Page 22 - Shahrvand BC No. 1259
P. 22
نمیدهد که این همه بی فکری در این منطقه به کجا منجر خواهد گزارش
شد؟ :جنگ شیعیان با سّن یها؛ جنگ همسایه با همسایه .و چه کاری 22
از دست ما ساخته است جز اینکه با درماندگی به تماشای رنج و چهر یهحقیقیایران
فروپاشی سوریه بنشینیم؟ 22
در سال ۲۰۰۵که غانم الجمیلی ،نمایندهی کنونی عراق در عربستان
سعو دی ،سفیر عراق در ژاپن بو د ،در همایشی دربارهی شیوههای
حکومت و بازسازی که دفتر من در هیروشیما آن را سازمان دهی
م یکرد حضور یافت .او مردی برازنده و دانشمندی
فاضل بود که در حوزهی ارتباطات نوری حق
امتیازهایی داشت ،و گفت که راه نجات عراق
میتواند جستوجوی تشابهات و پذیرفتن تمدن نسرین عظیمی* – نیویورک تایمز سال متسیب /شماره - 1259جمعه 12رهم 1392
بزرگ و عظیماش با تمام ابعاد آن باشد به جای ترجمه :گروه ترجمهی شهرگان
اینکه روی تفاوتهای مذاهب در آن متمرکز
شویم .این دیدگاه سفیر عراق ،امروز بیش از هر
زمان دیگری واق عبینانه به نظر میرسد. احسان یارشاطر که ه ماکنون پنجاه
آقای روحانی احتمالا هنگامی که در راهروهای سال م یشود که چهرهی ایران ِی
سازمان ملل متحد در نیویورک قدم م یزده، دانشگاه کلمبیا به شمار م یآید ،در
مقابل محفظهای شیشهای که المثنای استوانهی شهر باستانی اکباتان که امروز ،همدان
کوروش در آن به نمایش گذاشته شده ،مکثی نامیده م یشود و بر کوهپای ههای الوند
کرده است .لوح سفالین کوچکی که حکاکیهای در غرب ایران واقع شده است ،به
روی آن در قرن ششم پیش از میلاد انجام شده دنیا آمد .یتیم شدن او در سنی ِن کم،
است و از بردباری ،ملاحظه و تنوع سخن م یگوید. باعث نشد که استعدادهای درخشان
نسخهی اصلی این لوح ه ماکنون از موزهی بریتانیا به امانت گرفته سرافکنده ساخت ِن ما بروز کرده و در تمام هشت سا ِل سیا ِه دوران و میل شدیدش به کسب دانش ،رو In touch with Iranian diversity
شده است تا سرتاسر ایالت متحده را بپیماید .کوروش ،پادشاه بزرگ ریاست جمهوری احمد ینژاد ،به وحشت و حیرت آنها منجر شده به خاموشی گذارد .یارشاطر ای نگونه
امپراطوری ایران ،از همان زمان م یدانسته که جامعیت ،مصالحه و پرورش یافت تا به یکی از پیشروترین
عملگرایی ،مل تها را به هم پیوند م یدهد و بسیار بهتر از فشار سبعانه است .همهی ای نها را تحمل کردهایم.
و البته این موضوع نیز همیشه برایمان روشن بوده که مصیب تهایی پژوهشگران زبان فارسی تبدیل شود.
و ایدئولوژی میتواند متضمن وفاداری آنها باشد. که سرزمین باستانی ما به آن دچار شده است ،پشت چنین نگرشی سهم یارشاطر در عرصهی مطالعات ایرانی بسیار چشمگیر است اما به
اظهارات آقای روحانی نشانهی این است که او شرایط را درک م یکند. قرار دارد .نام منطقهای که زمانی گهوارهی تمدن بود ،در ده ههای واقع ،او بیشترین میزان فضل و دانش خود را صرف ثمرهی یک عمر
سرنوشت ایران به تمام خاور میانه گره خورده است :یا موفقیتی اخیر ،در فهرست پیشرویهای بزرگ بشری – اعم از اختراعات علمی، کارش ،یعنی دایره المعارف عظی ِم "ایرانیکا" کرده است .او به عنوان
اشتراکی نصیبمان میشود یا هیچ موفقیتی در کار نخواهد بود .او دستاوردهای ادبی و هنری ،اکتشافات فضایی ،تحولات علم پزشکی، سرپرست و در واقع ،قلب و روح این پروژهی سترگ که بیش از ۱۳۰۰
دیدگاه اکثریت را – در ایران و بقیهی نقاط -نمایندگی م یکند .ما پژوهشگر بی نالمللی را درگیر کرده است ،کار را به رغم تمام شرای ِط
فقط م یتوانیم امیدوار باشیم که او بتواند متعصبان را در تهران و ورز شهای رقابتی ،حق امتیازهای صنعتی -غایب بوده است.
اورشلیم و ریاض و واشنگتن دربارهی صحت و فوریت انگیزههایش تعداد بسیار اندکی از برندگان نوبل ،از این منطقه بودهاند و تعداد مخالف ،به مدت بیش از چهار دهه زنده نگه داشته است.
بسیار اندکی دانشجوی خارجی برای پذیرش در دانشگاههای این یک بار در گف توگویی از این پژوهشگر ۹۳ساله سؤال شد که آیا
متقاعد کند. دلتنگ وطناش میشود؟ و او پاسخ داد که ساعت به ساع ِت زمان
----------------- منطقه به رقابت با یکدیگر پرداخت هاند. بیداری او صرف مطالعهی ایران واقعی میشود ،پس با این حساب،
* نسرین عظیمی مشاور ارشد بنیاد آموزش و تحقیق سازمان ملل از عراق گرفته تا لیبی ،از سوریه گرفته تا افغانستان ،از مصر گرفته
متحد در هیروشیمای ژاپن است. تا پاکستان – ملتهای متعددی در سراسر منطقهی ما بودهاند که چگونه م یتواند دلتنگ آن باشد؟
هزینهی سنگینی را بابت عدم پذیرش تنوع و تفاو تها و اختلا فهای از آنجا که حسن روحانی ،رئیس جمهور ایران در مجمع عمومی
سازمان ملل در نیویورک حضور یافت تا چنان که خودش اعلام کرده
فکری و بابت همارز کرد ِن هویت بود ،به معرفی "چهرهی حقیقی ایران" در همایشها ،رویدادها و
با ِصرفا دین پرداخت هاند .بسیاری مصاحبهها بپردازد ،باید امید داشت که او بتواند به شکلی ماهرانه،
از رهبران ما یا خودشان خودشان تنوع این سرزمین و مردماش را نمایندگی کند؛ مردمی که شام ِل
را تقدیس م یکردهاند یا ستمگران آن قریب به چهار میلیون ایرانی هم میشوند که در سراسر جهان
بی کفایتی بودهاند که کشورهای
ما از سوء مدیریت اقتصادیشان پراکنده شدهاند.
رنج بردهاند .زمان و مکا نهایی من هم یکی از آن چند میلیون ایران یام .بسیاری از ما از زمان انقلاب
بوده که نفت ثروت هنگفتی با
خود به ارمغان آورده است ،اما اسلامی در سال ،۱۹۷۹به زادگاهمان برنگشتهایم.
این موقعیتها بسیار معدود بوده ما برخی زرتشتی ،برخی یهودی ،برخی ارمنی ،برخی مسلمان،
و نزاع و فساد را به دنبال داشته برخی بهایی و برخی بی دین هستیم .شهروندی جدیدی را پذیرا
است. شده و آمریکایی ،کانادایی ،سوئیسی ،سوئدی ،ایتالیایی ،استرالیایی،
بارها شده است که وقتی به دور ترکیهای و مالزیایی شدهایم .در عین حال ،یکی از تحصیل کردهترین
ﺳﭙﺎﺳﮕﺰارى و اطراف ژاپن سفر م یکنم ،با ملیتهای مهاجر را تشکیل م یدهیم که در جامعهی جدید به خوبی
هضم شدهایم .تنوع و تفاوت ،در مقیاس جهانیاش ،بخش و جزئی از
ﮔروﻩ آرارات و یﺪی ﭘﻄروﺳیﺎن ﺑﺪین وﺳیﻠﻪ این سؤال برخورد کنم که« :اهل Vol. 20 / No. 1259 - Friday, Oct. 4, 2013
زندگیمان شده است.
از ﺗمﺎم ﮐسﺎنی ﮐﻪ در ﮐﻨسرت آرﻣین -ویﮕن کجایید؟» و زمان یکه میگویم در خانوادههایی نظیر خانوادهی من -که شامل کارمندهای نروژی،
در ٢٨ﺳﭙﺘﺎﻣﺒر ٢٠١٣ﺣﻀﻮر یﺎﻓﺘﻪﺑﻮدنﺪ، ایران به دنیا آمدهام ،افراد حالت پزشکان سوئدی ،معلمان بریتانیایی و بازرگانان و مهندسان آمریکایی
مبهمی به خود م یگیرند .به
ﺗﺸﮑر ﻣیﮐﻨﻨﺪ. ندرت کسی پیدا شده است که به میشود -در اینجا خانوادهای کاملا عادی به شمار م یآیند.
اغلب ما در عین حال ،تلخی تبعید و رنج جدایی و همچنین د لنگرانی
ﺗمﺎم ﺑﻠیﻂهﺎی این ﮐﻨسرت ﺑﻪ ﻓروش رﻓﺘﻪﺑﻮد. ایران سفر کرده باشد .حال آنکه برای وابستگانمان در ایران را تجربه کردهایم .ناآگاهی ،ترس و ترحم
ﺣمﺎیﺖ و ﺗرویﺞ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳی و ﻣﻮﺳیﻘی به محض ای نکه به دورانی که مرد ِم اینجا دربارهی خارجیها به هنگام مشاهدهی اینکه حکام
در سوئیس بودهام ،یا تحصیلاتم ایران حتی اصول ابتدایی حقوق بشر را زیر پا م یگذارند ،به قصد
ایرانی ﺑرای آرﻣین ﺑﺎعﺚ اﻓﺘﺨﺎر ﺑﻮد. در سوئیس یا این موضوع که
ﺷﺎیسﺘﻪ اﺳﺖ از ﮔروﻩ رﻗﺺ ،AMED شهروندی سوئیس را دارم اشاره
رﺳﺘﻢ ﭘﻮﻻد ،اﻣیر ﮐریمی ،ﻣﻬﺪی ﺣسیﻨی، م یکنم ،افراد به ناگهان سر
صحبتشان باز میشود که« :آه،
ﻓروﺷﮕﺎﻩهﺎی ایرانی و همﻪ ﮐسﺎنی ﮐﻪ ﻣﺎ سوئیس – چه جای آرام یست.
را در این ﺷﺐ ﻓراﻣﻮش نﺸﺪنی یﺎری دادنﺪ دخترم به تازگی آنجا بوده و»...
ﺗﺸﮑر ﮐﻨیﻢ. چرا به دشواری م یتوان زمانی را
تصور کرد که بشنویم که کسی
ﺿمن ﺗﻘﺪیر و ﺗﺸﮑر از ﺷمﺎ ،اﻣیﺪواریﻢ ﺑﺎر فریاد بزند« :آه ،بغداد! آه ،تهران!
دیﮕر ﺷﺎهﺪ ﺣﻀﻮر ﭘرﺷﻮر ﺷمﺎ در ﺑرنﺎﻣﻪهﺎی حلب! کابل! لاهور! دمشق! آن
ﺑﻌﺪی ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺳﺎل نﻮ ﻣسیﺤی گوهرهای باستانی ،چقدر زیبایند،
ﺧﻮاهﺪﺑﻮد ،ﺑﺎﺷیﻢ. چه جاهای آرامی»...؟
در سال ۲۰۰۳مجموعهی توهمات
آمریکا و تبانیهای منطقهی خاور
ﺑرﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﻩ:یﺪی ﭘﻄروﺳیﺎن میانه به بحرا ِن عراق منجر شد.
ﺗﻠﻔن٦٠٤ - ٦١٨ - ٤١٠٠ : ه ماکنون آیا وضعیت خشون تبار و
آشفتهی این کشور به ما هشدار
شد؟ :جنگ شیعیان با سّن یها؛ جنگ همسایه با همسایه .و چه کاری 22
از دست ما ساخته است جز اینکه با درماندگی به تماشای رنج و چهر یهحقیقیایران
فروپاشی سوریه بنشینیم؟ 22
در سال ۲۰۰۵که غانم الجمیلی ،نمایندهی کنونی عراق در عربستان
سعو دی ،سفیر عراق در ژاپن بو د ،در همایشی دربارهی شیوههای
حکومت و بازسازی که دفتر من در هیروشیما آن را سازمان دهی
م یکرد حضور یافت .او مردی برازنده و دانشمندی
فاضل بود که در حوزهی ارتباطات نوری حق
امتیازهایی داشت ،و گفت که راه نجات عراق
میتواند جستوجوی تشابهات و پذیرفتن تمدن نسرین عظیمی* – نیویورک تایمز سال متسیب /شماره - 1259جمعه 12رهم 1392
بزرگ و عظیماش با تمام ابعاد آن باشد به جای ترجمه :گروه ترجمهی شهرگان
اینکه روی تفاوتهای مذاهب در آن متمرکز
شویم .این دیدگاه سفیر عراق ،امروز بیش از هر
زمان دیگری واق عبینانه به نظر میرسد. احسان یارشاطر که ه ماکنون پنجاه
آقای روحانی احتمالا هنگامی که در راهروهای سال م یشود که چهرهی ایران ِی
سازمان ملل متحد در نیویورک قدم م یزده، دانشگاه کلمبیا به شمار م یآید ،در
مقابل محفظهای شیشهای که المثنای استوانهی شهر باستانی اکباتان که امروز ،همدان
کوروش در آن به نمایش گذاشته شده ،مکثی نامیده م یشود و بر کوهپای ههای الوند
کرده است .لوح سفالین کوچکی که حکاکیهای در غرب ایران واقع شده است ،به
روی آن در قرن ششم پیش از میلاد انجام شده دنیا آمد .یتیم شدن او در سنی ِن کم،
است و از بردباری ،ملاحظه و تنوع سخن م یگوید. باعث نشد که استعدادهای درخشان
نسخهی اصلی این لوح ه ماکنون از موزهی بریتانیا به امانت گرفته سرافکنده ساخت ِن ما بروز کرده و در تمام هشت سا ِل سیا ِه دوران و میل شدیدش به کسب دانش ،رو In touch with Iranian diversity
شده است تا سرتاسر ایالت متحده را بپیماید .کوروش ،پادشاه بزرگ ریاست جمهوری احمد ینژاد ،به وحشت و حیرت آنها منجر شده به خاموشی گذارد .یارشاطر ای نگونه
امپراطوری ایران ،از همان زمان م یدانسته که جامعیت ،مصالحه و پرورش یافت تا به یکی از پیشروترین
عملگرایی ،مل تها را به هم پیوند م یدهد و بسیار بهتر از فشار سبعانه است .همهی ای نها را تحمل کردهایم.
و البته این موضوع نیز همیشه برایمان روشن بوده که مصیب تهایی پژوهشگران زبان فارسی تبدیل شود.
و ایدئولوژی میتواند متضمن وفاداری آنها باشد. که سرزمین باستانی ما به آن دچار شده است ،پشت چنین نگرشی سهم یارشاطر در عرصهی مطالعات ایرانی بسیار چشمگیر است اما به
اظهارات آقای روحانی نشانهی این است که او شرایط را درک م یکند. قرار دارد .نام منطقهای که زمانی گهوارهی تمدن بود ،در ده ههای واقع ،او بیشترین میزان فضل و دانش خود را صرف ثمرهی یک عمر
سرنوشت ایران به تمام خاور میانه گره خورده است :یا موفقیتی اخیر ،در فهرست پیشرویهای بزرگ بشری – اعم از اختراعات علمی، کارش ،یعنی دایره المعارف عظی ِم "ایرانیکا" کرده است .او به عنوان
اشتراکی نصیبمان میشود یا هیچ موفقیتی در کار نخواهد بود .او دستاوردهای ادبی و هنری ،اکتشافات فضایی ،تحولات علم پزشکی، سرپرست و در واقع ،قلب و روح این پروژهی سترگ که بیش از ۱۳۰۰
دیدگاه اکثریت را – در ایران و بقیهی نقاط -نمایندگی م یکند .ما پژوهشگر بی نالمللی را درگیر کرده است ،کار را به رغم تمام شرای ِط
فقط م یتوانیم امیدوار باشیم که او بتواند متعصبان را در تهران و ورز شهای رقابتی ،حق امتیازهای صنعتی -غایب بوده است.
اورشلیم و ریاض و واشنگتن دربارهی صحت و فوریت انگیزههایش تعداد بسیار اندکی از برندگان نوبل ،از این منطقه بودهاند و تعداد مخالف ،به مدت بیش از چهار دهه زنده نگه داشته است.
بسیار اندکی دانشجوی خارجی برای پذیرش در دانشگاههای این یک بار در گف توگویی از این پژوهشگر ۹۳ساله سؤال شد که آیا
متقاعد کند. دلتنگ وطناش میشود؟ و او پاسخ داد که ساعت به ساع ِت زمان
----------------- منطقه به رقابت با یکدیگر پرداخت هاند. بیداری او صرف مطالعهی ایران واقعی میشود ،پس با این حساب،
* نسرین عظیمی مشاور ارشد بنیاد آموزش و تحقیق سازمان ملل از عراق گرفته تا لیبی ،از سوریه گرفته تا افغانستان ،از مصر گرفته
متحد در هیروشیمای ژاپن است. تا پاکستان – ملتهای متعددی در سراسر منطقهی ما بودهاند که چگونه م یتواند دلتنگ آن باشد؟
هزینهی سنگینی را بابت عدم پذیرش تنوع و تفاو تها و اختلا فهای از آنجا که حسن روحانی ،رئیس جمهور ایران در مجمع عمومی
سازمان ملل در نیویورک حضور یافت تا چنان که خودش اعلام کرده
فکری و بابت همارز کرد ِن هویت بود ،به معرفی "چهرهی حقیقی ایران" در همایشها ،رویدادها و
با ِصرفا دین پرداخت هاند .بسیاری مصاحبهها بپردازد ،باید امید داشت که او بتواند به شکلی ماهرانه،
از رهبران ما یا خودشان خودشان تنوع این سرزمین و مردماش را نمایندگی کند؛ مردمی که شام ِل
را تقدیس م یکردهاند یا ستمگران آن قریب به چهار میلیون ایرانی هم میشوند که در سراسر جهان
بی کفایتی بودهاند که کشورهای
ما از سوء مدیریت اقتصادیشان پراکنده شدهاند.
رنج بردهاند .زمان و مکا نهایی من هم یکی از آن چند میلیون ایران یام .بسیاری از ما از زمان انقلاب
بوده که نفت ثروت هنگفتی با
خود به ارمغان آورده است ،اما اسلامی در سال ،۱۹۷۹به زادگاهمان برنگشتهایم.
این موقعیتها بسیار معدود بوده ما برخی زرتشتی ،برخی یهودی ،برخی ارمنی ،برخی مسلمان،
و نزاع و فساد را به دنبال داشته برخی بهایی و برخی بی دین هستیم .شهروندی جدیدی را پذیرا
است. شده و آمریکایی ،کانادایی ،سوئیسی ،سوئدی ،ایتالیایی ،استرالیایی،
بارها شده است که وقتی به دور ترکیهای و مالزیایی شدهایم .در عین حال ،یکی از تحصیل کردهترین
ﺳﭙﺎﺳﮕﺰارى و اطراف ژاپن سفر م یکنم ،با ملیتهای مهاجر را تشکیل م یدهیم که در جامعهی جدید به خوبی
هضم شدهایم .تنوع و تفاوت ،در مقیاس جهانیاش ،بخش و جزئی از
ﮔروﻩ آرارات و یﺪی ﭘﻄروﺳیﺎن ﺑﺪین وﺳیﻠﻪ این سؤال برخورد کنم که« :اهل Vol. 20 / No. 1259 - Friday, Oct. 4, 2013
زندگیمان شده است.
از ﺗمﺎم ﮐسﺎنی ﮐﻪ در ﮐﻨسرت آرﻣین -ویﮕن کجایید؟» و زمان یکه میگویم در خانوادههایی نظیر خانوادهی من -که شامل کارمندهای نروژی،
در ٢٨ﺳﭙﺘﺎﻣﺒر ٢٠١٣ﺣﻀﻮر یﺎﻓﺘﻪﺑﻮدنﺪ، ایران به دنیا آمدهام ،افراد حالت پزشکان سوئدی ،معلمان بریتانیایی و بازرگانان و مهندسان آمریکایی
مبهمی به خود م یگیرند .به
ﺗﺸﮑر ﻣیﮐﻨﻨﺪ. ندرت کسی پیدا شده است که به میشود -در اینجا خانوادهای کاملا عادی به شمار م یآیند.
اغلب ما در عین حال ،تلخی تبعید و رنج جدایی و همچنین د لنگرانی
ﺗمﺎم ﺑﻠیﻂهﺎی این ﮐﻨسرت ﺑﻪ ﻓروش رﻓﺘﻪﺑﻮد. ایران سفر کرده باشد .حال آنکه برای وابستگانمان در ایران را تجربه کردهایم .ناآگاهی ،ترس و ترحم
ﺣمﺎیﺖ و ﺗرویﺞ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳی و ﻣﻮﺳیﻘی به محض ای نکه به دورانی که مرد ِم اینجا دربارهی خارجیها به هنگام مشاهدهی اینکه حکام
در سوئیس بودهام ،یا تحصیلاتم ایران حتی اصول ابتدایی حقوق بشر را زیر پا م یگذارند ،به قصد
ایرانی ﺑرای آرﻣین ﺑﺎعﺚ اﻓﺘﺨﺎر ﺑﻮد. در سوئیس یا این موضوع که
ﺷﺎیسﺘﻪ اﺳﺖ از ﮔروﻩ رﻗﺺ ،AMED شهروندی سوئیس را دارم اشاره
رﺳﺘﻢ ﭘﻮﻻد ،اﻣیر ﮐریمی ،ﻣﻬﺪی ﺣسیﻨی، م یکنم ،افراد به ناگهان سر
صحبتشان باز میشود که« :آه،
ﻓروﺷﮕﺎﻩهﺎی ایرانی و همﻪ ﮐسﺎنی ﮐﻪ ﻣﺎ سوئیس – چه جای آرام یست.
را در این ﺷﺐ ﻓراﻣﻮش نﺸﺪنی یﺎری دادنﺪ دخترم به تازگی آنجا بوده و»...
ﺗﺸﮑر ﮐﻨیﻢ. چرا به دشواری م یتوان زمانی را
تصور کرد که بشنویم که کسی
ﺿمن ﺗﻘﺪیر و ﺗﺸﮑر از ﺷمﺎ ،اﻣیﺪواریﻢ ﺑﺎر فریاد بزند« :آه ،بغداد! آه ،تهران!
دیﮕر ﺷﺎهﺪ ﺣﻀﻮر ﭘرﺷﻮر ﺷمﺎ در ﺑرنﺎﻣﻪهﺎی حلب! کابل! لاهور! دمشق! آن
ﺑﻌﺪی ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺳﺎل نﻮ ﻣسیﺤی گوهرهای باستانی ،چقدر زیبایند،
ﺧﻮاهﺪﺑﻮد ،ﺑﺎﺷیﻢ. چه جاهای آرامی»...؟
در سال ۲۰۰۳مجموعهی توهمات
آمریکا و تبانیهای منطقهی خاور
ﺑرﮔﺰارﮐﻨﻨﺪﻩ:یﺪی ﭘﻄروﺳیﺎن میانه به بحرا ِن عراق منجر شد.
ﺗﻠﻔن٦٠٤ - ٦١٨ - ٤١٠٠ : ه ماکنون آیا وضعیت خشون تبار و
آشفتهی این کشور به ما هشدار