Page 16 - 1545

هاگدید

16
یسدنهم شوه و یسایس شوه

؟دنوش‌یمن‌یبوخ‌نارادم‌تسایس‌ناسدنهم‌ارچ

تسین یفاک اه هداد قیرفت و عمج ییاناوت ،ندش روهمج سیئر یارب

.دنیاه نآ یدربراک بلق یسدنهم و یروانف
یتح ،یلو نوکیلیس نازادرپایؤر و اهرکه
هدناوخن مه یسدنهم یمسر سرد رگا
زمیت نورآ : فلوم
ناش یرکف دادعتسا هب انب یگمه ،دنشاب
یاهزرم شرتسگ تازاوم هب .دنا سدنهم نایرامعم دمحم : مجرتم
یایند اب شلماعت ،هفرح نیا یرکف 1398 فروردین 10 هعمج - 1545 هرامش / 26 لاس
نونکا .تسا هتفای طسب مه یزرو تسایس هکنیا ۀرابرد دراد دوجو ییاه ینز هنامگ
هک یا هقیلس ره زا ،نارادم تسایس هک ددصرد ،کوب سیف عرتخم ،گربرکاز کرام
ۀنیفس راوس ات دننز یم اپ و تسد ،دنشاب
دزمان ۲۰۲۰ لاس تاباختنا رد ات تسا
یاه هژورپ ،دنوش یلو نوکیلیس ییاضف ً
اموادم وا .دوش اکیرمآ یروهمج تسایر
ۀنیمز رد هژیو هب( یسدنهم ۀفرح
هدعو شیاه ینارنخس رد و دنک یم رفس
زین )ناگدننک فرصم هب طوبرم یاه یروانف
ینف یاه لح هار زیچ همه یارب هک دهد یم
ناسدنهم .دنا هدش یسایس دنیآرف کیرش
کی ندش روهمج سیئر ۀقباس اما .دراد
هرمزور یگدنز تخاسریز طقف یزورما ِ
ۀزوح نیرتایوپ هکلب ،دننک یمن مهارف ار ینشور ۀقباس ،هدحتم تلاایا رد سدنهم
،کوب سیف ،لگوگ( ام یمومع یاه ثحب روهمج سیئر نیرخآ و نیلوا .تسین
تهج کی زا .دنزاس یم مه ار )رتییوت دوب یمدآ ،رووه تربره ،اکیرمآ سدنهم
یاه لسن ۀرابرد هتکن نیا هک تفگ دوش یم نودب ،حور یب :گربرکاز هب هیبش رایسب
ینعی یسدنهم هزورما :دوبن قداص لبق هتبلا و ینارنخس رد ناوتان ،یلدمه ناوت
ینعی یزرو تسایس و یزرو تسایس .تسایس رد قمحا
هدمآ ناسدنهم غارس تردق .یسدنهم
؟دنتسه نآ یایهم ناسدنهم ایآ اما ،تسا
یزیچ رگید ام« — زکوب وآ ویویر سلجنآ سل ،زمیت نورآ
ریز نداد مل ِ دیدج ۀزم ناسدنهم هک نونکا
مسیپمارت یاه هدیا نیرت یمیدق زا یکی ْ دنلورغ نیا ؛»میزاس یمن
هتسیاش ،دننک یم هبرجت ار تسایس باتفآ نیلوا رد هک تسا ییاه هدیا دودعم زا یکی ،لاح نیع رد .تسا
ِ
زا کی چیه .مینک لمأت نلبو رثا ۀرابرد تسا
یا یراذگ تسایس هب ،پمارت یروهمج تسایر رسدرد زا رپ لاس
ِ
تقد هب رگید ییاکیرمآ یعامتجا نادقتنم
.تسا دنم هرهب بزح ود ره یدج تیامح زا هک تسا هدش رجنم
یفداصت یدح ات ارجام نیا .دیآ یم رظن هب هیقب زا رترادانعم یارب ار نامتلاکشم ات میدوب هدرک راضحا ار گرزب سدنهم کی .تسا هدیشیدنین یسایس تردق و یسدنهم نیب ۀطبار ۀرابرد وا
نابلط یرترب[ اه یزان اب لماعت ِ تسایس و تملاس تامدخ
رد یروحم رگشنک کی هب هتساوخان کوب سیف نوچ تسا کی تسایر هب راب نیلوا یارب نردم ینف نهذ ...دنک لح ام یراد هیامرس دقن کی زا یحرط تمیق ماظن و ناسدنهم رد نلبو
هار هقباس یب ییاه هقرفت نتگنشاو رد تسا نکمم ]تسوپدیفس
یردق اما ،دش لیدبت ۲۰۱۶ لاس یروهمج تسایر تاباختنا ،میهدب تصرف غوبن هب هکنیا لایخ اب ام ...دوب هدیسر تموکح اپ هب تساوخ یم ناسدنهم زا حیولت هب هک درک حرطم ار یلام
یتخاسریز جراخم هب تسا رضاح یسک هچ اما ،دشاب هتخادنا
گربرکاز ،لاسما زاغآ زا .تسا هدوب کوب سیف دوخ ۀشقن مه .»میدنام وا درکلمع زاغآ رظتنم وا للادتسا .دنریگب تسد هب ار تموکح مامز لرتنک ات دنزیخ
هک تسه یسک رگم و ،دنا نتخیرورف لاح رد اه لُپ ؟دیوگب هن
لک رد یونش نخس روت ،گنهامه رایسب و هدرشف یا همانرب رد ،رووه گرزب طبخ .دمآرد بآ زا بویعم مه وا درکلمع ،یراد هیامرس ندش رت هدیچیپ اب هک دوب نآ هداس رایسب نایب هب
هب اکیرمآ دهاوخ یم پمارت دلانود .دشاب هتشادن تسود ار لپ
هدرک در ار ینز هنامگ نیا هناعطاق وا .تسا هتشاد هدحتم تلاایا ،یلو نوکیلیس ۀرد رد جیار ریبعت هب .دوب شا یریذپان فاطعنا هدش زاغآ اهراکو بسک رب یلام ناسدنهم زا یا هقبط لرتنک لامعِا
ِ یتح و ،ددرگرب ناگدنزاس زا لکشتم یتلم ینعی شا یلصا ۀفرح
تاباختنا هب دورو یارب ییوکس ناونع هب روت نیا زا هک تسا اب ههجاوم رد :دهدب ماجنا تسرد یاه شخرچ تسناوتن وا رب ار دیلوت ۀفیظو هک دوش یم مامت یناسدنهم ررض هب هک تسا
مهف .دنهارمه وا اب هرقف نیا رد مه شنانمشد نیرت تخسرس
هک یتیعطاق نامه هب ،دنک یم هدافتسا ۲۰۲۰ یروهمج تسایر راعش هب وا ،تشاذگ یم تماخو هب ور تعرس هب هک یداصتقا ناریدم نیا راک ،درک یم میسرت نلبو هک یریوصت رد .دنراد هدهع
ۀملک .تسین راوشد یسایس لاجر ۀنابلطایحا یزتناف نیا ۀبذاج
هک یمومع و یتلود یراذگ تسایس لئاسم ۀرابرد نداد رظن زا یصوصخ شخب کمک و ییاکتادوخ ینعی دوخ یامنهار یسایس اما .دننزب بیج هب دوس ات دننک یراک تسد ار هضرع هک دوب نآ
نیرت غاد )یضایر و یسدنهم ،یروانف ،ملع ففخم( STEM
تسا یسرد نیا .تسا هتفر هرفط دنا هدیسرپ وا زا روت نیا رد داصتقا رد لاردف ۀلخادم هب دوخ یلیم یب زا هک ینامز .دیبسچ ییاراد نیمه .دوب دیلوت ریذپانزیرگ رصنع ْ ناسدنهم ینف شناد
نردم یاهراکو بسک نانامرهق و ،تسا شزومآ ۀزوح رد ففخم
چیه زورما هب ات هک ،تفرگ یسایس ۀتخپان کی زا دوش یم هک ،دوب هتفر نایم زا دیلوت :دوب هدش رید یلیخ ،تشاد رب تسد ،نلبو للادتسا هب انب و .داد یم تردق ناسدنهم هب هک دوب یرکف
،لاح نیمه رد .دنتسه سدنهم دوخ ۀبون هب کی ره ییاکیرمآ
.تسا هتشادن یصخشم ییاور یوسو تمس .روط نیمه زین ۱۹۳۲ لاس رد هرابود باختنا یارب وا سناش و »تعنص ریگارف تیریدمءوس« ندش راکشآ اب هک ناسدنهم
هدرک روهظ مارآ سونایقا یوس نآ رد دیدج کینومژه بیقر کی
رد زور ره رابخا ۀرابرد شتارکفت هارمه هب ار شیاهرفس گربرکاز دوکر نیزاغآ یاه لاس رد داصتقا رب رووه تیریدم ۀرابرد ناخروم هب« ،دنتفای یم یرتشیب »دولآ بارطضا یتاقبط یهاگآ« زور هبزور یتلم ،میهدب نآ زا یروتاینیم ریوصت کی میهاوخب رگا هک تسا
ً ُ
دننام یلئاسم ۀرابرد یتح وا .دنک یم دنتسم شکوب سیف ۀحفص هک یدیدج ۀمان یگدنز رد تیاو تنک( درک دنهاوخ ثحب گرزب اعقاو »؟یچ هک بخ :دندیسرپ و دندش عمج مه رود جیردت ینعی ،دتفیب بقع دیابن هدحتم تلاایا .تسا هدنزاس و زادرپددع
ُ
هتفرگ یمکحم عضوم هک مه ناگراوآ یراذگ تسایس و ترجاهم زا وا یراذگ تسایس ۀقباس دیاب هک دیوگ یم تسا هتشون وا زا ،ناسدنهم ،نلبو ینیب شیپ هب انب ؟یچ هک بخ دیسرپ دیاب نادنمشناد و اه نادرامآ ،رتهب ناسدنهم ،رتشیب ناسدنهم هب
ً
نیا هتبلا هک دنامب یسایس فیط زکرم رد دنک یم یعس ،تسا رووه :دنراد رظن قافتا هتکن کی رد همه اما ،)دوش یبایزرا ون یلام شخب ربارب رد هک دندوب ینارازگراک اقباس هک ییاه نامه
رد برغ یماکان ههد کی هب بیرق .دراد زاین رتهب و رتشیب
نیرتراب نوخ یادرف وا .دوش یم رت ینتفاین تسد زور هبزور فده ناج یب یاپ تشه کی زا یمک تسد ،یناسنا طباور ورملق رد تسد هب ار روشک یتعنص ماظن لرتنک ،دندرک یم نیکمت
ار روصت نیا نیچ یریگ جوا و یلوپ یاه یراذگ تسایس ۀبرجت
نارسخ روصت« :تشون هدحتم تلاایا خیرات رد یزادناریت رصاعم رظان کی ریبعت هب هک میدوب وربور یدرم اب .تشادن هدش یزیر همانرب یداصتقا تیریدم زا دیدج یا هرود ات دنتفرگ یم
ِ ماوداب ِ دشر ریسم هارهاش رانک هشوگ رد هک تسا هدرک تیوقت
ُ
هکنیا روصت .تسا راوشد ساگو سلا رد یزادناریت زا یشان یدرم ،دز یم فرح »ییاجه کت ک َ نخ« تارابع اب طقف ام هکلب یصوصخ دوس هن ،نآ رگ تیاده لصا هک دننزب مقر ار
راک نیا سپ زا اه ینیچ رگا .تخاس دیدج ۱یاه نونتراپ دیاب
،مینک یمن رت تخس سک همه یارب ار یراک نینچ باکترا ارچ گنر یبآ ژرس یمشپ راولشو تک اب هک شلوصا هب دنبیاپ نانچ .دشاب یمومع تعفنم
؟میناوتن ام ارچ ،دنا هدمآرب
زا ،یژرنا یراذگ تسایس و میلقا رییغت ۀرابرد وا .»تسا راوشد رازراک رد راب کی رووه .تفر یم یریگ یهام هب شا یا همکد تفج بزع نکاس« کی ار رلتیه ۱۹۳۱ لاس رد هک سیول ماهدنیو لثم
بجوم نیچ رد ناسدنهم رابتعا ،هدحتم تلاایا اب هسیاقم رد
رییغت ندرک فقوتم ،نم داقتعا هب« :تفر هرفط رتشیب مه نیا دنزاسب یراشبآ دنناوت یم ناسدنهم هک دوب هتفگ شا یتاباختنا زا شیب یراوخ هایگ هب هک درک ریوصت »پلآ رد رقحم یا هبلک
.دنشاب هتشاد یسایس تردق اب یرت گنتاگنت دنویپ هک تسا هدش
،لاح نیا اب .تسام لسن یاه شلاچ نیرت مهم زا یکی میلقا هتبلا دص .تسا هدش رادیدپ تعیبط رد هک یراشبآ ره زا رتابیز یاروش« نیا ندش کیدزن زا نلبو هک یریوصت ،دراد هقلاع گنج
هب نیچ دیلک ،اه هارگرزب و دلاوف یاه هناخراک ،ریخا ۀهد هس یط
تعنص ۀرابرد یرتشیب یاهزیچ هک تسا نآ رت مهم مرظن هب نیشام کی رتشیب وا دش یم روصت .دندش ینابصع شنابطاخم ۀزادنا نامه هب شا یسایس تیهام هک یهورگ( »اه نیسنکت
و هدرک یحارط ار اه نآ هک ییاه یا هفرح و دنا هدوب قنور یوس
غراف .دنشاب یلاجنج تاعلاطا نیا رگا یتح ،میزومایب نام یژرنا نیب زا روصت نیا هک درکن یراک مه رووه دوخ و ،ناسنا ات تسا نآ ۀرمز رد درک هئارا )تشاد تیمها شا یداصتقا تیهام
یش .دنراد رایتخا رد مه ار یسایس تردق یاه مرها دنزاس یم
یعامتجا منک رکف ،دیراد یژرنا ۀرابرد یهاگدید هچ هکنیا زا لیدبت دوخ دنرب یانب گنس هب ار روصت نآ ،سکعرب هکلب ؛دورب حطس رطاخ هب هک دوب یناهج گنج ود نیب ۀرود یاه ینیب شیپ
نیمز گنایج و وئاتنیج وه هکنانچ ،تسا سدنهم گنیپ نیج Vol. 26 / No. 1545 - Friday, Mar 29, 2019
.»دشاب باذج ناتیارب تسا هتفرگ لکش تعنص نیا لوح هک ار هدنیآ یاهرصق ما هتشادن انب نم« :تفگ ۱۹۲۸ لاس رد وا .درک هب هک میناد یم نام همه .دندمآرد بآ زا کحضم ناش یتقد یب
هدحتم تلاایا نامکاح اما .دنا هدوب سدنهم وا زا شیپ مه
دندوب »یگدنز ۀدز ناجیه« یتایروم نید و زیاداراپ لاس رگا تامادقا ینعی مریگب هزادنا ار اه شیامزآ مهاوخ یم هکلب ،مزاسب تداع نآ ناسدنهم هتبلا .داتفا یقافتا هچ ،نلبو ینیب شیپ یاج
هب انب :تسا قداص مه زورما هتکن نیا .دنا هدوب ناناد قوقح
و ،اهایؤر ،نارتخد« لابند ناشروهشم یا هداج یاهرفس رد و ،تیعقاو حور یب و کشخ نیب هرذ ۀچیرد زا ار ناسنا تفرشیپ و یتاقبط یهاگآ شلیلد اما ،دنتشاذگ رانک ار نیکمت و زیهرپ
و ناد قوقح ۲۱۸ نونکا مه ،هرگنک شهوژپ سیورس شرازگ
شرفس رد هک تسا نآ ۀدز ناجیه گربرکاز ،دنتفر یم »زیچ همه .»مجنسب درکلمع و رامآ سانش هفیظو یناراد هیامرس هب مه اه نآ دوخ هک ارچ ؛دوبن
اه سدنهم دادعت یلو ،دنراد روضح هرگنک رد قباس ناگرزاب ۲۰۸
ِ
رد شفقوت طاقن زا کیره رد وا ایوگ .دنکن هدرزآ ار سک چیه دیفس خاک رد ناشروضح راب کی نامه زا نوچ دبلا ،ناسدنهم و »یلام ناریدم« نیب نلبو هک یزرم نآ یشاپورف .دندش لیدبت
رتمک مه ناسدنهم زا مولع یلاها تبسن( .تسا رفن تشه طقف
فرط ود فرح دییایب دیوگ یم اج همه ،دنک یم فسأت زاربا روشک یدصت لابند رگید ،دنریگب سرد هک دندش ریقحت یفاک ردق هب هکلب ،دیماجنین مسیلایسوس هب ،دوب لئاق »یتعنص ناسانشراک« هک تسا دیعب .)دنراد سلجم رد هدنیامن هس طقف نوچ تسا
ُ
زاربا اب یتوافت نادنچ راک نیا ،یتفرعم ظاحل زا .میونشب ار اوعد مچرپ ،رووه تسکش .دنا هتفرن تموکح بصنم نیرتلااب رجنم راکو بسک رد هربخ ناسدنهم زا دیدج ۀقبط کی دلوت هب
یسدنهم ،یروانف ،ملع تعامج عفن هب نزاوت نیا تدم هاتوک رد
لیوزتولراش رد اه یزان تارهاظت زا سپ پمارت روهشم فسأت یزرو تسایس نیب یدج نتفرگ هولق و نداد لد نیلوا ۀمتاخ .میمانب »نیرفآراک« دیاش هزورما هک ییاه نامه ینعی ،دش
نوزفازور یگنهرف ۀیامرس ،رگید یتهج زا اما .دنک رییغت یضایر و
ایآ .درک موکحم ار »اه فرط یرایسب رد« تنوشخ هک تشادن تسمرس هک مایا نیا یتقافر ّوج مغر یلع .دوب یسدنهم و یریگ لکش رد رثا نآ .دوب راذگرثا یرگید تاهج زا نلبو باتک اما
،دش دهاوخ لیدبت و همجرت یسایس تردق هب مرجلا ناسدنهم
لعن گربرکاز یسایس راذگو تشگ ؟میتشاد نیا زا ریغ یراظتنا دنشاب نآ یایهم ناسدنهم ایآ تسین نشور ،تسا STEM ۱۹۲۰ ۀهد لوط رد هک دوب میهس سدنهم زا صاخ روصت کی .دشاب هچ شلیامش و لکش هکنآ زا غراف
ُ
زا هک تسا هداد شیامن ار یا هناراکایر یفرط یب نامه لعن هب رد ،لیت رتیپ .ریخ ای دنوش یسایس تردق یعدم هرابود هک ،ضرغ یب نک لح هلأسم کی ۀباثم هب سدنهم :دناود هشیر
زا رت هدرتسگ بتارم هب ،تسا هدرتسگ زورما یسدنهم ۀفرح
یزاب نیمز نیا ،کوب سیف دنک یم رکف هک تفر یم راظتنا یدرم پمارت روهمج سیئر تشاذگ ،یبلط تصرف و یدرسنوخ لامک ۀباثم هب سدنهم ،موسرم تسایس و تراجت هب هدولاین نماد
ار ۲تمیق ماظن و ناسدنهم باتک نلبو نتسروت هک ۱۹۲۱ لاس
یسور یاه تسیدناگاپورپ و تسوپدیفس نابلط یرترب رطخ یب تسا یسدنهم ناش هفرح هک ییاه نآ بلغا اما ،دریگب ار شتسد لقتنم مه یسایس ورملق هب روصت نیا .یراد هیامرس یجنم
یتعنص یاه یراک بارخ زا کیسلاک ۀلاسر نیا رد وا .درک رشتنم
ایند« ،۳تیگازتیپ یارجام نایوگ تقیقح حلاطصا هب و هب یهار دیفس خاک رد دیدج روهمج سییر روضح لوا هام هد رد رووه تربره باختنا زا یشان فعش دناوت یم یدح ات و دش
راهچ زا دوخ دشر اب یسدنهم .تفگ یم اه تارکوروب ینار مکح و
.دنک یم »رت کیدزن مه هب ار سدنهم لیت هک مینک نشور تسا رتهب( .دنا هتشادن وا لفحم سدنهم کی :دهدب حیضوت ار یروهمج تسایر هب ۱۹۲۸ لاس رد
ات تسا هتفر رتارف )کیناکم و قرب ،نارمع ،یمیش( یلصا ۀزوح
:دراد دوجو تاضقانت نیا نییبت یارب هداس هار کی رد یسدنهم نادمآرس بناج زا هک تسا یعدم هچرگ ،تسین گنج ِ تسودرشب نامرهق و رنویلیم ،راکو بسک اب ،هک ندعم
ِ ملع و یضایر نیناوق اه نآ رد هک دوش ییاه هفرح ۀمه لماش
و ،رادم تسایس هن ،تسا راکو بسک لها گربرکاز یاه سدنهم یلعف عمج رد .)دنک یم تبحص یلو نوکیلیس روشک لک« :تشون وا باختنا زا سپ لاس کی زمیات کرویوین .دش
ود ار ملع و یضایر رگا .دنور یم راک هب ایند لئاسم لح یارب
.دنیوا ناراد ماهس شلوا تیولوا ،تسایس یایند اب وا لماعت هک تسا گربرکاز کرام ،یتیربلس ام .تخود مشچ نتگنشاو هب هک دوب قاتشم و روانهپ نلاس کی
،مینادب STEM زا ضحم یهاگشناد شهوژپ ۀخاش
16