مکاتبه‌ای ،ماشین‌های وارداتی در دهه ۱۹۳۰عملًا این طبقه که همگی از کادرهای بالا و رهبران
بانکی که از ۱۲۳میلیارد تومان در سال ۱۳۷۲علنی و افشا شده تا لوکس (حتی از طریق سرقت حزب کمونیست بودند از دستمزدهای بالا ،امتیازات ویژه‌ای همچون
ب هامروز سر به س ههزار میلیارد تومان (سه میلیارد دلار در زمان کشف)، از مناطق در محدوده‌ی جنگ استراحتگاه‌های ییلاقی (داچاد) ،امتیازات غیرنقدی (جنسی) ،خرید از
هفت هزار میلیارد و دوازده هزار میلیارد و جابجائی ۱۲میلیارددلاری امریکا و عراق ،جنگ کویت)، فروشگاه‌های ویژه ،استفاده از خدمات درمانی خاص برخوردار شدند.
ارز و سپرده کردن منابع ارزی کشور در خارج از کشور بنام افراد مجهول کنترل بازار ارز و طلا و ...در درواقع جانشینان همین‌ها بودند که بعدها در فرآیند سقوط اتحاد
الهویه تحت عنوان امنای دولت (به مصاحبه مهندس مظاهری رئیس کل همین ارتباط قابل ذکرست. جماهیر شوروی در همه جمهور یها دست به غارت اموال دولت و
اسبق بانک مرکزی در مجله نگاه مراجعه کنید) و ظهور کلاهبرداری‌های جالب آنکه بتدریج رفتار و طرز مردم تحت عنوان کمونیس مزدائی و خصوصی‌سازی زدند به طوری که
مالی نظیر پونزی تحت عنوان فروش سهام شاندیز و تبرک و همه و همه لباس پوشیدن نومانکلاتورهای جوانکی ۲۸ساله به نام «خودروکوفسکی و از رهبران بخش جوانان
مؤید تغییرات اساسی رفتار اقتصادی نومانکلاتورهای ایرانی یا همان ایران هم در حال تغییر بود. حزب کمونیست با تملک منابع نفتی روسیه تراست نفتی میلیاردی
نوکیسه‌گان امروزین شد به طوری که بجای رمضان یخی و شعبان کسانی که روزی پیکا نسوار به نام «یوکاس» را بوجود آورد که در تاریخ جهان چنین سرعتی
بی‌مخ امثال محسن چیگرکی ،مخمد دبه ،آغر اوران اوتان و ماشاءالله می‌شدند و خود رانندگی ب ینظیر بود --مقایسه کنید با جوان کهائی که در دوره‌ی دولت پاک
قصاب سمبل کارآفرینی در بازارهای مالی و پولی شد‌هاند و حتی عده‌ای م یکردند حالا دیگر ماشین مثل ب ،ز و ...ظهور کردند -اینان نه تنها کارآفرین نبودند که اتفاقاً
ازمداحان سنتی نیز با استفاده از به‌اصطلاح تکنیک‌های جدید تبلیغاتی لوکس سوار می‌شوند ،راننده بخشی از سرمایه‌داران جنائی و باندهای مافیائی بودند که در محافل
بعضاً با کمک برخی روز ینامه‌های خاص کشور ،نقش سخنگوی رسانه‌ای و محافظ اختصاصی داشتند
و انتقال مناطق مسکونی به سرمایه‌داری هم به این افراد با دیده شک و تردید نگریسته می‌شد.
آنان را عهده‌دار شدند‌هاند. شمال شهر با سرعت قابل بررسی روند بازسازی طبقه جدید بعد از انقلاب نشان م یدهد که عده‌ای
ملاحظه‌ای صورت و القاب با نفوذ در انقلاب و عده‌ای هم از انقلابیون ،از سال‌های جنگ ب هعلت
دکتر و مهندس جایگزین حاج شرایط خاص دوره‌ی جنگ ،به فکر اندوخته آینده افتادند .هما نهائی
آقا و اعزام فرزندان و آقازاده‌ها و عرو سخانم‌ها به خارج کشور به هر که در شب‌های بمباران و شهادت جوانان کشور ،با احتکار چراغ قوه و با
طریق و دست یازیدن به مدارک دانشگاهی که بعضًا وجود خارجی استفاده از رانت‌های دولتی اقدام به واردات کالا و صادرات عتیقه‌جات،
هم نداشتند شتاب گرفت .یعنی در واقع در همان اوقاتی که شهروندان فرش ،کالاهای لوکس مصادره‌ای و ...شروع به زراندوزی نمودند و از
شاهد مناظرات انتخاباتی و دعواهای سیاسی نومانکلاتورها بودند، فردای پایان جنگ موضوع تقسیم مجدد ثروت در محافل اینان مطرح بوده
جریانات پس پرده آنان با حزب‌سازی ،سازمان یافته ،مراکز آموزشی، است .تشابه زیادی در فرآیند ظهور نوکیسه‌گان ایرانی و نومانکلاتورهای
مالی و سیاسی را به آرامی در اختیار م یگرفتند. روسی به رغم حاکمیت دو دیدگاه متفاوت اندیشه و اقتصاد در دو کشور
نومانکلاتور (طبقه جدید) ب همعنی افرادی سازمان‌یافته و متشکل در وجود داشته که تنها نقطه مشترک اتصال آنان سرمایه داری دولتی
دارودسته‌های متفاوت اما با یک ویژگی خاص که همانا در دست داشتن همراه با اقتدارگرائی ،چنگ‌انداختن به منابع دولتی از طریق
مشاغل کلیدی کشور که قدرت را نیز در دست داشته و از امتیازات رانت و کنترل اهرم گذرگا ههای ورود و خروج کالا و محصولات
انحصاری جامعه برخوردار بوده و سلطه‌ی اقتدارگرایانه خود را بر همه چه از طریق «گمرک» و چه از طریق اسکله‌های خاص بوده که تأسیس
شئون اجتماعی و مالکیت انحصاری خود را نه تنها بر حوزه‌ی صنعت مناطق آزاد تجاری و مناطق ویژه صنعتی -تجاری سرعت این فرآیند
و خدمات بلکه بر کلیه مواهب و منابع طبیعی و غیرطبیعی اعمال را به مراتب افزایش داده‌است .اینان گام‌های هوشمندانه خود را به
م یکنند .ایده‌ی تأمین بودجه وزارتخان هها و نهادها توسط خود آ نها که سوی کسب قدرت سیاسی -اقتصادی از طریق «لیست خودی‌ها» بکار
به ویژه در دوران سازندگی مطرح شده بود «شاه کلید» نومانکلاتورها
برای دستیابی به کلیه منابع اقتصادی شد به طوری که نهادهائی که
اساساً در هیچ کشور پیشرفت های به دلیل خاص وارد حوزه‌ی کسب و
کار نمی‌شوند ،در ایران به کسب و کار مشغول شدند که همین امر
باعث تسریع در زاد و ولد نومانکلاتورها (آقازاده -عروس‌خانم) شد .بجای
آکادمی علوم شوروی که مأموریت آموزش کادرهای حزبی بی‌سواد و
کم‌تحصیلات را برعهده گرفته بود ،مراکز آموزش خاص تأسیس شد
