Page 27 - 1466
P. 27
».دننک یم شتسرپ ار ناویح نیا اهنآ ور نیا زا .تسا هداد تسکش
قازق مان ینعم و هشیر یسررب
ریطاسا دیفس زاغ نامه لداعم )نلاضف نبا ربخ( اجنیا رد انرد دبلا
.میزادرپ یم نآ رکذ هب اجنیا رد هک تسا هدش هتفرگ قازق
27
رابت قازق روسفورپ رثا قازق موق مسا یانعم و خیرات دروم رد ریز هلاقم ناشیا )یسات( یگدیشارترس تنس هب رظن .تسا هدوب )ییاپ-هیگ ُرآ( نلاهك درفم داوج
1396 شهریور 31 هعمج - 1466 هشامر / 24 لاس رد ،تسا هتفرگ درمناوج موهفم هب نینچمه و ینعم نیدب شا هلاقم )کا-شاک( گاساک یتیرکسناس -ییاکس هشیر زا لصا رد مان نیا
قازق مان هک دشاب یم نکپ هاگشناد خیرات داتسا یاب بسوج یلاغ رون
نتم دیفس زاغ حیرص و نشور ۀروطسا ساسا رب مه یتسرد هب ار
ِ
ِ
-شاک( کاساک ییاکس تروص نینچمه مان نیا ساسا رد هک یلاح
مان نیا رهاظ یارب َ ادعب هک تسا هدوب هدیشارت رس یوم ینعم هب
.تسا هتشاد روضح )سات( هدیشارت رس یوم ینعم هب )کا
دوخ زا دیفس زاغ رابت و لیا یمتوت ینعم )کوساک( کاساک ییاکس
طابترا رد ار مدرم نیا مان تودوره .تسا هدیوارت نوریب یکرت نابز
گرزب هلیبق ود نیا و هدروآ )رورپ لسع یاهریقشاب ناکاین( اه سات اب
درمناوج ینعی قازق«
نم هک )ناتیکسا( اهاکس نیمزرس نیا ات« :تسا هتفرگ یکی ار کرت
دعب اما ،یهایگ کاخ اب تسا یحطسم نیمز مداد حرش )تودوره(
نایب »قازق« مسا یانعم صوصخ رد هك ییاههاگدید زا یشخب
یخلاگنس هقطنم نیا زا مدآ رگا .تسا یخلاگنس و تفس نیمز نآ زا
هتسناد و تاعلاطا اب یخیرات تایاكح جازتما و بیكرت زا ،هدیدرگ
و درم هک دسر یم یمدرم هب )لاروا( یدنلب هوک رانک رد دنک روبع
تایاكح .تسا هدمآ دیدپ ،قازق تلم نایم رد دوجوم یا هرجش یاه
تحت ینیب و دنتسه )درگشاب/ریقگشاب( سات دلوت ماگنه زا نآ نز
رد ار jüz زوج و alaş شلاآ« ،»قازق« ناگژاو ،یقازق یاه هرجش و
یم ییاکس سابل یلو دنراد یصوصخ هب نابز اهنآ .دنراد زارد هناچ و
،یقازق جیار یمیدق تیاكح كی رد .دننک یم ادیپ انعم رگیدکی اب دنویپ
تسا نوکیتنوپ تخرد مان .دننک یم هیذغت ناتخرد هویم زا و دنشوپ
)kalşa kadir(رداق اشلاق مان هب .تسا یدرمناوج ربهر دوجو زا تبحص ً
یلو تسا ایبول ردق هب نآ هویم .ریجنا تخرد کی هزادنا هب ابیرقت و
یدایز نانمشد اب و دوش یم اهنآ ی هدركرس ،دروآ یم درگ ینوشق وا
کی زا و هداد راشف ار نآ بآ دسر یم نآ هویم هک ینامز .دراد هتسه
وا .دوشیم حورجم یتخس هب یدربنرد )رداقاشلاق( .دنک یم گنج
نآ اهنآ .دنمان یم یکسآ ار نآ و دننارذگ یم یفاص ناونع هب هچراپ
شیاهتحارج درد.دنام یم اهنت نابایب رد ،هانپ ناج و بآ ،تارفن نودب
بوسر زا و .دنماشآ یم ،هدرک طولخم ریش اب ار نآ ای و دنسیل یم ار
شلات ردق ره ،تسا هداتفا قمر زا هك وا .دبای یم شیازفا جیردت هب
هکنیا یارب ،دنرادن یدایز ۀمر اهنآ .دنروخ یم و هدرک تسرد کیک نآ
شگرم هناتسآ رد .دتفا یم نیمز هب ،دتسیاب اپرس دناوت یمن ،دنك یم
ناتسمز رد و دنراد ینکس یتخرد ریز کی ره .دنرادن یبوخ هاگارچ
تارطق ندناكچ اب ،دیآ یم دورف نامسآ زا نانكزاورپ »یدیفس زاغ«
ناتسبات رد اما .دنناشوپ یم دیفس یدمن رداچ کی اب ار تخرد یور
رانك هب ار یو و دهد یم تاجن یبآ یب زا ار وا ،یو ناهد رد بآ
هب سدقم ناشیا هکنوچ درادن یراک ناشیا اب سکچیه .دنرادن رداچ
یا هداز یرپ« زاغ نیا .دنك یم لقتنم ناشخرد و عیسو یا هچایرد
لیابق تلاداجم همه .دنرادن یگنج حلاس چیه اهنآ و دنور یم رامش
.دوب هدمآرد -هرهچ دیفس رتخد -)Ak kız( »زیق قآ« تروص هب هك دوب
ناشیدب هک ییوجهانپ نآ و دوشیم لصف و لح ناشیا طسوت هیاسمه
یب و كاپ یرتخد هب.دنکیم جراخ نت زا ار »دیفس زاغ« ششوپ وا
مان ،ددرگیم دازآ یبیقعت هنوگ ره زا هلیسو نیدب دوشیم هدنهانپ
اشلاق .دزادرپ یم »رداقاشلاق« تاحارج یاوادم هب ،هدش لیدبت شغ
».تسا ییاپ-یگرآ ناشیا
یرسپ دنزرف .دیامن یم جاودزا )Ak kız( هرهچ دیفس رتخد نیا اب رداق یلو دراد ییاکس هشیر قازق مان هک دیسر مرظن هب ضرف نیا ادتبا
.دوش یم هدیمان قازق ،دیآ یم ایند هب اهنآ جاودزا زا هك نیشنمه ار )قازق( تسود انرود زین نلاضف نبا دش هراشا هکنانچ نداد قسن و مظن زا دعب اهنت ار نآ یکرت و ییاکس یساسا یناعم
خیرات تاجردنم اب قیبطت رد ،باب نیا رد قازق نیمدقتم تایرظن هب
میدید هک دیامن یم رکذ )رورپ هریش یاهسات( اهدرگشاب راوجمهو
كب ،»Akaris« سیرآ قآ :یاه مان هب رسپ هس بحاص »قازق« .متفایرد ،ناتسقازق برغ تمس نامدرم هب عجار تودوره
یکرت فدارتم یماح ناشیرگید و یمیدق ییاکس مان لماح ناش یکی
دوش یم هتفگ .دوش یم »Janaris«سیرآ ناج و »Bekaris« سیرآ
طوبرم رابخا زین تودوره ربخ رد میدید هکنانچمه .تسا مان نامه
In touch with Iranian diversity
و سیرآ كب زا Orta cüz زوج اتروا ،سیرآ قآ زا Ulu cüz زوجولوا هك یماظن یدحاو مان قاّزق« :دسیون یم قاّز َ ق هّدام رد ایدپیکیو
.تسا هتخیمآ مه رد ناشیدب
،تیاكح نیا رد .دنا هتفای بسن سیرآ ناج زا kishy cuz زوج یشیک و ناتسقازق رد ینامدرم هک قازق موق اب دیابن ار مان نیا .دوب نیارکوا رد
.تسا قازق موق هاگتساخ دامن ندوب رتخد ،دنك یم هجوت بلج هچنآ حوضو هب ار کوزاک ای قازق مدرم مان هشیر قازق مدرم ریطاسا یلو یایدپیکیو رد اذهعم .».تفرگ هابتشا دنتسه هنایم یایسآ قطانم رگید
لسوتم ،یرلااس ردام ماظن ی هطلس ی هرود رد ،تیاكح نیا ساسا رب -زاغ( زاغ لیا و )اقآ-زاغ(رورس ْدیفس ْزاغ ای )کآ-زاغ( دیفس زاغ هب یسراف یایدپیکیو .تسا هتفر رامش هب یکی مان ود نیا هشیر یسیلگنا
رد ار دوخ یاپدر ،زاغ ندش هدیتسرپ و )Ak- kaz( دیفسزاغ هب ندش ناتسقازق برغ زا روبع عقوم نلاضف نبا میناد یم .دنناسر یم )کوا هقطنم یلصا نانکاس« :دروآ یم ناتسقازق و قازق هدام رد اجنامه
.دراذگ یم یاج رب هرود نآ ی هدمآ دیدپ یاهرواب مدرم یتسرپ انرود زا )ناسات رس( اهدرگشاب رواجم تمس رد هیلاح رابت کرت نامدرم .دندوب تیکسا رابت یناریا ماوقا زا ناتسقازق یزورما
اه نوه .دندرک هقطنم رد چوک و ذوفن هب زاغآ وس نیا هب مجنپ هدس زا
یم شتسرپ ار انرد یعمج « :دیوگ یم و دهد یم ربخ یحاون نآ
رد .دراد دوجو »زاغ« مان اب یا هریشع ،اه قازق »قاچبق« هفیاط رد یاهلاس رد و دندمآ هقطنم نیا هب دلایم زا لبق متشه هدس لیاوا رد
و دندیگنج یم دوخ نانمشد زا یتعامج اب اهنآ دنتفگ نم هب .دندومن
))زاغ ی هچایرد ای زاغ بآ(( شاكلاب ی هچایرد هب ،میدق یاه نامز یلاوح رد دندوب هدمآ یاتلآ یاهناتسهوک زا هک قاچبق ناکرت یدعب
نآ رثا رد و درک ادص ناشیا رس تشپ انرد و دندروخ تسکش ناشیا زا
»زاغ رهش« مان هب یرهش هقطنم نآ رد نیا رب هولاع .دش یم هتفگ ناکرت زا یا هبعش اهقازق دندش نکاس قاچبق تشدو لارآ هچایرد
دنتسرپ یم ار انرود تهج نیا زا .دروخ تسکش یزوریپ زا دعب نمشد
نامسآ زا نانكزاورپ ،ندمآرد »دیفس زاغ« لکش هب .تشاد دوجو مه ».دنتسه قاچبق
ار ام نانمشد وا .تسوا راک اه نیا و تسا ام یادخ نیا :دنیوگ یم و
ندش )هداز یرپ( قشاع ،نتسشن ناشخرد یا هچایرد رب ،ندمآ دورف
1023 لاس رد سور خیرات زا لقن هب مهدزیس هلیبق رد رلسک روترآ یلو
یورین هک دنک یم دای نایگوزاک مان هب یزاقفق لامش هلیبق زا یدلایم
یقرواپ رد هلیبق نیا دروم رد .دنا هدوب اهرزخ رانک رد یگرزب یماظن
هلیبق اهکاساک ای )نایگوساک( نایگوزاک تسا هدش هداد حیضوت
.دنشاب اهقازق فلاسا تسا نکمم و دنا هدوب اهرزخ نامرف ریز یزاقفق
لیا ینعی یکرت هب( نایکوزاک هک تفرگ هجیتن نینچ ناوت یم اجنیا زا
ُ
کاسوک( اهقازق و اهقازق ناشن و مان یلصا هتسه هدنراد ناونع هب )زاک
اجنیا زا .دنا هتشاد ینکس ناتسقازق و نیارکوا نیب رد زاقفق رد )اه
و تودوره ربخ یناتساب موق نیمادک نیا هک دیآ یم شیپ لاؤس نیا
Vol. 24 / No. 1466 - Friday, Sep 22, 2017 یکرت نابز رد ار »قازق« یخیرات ساسا نودب یاه یبای هشیر رد
یارب .تسا هدش رهاظ مان نیا تحت خیرات نیا رد هک تسا نارگید
طوبرم یناتساب یاهمان و قاّزق و قازق یاهمان یسررب هب دیاب راک نیا
ً
.میسرب بولطم اتبسن جیاتن هب دیاش ات میزادرپب یحاون نیدب
ً
و وج هثداح ،نامناخ یب ،)قاچوق( ریلد ،)قاچاق( یرارف ینعم هب ابلاغ
هدومن هیجوت نینچ نآ یارب ار یناعم نیا دوجو و دنا هتفرگ رگنایغط
نیمزرس هب مزراوخ و هویخ تمس زا رگنایصع لیابق و مدرم هک دنا
نیا اج نیا زا و دنا هتفرگ یم هانپ اجنآ رد و هدرک رارف ینونک ناتسقازق
نآ دش هتفگ هکنانچ هک یلاح رد .تسا هدش قلاطا نیمزرس نیدب مان
ناتسقازق هقطنم رد یصوصخ هب موق مان مه یدلایم مهد نرق رد
.تسا هدوب زاقفق ناتسهوک لامش و هیلاح
27
ربخ ییاپ یگرآ موق مان ناقازق یناتساب رابت باب رد نم یاهوجتسج
تیرکسناس و ییاتسوا یاهنابز رد ناشمان هک دهد یم ناشن ار تودوره
هدنیاپ و )ییاپ -یگرآ( شزرا اب ۀباشون یاراد یناعم هب ییاکس و
]نانامهیم[جنر و درد و یرامیب هدننک غراف و یتسردنت و یتملاس
