Page 25 - 1344
P. 25
‫قرن گذشته در خانقاه‌ها شعر فارسی و شعر عرب خوانده می‌شد‪.‬‬
‫قبل از بمباران شیمیایی حلبجه در سال ‪ ۱۹۸۸‬میلادی من تعداد‬
‫زیا دی دوانین شعر فارسی را در کتابخانه پدرم می‌ دیدم و همیشه ‪25‬‬
‫شعر کردی و فارسی در خانه ‪ ‬ما خوانده می‌شد‪ .‬البته من نمی‌توانستم‬
‫آن‌ها را بخوانم‪ ،‬بیشتر پدرم می‌خواند‪ .‬اما من علاقه‌ام را به کتاب و‬
‫کتاب‌خوانی بیشتر مدیون نثر هستم‪ .‬آن‌هم یک کتاب فارسی بود‬
‫که به کردی ترجمه شده بود‪ .‬داستان امیر ارسلان‪ .‬پدرم شب‌ها‬
‫قسمت‌هایی از آن را برای من می‌خواند‪ .‬من شاعرانگی و تخیل بسیار‬
‫عمیق و زیبایی را در آن داستان می‌دیدم و به‌شدت جذبش می‌شدم‪.‬‬
‫در اسفند ‪ ۶۶‬بعد از اتفاق فاجعه حلبجه و منتقل شدن به تهران و‬
‫چند ماه ماندن در بیمارستان‌های تهران‪ ،‬در سن نه سالگی ناگزیر‬
‫به تکلم به زبان فارسی شدم‪ ،‬چون مترجمی نبود به‌ناچار با دکترها‬
‫سال ‪ / 22‬شماره ‪ - 1344‬جمعه ‪ 1‬دادرخ ‪1394‬‬ ‫و اعضای حلال احمر و پرستار و غیره بایستی با زبان فارسی حرف‬
‫می‌زدم‪ .‬در آن زمان فارسی‌ام به‌سرعت پیشرفت کرد در حدی که‬
‫بعدها من را به استان کرمانشاه منتقل کردند همکلاسی‌هایم که در‬
‫حلبجه باهم به مدرسه می‌رفتیم‪ ،‬کلاس اول زبان فارسی بودند‪ ،‬من را‬
‫گذاشتند کلاس دوم‪ .‬چون همه کتاب‌های درسی را سریع می‌خواندم‬
‫و می‌نوشتم در همان سال به کلاس سوم منتقل شدم‪ .‬علاقه من به‬
‫شعر و بخصوص شعر معاصر فارسی به‌طورجدی در اوایل دهه هفتاد‬
‫شکل گرفت به‌ویژه بهار ‪ ۷۴‬که به تهران آمدم و ماندگار شدم‪ .‬همان‬
‫زمان تصمیم گرفتم شعر معاصر فارسی را به زبان کردی ترجمه کنم‬
‫زمانی که آن‌ها هیچ شناخت دقیق و درستی از شعر فارسی نداشتند‪.‬‬
‫(البته منظورم کردهای عراق است و نه کردهای ایران که آن‌ها تسلط‬
‫خوبی بر زبان فارسی دارند)‪ .‬من از همان زمان به‌طور پراکنده از‬
‫شاعران معاصر ازجمله شاملو‪ ،‬رحمانی‪ ،‬فروغ‪ ،‬جلالی‪ ،‬آتشی و دیگر‬
‫با استقبال بسیار خوبی روبرو شد‪ .‬‬ ‫▪ ▪هرساله ظاهراً جشــنوار ‌های در کردستان برگزار م ‌یشود که‬ ‫شاعران معاصر ترجمه کردم‪ .‬از شاعران مطرح دهه هفتاد هم ازجمله‬
‫حافظ موسوی رضا چایچی‪ ،‬عباس صفاری‪ ،‬بهزاد زرین پور‪ ،‬گراناز‬
‫▪ ▪فکر م ‌یکنید ترجم ٔه اشــعار زبان فارسی به کردی به پیوندی‬ ‫شاعران فارس ‌یزبان هم دعوت م ‌یشــوند ممکن است کمی در‬ ‫موسوی و چندین شاعر دیگر هم ترجمه کردم‪  .‬بعدها تصمیم گرفتم‬

‫‪In touch with Iranian diversity‬‬ ‫میان ادبیات دو زبان منجر خواهد شد؟ و چه قدر این ترجم ‌هها به‬ ‫مورد این جشنواره ‪ ‬توضیح بدهید؟‪ ‬‬ ‫این پروژه را به‌صورت کتاب‌های مستقل کار کنم و نه شعر پراکنده در‬
‫نظرتان در ادبیات کردستان تأثیر خواهند گذاشت؟‪ ‬‬ ‫‪ -‬هجده سال از جشنواره فرهنگی ادبی گلاویژ سپری شده؛ آذرماه امسال‬ ‫مطبوعات‪ ،‬زیر عنوان ترجمه شعر معاصر فارسی و تاکنون ‪ ۲۹‬جلد از‬
‫نوزدهمین سال آن برگزار می‌شود‪ ،‬به مدت پنج روز‪ .‬هرسال نویسندگان‪،‬‬ ‫آن مجموعه چاپ شده است‪ .‬ازجمله کتاب‌های سپری‪ ،‬فروغ‪ ،‬شمس‬
‫‪ -‬تردید ندارم در اینکه ترجمه این شعرها اثرگذار بوده و خواهد بود‪.‬‬ ‫شعرا‪ ،‬اهل اندیشه و علوم اجتماعی و زمینه‌های دیگر به مدت پنج روز در‬ ‫لنگرودی‪ ،‬احمدرضا احمدی‪ ،‬شهاب مقربی‪ ،‬گراناز موسوی‪ ،‬گروس‬
‫در ده سال گذشته این تأثیر را بروی اشعار تعدادی از شاعران جهان‬ ‫شهر سلیمانیه گرد هم می‌آیند و آثار خود را م ‌یخوانند‪ .‬البته آثارشان به‬ ‫عبدالملکیان‪ ،‬رسول یونان‪ ،‬غلامرضا بروسان‪ ،‬الیاس علوی‪ ،‬سید علی‬
‫م ‌یبینم‪ .‬خود این پیوند از طریق ترجمه م ‌یتواند آغاز خوبی ‪ ‬برای‬ ‫زبان کردی ترجمه می‌شوند و گفتگوهای جدی میان اهل‌قلم کشورهای‬
‫پروژ‌ههای وسی ‌عتر و رابطه فرهنگی عمی ‌قتر در این عصر باشد که عصر‬ ‫مختلف شکل م ‌یگیرد‪ .‬بنده مسئولیت مهمانان ایرانی را به عهد‌هدارم‪.‬‬ ‫صالحی و چندین شاعر دیگر‪ .‬‬
‫ارتباطات نام گرفته است‪ .‬فکر م ‌یکنم بهترین راه شناخت و آشنایی بیشتر‬
‫ما هرساله یک روز کامل را به ایران اختصاص م ‌یدهیم‪ .‬تاکنون شعرا ودوستی و نزدیکی بیشتر باهمدیگر باید از طریق همین ترجمه و گفتمان‬

‫▪ ▪با توجه به تفاو ‌تهای فرهنگی که میان دو کشــور و دو زبان و نویسندگان زیادی از ایران و خارج از ایران به این فستیوال دعوت فرهنگی باشد‪ .‬همین چیزی که مردم کردستان تاکنون استقبال کرد‌هاند‪.‬‬
‫البته ‪ ‬ترجم ‌ههای من که بیش از ‪ ۴۶‬کتاب است تنها محدود به حوزه‬ ‫شد‌هاند و آثارشان را خوانده‌اند و کتا ‌بهایی از آ ‌نها به زبان کردی‬
‫‪Vol. 22 / No. 1344 - Friday, May 22, 2015‬‬ ‫شعر نیست‪ ،‬بلکه حوزه ادبیات داستانی و ادبیات نمایشی را نیز در برگرفته‬ ‫در کردستان عراق چاپ شده است‪ .‬ازجمله سید علی صالحی‪ ،‬شمس‬ ‫وجود دارد چال ‌شهای اصلی شما در ترجمه چه بوده است؟‬
‫است‪ .‬تاکنون آثاری از جعفر مدرس صادقی‪ ،‬هدایت‪ ،‬چوبک‪ ،‬درویشیان‪،‬‬ ‫لنگرودی‪ ،‬علی باباچاهی‪ ،‬یوسف عزیز بنی طرف‪ ،‬موسی بیدج‪ ،‬حافظ‬ ‫‪ -‬خوشبختانه ‪ ‬تفاوت آن‌چنان نیست بلکه نزدیکی‌ها بیشتر است در‬
‫احمد غلامی‪ ،‬احمد اخوت و خیلی دیگر از داستان نویسان را نیز ترجمه‬ ‫موسوی‪ ،‬فرخنده آقایی‪ ،‬مهسا محب علی‪ ،‬شهلا زرلکی‪ ،‬شیوان مقانلو‪،‬‬ ‫حدی که من فکر م ‌یکنم زبان و فرهنگ فارسی و کردی بسیار به هم‬
‫کرد‌هام‪ .‬همی ‌نطور چند کتاب از نمایشنامه نویسان ایرانی ازجمله ساعدی‪،‬‬ ‫لیلا صادقی‪ ،‬بهاره رضایی‪ ،‬آیدا عمیدی‪ ،‬شبنم آذر‪ ،‬کتایون ریزخراتی‪،‬‬ ‫نزدیک هستند‪ ،‬بیش از هر دو فرهنگ دیگری در منطقه‪ ،‬این هم باعث‬
‫گروس عبدالملکیان‪ ،‬فرهاد گوران‪ ،‬رحیم فروغی‪ ،‬شهرام اقبال زاده‪،‬‬ ‫می‌شود ‪ ‬مترجم به مشکل آن‌چنانی برنخورد و ترجمه در زبان مقصد‬
‫بیضایی‪ ،‬محمد رحمانیان و محمد یعقوبی‪ ،‬عبدالحی شماسی و ‪...‬‬ ‫حافظ خیاوی‪ ،‬کامران محمدی‪ ،‬محمد حسینی‪ ،‬محمد زندی‪ ،‬علیرضا‬ ‫خوب و مؤثر و تأثیرگذار باشد‪ .‬همین هم هست‪ .‬ترجمه‌هایم به زبان‬
‫عباسی‪ ،‬علی اشرف درویشیان‪ ،‬منصور یاقوتی و خیلی‌های دیگر که‬ ‫کردی با استقبال روبرو شده است‪ .‬این نزدیکی فرهنگی که م ‌یگویم‬
‫▪ ▪آیا در کنار ترجم ٔه شــعر فارسی به کردی بالعکس هم کاری‬ ‫نمی‌توانم همه را اسم ببرم‪ .‬این جشنواره کوشش زیادی ‪ ‬در راه پیشرفت‬ ‫ریشه تاریخی دارد و سابقه بسیار طولانی دارد که م ‌یبایستی بیشتر‬
‫و نزدیک شدن هرچه بیشتر فرهنگ فارسی و کردی کرده و می‌کند‪  .‬‬ ‫رویش کار می‌شد‪ .‬اما متأسفانه به دلایل مختلف کار نشده و امروزه این‬
‫ترجمه کرد ‌هاید؟‬
‫‪ -‬بله‪ .‬تاکنون چند مجموعه شعر از شاعران معاصر کرد به زبان فارسی‬ ‫روابط نزدیک تا حدی کمرنگ‌تر شده یا م ‌یتوان گفت که م ‌یشود‪ .‬‬
‫ترجمه کرده‌ام‪ .‬توسط ناشران مختلف ایرانی چاپ شده است‪ .‬ازجمله‬
‫▪ ▪میزان استقبال مخاطب کردی از ترجم ٔه این اشعار چگونه بوده شیرکو ب ‌یکس‪ ،‬رفیق صابر‪ ،‬لطیف هلمت‪ ،‬فرهاد پیربال‪ ،‬دلاور قرداغی‪،‬‬
‫▪ ▪تفاوت میان ادبیات کرد و ادبیات فارســی چیست؟ با توجه است؟ فکر م ‌یکنید تا چه حد مخاطبی که زبان فارسی نم ‌یداند کژال احمد و شاعران جوان دیگری که اکنون در حال طی کردن پروسه‬
‫هفت خان رستم چاپ و نشر در ایران است‪ .‬‬
‫به اینکه شــما از شــعر فارســی به کردی ترجمه کرد ‌هاید چه بتواند با این زبان و ترجمه ارتباط برقرار کند؟‬
‫شباه ‌تهایی میان آثار م ‌یبینید؟ تفاو ‌تهایشان چگونه است؟ ‪ -‬خوشبختانه استقبال بسیار خوب بوده تا جایی که بیشتر کتاب‌ها در‬
‫‪ -‬بی‌شک پاسخ این سؤال نیاز به تحقیق وسیعی دارد که در این زمینه مدت زمان کوتاهی به چاپ سوم رسید‌هاند‪ .‬التبه اگر صنعت چاپ و نشر ▪ ▪پروژٔه بعدی شــما در خصوص ترجم ٔه اشعار چگونه است آیا‬
‫تاکنون انجا ‌منشده است‪ .‬بیگمان هر دو این ادبیات ویژگی‌های خاص در کردستان عراق حرفه‌ای بود و فرهنگ تجدید چاپ سالم بود و از ما تمرکزتان فقط بر شعر نو ایران است و یا قصد دارید دیگر اشعار‬
‫خود را دارند‪ ،‬همین‌طور مشترکات و تفاوت‌های خاص خود‪ .‬آنچه مسلم مؤلف و مترجم دزدی نم ‌یشد! مطمئناً به چاپ‌های بیشتری م ‌یرسیدند‪ .‬ب ‌هخصوص اشعار به سبک کلاسیک را هم ترجمه کنید؟‪ ‬‬
‫است در مراحل مختلف تاریخی هر دو این ادبیات روی همدیگر تأثیر چه در دوران دانشجویی و چه سال‌های بعد مدام جوان‌های مخاطب ‪ -‬البته من فقط شعر معاصر فارسی را به زبان کردی ترجمه م ‌یکنم‪ .‬با‬
‫گذاشته‌اند‪ .‬به‌ویژه آنچه که عیان است تأثیرات بیشتر ادبای فارس بر ادبیات که کتا ‌بها در دسترسشان نیست با من ارتباط برقرار م ‌یکنند تمام علاقه‌ای که به شعر کلاسیک فارسی دارم‪ ،‬ترجمه نکردم و نمی‌کنم‪،‬‬
‫ادبیات کردی است‪ .‬در مقاطع مختلف بسیاری از شاعران کلاسیک کرد و من به ناگزیر فایل آن کتا ‌بها را تقدیمشان م ‌یکنم‪ .‬چون فقط در دوست دارم به همان زبان اصلی خوانده شوند‪ .‬بیشتر شعر شاعران نسل‬
‫شعر با زبان فارسی سروده‌اند‪ .‬امیدوارم روزی پروژه‌های مشترک در گذشته ترجمه‌های بسیار ضعیفی از فروغ و سپری شده بود و آ ‌نها فکر جدید را ترجمه می‌کنم چه در ایران و چه خارج از ایران‪ .‬البته من شعر‬
‫این زمینه صورت بگیرد‪ .‬تحقیقات درباره تأثیر و تأثر همین‌طور تزهای م ‌یکردند شعر معاصر فارسی به ای ‌نها ختم م ‌یشود و شناخت آ ‌نچنانی جهان را نیز از طریق زبان فارسی هم به کردی ترجمه کرد‌هام‪ ،‬ازجمله‬
‫تطبیقی ‪ ‬در این زمین ‌هها نوشته شود‪ .‬مطمئناً با توجه به شناختی که درباره شعر دهه‌های دیگر و شاعران نسل بعدی نداشت ‌هاند‪ .‬من احمدرضا نرودا‪ ،‬پاز‪ ،‬اریش فرید‪ ،‬بوکوفسکی‪ ،‬ارهان ولی و شاعران دیگر‪.‬‬
‫من روی این دو ادبیات دارم و بیست سالی است که در این زمینه کار احمدی‪ ،‬جلالی‪ ،‬رحمانی‪ ،‬آتشی‪ ،‬شمس لنگرودی‪ ،‬سید علی صالحی‪،‬‬
‫‪25‬‬ ‫صفاری‪ ،‬مقربین‪ ،‬گروس عبدالملکیان‪ ،‬شاعران جدیدتر را معرفی کردم و‬ ‫م ‌یکنم‪ ،‬مشترکات و نزدیکی‌ها بسیار زیاد است‪ .‬‬
   20   21   22   23   24   25   26   27   28   29   30