Page 8 - 1350
P. 8
پردرآمدترین و بدهکار ترین دولت تاریخ ایران را بشناسید رویدادها
نفت 110دلاری سال 90هم به اقتصاد کشور کمکی نکرد ایران به دوهزار و 56هزار بشکه در روز رسید اما از دیگر سو ،با افزایش بررسی روند افزایش بدهی دولت گزید هها 8 سال / 22شماره - 1350جمعه 12ریت 1394
در سال 90قیمت نفت به بالاترین نرخ در تاریخ فروش نفت کشور رسید نزدیک به 37درصدی قیمت نفت ،هر بشکه نفت ایران به قیمت 94.66 های نهم و دهم به بانک مرکزی
.قیمت هر بشکه 1 10دلار! یعنی در سال 90قیمت هر بشکه نفت 44 دلار فروخته شد .درآمد حاصل از فروش نفت در سال 87در حدود 82 بر پیچیدگی های این معما که خرج شده است ،می افزاید. In touch with Iranian diversity
درصد رشد داشته که نسبت به سال قبل نزدیک 56درصد درآمد نفت درآمدهای سرشار و بی سابقه
کشور را بالا برد .کل درآمد نفتی دولت در این سال از فروش نفت 113 میلیارد دلار بود. ارزی آن سال ها چگونه و کجا
آغاز دوران طلایی قیمت نفت که می توانست یک فرصت برای کشور
میلیارد دلار بود. باشد اما به افزایش 74.1درصدی دوباره بدهی دولت به بانک مرکزی مریم یعقوبی -خبرآنلاین :افزایش بدهی دولت ها به بانک مرکزی
اما این درآمد تاریخی هم نه تنها به دولت در بازپرداخت بدهی کمک نکرد انجامید .در این سال دولت با استقراض مبلغی در حدود 23هزار و 969 معلول عدم انضباط مالی و شلختگی در تنظیم روابط میان درآمد ها و
بلکه کسر بودجه دولت با رشد بیش از 4برابر مواجه شد .دولت دهم در
میلیارد تومان بدهی خود را به بانک مرکزی باز هم افزایش داد. هزینه هاست.
سال 90مبلغی حدود 29هزار میلیارد تومان کسر بودجه داشت. اما با وجود افزایش درآمد نفتی 82میلیارد دلاری و استقراض 23هزار به عبارت دیگر دولت ها خصوصاً در کشورهایی که درآمدهای حاصل
میزان بدهی دولت به بانک مرکزی هم در این سال باز هم طبق سنوات میلیارد تومانی باز هم دولت با کسر بودجه 12هزار میلیارد تومانی سال از فروش منابع طبیعی مانند نفت و گاز سهم عمده ای در تأمین هزینه
گذشته با افزایشی بیش از 26درصد مواجه شده و به 48هزار و 830 ها دارند ،در مواقعی که دچار کسر بودجه و عدم توازن میان هزینه ها و
را به پایان رساند. درآمدها می شوند ،ناگزیر به سراغ منابع بانک های مرکزی می روند .در
میلیارد تومان رسید. سال ، 88تنها سالی که بدهی ها کاهش داشت چنین شرایطی استقراض دولت از بانک مرکزی به معنای فروش مجدد
در سال پایانی دولت نهم این دولت بالاخره تصمیم به بازپرداخت بخشی
سال های پایانی دولت دهم و باز هم افزایش کسر بودجه و بدهی از بدهی خود به بانک مرکزی گرفت .در این سال حدود 29.5درصد ارز حاصل از صادرات نفت به بانک مرکزی و دریافت ریال است.
بانک مرکزی از بدهی های دولت به بانک مرکزی کاهش یافت و به 16هزار و 932 معنای این فروش مجدد چیزی جز همان اتفاق معروف و نامبارک
میلیارد تومان رسید .از طرفی کسر بودجه سال 88نیز کاهش دو هزار افزایش پایه پولی نیست .نگاهی به روند تغییرات بدهی دولت های نهم
در سال 91با کاهش تولید و فروش و همچنین کاهش قیمت نفت ایران میلیارد تومانی داشته و به 10هزار میلیارد تومان رسید. و دهم به بانک مرکزی طی سال های 85تا 92نمونه بارزی از استقراض
درآمد دولت با کاهش 50درصدی مواجه شده و به 54میلیارد دلار اما نکته عجیب در این سال کاهش درآمدهای حاصل از فروش نفت
است .قیمت نفت ایران در سال 88با بیش از 35درصد کاهش به مستمر و روبه افزایش دولت از بانک مرکزی را به نمایش می گذارد.
رسید .هر بشکه نفت ایران در آن سال 107دلار معامله شد. 61.25دلار در هر بشکه رسید ،تولید با 7درصد افزایش به صادرات نکته جالب و در عین حال تاسف آور این است که افزایش بدهی های
در باره بدهی ها اما آنچه در سالهای پایانی دولت دهم رخ داد متفاوت از روزانه دو هزار و 202بشکه ارتقا یافت که منجر به درآمد 62میلیار د دولت طی این سال ها به بانک مرکزی در شرایطی اتفاق افتاد که
سال های دیگر نبود .در سال 91دولت باز هم ناچار به دریافت ریال از درامدهای نفتی کشور به طور متوسط از روند رو به افزایشی برخوردار
بانک مرکزی بود که بیش از 16درصد به بدهی دولت افزود و رقم کل دلاری شد.
بدهی دولت را در پایان سال 91به 48هزار و 813میلیارد تومان رساند. آغاز دوران تاریخی درآمدهای نفتی با دولت دهم بوده است.
از طرف دیگر کسر بودجه دولت دهم هم در پایان این سال تقریبا دو اما با وجود این افزایش نه تنها شاهد کاهش بدهی دولت به بانک
برابر شد و سال 91با کسر بودجه 54هزار میلیارد تومانی به پایان رسید. مرکزی نبودیم بلکه در مواردی مقدار این بدهی گاهی به بیش از سه
برابر نیز افزایش داشته است.
اکنون پس از اینکه دو سال از پایان فعالیت دولت دهم می گذرد به
راحتی می توان عمق و گستره تأثیرات نامطلوبی را که بدهی های
دولت نهم و دهم به بانک مرکزی بر جای گذاشته است را مشاهده و
محاسبه کرد.
روند کند کاهش پایه پولی و تأثیراتی که سیاست های بانک مرکزی
طی دو سال گذشته در بخش واقعی اقتصاد داشته ،نشاندهنده مشکلات
فراوانی است که تغییر عادت اقتصاد ایران از استقراض مدام تا انضباط
پولی برای فعالان اقتصادی کشور به دنبال داشته است.
آخرین سال بی انضباطی مالی دولت دهم؛افزایش درآمد و سال 89قیمت هر بشکه نفت ایران به 76دلار رسیده بود و افزایشی سال 85افزایش درآمد نفتی و کسر بودجه دوبرابری
افزایش بدهی توأم بیش از 24درصد نسبت به سال قبل داشت ،در این حال تولید و بر اساس گزارش های منتشر شده توسط بانک مرکزی آغاز به کار دولت
صادرات نفت ایران تنها نزدیک به 3درصد افزایش داشت .در سال 89 نهم مواجه بود با بدهی کمتر از 3هزار و 500میلیارد تومانی دولت
در سال پایانی دولت دهم کشور با افت صا درات نفت مواجه شد. هشتم به بانک مرکزی .اما به فاصله یک سال از روی کار آمدن دولت
صادرات نفت ،میعانات گازی و گاز طبیعی ایران در سال 91حدود دولت از محل فروش نفت بیش از 74میلیارد دلار درآمد کسب کرد. نهم این بدهی با رشدی فزاینده از عدد 3هزار و 500میلیارد تومان به
62.9میلیارد دلار بود .بدین ترتیب درآمد کشور از محل فروش نفت علیرغم افزایش درآمدهای نفتی در سال 89دولت دهم باز هم رقم
با افزایش کمی مواجه شد اما این افزایش نتوانست از بار بدهی دولت استقراض از بانک مرکزی را بیش از 95درصد افزایش داد و بیش از 32 5هزار و 488میلیارد تومان رسید .
این افزایش 52.8درصدی بدهی به بانک مرکزی در حالی اتفاق افتاد
به بانک مرکزی بکاهد. هزار و 972میلیارد تومان به این بانک بدهکار شد. که درآمد حاصل از فروش نفت در سال 85حدود 8میلیارد دلار
در پایان دوره فعالیت دولت دهم بدهی بیش از 59هزار میلیارد از طرف دیگر در پایان سال مبلغ کسر بو دجه دولت 7هزار میلیارد افزایش داشت .در سال 85قیمت نفت ایران نسبت به سال 84با
تومان به دولت یازدهم رسید .از طرفی کسری بودجه آن سال بعد از افزایش بیش از 20درصدی مواجه شد .نفت هر بشکه 60دلاری در
تحویل به دولت یازدهم کاهش یافت و سال 92را بدون کسر بودجه تومان اعلام شد. حالی صادر شد که تولید و صادرات ایران بیش از شش‌درصد هم نسبت
به سال گذشته کاهش و به دوهزارو4 33هزار بشکه در روز رسیده بود.
به اتمام رساندیم. از طرفی دولت نهم در سال 85رکورد دو برابری کسر بودجه را زد .بدین
معنی که در پایان سال 84کسر بودجه دولت حدود 6هزار میلیارد
تومان بود اما در پایان سال 85کسر بودجه دولت به بیش از 14هزار Vol. 22 / No. 1350 - Friday, July 3, 2015
میلیارد تومان رسید که این کسر بودجه نشان از افزایش هزینه های
8
جاری دولت بود.
سال 86افزایش 19میلیارد دلاری درآمد نفتی و 150درصدی
بدهی به بانک مرکزی
در دومین سال از آغاز به کار دولت نهم در سال 1386درآمد نفت
ایران برابر 81.6میلیارد‌دلار بود .در این سال پس از کاهش بیش از
شش‌درصدی تولید روزانه ،صادرات نفت ایران به دوهزار و 4 80بشکه در
روز بود و همزمان قیمت نفت ایران با بیش از 13درصد افزایش نسبت
به سال قبل به 69.3دلار در هر بشکه رسید.
اما در همین سال بالاترین رکور د بدهی دولت نهم و دهم به بانک
مرکزی ثبت شد .دولت نهم در سال 86با افزایش 150.9درصدی
بدهی خود به بانک مرکزی رقم این بدهی را به بیش از 13هزار و 769
میلیارد تومان رساند.
موضوع قابل توجه در سال 86کسر بودجه دولت بود که نسبت به سال
قبل تنها 2هزار میلیارد تومان کاهش داشت .در آن سال دولت 12هزار
میلیارد تومان کسر بودجه اعلام کرد.
عامل افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی در سال 87همزمان با
رشد قیمت نفت ایران چه بود؟
در سال 87در پی کاهش 17درصدی تولید نفت ،تولید روزانه نفت
نفت 110دلاری سال 90هم به اقتصاد کشور کمکی نکرد ایران به دوهزار و 56هزار بشکه در روز رسید اما از دیگر سو ،با افزایش بررسی روند افزایش بدهی دولت گزید هها 8 سال / 22شماره - 1350جمعه 12ریت 1394
در سال 90قیمت نفت به بالاترین نرخ در تاریخ فروش نفت کشور رسید نزدیک به 37درصدی قیمت نفت ،هر بشکه نفت ایران به قیمت 94.66 های نهم و دهم به بانک مرکزی
.قیمت هر بشکه 1 10دلار! یعنی در سال 90قیمت هر بشکه نفت 44 دلار فروخته شد .درآمد حاصل از فروش نفت در سال 87در حدود 82 بر پیچیدگی های این معما که خرج شده است ،می افزاید. In touch with Iranian diversity
درصد رشد داشته که نسبت به سال قبل نزدیک 56درصد درآمد نفت درآمدهای سرشار و بی سابقه
کشور را بالا برد .کل درآمد نفتی دولت در این سال از فروش نفت 113 میلیارد دلار بود. ارزی آن سال ها چگونه و کجا
آغاز دوران طلایی قیمت نفت که می توانست یک فرصت برای کشور
میلیارد دلار بود. باشد اما به افزایش 74.1درصدی دوباره بدهی دولت به بانک مرکزی مریم یعقوبی -خبرآنلاین :افزایش بدهی دولت ها به بانک مرکزی
اما این درآمد تاریخی هم نه تنها به دولت در بازپرداخت بدهی کمک نکرد انجامید .در این سال دولت با استقراض مبلغی در حدود 23هزار و 969 معلول عدم انضباط مالی و شلختگی در تنظیم روابط میان درآمد ها و
بلکه کسر بودجه دولت با رشد بیش از 4برابر مواجه شد .دولت دهم در
میلیارد تومان بدهی خود را به بانک مرکزی باز هم افزایش داد. هزینه هاست.
سال 90مبلغی حدود 29هزار میلیارد تومان کسر بودجه داشت. اما با وجود افزایش درآمد نفتی 82میلیارد دلاری و استقراض 23هزار به عبارت دیگر دولت ها خصوصاً در کشورهایی که درآمدهای حاصل
میزان بدهی دولت به بانک مرکزی هم در این سال باز هم طبق سنوات میلیارد تومانی باز هم دولت با کسر بودجه 12هزار میلیارد تومانی سال از فروش منابع طبیعی مانند نفت و گاز سهم عمده ای در تأمین هزینه
گذشته با افزایشی بیش از 26درصد مواجه شده و به 48هزار و 830 ها دارند ،در مواقعی که دچار کسر بودجه و عدم توازن میان هزینه ها و
را به پایان رساند. درآمدها می شوند ،ناگزیر به سراغ منابع بانک های مرکزی می روند .در
میلیارد تومان رسید. سال ، 88تنها سالی که بدهی ها کاهش داشت چنین شرایطی استقراض دولت از بانک مرکزی به معنای فروش مجدد
در سال پایانی دولت نهم این دولت بالاخره تصمیم به بازپرداخت بخشی
سال های پایانی دولت دهم و باز هم افزایش کسر بودجه و بدهی از بدهی خود به بانک مرکزی گرفت .در این سال حدود 29.5درصد ارز حاصل از صادرات نفت به بانک مرکزی و دریافت ریال است.
بانک مرکزی از بدهی های دولت به بانک مرکزی کاهش یافت و به 16هزار و 932 معنای این فروش مجدد چیزی جز همان اتفاق معروف و نامبارک
میلیارد تومان رسید .از طرفی کسر بودجه سال 88نیز کاهش دو هزار افزایش پایه پولی نیست .نگاهی به روند تغییرات بدهی دولت های نهم
در سال 91با کاهش تولید و فروش و همچنین کاهش قیمت نفت ایران میلیارد تومانی داشته و به 10هزار میلیارد تومان رسید. و دهم به بانک مرکزی طی سال های 85تا 92نمونه بارزی از استقراض
درآمد دولت با کاهش 50درصدی مواجه شده و به 54میلیارد دلار اما نکته عجیب در این سال کاهش درآمدهای حاصل از فروش نفت
است .قیمت نفت ایران در سال 88با بیش از 35درصد کاهش به مستمر و روبه افزایش دولت از بانک مرکزی را به نمایش می گذارد.
رسید .هر بشکه نفت ایران در آن سال 107دلار معامله شد. 61.25دلار در هر بشکه رسید ،تولید با 7درصد افزایش به صادرات نکته جالب و در عین حال تاسف آور این است که افزایش بدهی های
در باره بدهی ها اما آنچه در سالهای پایانی دولت دهم رخ داد متفاوت از روزانه دو هزار و 202بشکه ارتقا یافت که منجر به درآمد 62میلیار د دولت طی این سال ها به بانک مرکزی در شرایطی اتفاق افتاد که
سال های دیگر نبود .در سال 91دولت باز هم ناچار به دریافت ریال از درامدهای نفتی کشور به طور متوسط از روند رو به افزایشی برخوردار
بانک مرکزی بود که بیش از 16درصد به بدهی دولت افزود و رقم کل دلاری شد.
بدهی دولت را در پایان سال 91به 48هزار و 813میلیارد تومان رساند. آغاز دوران تاریخی درآمدهای نفتی با دولت دهم بوده است.
از طرف دیگر کسر بودجه دولت دهم هم در پایان این سال تقریبا دو اما با وجود این افزایش نه تنها شاهد کاهش بدهی دولت به بانک
برابر شد و سال 91با کسر بودجه 54هزار میلیارد تومانی به پایان رسید. مرکزی نبودیم بلکه در مواردی مقدار این بدهی گاهی به بیش از سه
برابر نیز افزایش داشته است.
اکنون پس از اینکه دو سال از پایان فعالیت دولت دهم می گذرد به
راحتی می توان عمق و گستره تأثیرات نامطلوبی را که بدهی های
دولت نهم و دهم به بانک مرکزی بر جای گذاشته است را مشاهده و
محاسبه کرد.
روند کند کاهش پایه پولی و تأثیراتی که سیاست های بانک مرکزی
طی دو سال گذشته در بخش واقعی اقتصاد داشته ،نشاندهنده مشکلات
فراوانی است که تغییر عادت اقتصاد ایران از استقراض مدام تا انضباط
پولی برای فعالان اقتصادی کشور به دنبال داشته است.
آخرین سال بی انضباطی مالی دولت دهم؛افزایش درآمد و سال 89قیمت هر بشکه نفت ایران به 76دلار رسیده بود و افزایشی سال 85افزایش درآمد نفتی و کسر بودجه دوبرابری
افزایش بدهی توأم بیش از 24درصد نسبت به سال قبل داشت ،در این حال تولید و بر اساس گزارش های منتشر شده توسط بانک مرکزی آغاز به کار دولت
صادرات نفت ایران تنها نزدیک به 3درصد افزایش داشت .در سال 89 نهم مواجه بود با بدهی کمتر از 3هزار و 500میلیارد تومانی دولت
در سال پایانی دولت دهم کشور با افت صا درات نفت مواجه شد. هشتم به بانک مرکزی .اما به فاصله یک سال از روی کار آمدن دولت
صادرات نفت ،میعانات گازی و گاز طبیعی ایران در سال 91حدود دولت از محل فروش نفت بیش از 74میلیارد دلار درآمد کسب کرد. نهم این بدهی با رشدی فزاینده از عدد 3هزار و 500میلیارد تومان به
62.9میلیارد دلار بود .بدین ترتیب درآمد کشور از محل فروش نفت علیرغم افزایش درآمدهای نفتی در سال 89دولت دهم باز هم رقم
با افزایش کمی مواجه شد اما این افزایش نتوانست از بار بدهی دولت استقراض از بانک مرکزی را بیش از 95درصد افزایش داد و بیش از 32 5هزار و 488میلیارد تومان رسید .
این افزایش 52.8درصدی بدهی به بانک مرکزی در حالی اتفاق افتاد
به بانک مرکزی بکاهد. هزار و 972میلیارد تومان به این بانک بدهکار شد. که درآمد حاصل از فروش نفت در سال 85حدود 8میلیارد دلار
در پایان دوره فعالیت دولت دهم بدهی بیش از 59هزار میلیارد از طرف دیگر در پایان سال مبلغ کسر بو دجه دولت 7هزار میلیارد افزایش داشت .در سال 85قیمت نفت ایران نسبت به سال 84با
تومان به دولت یازدهم رسید .از طرفی کسری بودجه آن سال بعد از افزایش بیش از 20درصدی مواجه شد .نفت هر بشکه 60دلاری در
تحویل به دولت یازدهم کاهش یافت و سال 92را بدون کسر بودجه تومان اعلام شد. حالی صادر شد که تولید و صادرات ایران بیش از شش‌درصد هم نسبت
به سال گذشته کاهش و به دوهزارو4 33هزار بشکه در روز رسیده بود.
به اتمام رساندیم. از طرفی دولت نهم در سال 85رکورد دو برابری کسر بودجه را زد .بدین
معنی که در پایان سال 84کسر بودجه دولت حدود 6هزار میلیارد
تومان بود اما در پایان سال 85کسر بودجه دولت به بیش از 14هزار Vol. 22 / No. 1350 - Friday, July 3, 2015
میلیارد تومان رسید که این کسر بودجه نشان از افزایش هزینه های
8
جاری دولت بود.
سال 86افزایش 19میلیارد دلاری درآمد نفتی و 150درصدی
بدهی به بانک مرکزی
در دومین سال از آغاز به کار دولت نهم در سال 1386درآمد نفت
ایران برابر 81.6میلیارد‌دلار بود .در این سال پس از کاهش بیش از
شش‌درصدی تولید روزانه ،صادرات نفت ایران به دوهزار و 4 80بشکه در
روز بود و همزمان قیمت نفت ایران با بیش از 13درصد افزایش نسبت
به سال قبل به 69.3دلار در هر بشکه رسید.
اما در همین سال بالاترین رکور د بدهی دولت نهم و دهم به بانک
مرکزی ثبت شد .دولت نهم در سال 86با افزایش 150.9درصدی
بدهی خود به بانک مرکزی رقم این بدهی را به بیش از 13هزار و 769
میلیارد تومان رساند.
موضوع قابل توجه در سال 86کسر بودجه دولت بود که نسبت به سال
قبل تنها 2هزار میلیارد تومان کاهش داشت .در آن سال دولت 12هزار
میلیارد تومان کسر بودجه اعلام کرد.
عامل افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی در سال 87همزمان با
رشد قیمت نفت ایران چه بود؟
در سال 87در پی کاهش 17درصدی تولید نفت ،تولید روزانه نفت
