Page 10 - Shahrvand BC No. 1329
P. 10
‪ 10‬درگذشت مدیر انتشارات توس؛ ناشری گزید ‌هکار در فرهنگ و تاریخ ایران‬

‫نخستین کتابی که منتشر کرد " شعر امروز خراسان " نام داشت که یک‬ ‫امیر رستاق‬
‫سالی برای گردآوری اشعار آن تلاش کرد‪.‬به دنبال آن دو کتاب شعر از‬
‫شفیعی کدکنی و کتابی از مهرداد اوستا(آرش) را منتشر کرد و سپس به‬
‫دلیل آنچه او "شرایط غیر قابل تحمل در مشهد" عنوان کرد‪ ،‬برای ادامه‬

‫کار به تهران آمد‪.‬‬

‫از دستیاری سعیدی سیرجانی تا مدیر نشری نام آور‬ ‫سال ‪ / 22‬شماره ‪ - 1329‬جمعه ‪ 17‬نمهب ‪1393‬‬

‫بعد از آمدن به تهران‪ ،‬آشنایی با بنیاد فرهنگ و احسان یارشاطر و پرویز‬ ‫محسن باقرزاده (‪)۱۳۱۷-۱۳۹۳‬‬
‫ناتل خانلری چهر‌های تازه به محسن باقرزاده داد‪ .‬خانلری او را به عل ‌یاکبر‬
‫سعیدی سیرجانی معرفی کرد که هم نثر و قلمی ویژه داشت و هم در کار‬ ‫محسن باقرزاده‪ ،‬که عصر سه شنبه ‪ ۱۴‬بهمن در تهران درگذشت با نزدیک به ‪ ۶۰۰‬عنوان کتابی که در طول بیش از ‪ ۴۰‬سال کار نشر‬ ‫‪In touch with Iranian diversity‬‬
‫انجام داد‪ ،‬خط و راهی ویژه را در مسیر نشر ایران ترسیم کرد‪ .‬خطی که تمرکزش بر تاریخ و فرهنگ ایران بود با نگاهی پژوهشگرانه و نه‬
‫تصحیح و ویراستاری مت ‌نها به سخ ‌تگیری شهره بود‪.‬‬
‫شیوه سعیدی سیرجانی این بود که نمون ‌هخوان ‌یهای هر کس را به افراد‬ ‫از سر تفنن و داستا ‌نسرای ‌یهای عامیانه‪.‬‬
‫دیگر هم م ‌یداد تا میزان دقت آن فرد و کارش را به خوبی تعیین کند‪.‬‬
‫باقرزاده نخستین نمون ‌هخوان ‌یها از کتا ‌بها را نزد سیرجانی آموزش دید‪.‬‬ ‫مصور‪ ،‬خواندن ‌یها و مجله سخن بنویسد‪.‬‬ ‫آنچنانکه خود در گفت وگویی تفضیلی با مجله بخارا عنوان کرده است‪،‬‬ ‫‪Vol. 22 / No. 1329 - Friday, Feb. 6, 2015‬‬
‫به گفته خودش "نخستین کتابی که نمون ‌هخوانی کرد تاریخ بیداری‬ ‫از جمله گزارشی که از اعتراض و اعتصاب کارگران کارخانه ای نخ ریسی‬ ‫سال ‪ ۱۳۱۷‬در محله سراب مشهد و در خانواد‌های به دنیا آمد که مادرش‬
‫ایرانیان" ناظ ‌مالاسلام کرمانی بود" که بعدها با مقدم ‌های از سیرجانی‬ ‫از سوادی بهر‌همند نبود اما پدرش هم اهل فرهنگ بود و هم اندک ذوق‬
‫نوشت و در مجله تهران مصور منتشر کرد‪.‬‬ ‫طنز و شعر داشت و هزل و هجوهایی برای برخی رجل سیاسی آن دوران‬
‫توسط ناشری دیگر منتشر شد‪.‬‬ ‫این گزارش ها به همراه برخی فعالیت های سیاسی و سر پر شر و شوری‬
‫این سنت کتابخوانی و تصحیح بعدها به کارش آمد و تا پاپان عمر دست‬ ‫که داشت ساواک وقت را نسبت به او حساس کرد و چندباری سب ‌بساز‬ ‫م ‌یسرود‪.‬‬
‫از سرش برنداشت‪ ،‬چنانکه در در همان گفت و گو با مجله بخارا گفت‪:‬‬ ‫بازجویی او شد‪ .‬به گفته خودشدر همان گفت وگوی طولانی"گرای ‌شهای‬ ‫باقرزاده جوان ابتدا در یک جواهر فروشی کار م ‌یکرد اما عشق به کتاب‬
‫"اولین خواننده کتا ‌بهایم خودم بودم و امکان نداشت چیزی را نخوانده‬ ‫اولی ‌هام سیاسی بود و کتاب سرگذشت فلسطین با ترجمه اکبر هاشمی‬ ‫او را واداشت تا در سال ‪ ۱۳۳۱‬با حقوقی کمتر در کتابفروشی گوتنبرگ‬
‫رفسنجانی را در مشهد پخش کردم و تعدادی را به طور مخفی فروختم"‪.‬‬
‫چاپ کنم و حتی برخی کتا ‌بها را سه بار م ‌یخواندم"‬ ‫در همین سا ‌لها پای او به برخی محف ‌لهای ادبی‪ ،‬از جمله محفلی در‬ ‫زیر نظر محمود کاش ‌یچی کار کند‪.‬‬
‫نگاهی به کارنامه کاری انتشارات توس از ابتدای شک ِ‌لگیر ‌یاش تا‬ ‫منزل محمد قهرمان شاعر‪ ،‬در مشهد باز شد و ارتباطاتی دوستانه با‬ ‫علاقه به کتاب و ارتباط با روزنامه و روزنام ‌هنگاری در فضای کتابفروشی‬
‫سا ‌لهای میانی دهه ‪ ۵۰‬که باقرزاده کتابفروشی توس را هم در خیابان‬ ‫شعرایی چون اخوان ثالث و محمدرضا شفیعی کدکنی و چهر‌ههایی‬ ‫گوتنبرگ پایش را به این پیشه هم باز کرد و آقای کاش ‌یچی هم که علاقه‬
‫شاهرضا (انقلاب فعلی) راه اندازی کرد ناشری با گرای ‌شهای چ ‌پگرایانه‬ ‫مذهبی چون محمدرضا حکیمی پیدا کرد و هما ‌نها بودند که بذر یک‬ ‫و پشتکارش را دید‌‪ ،‬او را به دامادی پذیرفت و از او حمایت کرد و سبب‬
‫شد تا سا ‌لهای بعد نیز این علاقه در او پایدار بماند و ضمن همکاری با‬
‫و پرداخت به سیاست روز را در اذهان تصویر م ‌یکند‪.‬‬ ‫انتشاراتی تازه را در ذهن او نشاندند با عنوان" توس"‪.‬‬ ‫روزنامه خراسان گزار ‌شهایی برای برخی از مطبوعات تهران چون تهران‬
‫کتابفروشی توس که هنوز هم برقرار است‌‪ ،‬بعدها به عنوان یکی از‬
‫مهمترین مراکز برای تهیه کتا ‌بهای مربوط به تاریخ و فرهنگ ایران‬
‫شناخته شد که برخی از نهادهای ایرانشناسی خارج از کشور نیز آثار مورد‬

‫نیاز خود را از این طریق تهیه م ‌یکردند‪.‬‬
‫در آن سال ‌ها انتشار کتا ‌بهایی از خسرو گلسرخی و نیز جلال آل‬
‫احمد و آثاری درحمایت از فلسطین و یا کشور کمونیستی چین صبغ ‌های‬

‫پررنگ و سیاسی را از انتشارات توس تصویر م ‌یکرد‪.‬‬
‫در همین سا ‌لها بود که او بابت برخی فعالی ‌تها در توزیع کتا ‌بها و‬
‫نشریات غیرمجاز سیاسی پایش به ساواک و زندان اوین هم کشیده شد‪.‬‬
‫سا ‌لهای ‪ ۵۵‬و ‪ ۵۶‬که ارتباطش با علی اصغر حاج سی ‌دجوادی بیشتر شد‬
‫به توصیه او در زیر پل حافظ نزد خانمی می رفت تا تاز‌هترین نشریات و‬
‫کتا ‌بهای سیاسی منتشر شده در فرانسه را دریابد و سفارش تهیه آنها را‬
‫دهد‪ .‬نکته جالب توجه این که فروشنده مزبور به آقای باقرزاده م ‌یگفت‪:‬‬
‫؛تمامی کتا ‌بها و روزنام ‌ههایی که شما سفارش م ‌یدهید‪ ،‬امیر عباس‬

‫هویدا هم همی ‌نها را سفارش م ‌یدهد"‬

‫ﺗﺨﺼﺺ ﻣﻦ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش؛ زمین‪ ،‬امﻼک‬ ‫اﻓﺴﺎﻧﻪ ﺳﻔﺎری‬ ‫‪10‬‬
‫مسﮑﻮنی‪ ،‬ﺻﻨعتی‪ ،‬تﺠاری وﮔاهی هﻢ ﻓروش بﻪ ﺻﻮرت‬
‫• ﻣﺸﺎور و ﻣﺘﺨﺼﺺ در ﺧﺮﯾﺪ‪ ،‬ﻓﺮوش و اﺟﺎره اﻣﻼک در ﺳﺮاﺳﺮ اﺳﺘﺎن ﺑﯽ ﺳﯽ‬
‫انحﺼاری میباﺷد‪.‬‬ ‫• ﻣﺸﺎور و ﻣﺘﺨﺼﺺ وام ﺑﺎﻧﮑﯽ در ﺳﺮاﺳﺮ ﮐﺎﻧﺎدا‬
‫انتﺨاب ﺷﺨﺺ مﻄﻠﻊ‪ ،‬ﮐﻮﺷا‪ ،‬دﻟسﻮز و ﺻادق‪ ،‬مﻮﺿﻮﻋی‬
‫‪Realtor, Rental Property Manager‬‬
‫بسیار تعیین ﮐﻨﻨده و دﺷﻮار در زندﮔی امروز ما میباﺷد‪.‬‬ ‫‪& Mortgage Broker‬‬
‫برای یاری رساندن بﻪ ﺷﻤا و برای انتﺨابی بﻬتر ﻟﻄﻔا با من‬
‫‪Cell: 778 - 928 - 5557‬‬
‫تﻤاس ﮔرﻓتﻪ تا ﺷﻤا را در این امر مﻬﻢ یاری رسانﻢ‪.‬‬ ‫‪Office: 604 - 421 - 1010‬‬

‫محﻤد ﺻﻮﻓی‬ ‫‪afsaneh@psr.ca‬‬

‫تﻠﻔن‪٦٠٤ - ۷٨۳ - ٨٠٠۷ :‬‬ ‫‪3137 St Johns St. Port Moody, BC‬‬
   5   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15