Page 17 - No.1347
P. 17
زنان و ادبیات آپارتمانی مقالات
17 زنان
سال / 22شماره - 1347جمعه 22دادرخ 1394 این نوع نقاد ِی رادیکال که در تحلیل نهایی ،به جداسازی و دیوار ب‌اتوجه به‌استمرار این گرایش‌ها و تفسیرها در فضای نقد ادبی‌مان ،در جواد موسوی خوزستانی
کشیدن میان «عقل» و «احساس» ،ناگزیر می‌شود ،خواه ناخواه به وادی این یادداش ِت مختصر سعی شده که به استنا ِد برخی فاکت‌های عینی
تقابل‌های دوقطبی مرسوم فرو م یغلطد و ب هطور قصدناشده ،دیگر عناصر (ب همنظور درک روشن‌تر از موقعیت ویژه «خانواده» و «آپارتمان» در مقدمه« :گاهی یک میهمانی کوچک بیشتر خوشحال‌شان م یکند
وجودی شناخت ه مچون عنصر حس و عاطفه ،د لبستگی ،لذت ،تمنا ـ ایران) ،چرایی ظهور رمان‌های آپارتمانی و چگالی نسبی «عقل» و تا شرکت در یک حرکت اجتماعی بزرگ ...انگار که به یکباره همه
و عشق ـ را در آفرینش‌های ادبی نادیده م یگیرد؛ منظور نادید‌هانگاری «احساس» در خلق این رمان‌ها ،در معرض سنجش خواننده قرار گیرد. آن آرمان‌ها رنگ باخت و آن پیش‌قراولان آرمان‌خواه که پیش از آن،
عناصری است که در پ سزمینه‌ی آگاهی و شناخت هنرمند نشسته‌اند و پس ب ههمین دلیل ،هدف یادداشت حاضر ،نشان‌دادن اهمیت جایگاه قهرمان رمان‌هایشان بودند در چرخشی ناگهانی به توده‌های نادان
به آن جهت و جوشش م یدهند .از سوی دیگر ،این نوع نقد که م یتوان خانواده و آپارتمان در ایران است تا از این رهگذر شاید بتواند تأثیر و نم کنشناس بدل شدند ...پس نویسنده ایرانی ،سنگر عوض کرد
ریشه‌هایش را در متافیزیک فلسفی (عمدتاَ افلاطونی) هم جستجو کرد «جنسیت» خوانندگان در شک لدادن به معنای این رما نها را نیز به تا از آدم‌هایی بگوید که چندان هم د‌ربند هیجان و آرمان نیستند؛
همزمان از ح ّس «حسرت به گذشته‌ی انقلابی» نیز سرشار است و مخاطب ایرانی و داوری او عرضه کند. به‌نوستالژی بیشتر علاق همندند تا به امیدهای دور دست؛ و سعی می
نویسندگان زن را که تولیدکنندگان فعال این نوع ادبی در ایران هستند، کنند «آپارتمان» کوچک یا حتا اتاق خود را مرکز جهان فرض کنند».
با تکیه بر تفسیری که از قص ههایشان (به‌ویژه ته یبودن این قصه‌ها از پاراگراف بالا ،خلاصه ای از آراء یکی دیگر از منتقدان ادبی و خوشنام ما
عنصر «ماجرا») ،رایج است سخت به باد انتقاد م یگیرد .این منتقدان ،بسترهای گرایش به تولید ژانرهای خانوادگی است که به تازگی در دوماهنامه «سینما و ادبیات»[ ]۱منتشر شده‌است.
چنین آثاری را غالباَ فاقد جدیت و ژرف‌نگری معرفی م یکنند بدون به طور کلی از زاویه دید این دسته از منتقدان و نویسندگان متعهد،
در سرزمین ما ایران ،طی سده های متمادی ،نهاد «خانواده» ،نه تنها آ نکه به‌رابطه دیالکتیکی و تأثیر متقابل این مت نها با مخاطبان عمدتاَ هر اثر داستانی که از مضامین آرما نخواهانه و روایت‌های بزرگ و
پاسدار ارزش‌های ملی-میهنی ،و ایستگا ِه امن انتقال میراث فرهنگی، جوان‌شان (نسل دوم و سو ِم پس از انقلاب) ،توجه کنند! این در حالی رهایی‌بخش فاصله داشته باشد و با جزیی‌نگری زنانه بر روابط جاری
زبانی ،دینی و استقلا لطلبانه بوده بلکه ه مهنگام به‌مثابه «تکی هگاه»یی است که بدون لحا ظکرد ِن نقش آگاهی خواننده و نفو ِذ «تجربه‌های خانواده و فضاهای «آپارتمانی» ،متمرکز باشد ،غالباَ متنی «کم‌مایه/
در مقابل فشار ارزش‌های «رسمی» و فرهنگ‌های اقتدارگرا نیز عمل زیسته»ی او بر متن ،و نیز بدون لحاظ کرد ِن «فضای سیاسی-اجتماعی» ملال‌آور» که نتیجه‌ی تکرار احساس‌های سطحی و نومیدانه نویسندگان
کرده است؛ تا جایی که شاید بتوان با احتیاط ادعا کرد که در فقدان که اثر ادبی در آن متولد شده ،اساساَ هیچ متن فرهنگی ،معنای
نهادهای اجتماعی و سیاسی مستقل از دولت ،نها ِد تاریخ ِی خانواده مح َصل و هویتی بیرون از پدیدآورنده‌اش ،کسب نم یکند و در نتیجه، «طبقه متوسط»است معرفی می شود.
مهم‌ترین نهاد در بازتولید عنصر مقاومت در مقابل استبداد فرهنگی نقدهایی که صرفاَ خود متن را بی‌توجه به «زمینه»ی خلق اثر و نقش
ـ و تحریف تاریخ و هویت ملی توسط دولت ها ـ عمل کرده است. خوانندگانش (مصادره به مطلو بکرد ِن معنای متن توسط خواننده)،
طبعاَ این جنبه‌ی بازتولیدی و نیز ایفای نقش‌های داوطلبانه و متفاوتی مورد ارزیابی قرار م یدهند طبعاَ از مشکلات و بحران ادبی ایران گرهی
همچون حمایت از نافرمان ی مدنی فرزندان و خواسته‌های دموکراتیک نمی‌گشایند .چه‌بسا ب هدلیل همین نادیده انگار ِی نقش «خواننده» در
آنان ،غالباَ هزینه‌های سنگین و حتا جبران‌ناپذیر برای خانواده‌ها ،در تفسیر و توس ِع معنای متن است که این منتقدان ،با تعهد و دلسوزی،
ب هنویسندگان معاصر توصیه‌های عجیبی ارائه م یکنند از جمله اینکه:
پ یداشته است. «ادبیات داستانی ما برای رسیدن ب ه افق‌های نو و موضوعات بکر ،باید
به لحاظ شرایط ویژه تاریخی و نقش فراگیر دولت در ایران ،مقاومت خودش را از «مدار بسته طبقه متوسط» نجات دهد ...حالا وقتش رسیده
مستمر نها ِد خانواده ،گرایشی عام و نمونه‌وار در کارکرد روابط و پا از این مدار بسته بیرون نهد و بار دیگر به زندگی پُرچالش و تغییریافته
ساخت‌های متنوع خانواده ایرانی به شمار م یرود .تأم لبرانگیز اینکه
در برهه‌های مختلف تاریخ( ،بسته به ای نکه نظام‌های سیاسی وقت ،چه روستاییان و حاشی هنشینان شهری نظر کند]۲[!».؛
بخشی از فرهنگ ملی و هویت تاریخی را هدف گرفت هاند) ،این نهاد،
In touch with Iranian diversity
AMIN FINANCIAL GROUP
�ﺪﻣﺎت �ﺴﺎ�ﺪاری ا��ﻦ
-امور ﺣسابداری ﺣقوق و دستﻤﺰد Cell: 604-773-6610
Office: 778-285-3646 -مالیات اﺷﺨاص و ﺷرﮐﺖها
228 - 3030 Lincoln Ave., Coquitlam, BC V3B 6B4
Appealجﻬﺖ رﻓﻊ مﺸﮑﻼت امور مالی ،مالیاتی مدیر :ﻋﺒاس خانی CPA
Vol. 22 / No. 1347 - Friday, June 12, 2015 ﮐﺎﻧﻮن ﺗﺮﺟﻤﻪی ﭘﺎرﺳﯽ ﺗﺪرﯾﺲﻣﻮﺳﯿﻘﻰاﯾﺮاﻧﻰ
)ﻓارسی -انﮕﻠیسی( توسﻂ مﺤﻤد ﻋﺒاسی
ترجمهی هر گونه متن حقوقی ،بازرگانی ،پزشکی ،آموزشی ،ادبی و جز آن ویﻠون ،سﻨتور ،آواز ،تﺌوری موسیقی
ﺗﻠﻔﻦ ۷۷۸-۳۸۸-۴۰۸۷ :ﺗﻠﻔﻦ۶۰۴-۷۷۱-۱۴۴۷ : ﻣﻮﺑﺎﯾﻞ604-505-6059: برای تﻌییﻦ وﻗﺖ
persianlanguagecenter@gmail.com ﻣﻨﺰل604-980-6049: لﻄﻔا تﻤاس بﮕیرید.
17 www.persiantranslationcenter.com
!Persian: Ours to Cherish
17 زنان
سال / 22شماره - 1347جمعه 22دادرخ 1394 این نوع نقاد ِی رادیکال که در تحلیل نهایی ،به جداسازی و دیوار ب‌اتوجه به‌استمرار این گرایش‌ها و تفسیرها در فضای نقد ادبی‌مان ،در جواد موسوی خوزستانی
کشیدن میان «عقل» و «احساس» ،ناگزیر می‌شود ،خواه ناخواه به وادی این یادداش ِت مختصر سعی شده که به استنا ِد برخی فاکت‌های عینی
تقابل‌های دوقطبی مرسوم فرو م یغلطد و ب هطور قصدناشده ،دیگر عناصر (ب همنظور درک روشن‌تر از موقعیت ویژه «خانواده» و «آپارتمان» در مقدمه« :گاهی یک میهمانی کوچک بیشتر خوشحال‌شان م یکند
وجودی شناخت ه مچون عنصر حس و عاطفه ،د لبستگی ،لذت ،تمنا ـ ایران) ،چرایی ظهور رمان‌های آپارتمانی و چگالی نسبی «عقل» و تا شرکت در یک حرکت اجتماعی بزرگ ...انگار که به یکباره همه
و عشق ـ را در آفرینش‌های ادبی نادیده م یگیرد؛ منظور نادید‌هانگاری «احساس» در خلق این رمان‌ها ،در معرض سنجش خواننده قرار گیرد. آن آرمان‌ها رنگ باخت و آن پیش‌قراولان آرمان‌خواه که پیش از آن،
عناصری است که در پ سزمینه‌ی آگاهی و شناخت هنرمند نشسته‌اند و پس ب ههمین دلیل ،هدف یادداشت حاضر ،نشان‌دادن اهمیت جایگاه قهرمان رمان‌هایشان بودند در چرخشی ناگهانی به توده‌های نادان
به آن جهت و جوشش م یدهند .از سوی دیگر ،این نوع نقد که م یتوان خانواده و آپارتمان در ایران است تا از این رهگذر شاید بتواند تأثیر و نم کنشناس بدل شدند ...پس نویسنده ایرانی ،سنگر عوض کرد
ریشه‌هایش را در متافیزیک فلسفی (عمدتاَ افلاطونی) هم جستجو کرد «جنسیت» خوانندگان در شک لدادن به معنای این رما نها را نیز به تا از آدم‌هایی بگوید که چندان هم د‌ربند هیجان و آرمان نیستند؛
همزمان از ح ّس «حسرت به گذشته‌ی انقلابی» نیز سرشار است و مخاطب ایرانی و داوری او عرضه کند. به‌نوستالژی بیشتر علاق همندند تا به امیدهای دور دست؛ و سعی می
نویسندگان زن را که تولیدکنندگان فعال این نوع ادبی در ایران هستند، کنند «آپارتمان» کوچک یا حتا اتاق خود را مرکز جهان فرض کنند».
با تکیه بر تفسیری که از قص ههایشان (به‌ویژه ته یبودن این قصه‌ها از پاراگراف بالا ،خلاصه ای از آراء یکی دیگر از منتقدان ادبی و خوشنام ما
عنصر «ماجرا») ،رایج است سخت به باد انتقاد م یگیرد .این منتقدان ،بسترهای گرایش به تولید ژانرهای خانوادگی است که به تازگی در دوماهنامه «سینما و ادبیات»[ ]۱منتشر شده‌است.
چنین آثاری را غالباَ فاقد جدیت و ژرف‌نگری معرفی م یکنند بدون به طور کلی از زاویه دید این دسته از منتقدان و نویسندگان متعهد،
در سرزمین ما ایران ،طی سده های متمادی ،نهاد «خانواده» ،نه تنها آ نکه به‌رابطه دیالکتیکی و تأثیر متقابل این مت نها با مخاطبان عمدتاَ هر اثر داستانی که از مضامین آرما نخواهانه و روایت‌های بزرگ و
پاسدار ارزش‌های ملی-میهنی ،و ایستگا ِه امن انتقال میراث فرهنگی، جوان‌شان (نسل دوم و سو ِم پس از انقلاب) ،توجه کنند! این در حالی رهایی‌بخش فاصله داشته باشد و با جزیی‌نگری زنانه بر روابط جاری
زبانی ،دینی و استقلا لطلبانه بوده بلکه ه مهنگام به‌مثابه «تکی هگاه»یی است که بدون لحا ظکرد ِن نقش آگاهی خواننده و نفو ِذ «تجربه‌های خانواده و فضاهای «آپارتمانی» ،متمرکز باشد ،غالباَ متنی «کم‌مایه/
در مقابل فشار ارزش‌های «رسمی» و فرهنگ‌های اقتدارگرا نیز عمل زیسته»ی او بر متن ،و نیز بدون لحاظ کرد ِن «فضای سیاسی-اجتماعی» ملال‌آور» که نتیجه‌ی تکرار احساس‌های سطحی و نومیدانه نویسندگان
کرده است؛ تا جایی که شاید بتوان با احتیاط ادعا کرد که در فقدان که اثر ادبی در آن متولد شده ،اساساَ هیچ متن فرهنگی ،معنای
نهادهای اجتماعی و سیاسی مستقل از دولت ،نها ِد تاریخ ِی خانواده مح َصل و هویتی بیرون از پدیدآورنده‌اش ،کسب نم یکند و در نتیجه، «طبقه متوسط»است معرفی می شود.
مهم‌ترین نهاد در بازتولید عنصر مقاومت در مقابل استبداد فرهنگی نقدهایی که صرفاَ خود متن را بی‌توجه به «زمینه»ی خلق اثر و نقش
ـ و تحریف تاریخ و هویت ملی توسط دولت ها ـ عمل کرده است. خوانندگانش (مصادره به مطلو بکرد ِن معنای متن توسط خواننده)،
طبعاَ این جنبه‌ی بازتولیدی و نیز ایفای نقش‌های داوطلبانه و متفاوتی مورد ارزیابی قرار م یدهند طبعاَ از مشکلات و بحران ادبی ایران گرهی
همچون حمایت از نافرمان ی مدنی فرزندان و خواسته‌های دموکراتیک نمی‌گشایند .چه‌بسا ب هدلیل همین نادیده انگار ِی نقش «خواننده» در
آنان ،غالباَ هزینه‌های سنگین و حتا جبران‌ناپذیر برای خانواده‌ها ،در تفسیر و توس ِع معنای متن است که این منتقدان ،با تعهد و دلسوزی،
ب هنویسندگان معاصر توصیه‌های عجیبی ارائه م یکنند از جمله اینکه:
پ یداشته است. «ادبیات داستانی ما برای رسیدن ب ه افق‌های نو و موضوعات بکر ،باید
به لحاظ شرایط ویژه تاریخی و نقش فراگیر دولت در ایران ،مقاومت خودش را از «مدار بسته طبقه متوسط» نجات دهد ...حالا وقتش رسیده
مستمر نها ِد خانواده ،گرایشی عام و نمونه‌وار در کارکرد روابط و پا از این مدار بسته بیرون نهد و بار دیگر به زندگی پُرچالش و تغییریافته
ساخت‌های متنوع خانواده ایرانی به شمار م یرود .تأم لبرانگیز اینکه
در برهه‌های مختلف تاریخ( ،بسته به ای نکه نظام‌های سیاسی وقت ،چه روستاییان و حاشی هنشینان شهری نظر کند]۲[!».؛
بخشی از فرهنگ ملی و هویت تاریخی را هدف گرفت هاند) ،این نهاد،
In touch with Iranian diversity
AMIN FINANCIAL GROUP
�ﺪﻣﺎت �ﺴﺎ�ﺪاری ا��ﻦ
-امور ﺣسابداری ﺣقوق و دستﻤﺰد Cell: 604-773-6610
Office: 778-285-3646 -مالیات اﺷﺨاص و ﺷرﮐﺖها
228 - 3030 Lincoln Ave., Coquitlam, BC V3B 6B4
Appealجﻬﺖ رﻓﻊ مﺸﮑﻼت امور مالی ،مالیاتی مدیر :ﻋﺒاس خانی CPA
Vol. 22 / No. 1347 - Friday, June 12, 2015 ﮐﺎﻧﻮن ﺗﺮﺟﻤﻪی ﭘﺎرﺳﯽ ﺗﺪرﯾﺲﻣﻮﺳﯿﻘﻰاﯾﺮاﻧﻰ
)ﻓارسی -انﮕﻠیسی( توسﻂ مﺤﻤد ﻋﺒاسی
ترجمهی هر گونه متن حقوقی ،بازرگانی ،پزشکی ،آموزشی ،ادبی و جز آن ویﻠون ،سﻨتور ،آواز ،تﺌوری موسیقی
ﺗﻠﻔﻦ ۷۷۸-۳۸۸-۴۰۸۷ :ﺗﻠﻔﻦ۶۰۴-۷۷۱-۱۴۴۷ : ﻣﻮﺑﺎﯾﻞ604-505-6059: برای تﻌییﻦ وﻗﺖ
persianlanguagecenter@gmail.com ﻣﻨﺰل604-980-6049: لﻄﻔا تﻤاس بﮕیرید.
17 www.persiantranslationcenter.com
!Persian: Ours to Cherish
