Page 25 - 1444

نودب ار وا هکنانچ .تخاس نوگرگد ار هتفرشیپ عماوج یگدنز بناوج یرایسب یناملآ نانطومه زا یدوهی ناونعب ار دوخ امش هک تسا بجعت ثعاب نم یارب"
ار رصتخم نیا .درمش رصاعم نارود فوسلیف نیرتریثأت رپ ناوت یم هغلابم ".دیریگ یم ادج دوخ
اهنت و تسین نوگانوگ یاه هنیمز رد وا "سوسحمان" تارثا هب نتخادرپ لاجم تموکح اب هزرابم هک هاگنآ ،وا هب تبسن تبحم و مارتحا دوجو اب تنرآ اناه اما خیرات
25 :دوش یم هدنسب هنومن ود هب رد شرسمه هب و درک کرت ار ناملآ تفای رمث یب ار یزان ۀدیسر تردق هب هزات
رد ناکدوک شرورپ راتساوخ تیبرت هویش دروم رد وا هکنآ لوا ۀنومن ـ تسناد وا تیارد زا یشان ار شترجاهم دیاب یخیرات یرواد رد .تسویپ سیراپ
نرق رد هکنآ زا سپ .دوب ردام و ردپ تسدب و یگداوناخ یگدنز بوچراهچ رد سیراپ رد وا .دش یم لدب یشکدوهی ینابرق اه نویلیم زا یکی هب هنرگو ۀنومن ،تنرآ اناه
1396 اردیبهشت 1 هعمج - 1444 هشامش / 24 لاس رد ناگوابون تیبرت یلصا داهن ناونعب هداوناخ نوناک و هتفای جاور هتفرشیپ "بولطمان رصنع" ناونعب هسنارف لاغشا زا سپ هلصافلاب و درک وغل ار وا )1(یبرغ زادرپ گنهرف
ار یتسینویهص ناناوج هورگ ،یناملآ هاگشناد رد سیردت و یشهوژپ راک رانک
..یروس هتنوم و وکنراکام دننام یرایسب "یتیبرت یاه نیسیروئت" متسیب
و اه هاگودرا ،اه یزور هنابش رد ناکدوک رتشیب هچره شرورپ راتساوخ
.دننک ترجاهم نیطسلف هب درک یم کمک ناملآ زا نایرارف هب هک ،داد لیکشت
یناملآ تیعبات دیسر یمن وا هب شتسد زونه هک یزان تموکح .م1939 لاسب
یاهروشک ۀمه رد تنرآ اناه ۀتساوخ ریخا نارود رد ،دندوب یشزومآ یاهداهن
تسناوت اما .دنام یم ناملآ هب لاقتنا رظتنم یهاگودرا رد دیاب و دش ریگتسد
.دوش یم هتفرگ رظن
.دزیرگب کرویوین هب ناگدنهانپ یاه یتشک نیرخآ زا یکی اب و دنک رارف اجنآ زا
یرظن زین هراب نیا رد تنرآ اناه .تسا "نانز شبنج" هب طوبرم رگید ۀنومن ـ
ً
نیا رد مهم نایرج ود ره .تشاد هتشذگ ۀدس رد طلسم نایرج اب توافتم
اتبسن یگدنز هاگشناد داتسا ناونعب رهش نیا رد رمع رخآ هب ات وا ).م1941(
دندوب نیا راتساوخ )یتسینیمف و یتسینومک( نرق
رادروخرب نادرم اب ربارب قوقح زا هکنآ یارب نانز هک
یبیغ لضاف
اهراک ۀمه رد دنناوت یم هک دنهد ناشن دیاب دنوش
رظن نیا رب تنرآ اناه اما .دنشاب ماگمه نادرم اب
یاه ییاناوت هب یطبر نز و درم قوقح یربارب هک دوب
نازیم زا رظنفرص زین نادرم هکنانچ .درادن سنج ود ناونع هب زورما ناریا رد تنرآ اناه
رد یزرو هشیدنا یاه هرهچ زا یکی
یارو رد نیاربانب .دنرادروخرب ربارب قوقح زا ییاناوت
نیا رد .تسا هدش رادمان برغ
تلادع ،نانز و نادرم نایم یقوقح لماک یربارب
یگدنز هب هاتوک یهاگن اب راتشون
یرورپدنزرف رد نانز زراب شقن هعماج هک دنکیم مکح
مشوک یم وا ۀشیدنا یاهدمایپ و
رتهب تاناکما نیمأت .دشاب وگخساپ ییایازم اب ار
یدوهی رتخد هنوگچ ،مهد ناشن
یرادروخرب .دشاب ایازم نیا زا یکی دناوت یم یشزومآ هاگیاج نیا هب تسناوت یمیتی
ً
نانز هک دش دهاوخ رجنم نیدب اعبط زین نآ زا
.دبای تسد
رد .دنیابرب نادرم زا تقبس یوگ رنه و شناد رد
یکدوک )1906 ـ1975( تنرآ اناه
اب ار یرورپدنزرف تسناوت دنهاوخ نانز تروص نیا
ار ردپ .تشادن یبوخ یناوج و
نتخادرپ هب یزاین و دنهد یتشآ راک یایند یاهزاین
و داد تسد زا یگلاس شش رد
رد هناتخبشوخ .دنشاب هتشادن "هنادرم" یاهراک هب
نوچ .دوب رامیب بلغا زین شدوخ
رد رتشیب هچره زین هتفرشیپ یاهروشک ریخا نرق مین
ود بحاص ،درک جاودزا هرابود ردام
تلادع ،ییایازم ۀئارا اب هک دننک یم ریس تهج نیا
.دندرزآ یم ار وا هک دش یرهاوخان
.دوش رارقرب نانز قح رد یعامتجا
و هتخیهرف یردام کمک هب اما وا
ناشن تنرآ اناه یگدنز یلصا طوطخ هب هاتوک یهاگن
دوخ راکتشپ و دادعتسا رب هیکت اب
هکلب ،تسین یزادرپ یروئت طقف یدنمشیدنا هک ،داد
لاسکی هک دزومایب نانچ تسناوت
رد رگا یتح ،یصخش یگدنز رد نآ زا دیاب و ناوت یم
ۀرمن اب شیاه یسلاکمه زا رتدوز
.تفرگ هرهب دشاب تخس و کیرات ینارود
وا .تفرگ هطسوتم ملپید یلاع
ۀویش هب یعامتجا ای و یخیرات ،یفسلف ۀدیدپ ره هب هک دوب یدنمشیدنا وا .دوب دروخرب و نارحب زا رپ هراومه هک شا یرکف یگدنز فلاخرب ،تشاد یمارآ
ینیهوت هب ضارتعا ببس هب اریز ،دریگب هقرفتم روطب ار ملپید دوب هدش روبجم
تسد نیون یا هشیدنا هب هک اجنآ و درک یم دروخرب نیون یدید اب و یداقتنا مسیسکرام ۀعلاطم هب ناملآ رد یگدنز رخآ لاس راهچ هس رد تنرآ اناه
.دوب هدش جارخا هسردم زا ،راگزومآ یوس زا
زا اهنت هن هار نیا رد .درک یم نایب ینشور هب و تماهش اب ار نآ ،تفای یم شهوژپ زین "ناملآ نایدوهی خیرات" و "نانز شبنج" ۀرابرد نآ رانک رد و تخادرپ
رد شهاگداز زا ار هلاس 17 رتخد هک دوب وا دنلب تمه ،راکتشپ زا هتشذگ اما
هب زین ار یکیدزن ناتسود هک تشادن ییابا نافلاخم تمهت و نیهوت ،دروخرب نارود ناملآ رد یدوهی ینز تشذگرس" باتکاه شهوژپ نیا لصاح .درک یم
یداتسا یدرگاش هب و Marburg هب دراد قلعت هیسور هب هزورما هک یرهش
.داد تسد زا تقیقح رب یراشفاپ ببس ).م1771ـ1833( Rahel Varnhagen یگدنز تنرآ نآ رد .دوب "مسیتنامر
رگدیاه نیترام داتسا نیا !".دزومآ یم ندیشیدنا" تشاد ترهش هک دناشک
تنرآ اناه .داد یور نمشیآ فلودآ یارجام رد کاندرد رایسب دروم رظن نیا زا و تورث دوجو اب .م18 نرق رد هک درک یسررب یدوهی نانز ۀنومن ناونعب ار
In touch with Iranian diversity یداتسا ۀطبار .درک قشع راهظا وا هب دنزرف ود و نز دوجو اب هک دوب فورعم
هک یباتک رد ،یدوهی اه نویلیم راتشک ۀدنامزاس نیا ۀمکاحم دهاش ناونعب هلباقم یارب Rahel .دنتشادن یهار هعماج یلااب تاقبط هب یگنهرف یماگشیپ
هکنآ دهاش ،دشاب یملاس ۀطبار دناوت یمن هلاس 18 یدرگاش اب هلاس 35
یدرف هکلب ،"مسجم ّ رش و هرطفلاب یناج" کی هن ار نمشیآ تشون هراب نیا رد رد )یبدا لفحم( Salon یرازگرب نآ و دز تسد یبلاج راکتبا هب ،عضو نیا اب
تنرآ اناه و تشادن وا اب جاودزا و رسمه زا ییادج دصق هاگچیه رگدیاه
ۀدوت زا رگید اه نویلیم دننام هک درک فیصوت "زیمت و رکف یب" یناسنا و ریقح لفاحم" نیا رد .تفای جاور اپورا گرزب یاهرهش ۀمه رد یدوزب هک ،دوب نیلرب
ناوت یم زورما هاگدید زا مکتسد نیاربانب .دوبن زین شا هقوشعم نیتسخن
ناشن اب وا .دنروخ یم ار رتیلاتوت یاه میژر بیرف یگداسب ،هدروخ بیرف یاه هباطخ و اه هماکچ هب دنتسناوت یم نوگانوگ یارآ و راشقا ناگدنیامن "یبدا
.درک مهتم دوخ تیعقوم زا هدافتساؤس هب ار رگدیاه
تسد تلآ هب رلتیه گرم یاههاگودرا رد نایدوهی زا یرامش هک یدراوم نداد .دنهد شوگ ،وردید و رتلو ات لگه و هنیاه زا ،نادنمشیدنا و نادنمرنه
رگنایب هک ینخس هاگچیه اما ،درک کرت ار رگدیاه یدوزب دنچره تنرآ اناه
،ار نادنم تردق اهنت هن تردق" "هک دیسر تقیقح نیدب دندش لدب نامیخژد ،رگید یوس زا و دندش یم روهشم نادنمشیدنا وس کی زا اه نلاس نیا ۀلیسوب
یسایس عضوم هب وا تاداقتنا و درواین نابز رب دشاب وا زا یصخش ترفن
".دنک یم دساف زین ار نایاناوتان هکلب نیا ببس نیدب .تفای یم تسد یعامتجا رولبت هب یهاوخیدازآ و یشیدنادازآ
نیرتمهم تشاد دصق دوخ ۀتفگ هب ،سکعرب .دوب هنیک زا یراع زین رگدیاه
مدآ یاه هروک رد ینویلیم راتشک ناگدنامزاب یارب هک دوبن یتقیقح نیا اما ییاهنت هب هک ،دنا هتسناد هسنارف ریبک بلاقنا کرادت رد یساسا یماگ ار داهن
نآ زا دادن ار شا همان باوج رگدیاه نوچ اما ،دنک میدقت وا هب ار شباتک
یمنرب ار وا زین وا یدوهی ناتسود یتح راب نیا ورنیا زا ،دشاب لمحت لباق یزوس .دهد ناشن ار نآ ندمآرب رد نایدوهی مهم شقن ات تسیفاک
.دش فرصنم
شباتک هک اجنآ ات .دیراب یم وا رس رب نیهوت و تمهت رابشتآ وس ره زا و دنتفای "مسیراتیلاتوت" ۀرابرد شهوژپ ینعی دوخ راکهاش تنرآ اناه باتک نیا زا سپ
یا هداوناخ رد اهنت هن وا هک تشاد رظن رد دیاب تنرآ یلیصحت ۀتشر دروم رد
یزادرپ یروئت ار شزغم هک یبلط ترهش" ار شدوخ و دندیمان "هناقمحا و دب" ار هراب نیا رد مسیشاف طوقس و روهظ ۀحوبحب رد ههد ود یو .درب نایاپ هب ار
زا نانچ همهنیا اب .درمش یم یدوهی ار دوخ هناهاگآ هکلب ،دش گرزب یدوهی
.دندناوخ "هتخاس دساف و دندوب راتشک و رازآ دروم هراومه اپورا خیرات رد نایدوهی ارچ هک درک شهوژپ
ار "یحیسم تایهلا" ناتسریبد نارود نامه زا هک ،دوب یرب یبهذم بصعت
زین رگید دراوم یرایسب رد هکلب ،دروم نیا رد اهنت هن هک داد ناشن خیرات اما ؟دیماجنا مسیشاف روهظ هب یزیتسدوهی هنوگچ
قشع موهفم " ۀرابرد ار شیارتکد ۀلاسر هک تسین یتفگش یاج و درک لابند
هب ار دوخ ۀشیدنا تارثا یگدنز نامز رد وا دنچره و دوب تنرآ اناه اب قح مسیشاف زا ،یتسیشاف یاه شبنج نوگانوگ یاه هبنج ۀسیاقم زا تسناوت وا
.تشون "سدقم نیتسوگآ دزن
لدب برغ رد یرورپ گنهرف و یگدنزاس یاه هرهچ زا یکی هب اما ،دیدن مشچ وا باتک .تخاس یم نکمم ار نآ یملع تخانش هک دزادرپب )"هرکیپ"( یلدم
نوریب زا و یروادشیپ نودب تیحیسم ۀدیدپ هب هک اجنآ زا یا هنیمز نینچ رب
:دریگ رارق هجوت دروم وس ود زا دیاب نایناریا ام یارب وا یگدنز و تیصخش .دش لیکشت "مسیسار و مسیلایرپما ،مسیتیمس یتنآ " شخب ود زا هراب نیا رد
تیحیسم هنوگچ هک دیاشگب هلاس رازه ناتسیچ نیا تسناوت تسیرگن یم
هشیدنا و یرکفنشور یاه طرش شیپ زا یکی طقف یزومآ شناد هکنآ یکی - یگژیو هک تفایرد ،درک رشتنم .م1949 لاسب ار باتک هکنآ زا سپ اما .دش یم
؟دوش لدب یناهج نییآ نیرت هدرتسگ هب تسناوت
ات مدق تابث و تماهش زا ،میسرب یزرو هشیدنا هب هکنآ یارب و تسا یزرو مسینیلاتسا دروم رد تدش نامه هب دوب هدرمشرب مسیزان یارب هک ار ییاه
رشب زاین هک داد هئارا ار ینییآ حیسم یسیع هک درک فشک تنرآ اناه
هژیوب .تسا زاین یناسنا تبثم یاه یگژیو ۀمه هب ،یگدازآ و یتسود ناسنا یدیدج حرط رد ار باتک و دز تسد رتشیب ییاه شهوژپ هب ورنیا زا .دنا قداص
زا ،یبرغ ۀرکمین ندمت زکارم رد ببس نیمه هب و درک یم هدروآرب ار نیشنرهش
تنرآ اناه هک تسا بلاج .دهد یم دابرب ار یزرو هشیدنا ناینب یدنسپدوخ ۀمجرت هک یماگنه .م1955 هرخلااب و تخاس رشتنم یسیلگنا هب .م1951 لاسب
نیا نوناک رد .تفرگ رارق لابقتسا دروم ،نتآ ات هیردنکسا زا و نوفسیت ات مر
خیرات یسایس زادرپ هیرظن نیرتگرزب دیاب هکنآ اب وا .دوب هنومن زین رظن نیا زا لیمکت "مسینیلاتسا" ۀرابرد یدیدج لصف اب ار باتک دش رشتنم نآ یناملآ مشچ ،نادند ربارب رد نادند" مکح نیزگیاج دیاب هک دراد رارق "ششخب" نییآ
ً
ار نآ ،رلتیه یبای تردق زا شیپ لاس ود یناوج رد یتح لاثم و دوش هدرمش .دوب هدرک
ریزگان ینیشنرهش یگدنز رد صاصق مکح یارجا اریز .دش یم "!مشچ ربارب رد
یم "حول هداس" یسایس رظن زا ار دوخ رمع رخآ ات اما ،دوب هدرک ینیب شیپ مسیشاف ۀرابرد صصختم نیرتگرزب نارود نآ رد تنرآ اناه ،تفگ ناوت یم
ییوس زا "ندوشخب" یهگناو .دش دهاوخ رجنم نلاش و ناروک هوبنا ندمآرب هب
)1( !تسناد رد هژیوب وس ره زا تسناوت یم درک رشتنم .م1949 لاسب هک یباتک و دوب
هکنیدب ناسنا ورنیا زا .دراد زاین شجنس هب رگید یوس زا و تسا یدزیا یگژیو
زین یهاوخداد و دنتسه دازمه زین یرورپداد و یزرو هشیدنا رگید یوس زا
دروم هراب نیا رد شهوژپ نیرتمهم ناونعب یدوهی و پچ تانایرج نایم
Vol. 24 / No. 1444 - Friday, April 21, 2017 یناریا نادنمشیدنا هجوت دروم هژیوب دیاب هک تنرآ اناه یگدنز رد رگید ۀتکن - رد هکلب ،قرش کولب رد اهنت هن 50 ۀهد هک اه تسینومک یارب رگید فرط زا یداتسا ماقم هب یبایتسد تسیاب یم یدعب ماگ ).م1929( درک ادیپ ناملآ
،ندوشخب نیاربانب .هنادنمدرخ مه و دنک یم راتفر هنوگادخ مه ،دشخب یم
اناه یگدنز دش هراشا هکنانچ .دوش یم رجنم نوماریپ اب دروخرب هب دوخ ۀبونب
و مسیشاف یدازمه ۀرابرد دوخ فشک هب وا هکیماگنه اما .دریگ رارق لابقتسا
.دشک یمرب لااو یهاگیاج هب ار ناسنا
رطاخ نیدب ،ونرودآ هب وا ضارتعا ،هنومن .تسا هدنزومآ مه رظن نیا زا تنرآ
ترهش رطاخب هک داد یمن هزاجا وا هب یملع تقادص تفای تسد مسینیلاتسا
یبدا و یفسلف لفاحم رد وا یارتکد ۀلاسر راشتنا هک یا هدرتسگ باتزاب اب
ات ؛دوب هدرکن یریگتسد سیراپ رد یگدنز یتسدگنت رد نیماجنب رتلاو زا وا هک
.دنک رظنفرص نآ نایب زا تیبوبحم و
!داد مهاوخن هار ما هناخ هب ار ونوردآ ،تشون هک اجنادب
نکمم یزیچ نینچ اهنت هن ناملآ رد مسیشاف شرتسگ اب اما ،دشاب هفسلف
تاجن ار دوخ و دندوب رادروخرب رایسب ذوفن زا زین برغ یرکفنشور لفاحم
شا هناخ هکنآ هصاخ .دش یم رت گنت زورب زور زین لاعف یگدنز ناکما هک دوبن
.دوب لمحت لباقریغ تنرآ ۀیرظن ،دنتسناد یم مسیشاف زا رشب ۀدنهد
افوکش یگنهرف یشنمدازآ نودب و نکاس هب ادتبا هشیدنا هکتسنیا ،دریگ رارق
،دوبن نادرگیور یراک چیه زا دوخ و دش لدب نایرارف هاگرذگ هب نیلرب رد
زا یگرتس نادنمشیدنا خیرات لوط رد رگا هکتسنیا سکع ۀیضق .دوش یمن
رد هکنانچ( دنتفرگولج قرش کولب هب وا راکفا ذوفن زا یفرط زا ببس نیدب
ناملآ یاه همانزور یاه هدیرب دوب رومأم ،یفخم یهورگ اب هطبار رد هکنانچ
رگید فرط زا و ،)دماین وا زا یمان هاگچیه یقرش ناملآ "یفسلف فراعملاةرئاد"
رابت یدوهی یبرغ نافوسلیف بلغا .م19 ۀدس زا هژیوب و دنتساخرب نایدوهی نایم
نایدوهی اب اه یزان راتفر زا نایناهج اه نآ راشتنا اب ات دتسرفب جراخ هب ار
.دندوبن نادرگیور )"CIA لماع" هلمج زا( وا هب تمهت هنوگچیه ندروآ دراو زا
.تسا یدوهی گنهرف رد هشیدنا یدازآ شزرا و قلاخا ییلااو رگناشن ،دندوب
شوه اب تسناوت وا اما .درک شریگتسد وپاتشگ ،هورگ نتفر ول اب .دنوش هاگآ
گنهرف تشادگرزب نودب یزرو هشیدنا هزورما ،درک دیکأت دیاب ببس نیدب
یا ههد ود ار تنرآ اناه تایرظن ذوفن گنهآ دنتسناوت اه ششوک نیا دنچره
.دوش دازآ زور تشه زا سپ و دبیرفب ار دوخ یوجزاب راشرس
قفوم رایسب ششوک اب نایدوهی هک ام نارود رد هژیوب و تسا نورتس یدوهی
تشاداو ار نینهآ راوید یوسنآ نارکفنشور هرخلااب اهنآ شرتسگ اما ،دنک دن ُ ک
سیراپ هب شرسمه ترجاهم زا سپ کنیا هک ،تنرآ اناه یتسیشافدض عضوم
.دننکش مهرد نورد زا ار ناهج زا یمین رب مکاح یتسینومک میژر
رد ار ایند یاهروشک نیرتروراب یملع رظن زا و نیرت هتفرشیپ زا یکی دنا هدش
و ناتسود تفلاخم اب تهج دنچ زا ،تسیز یم اهنت نیلرب رد ).م1933 چرام(
یزیتس لیئارسا اب ،یتسود هفسلف و ییاناد یاعدا ،دنراد اپرب ناریا یگیاسمه
و هنارگنشور ۀویش ببس هب هک دوب نیون ۀویش هب یتابلاقنا زاغآرس نیا
:دوب وربور شناراکمه
.تسا راگزاسان زا نوگانوگ یاه هولج هب و دش فورعم "یتنرآ بلاقنا" هب هنایوج تملاسم
زا .دندروآ یور یزان میژر اب یراکمه هب )رگدیاه دننام( هک نانآ وس کی زا
25 ۀنومن ناونعب بوک نیرز نیسحلادبع راثآ و یگدنز راتسج نیا مود شخب رد تبثم یتسارب یلوحت هب اهروشک یرایسب رد یبونج یاکیرمآ ات یقرش یاپورا مسیشاف رطخ هب هجوت زا )ندوب یدوهی دوجو اب اضعب( هک یعمج رگید یوس
ً
.تفرگ دهاوخ رارق یسررب دروم ناریا رصاعم یرورپ گنهرف .دز نماد کیتارکمد و
ار نآ اما دندوب تسیشافدض دنچره هک موس هورگ هرخلااب و دنتشاد ابا
هب هک تسا میظع نانچ عماوج کیتارکمد یزاسون رد تنرآ اناه تارظن ریثأت
Kurt Sontheimer: Hannah Arendt. Der Weg einer großen Denkerin, 2006, رد وا اما .دنک وا بیصن هشیدنا خیرات رد ار ییلااو هاگیاج ات تسیفاک ییاهنت سرپسای لراک رتمهم همه زا ،موس هورگ نایم رد .دنتفای یم ارذگ یجوم
S.32(1) هک درک نایب ییارآ )"دوجو ۀفسلف" ات "تیبرت یروئت" زا( زین یرگید یاه هنیمز تساوخ یم وا زا تیدج اب سرپسای .دوب وا یامنهار داتسا و رادمان فوسلیف
:!دنکن کرت ار دوخ نهیم ندوب یدوهی رطاخب و دنامب ناملآ رد هک