Page 39 - Shahrvand BC No.1237
P. 39
‫زندگی‬
‫پزشکی ‪39‬‬ ‫خانه‬

‫عنوان بهترین مستند علمی جایزه گرفت‪.‬‬
‫در ســال ‪ ،۲۰۱۰‬کتابی با نام «حیــات جاویدان هنریتا‬
‫سلو ‌لهایش!‬ ‫سلولهای نامیرای‬
‫ســلولهایی که به دکتر جــورج گی داده شــدند‪ ،‬خصوصیتی لکس» به قلم «ربکا اســکلوت» نوشته شد که درباره خانواده‬
‫شــگفتانگیز داشــتند‪ ،‬آنها زنده م ‌یماندند و به رشد خود ادامه هنریتا و تأثیرگذاری سلو ‌لهای هلا بود‪.‬‬
‫م ‌یدادند‪ .‬تا پیش از آن‪ ،‬ســلولهایی که از بدن افراد برداشــته در می ‪ ۲۰۱۰‬اعلام شــد که شبکه تلویزیونی ‪ ،HBO‬قصد دارد‬ ‫هنریتا لکس‬
‫م ‌یشــدند‪ ،‬تنها چند روز زنده باقی می‌ماندند و همین مســئله بــا همکاری اپرا وینفری و الن بــال‪ ،‬فیلمی در مورد این ماجرا‬
‫سال متسیب ‪ /‬شماره ‪ - 1237‬جمعه ‪ 13‬تشهبیدرا ‪1392‬‬ ‫باعث زحمت دانشــمندان میشد و آنها نم ‌یتوانستند آزمایشات بسازد‪ .‬در هفدهم همین ماه‪ ،‬یکی از قسمت‌های سریال مشهور‬ ‫‪Henrietta Lacks‬‬

‫‪ ،Law & Order‬پخــش شــد که خط کلی داســتان آن الهام‬ ‫دلخواه را روی سلولها انجام بدهد‪.‬‬
‫اما دکتر گی متوجه متفاوت بودن بعضی از ســلولهای هنریتا از گرفته از ماجرای هنریتا بود‪.‬‬
‫لحاظ توان بقا و تکثیر شــد‪ ،‬آنها را جدا کرد و نام سلولهای هلا هنریتا لکس بــا اصلیت آمریکایی ‪ -‬آفریقایی‪ ،‬زن ‪ ،‬همســر و‬
‫‪ HeLa‬را بر آنها نهاد‪ .‬این نام از ترکیب دو حرف اول نام کوچک مادری بود که میراث جاودانی از خود به جا گذاشــت که روی‬
‫زندگی همه بشریت اثر گذاشت‪ .‬شاید ما هم قسمتی از سلامتی‬ ‫و خانوادگی ‪ Henrietta Lacks‬ایجاد شد‪.‬‬
‫این ســلولهای «جاودانی بودند‪ ،‬یعنی بر خلاف دیگر سلولهای خود را مدیون هنریتا باشیم‪.‬‬
‫انســانی که بعد از چند چرخه تکثیر‪ ،‬می‌مردند‪ ،‬زنده م ‌یماندند [پاتوق دانشجویان پزشکی]‬
‫و تقسیم می‌شدند‪.‬‬
‫سلول‌های هلا در زیر میکروســکوپ الکترونی همین سلولهای‬
‫اگر بیشتراز دهانتان نفس‬ ‫فناناپذیر‪ ،‬سوژه آزمایشــات مهم و تأثیرگذاری در پژوه ‌شهای‬
‫پزشکی و زیست شناسی شدند‪.‬‬
‫می‌کشید بخوانید!‬ ‫یکــی از مهمتریــن پژوه ‌شهایــی که بدون یاری جســتن از‬
‫ســلولهای هلا غیرممکن بود‪ ،‬پژوه ‌شهای مربوط به ســاخت‬
‫‪In touch with Iranian diversity‬‬ ‫همه افراد حداقل یک بار هم که شــده تنفس از طریق دهان را‬ ‫واکسن بیماری فلج اطفال یا پولیو بود‪ .‬در آن سالها ده هزار نفر‬ ‫در آگوســت سال ‪ ۱۹۲۰‬در یکی از شــهرهای ایالت ویرجینیا‬
‫تجربه کرده اند‪ .‬برخی نیز همیشــه و به صورت عادت از طریق‬ ‫روی این بیماری کار م ‌یکردند‪ ،‬با اســتفاده از همین سلو ‌لهای‬ ‫به دنیا آمد‪ .‬خانواده آنها بســیار پرجمعیت بود‪ ،‬مادر هنریتا در‬
‫‪Vol. 20 / No. 1237 - Friday, May 3, 2013‬‬ ‫هلا بود که در ســال ‪ ،۱۹۵۴‬جونانس سالک ‪ Jonas Salk‬موفق‬ ‫هنگام دهمین زایمانش‪ ،‬درگذشــت‪ .‬پدر او که حس م ‌یکرد از‬
‫دهان تنفس می کنند‪.‬‬ ‫عهده سرپرســتی این همه فرزند بر نم ‌یآیــد‪ ،‬هر کدام از آنها‬
‫تنفس دهانی اختلالی اســت که در صورت نادیده گرفته شدن‬ ‫شد‪ ،‬واکسن بیماری فلج اطفال را بسازد‪.‬‬ ‫را به خویشــاوندی ســپرد‪ ،‬وظیفه بزرگ کردن هنریتا هم به‬
‫می تواند عوارضی را به همراه داشــته باشد‪ .‬این عوارض شامل‬ ‫به زودی تقاضا برای ســلول‌های هلا بالا رفت و سلو ‌لهای هلا‬
‫اختلال در خواب شبانه و حتی تغییراتی در فرم صورت به ویژه‬ ‫به تولید انبوه رسیدند‪ ،‬از این زمان به بعد‪ ،‬سلول‌های فناناپذیر‬ ‫پدربزرگش سپرده شد‪.‬‬
‫هنریتا به محققان سراسر دنیا‪ ،‬پست م ‌یشدند و در پژوه ‌شهای‬ ‫در سال ‪ ،۱۹۴۱‬هنریتا با پسرعمویش ازدواج کرد‪ ،‬تا این زمان‬
‫در کودکان هستند‪.‬‬ ‫سرطان ایدز‪ ،‬مطالعات مربوط به اثر پرتوها و مواد سمی و نقشه‬ ‫آنها در مزارع تنباکــو کار م ‌یکردند‪ ،‬اما در این زمان برای کار‬
‫متخصصان معتقدنــد که به طور طبیعی‪ ،‬تنفــس از راه بینی‬ ‫برداری ژنتیکی مورد اســتفاده قرار م ‌یگرفتند‪ ،‬آنها حتی برای‬ ‫به یک کارخانه نورد فلز رفتند‪ ،‬ســپس آنها صاحب یک خانه و‬
‫ســالم‌تر از تنفس دهانی است‪ .‬در مخاط بینی‪ ،‬هوا تصفیه شده‬ ‫آزمایش حساســیت به چسب و مواد آرایشی هم مورد استفاده‬
‫و دمای آن نیز تنظیم م ‌یشــود‪.‬تنفس دهانی در هنگام ورزش‬ ‫پنج فرزند شدند‪.‬‬
‫و فعالیت بدنــی‪ ،‬به تنفس از طریق بینــی کمک م ‌یکند‪ ،‬اما‬ ‫قرار گرفتند‪.‬‬ ‫در ژانویه ســال ‪ ،۱۹۵۱‬هنریتا که احســاس تودهای در شکم‬
‫این حالت در شــرایط عادی بدن و فعالیت‌های معمولی روزمره‬ ‫تخمین زده می‌شــود که تا به حال‪ ،‬بیست تُن سلول هلا تولید‬ ‫میکرد و خونریزی غیرطبیعی بدون ارتباط با ســیکل قاعدگی‬
‫توصیه نم ‌یشــود‪.‬یکی از مشکلات شــایع که منجر به تنفس‬ ‫شده باشد و بیش از شصت هزار مقاله علمی با استفاده از همین‬ ‫داشت‪ ،‬به بیمارستان رفت‪ .‬از او آزمایش سیفیلیس به عمل آمد‬
‫از طریق دهان م ‌یشــود‪ ،‬گرفتگی مســیر بینی است که در اثر‬ ‫سلولها نوشته باشــد‪ ،‬هنوز هم هر ماه ‪ ۳۰۰‬مقاله بر این تعداد‬ ‫که منفی بود‪ ،‬برای آزمایشات بیشــتر او را به بیمارستان جانز‬
‫بیمار ‌ی‌هــای مختلفــی از جمله پولیپ بینــی‪ ،‬احتقان مزمن‬
‫بینی‪ ،‬التهاب لوزه‌ها‪ ،‬ســینوزیت و انحراف بینی ایجاد می شود‪.‬‬ ‫اضافه م ‌یشود‪.‬‬ ‫هاپکینز فرستادند‪.‬‬
‫در برخی افــراد تنفس دهانی به دلیل مشــکلات آناتومیک و‬ ‫اما چرا ســلول‌های خانــم هنریتا‪ ،‬چنین ویژگــی منحصر به‬ ‫این بیمارســتان‪ ،‬تنها انتخاب او بود‪ ،‬چون تنها بیمارســتان در‬
‫یا بیماری خاصی در بینی نیســت‪ ،‬بلکه دلیل اصلی آن عادت‬ ‫فردی داشتند‪ ،‬پژوهشــگران حدس میزنند که عملکرد تلومراز‬
‫می‌باشد‪ .‬در این شرایط با توجه و تمرین می‌توان مسیر تنفس‬ ‫(‪ )Telomerase‬در ایــن ســلول‌ها قدری با ســلولهای طبیعی‬ ‫دسترسی بود که بیماران سیاه پوست را م ‌یپذیرفت‪.‬‬
‫آزمایشات پاتولوژی نشان دادند که او سرطان دهانه رحم دارد‪،‬‬
‫را به بینی تغییر داد‪.‬‬ ‫تفاوت داشته باشد‪.‬‬ ‫او را چند روزی با گذاشــتن میله هــای رادیوم در داخل واژن‬
‫عوارض تنفس دهانی‬ ‫در دهه هفتاد شــماری از دانشــمندان با خانواده هنریتا تماس‬ ‫درمــان کردند و ســپس با توصیه برای بازگشــت مجدد برای‬
‫خشــکی دهان و لب ها‪ ،‬تغییر شرایط میکروبی دهان‪ ،‬افزایش‬ ‫گرفتنــد و از آنها خواســتند که نمونه خون بدهنــد‪ ،‬تنها در‬
‫خطر پوســیدگی دندا ‌‌نها‪ ،‬التهاب لثه‪ ،‬ایجاد بوی بد در دهان و‬ ‫این زمان بود که خانواده این زن متوجه شــدند که سلو ‌لهای‬ ‫پیگیری درمان‪ ،‬مرخص کردند‪.‬‬
‫تاثیرات منفی بر روی شکل فک‪ ،‬زبان و صورت از عوارض مهم‬ ‫هنریتا قبل از مرگش برداشــته شده و چنین کاربردهایی پیدا‬
‫کرده اســت‪ .‬اما هیچ عضو دیگر خانواده هنریتا‪ ،‬ســلول‌هایی با‬
‫تنفس دهانی است‪.‬‬ ‫خصوصیت او را نداشــت‪ .‬اســتفاده تجاری از سلول‌های هنریتا‬
‫اصلاح تنفس دهانی‬ ‫باعث شــد که کار به دادگاه هم کشیده شود‪ ،‬اما قاضی فدرال‬
‫اگــر از طریق دهان نفس م ‌یکشــید‪ ،‬در مرحلــه اول باید به‬
‫متخصص فک و صورت یا گــوش و حلق و بینی مراجعه کنید‬ ‫حکم داد که چنین کاربردی بی اشکال است‪.‬‬
‫تا علت این اختلال مشخص شــود‪ .‬در صورت وجود مشکلات‬ ‫در سال ‪ ،۱۹۶۶‬دانشکده پزشکی ‪ Morehouse‬آتلانتا و شهردار‬
‫آناتومیک و یا بیماری خاصی در مسیر تنفس بینی‪ ،‬درمان لازم‬ ‫این شــهر از خدمــات پس از مرگ خانواده لکــس تقدیر کرد‪،‬‬
‫انجام شده و نحوه تنفس اصلاح می گردد‪.‬‬ ‫متعاقب آن از خدمات پژوهشــگران درگیر در این پروژه مانند‬
‫اگر تنفس دهانی‪ ،‬صرفا از روی عادت باشــد پزشــک به شما‬ ‫دکتر گی که متوجه ویژگی فناناپذیری سلول‌های هلا شد‪ ،‬هم‬
‫آموزش م ‌یدهد که بــا انجام تمرین به طور طبیعی و از طریق‬
‫تقدیر شد‪.‬‬
‫بینی تنفس کنید‪.‬‬ ‫در سال ‪ ۲۰۱۱‬دانشگاه ایالت مورگان به هنریتا دکتری افتخاری‬
‫[سیمرغ]‬ ‫پس از مرگ اعطا کرد و در همین ســال‪ ،‬قرار شــد که نام یک‬
‫دبیرستان که قرار است در سال ‪ ۲۰۱۳‬افتتاح شود‪ ،‬به نام او باشد‪.‬‬
‫در ســال ‪ ،۱۹۹۸‬ب ‌یبی‌سی مستند یک ســاعته‌ای را در مورد‬
‫این واقعه ساخت که در جشنواره بی ‌نالمللی سانفرانسیسکو‪ ،‬به‬

‫دستگاه جدیدزداسکن برای تشخیص سریع سرطان دهانهرحم‬ ‫در طی درمان با این شیوه‪ ،‬قسمت کوچکی از بافت دهانه رحم‬
‫هنریتا که حاوی سلولهای سالم و همچنین سرطانی بود‪ ،‬البته‬
‫طبق تحقیقــات اســتفاده از ‪ZedScan‬‬ ‫بدون اجازه او‪ ،‬برداشته شــد‪ .‬این سلولها به دکتر «جورج اوتو‬
‫در کولپوســکوپی باعث افزایش دقت در‬
‫تشــخیص محل ضایعه پیش سرطانی یا‬ ‫گی» ‪ George Otto Gey‬داده شد‪.‬‬
‫هنریتا برای ادامه درمان با اشــعه ایکس مجددا به بیمارستان‬
‫سرطانی میشود‬ ‫بازگشت‪ ،‬اما در این زمان حال او بد شده بود‪ ،‬پزشکان که تصور‬
‫و پزشکان با این دستگاه محل مورد نظر را‬ ‫میکردنــد بیماری زمینهای مقاربتی او وضعش را بدتر کرده‪ ،‬او‬
‫تشخیص می دهند و تعداد بیوپسی های‬
‫را مورد درمان آنت ‌یبیوتیکی قرار دادند‪.‬‬
‫بی مورد و اضطراب بیمار کاهش مییابد‬ ‫در هشــتم ماه اگوســت‪ ،‬هنریتا در بیمارستان بستری شد و تا‬
‫زمان مرگش در بیمارســتان باقی ماند‪ ،‬او در چهارم اکتبر سال‬
‫‪ ،۱۹۵۱‬در ‪ ۳۱‬سالگی‪ ،‬به خاطر نارسایی کلیوی ناشی از بیماری‬
‫مزایای کلیدی‪:‬‬ ‫درگذشــت‪ ،‬کالبد شــکافی بعد از مرگ نشان داد که سلولهای‬
‫افتــراق ناهنجاری هــای درجه بالا و‬ ‫سرطانی به همه بدن او دستاندازی (متاستاز) کرده بودند‪.‬‬

‫درجه پایین‬ ‫پیکر هنریتا را بدون ســنگ قبر در یک مراســم خانوادگی به‬
‫کاهــش در تعداد نمونــه برداری های‬ ‫خاک سپردند‪.‬‬

‫مورد نیاز‬
‫‪39‬‬ ‫نتایج در زمان واقعی برای پزشکان‬
‫اما میراث این زن «عادی» چه بود؟!‬
   34   35   36   37   38   39   40   41   42   43   44