Upadłość spółki to proces, który może być trudny i wymagający dla wszystkich zainteresowanych stron. W Polsce, jak w każdym innym kraju, istnieją pewne zasady i procedury, które określają jak przebiega upadłość spółki. W dzisiejszym artykule omówimy kluczowe aspekty procesu upadłości w Polsce. Zaczniemy od wyjaśnienia, co to w ogóle jest upadłość, a następnie prześledzimy kroki jakie muszą zostać podjęte, aby dokonać likwidacji spółki. Jeśli jesteś zainteresowany jak przebiega upadłość spółki w Polsce i chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat, to zapraszamy do lektury!
Spis Treści
- 1. Co to jest upadłość spółki?
- 2. Kiedy można ogłosić upadłość spółki?
- 3. Procedury związane z upadłością spółki
- 4. Rola syndyka w procesie upadłości
- 5. W jaki sposób przedsiębiorcy mogą zabezpieczyć swoje interesy w trakcie upadłości spółki?
- 6. Zadania zarządu spółki w przypadku upadłości
- 7. Jakie są skutki ogłoszenia upadłości spółki dla wierzycieli?
- 8. Możliwości odwołania się od decyzji o upadłości spółki
- 9. Upadłość spółki a dalsze funkcjonowanie biznesu – jakie są opcje?
- 10. Czy wszystkie rodzaje spółek mogą ogłosić upadłość?
- 11. Upadłość spółki w Polsce a regulacje w Unii Europejskiej
- 12. Jakie konsekwencje wynikają z nieudanej reorganizacji spółki w trakcie procesu upadłościowego?
- 13. Czy upadłość spółki zawsze musi skończyć się jej likwidacją?
- 14. Wskazówki dla przedsiębiorców dotyczące zapobiegania upadłości swojej spółki
- 15. W jaki sposób kalkulować ryzyko związane z upadłością spółki?
- Pytania i Odpowiedzi
1. Co to jest upadłość spółki?
Upadłość spółki to sytuacja, gdy firma przestaje być w stanie regulować swoje zobowiązania finansowe. Jest to jednoznaczne z bankructwem przedsiębiorstwa. W praktyce, upadłość może zostać zainicjowana przez wierzyciela spółki, bądź też przez samą firmę – w postaci wniosku o ogłoszenie upadłości.
Przyczyny upadłości spółki są różne: mogą to być problemy z zarządzaniem, niewłaściwa strategia obrotowa, brak płynności finansowej, niewypałowe inwestycje, a także awarie rynkowe związane z branżą, w której działa firma. W momencie ogłoszenia upadłości, przedsiębiorstwo udostępnia informacje o swojej kondycji finansowej oraz majątku wierzycielom w celu zaspokojenia zaległych długów. Zadaniem komisarza sądowego jest wówczas przeprowadzenie likwidacji majątku firmy w celu uregulowania zaległych długów.
2. Kiedy można ogłosić upadłość spółki?
Aby ogłosić upadłość spółki, istnieją określone przepisy, których należy przestrzegać. Najważniejsze z nich to Art. 11 Kodeksu Postępowania Upadłościowego, który zobowiązuje przedsiębiorców do zgłoszenia upadłości, gdy przestają wypłacać należne świadczenia lub gdy ich zadłużenie przekracza wartość aktywów.
Ponadto, spółka może wystąpić z wnioskiem o ogłoszenie upadłości dobrowolnej, która przeważnie jest lepszym rozwiązaniem niż upadłość jeśli spółka jest zabezpieczona i posiada plan restrukturyzacji. Ogłoszenie upadłości następuje po złożeniu wniosku do sądu, który jest właściwy dla siedziby spółki. Warto jednak pamiętać, że decyzja o ogłoszeniu upadłości spółki nie musi być automatycznie negatywna, może ona stanowić początek nowej drogi i umożliwić uratowanie spółki przed całkowitym upadkiem.
- Zgłoszenie upadłości wymaga spełnienia określonych przepisów.
- Ogłoszenie upadłości dobrowolnej jest lepszym rozwiązaniem niż upadłość.
- Decyzja o ogłoszeniu upadłości spółki nie musi być automatycznie negatywna.
Znajomość przepisów dotyczących upadłości jest bardzo ważna, zarówno dla przedsiębiorców, jak i innych zainteresowanych. Dobrze prowadzona księgowość pozwala na kontrolowanie płynności finansowej spółki, zapobiegając przez to problemom związanym z brakiem środków na wypłatę pracowników czy konieczności podawania spółki do upadłości.
Jeśli spółka znajduje się w trudnej sytuacji finansowej, warto przeanalizować jej skutki i ewentualnie rozważyć ogłoszenie upadłości. Przed podjęciem decyzji warto skorzystać z pomocy specjalisty lub prawnika upadłościowego, który pomoże w prawidłowym przejściu przez ten proces.
- Zapoznanie się z przepisami dotyczącymi upadłości jest kluczowe dla przedsiębiorców.
- Przejrzysta księgowość pozwala na uniknięcie problemów finansowych.
- Przed ogłoszeniem upadłości należy skonsultować się z prawnikiem upadłościowym.
3. Procedury związane z upadłością spółki
Przy upadłości spółki istnieją określone procedury, które należy przestrzegać zgodnie z ustawodawstwem. Oto najważniejsze kroki, jakie należy podjąć w czasie postępowania upadłościowego:
– Złożenie wniosku o upadłość – wniosek taki może złożyć zainteresowany wierzyciel lub sam zarząd spółki;
– Powołanie syndyka – syndyk ma za zadanie sprawować nadzór nad majątkiem spółki i uczestniczyć w podejmowaniu decyzji o likwidacji lub restrukturyzacji przedsiębiorstwa;
– Zakończenie postępowania – postępowanie upadłościowe może zakończyć się ogłoszeniem upadłości lub zawarciem ugody z wierzycielami.
W trakcie postępowania upadłościowego spółka jest zobowiązana do współpracy z syndykiem oraz wierzycielami. Przeważnie dochodzi do sprzedaży majątku firmy, co umożliwia wypłatę wierzycielom należnych kwot z majątku spółki. Ważnymi aspektami w przestrzeganiu procedur upadłościowych są też zagadnienia związane z prawem pracy oraz podatkami. Należy zwrócić szczególną uwagę na przepisy regulujące prawa pracowników (np. udzielenie wypowiedzenia, możliwość ubiegania się o zasiłek dla bezrobotnych) oraz obowiązki podatkowe, jakie ciążą na firmie w trakcie postępowania upadłościowego.
4. Rola syndyka w procesie upadłości
Upadłość to niełatwe wyzwanie dla każdej firmy, ale syndyk może odgrywać kluczową rolę w tym procesie. Syndyk jest osobą wyznaczoną do zarządzania majątkiem dłużnika i powoływana przez sąd w momencie upadłości. W procesie upadłości rolą syndyka jest zapewnienie, że prawa wierzycieli są szanowane i że dłużnik jest traktowany zgodnie z prawem.
Syndyk ma wiele obowiązków w procesie upadłości. Na przykład, musi on zbierać i zgłaszać wierzycieli, a także zarządzać majątkiem dłużnika. Syndyk ma również prawo do sprzedaży mienia dłużnika w celu spłacenia jego długów. W przypadku, gdy coś pójdzie nie tak, syndyk będzie również odpowiedzialny za reprezentowanie interesów wierzycieli przed sądem. Decyzja o zatwierdzeniu planu upadłościowego również zwykle zależy od zgody syndyka. Dlatego jest to funkcja kluczowa dla procesu upadłości w Polsce.
5. W jaki sposób przedsiębiorcy mogą zabezpieczyć swoje interesy w trakcie upadłości spółki?
Zabezpieczenie interesów przedsiębiorcy w trakcie upadłości spółki jest bardzo istotne. Poniżej przedstawiamy 5 sposobów, które można wykorzystać:
- Zagwarantowanie preferencyjnych umów – przedsiębiorca może zawrzeć umowy z podmiotami związanych z jego działalnością gospodarczą (takimi jak np. dostawcy lub rodzina) przed ogłoszeniem upadłości spółki, jako preferencyjne. W ten sposób umowy te będą miały pierwszeństwo w wypłacie wierzycielom;
- Rezygnacja ze statusu członka zarządu – przedsiębiorca, który jest jednocześnie członkiem zarządu spółki, może złożyć rezygnację z tego stanowiska przed ogłoszeniem upadłości. W ten sposób uniknie on odpowiedzialności wynikającej z zarządzania spółką w trudnej sytuacji;
- Zabezpieczenie wierzytelności – przedsiębiorcy, którzy dzierżą wierzytelności wobec spółki, powinni zabezpieczyć swoje roszczenia poprzez np. wpis hipoteki na nieruchomościach spółki;
- Zawarcie ochronnych umów z dostawcami – przedsiębiorca może zawrzeć umowy, które zostaną zabezpieczone przed upadłością spółki. Są to tzw. umowy ochronne, w których dostawca otrzymuje zabezpieczenie z tytułu wykonywanych usług lub dostaw na wypadek upadłości;
- Szybka reakcja na trudności finansowe spółki – przedsiębiorca powinien zawsze być uważny na sygnały wskazujące na trudności finansowe spółki i podejmować odpowiednie kroki w celu zachowania swoich interesów. Może to być np. zgłoszenie wierzytelności do upadłościowej masy bojowej lub podjęcie działań zmierzających do naprawy sytuacji finansowej spółki.
6. Zadania zarządu spółki w przypadku upadłości
Zarządzanie spółką może być skomplikowanym zadaniem, zwłaszcza w przypadku upadłości. W takim przypadku zarząd będzie musiał podjąć wiele decyzji, aby zarządzać majątkiem oraz wywiązać się ze swoich zobowiązań wobec dłużników i wierzycieli. Poniżej przedstawiamy niektóre z zadań, które spoczywają na zarządzie spółki w przypadku upadłości.
- Zarządzenie majątkiem spółki, w tym sprzedaż jej aktywów w celu spłaty wierzycieli.
- Tworzenie planów restrukturyzacyjnych oraz restrukturyzację spółki.
- Współpraca z administratorami sądowymi oraz wierzycielami w celu wywiązywania się ze wszystkich wymagań prawnych.
- Wypłacanie wynagrodzenia pracownikom oraz dostarczanie im dokumentów związanych z zatrudnieniem.
- Prowadzenie negocjacji z wierzycielami w celu uzyskania dodatkowego czasu na spłatę długu lub uzyskania umorzenia długu.
- Pobieranie długów od klientów spółki.
- Odpowiednie dokumentowanie całego procesu upadłości spółki.
są bardzo ważne w celu ochrony interesów spółki i wierzycieli. Zarząd powinien dokładnie zapoznać się z obowiązkami, jakie spoczywają na nim w takiej sytuacji.
7. Jakie są skutki ogłoszenia upadłości spółki dla wierzycieli?
W przypadku, gdy spółka ogłasza upadłość, może to mieć negatywne skutki dla jej wierzycieli. Poniżej przedstawiamy najczęstsze skutki, jakie mogą wyniknąć:
- Brak możliwości odzyskania długów: Wierzycielom może być trudno odzyskać swoje długi, ponieważ upadłość spółki zwykle oznacza, że nie ma wystarczających środków na pokrycie zobowiązań. Wierzyciele mogą złożyć wniosek o upadłość, ale ich szanse na odzyskanie długu zwykle nie są wysokie.
- Prolongata procesu windykacji: Wierzyciele mogą otrzymać zaledwie część swojego długu lub muszą czekać na jego zwrot dłużej niż planowano, gdyż proces upadłościowy jest złożony i może trwać długo.
- Brak możliwości wypowiedzenia umowy: Po ogłoszeniu upadłości spółki wierzyciele zwykle nie mogą wypowiedzieć swoich umów z daną firmą.
Podsumowując, wierzyciele niosą pewne ryzyko w przypadku ogłoszenia upadłości spółki. Niemniej jednak, istnieją pewne sposoby, aby zredukować te ryzyko, takie jak monitorowanie sytuacji finansowej spółek w niedawnym okresie.
8. Możliwości odwołania się od decyzji o upadłości spółki
Jeśli Twoja spółka otrzymała decyzję o upadłości, nie oznacza to końca jej działalności. Masz prawo odwołać się od tej decyzji, co może zapewnić Ci reorganizację Twojej spółki i jej odbicie się od dna. Poniżej przedstawiamy .
1. Apelacja – polega na skierowaniu sprzeciwu do sądu drugiej instancji od wyroku sądu pierwszej instancji. W przypadku decyzji o upadłości, apelacja powinna być złożona w ciągu 14 dni od daty wydania wyroku.
- Uwaga: Apelacja nie jest formą zaskarżenia postanowienia o upadłości.
2. Zażalenie – może zostać złożone przeciwko postanowieniu sądu, które zostało wydane bez rozprawy, np. na posiedzeniu niejawnym lub przez pojedynczego sędzię. Zażalenie powinno być złożone w ciągu 7 dni od daty doręczenia postanowienia.
- Uwaga: Zażalenie nie zawiesza postępowania upadłościowego.
9. Upadłość spółki a dalsze funkcjonowanie biznesu – jakie są opcje?
Wraz z ogłoszeniem upadłości spółki, wyzwaniem staje się dalsze prowadzenie działalności gospodarczej oraz odbudowa finansów firmy. Od tego momentu pojawia się wiele pytań i trudnych decyzji, jakie należy podjąć, aby jak najlepiej chronić interesy i przyszłość biznesu. Poniżej przedstawiamy kilka opcji, jakie można rozważyć w takiej sytuacji.
- Wyprowadzenie biznesu spod jurysdykcji upadłościowej
- Kontynuowanie działalności gospodarczej pod nową firmą
- Oddłużenie i restrukturyzacja
- Sprzedaż biznesu lub jego części
- Uruchomienie postępowania naprawczego
Każda z powyższych opcji ma swoje wady i zalety, a finalny wybór będzie zależał od indywidualnych potrzeb i sytuacji spółki. Warto pamiętać, że najważniejsze w tym procesie jest odpowiednio wcześnie podjęcie działań, aby jak najlepiej zabezpieczyć interesy firmy oraz zapewnić jej dalsze funkcjonowanie.
10. Czy wszystkie rodzaje spółek mogą ogłosić upadłość?
Czyli to co najważniejsze – Otóż tak. Dotyczy to zarówno spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, spółek akcyjnych, jak i spółek jawnych. Jest to opcja dostępna dla każdej firmy, która ma problemy finansowe i nie jest w stanie ich rozwiązać w inny sposób.
Warto jednak pamiętać, że nie wystarczy oświadczyć o upadłości i czekać na dalszy rozwój sytuacji. Przede wszystkim należy zgłosić fakt ogłoszenia upadłości do krajowego rejestru sądowego. Następnie działać zgodnie z prawem i podejmować decyzje, które będą miały na celu jak najlepsze wyjście z tej trudnej sytuacji.
- Upadłość spółki nie musi oznaczać końca działalności
- W przypadku ogłoszenia upadłości konieczne jest zatrudnienie profesjonalnego prawnika
- Decyzja o ogłoszeniu upadłości powinna zostać podjęta na etapie, kiedy jest jeszcze czas na podjęcie działań ratujących przed bankructwem
11. Upadłość spółki w Polsce a regulacje w Unii Europejskiej
W Polsce spółka może ogłosić upadłość, gdy nie jest w stanie regulować swoich zobowiązań finansowych. Procedury upadłościowe regulowane są przepisami Kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. W Unii Europejskiej działa także wiele instytucji, które regulują kwestie upadłości spółek. Dzięki temu spółki działające w UE mogą liczyć na większą ochronę i wsparcie niż w przypadku wystąpienia problemów finansowych w kraju spoza Unii.
Jednym z najistotniejszych regulacji w UE dotyczących upadłości jest dyrektywa o upadłości przedsiębiorstw. Celem dyrektywy jest ułatwienie postępowań upadłościowych poprzez ujednolicenie procedur oraz ustanowienie wspólnych zasad dla państw członkowskich. W ramach dyrektywy zagwarantowano również ochronę pracowników oraz kontrahentów spółki znajdującej się w stanie upadłości.
- Procedury upadłościowe w Polsce i UE są zgodne z kodeksem postępowania cywilnego i ustawą o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej.
- Dyrektywa o upadłości przedsiębiorstw jest istotną regulacją w UE, która ma na celu ułatwienie postępowań upadłościowych.
Wnioskując, upadłość spółki w Polsce regulowana jest przez przepisy krajowe, ale UE stara się zapewnić spółkom większą ochronę i wsparcie. Dyrektywa o upadłości przedsiębiorstw to jeden z najważniejszych aktów prawnych, które dotyczą kwestii upadłościowych i regulacji przeprowadzenia postępowań w państwach członkowskich UE.
12. Jakie konsekwencje wynikają z nieudanej reorganizacji spółki w trakcie procesu upadłościowego?
Reorganizacja spółki w trakcie procesu upadłościowego to skomplikowany proces, który wymaga odpowiedniego przygotowania i rzetelnej analizy. Niestety, nie każda reorganizacja kończy się sukcesem, co może mieć poważne konsekwencje dla przedsiębiorstwa.
Najważniejsze konsekwencje wynikające z nieudanej reorganizacji spółki w trakcie procesu upadłościowego to:
- brak szans na ratowanie przedsiębiorstwa i jego aktywów
- opóźnienia w procesie upadłościowym, co zwiększa koszty i wpływa na sytuację wierzycieli
- utrudnienia w pozyskiwaniu inwestorów i finansowania
- utrata zaufania ze strony klientów i partnerów biznesowych
- wygasanie umów z pracownikami i kontrahentami, co skutkuje dalszymi kosztami
W związku z powyższym, reorganizację spółki w trakcie procesu upadłościowego powinno się przeprowadzać z najwyższą starannością i pod nadzorem odpowiednich specjalistów. Ważne jest, aby przedsiębiorstwo miało jasno określony plan działania i zdawało sobie sprawę z konsekwencji, jakie niesie za sobą taki proces.
13. Czy upadłość spółki zawsze musi skończyć się jej likwidacją?
Upadłość spółki zwykle kojarzy się z jej likwidacją. Procedura ta polega na sprzedaży majątku spółki, w celu zaspokojenia wierzycieli oraz rozwiązaniu spółki. Jednak upadłość niekoniecznie musi prowadzić do jej likwidacji. Istnieją dwa sposoby, które pozwalają na jej kontynuowanie po ogłoszeniu upadłości:
- Uzyskanie postępowania sanacyjnego
- Zatwierdzenie układu z wierzycielami
Postępowanie sanacyjne jest rozwiązaniem dla spółek, którym grozi upadłość, ale jednocześnie mają szansę na odbudowę i odzyskanie płynności finansowej. W trakcie tego postępowania, spółka ma możliwość złożenia wniosku o otrzymanie zabezpieczonej pożyczki, która pozwala na spłatę długów i zapewnienie środków na dalszą działalność. Wizją postępowania sanacyjnego jest przywrócenie spółki do stanu płynności finansowej.
Z kolei zatwierdzenie układu z wierzycielami polega na negocjacjach pomiędzy spółką a wierzycielami, w wyniku których zostaje ustalony harmonogram spłat długów. Układ taki musi zostać zatwierdzony przez sąd, a spółka musi stosować się do ustalonych w nim zasad, aby uniknąć likwidacji. Zatwierdzenie układu jest korzystnym rozwiązaniem dla spółek, które posiadają aktywa, z których będą w stanie wypracować środki na spłatę długów w określonym czasie.
14. Wskazówki dla przedsiębiorców dotyczące zapobiegania upadłości swojej spółki
W dzisiejszych czasach, wiele przedsiębiorstw boryka się z problemami finansowymi, prowadząc do wyniszczenia spółki i w ostateczności do upadku. Aby uniknąć podobnych sytuacji, istnieje kilka kroków, które firma może podjąć, aby zapobiec upadłości i nadal rosnąć i rozwijać się na rynku:
- Sprawdzaj regularnie swoją sytuację finansową – ważne jest sprawdzanie sytuacji finansowej co najmniej raz na kwartał lub nawet częściej – to pomoże Ci zobaczyć, czy firma jest na dobrej drodze.
- Zarządzaj płynnością finansową – upewnij się, że posiadasz odpowiednie środki do pokrycia bieżących kosztów działalności.
- Wyprzedź problemy finansowe – zawsze miej plan awaryjny na wypadek, gdyby okoliczności wymagały natychmiastowej reakcji finansowej.
Bycie przedsiębiorcą może być trudnym zadaniem, dlatego tak ważne jest, aby podejmować regularne działania, które zwiększą szanse na powodzenie biznesu. Właściwe zarządzanie finansami jest kluczowe, aby uniknąć niepożądanych sytuacji takich jak upadłość spółki. Dlatego, regularne monitorowanie sytuacji finansowej i zapobieganie możliwym problemom finansowym zawczasu, zapewni Twojej firmie stabilność, rozwój i sukces na rynku.
15. W jaki sposób kalkulować ryzyko związane z upadłością spółki?
- Sprawdź bilans spółki – sprawdź, jakie są jej aktywa i pasywa oraz ilość gotówki, którą posiada. Porównaj te dane z historycznymi wynikami finansowymi, aby ocenić, jak firma sobie radzi z generowaniem zysków.
- Analizuj dług – sprawdź, jakie długi spółka ma na swoim koncie, jakie są ich warunki i jakie kwoty są do splacenia we wskazanym okresie czasu. Wpływ na wynik może mieć również to, czy dany dług jest pochodną dotacji inwestorów czy też jest zebrane z rynku
- Zwróć uwagę na wskaźnik zadłużenia – oblicz wskaźnik zadłużenia, który pozwoli Ci ocenić, jakie ryzyko związane z upadłością spółki można przewidzieć. Niski wskaźnik oznacza, że firma ma niewielkie zadłużenie, co jest korzystne dla inwestorów.
Po dokonaniu dokładnej analizy ryzyka związanego z upadłością spółki, inwestor może podjąć decyzję, czy inwestycja jest dla niego korzystna czy też nie. Pamiętaj, że dokładna i rzetelna analiza ryzyka pozwoli Ci uniknąć niemiłych niespodzianek w przyszłości i zwiększy szanse na osiągnięcie sukcesu w handlu inwestycyjnym.
Pytania i Odpowiedzi
Q: Co to jest upadłość spółki?
A: Upadłość spółki to forma bankructwa, w której instytucja przestaje być w stanie regulować swoje zobowiązania finansowe. Wybór tej opcji jest postrzegany jako ostateczność i zazwyczaj wymaga interwencji sądu.
Q: Jakie są skutki upadłości dla spółki?
A: Skutki upadłości dla spółki są znaczne. Spółka traci kontrolę nad swoimi finansami, a zobowiązania muszą zostać uregulowane w ramach procedur upadłościowych. Upadłość może również prowadzić do zwolnień lub ograniczenia zatrudnienia w spółce.
Q: Jakie są procedury upadłościowe w Polsce?
A: W Polsce procedury upadłościowe reguluje Ustawa Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe. Procedury te obejmują m.in. zgłoszenie upadłości, wyznaczenie syndyka i likwidatora, badanie wierzytelności, ogłoszenia, sprzedaż majątku i podział uzyskanych środków.
Q: Kto zarządza spółką w czasie upadłości?
A: W ramach procedur upadłościowych zarząd spółki przechodzi na zarządcę sądowego. Zarządca ten ma za zadanie zarządzanie majątkiem spółki oraz podejmowanie niezbędnych działań w celu uregulowania jej zobowiązań i procesów upadłościowych.
Q: Czy spółka może uniknąć upadłości?
A: Tak, spółki mogą się starać o uniknięcie upadłości poprzez dostosowanie swoich działań do zmieniającej się sytuacji rynkowej. Możliwe jest również przeprowadzenie restrukturyzacji, która pozwoli na uregulowanie zobowiązań i poprawę kondycji finansowej spółki.
Q: Co dzieje się po zakończeniu procedur upadłościowych?
A: Po zakończeniu procedur upadłościowych spółka zostaje formalnie rozwiązana. Wszystkie zobowiązania muszą zostać uregulowane, a jej pozostałości muszą zostać podzielone między wierzycieli.
Podsumowując, upadłość spółki to poważne wyzwanie, zarówno dla przedsiębiorców, jak i dla pracowników. Proces ten może być długi i skomplikowany, obejmujący wiele etapów i wymagający współpracy z wieloma różnymi organami i instytucjami. Jednakże, dzięki odpowiednio przygotowanemu planowi restrukturyzacji, pomocy doświadczonych ekspertów oraz wytrwałej pracy, istnieje wiele przykładów udanych zakończeń upadłości. Warto więc zwrócić uwagę na czynniki, które mogą przyczynić się do powodzenia procesu i poznać metody, które pomogą nam przetrwać trudny czas.