Page 23 - Issue No.1362
P. 23
سال / 22شماره - 1362جمعه 3رهم 1394 آسی بشناسی انجم نهای ادبی ایرانی در مهاجرت
23
آزاده دواچی
In touch with Iranian diversity نویســندٔه مهاجر با قــرار گرفتن در این فضا از هر در بررسی آســی بهای مربوط به ادبیات مهاجرت در شــک لدهی بــه یک جریــان ادبــی بهخصوص انجمن‌هــای ادبــی یکــی از بهتریــن نمونه‌هــا در
فرصتــی برای شــکوفایی اثر و یا تقویت نوشــتار یکــی از موارد اصلی را شــاید بتوان عــدم ارتباط ادبیــات مهاجــرت در خــارج از ایــران نم یتوانند برقــراری ارتباط میان افراد نویســنده با ســرزمین
خود بهره م یجویــد .بااینکه در برخی موارد مانند بنیادین میان نس لهای مختلف نویسندگان مهاجر چندان موفق عملکنند.گرچه از ســا لهایگذشته مــادری اســت .نگاهــی بــه پیشــینٔه انجمن‌های
نیازهــای فــردی و اجتماعــی در زندگی مهاجرت دید .این عدم ارتباط م یتواند از طریق انجم نهای به ای نســو بر تعــداد این انجم نها در کشــورهای ادبــی در داخــل ایــران نشــان می‌دهــد کــه اکثر
افــراد ممکــن اســت دارای موقعی تهــای بهتری ادبــی در مهاجرت ترمیم شــود اما در بســیاری از مختلف افزود‌هشده است ،اما همچنان نتوانستهاند ایــن انجمن‌هــا در شــکل‌دهی و ســازمان‌دهی
شوند ،اما بر کسی پوشیده نیستکه شرایط جدید مــوارد این انجم نها نتوانســته‌اند بــه پیوند جدی جریــان منســجمی را از جریان ادبــی در خارج از جنبش‌هــای ادبی تأثیر بســزایی داشــته‌اند اما از
فــردی و اجتماعی بر خلق اثر در نویســندٔه مهاجر میان نس لهای مختلف نویسندگان مهاجر و معرفی سوی دیگر اکثر این انجمن‌ها که به تنوع در طول
تأثیر بســزایی دارد .شــاید به همین دلیل استکه و شناســایی آثار آ نها بــه یکدیگر نقش جدی ایفا کشور ایجاد کنند. دوره‌هــای مختلف ایجادشــده‌اند ،باعث پیوندی
نویسندٔه مهاجر ب‌همحض ورود به شرایط جدید به کننــد .همیــن موجب شــکنندگی در ارتبــاط میان -۲گسســتگی و شــکنندگی ارتبــاط بــا داخــل: میــان شــاعران از دوره‌هــا و نســل‌های متفاوت
دنبــال یافتن مأوایی برای ارتباط خود با ســرزمین نســ لهای مختلف نویسندگان مهاجر از ی کسو و بســیاری از ایــن انجم نها بــه دلیــل تعصباتی که شــده‌اند و از سوی دیگر شــکل‌دهی آن‌ها در هر
مادری اســت ،ارتباطیکه بتواند شــرایط جدید او از سوی دیگر قطع ارتباط و معرفی آثار شده است بهخصوص در حوزٔه سیاســت دارند نتوانستهاند با دوره با جریان‌هــای ادبی در آن دوره همراه بوده
که در عدم بسط ادبیات جهانی مهاجرت نیز تأثیر جریا نهــا و انجم نهای ادبی داخــل ایران تعامل اســت .فعالیت انجمن‌هــای ادبی تنها مختص به
را در محیط قاب لتحم لتر کند. چندانــی داشــته باشــند همیــن امر موجب شــده ایــران نیســت و آن‌هــا را می‌توان در کشــورها و
بازشناســی و بررســی این انجم نها و شــک لدهی بسزایی داشته است. است که ســاختار شــکنند‌های در این انجم نها به شــهرهای مختلف دنیا و گروه‌های مختلف ادبی
بــه آ نهــا در مهاجرت ازآ نجهــت اهمیت داردکه عدم مشارکت بالقؤه نویسندگان مهاجر :یکی دیگر وجود آید کــه از رویکرد خاصی پیروی نمی‌کنند. دیــد .مهم‌ترین خصیصٔه ایــن انجمن‌ها ارتباط با
می‌تواند نویسنده را در فائق آمدن به شرایط جدید از چال شهای موجود در این انجم نهای ادبی عدم البتــه این مســئله در مورد همــه انجم نها صادق نویسندگان و شاعران و فراهم کردن فضای نقد و
یــاریکنــد و انگیــزه و تلاش او را بر ای نوشــتن مشــارکت بالقوه و فعال نویسندگان مهاجر در این نیســت ،بســیاری از آ نها هم با دعوت از شاعران بررسی آثار است .بسیاری از انجمن‌های ادبی در
و دیده شــدن افزایش دهد .مشــارکت نویسندگان انجم نهاســت .بااینکه فعالیــت انجم نهای ادبی و نویســندگان داخل ایران به زنده نگ‌هداشــتن این ایران ،به دلیل بازتاب شرایط سیاسی و اجتماعی
بهخصوص در فضــای مهاجرت در این انجم نها و نویســندگان و شــاعران مهاجر در آ نها م یتواند تعامل یاری رسانده‌اند؛ اما آنچه مسلم است هنوز در هر دهه دستخوش تغییرات زیادی شده است.
از ی کســو می‌تواند به توســعٔه ادبیــات مهاجرت منجــر بــه بســط فعالی تهای نویســندگان شــود، هســتند انجم نهایی که نتوانستهاند به دلیل همین تأثیــر برخــی از انجمن‌هــا تا آنجایی بوده اســت
درکشــور مهاجــر کمــککند و از ســوی دیگر به بســیاری از نویســندگان آ نچنا نکــه بایــد حضور شــکنندگی ب‌هعنوان پلی میان نویســندگان مهاجر و که بســیاری از شــاعران و نویسندگانکه از طریق
بســط تعامــل میان نوشــتار نویســندگان مهاجر و فعالــی ندارنــد .همین امر موجب ســرخوردگی و همین فضا به‌نقد شــرایط اجتماعــی و بازخوانی
نویسندگان داخل ایران یاری رساند .اما نویسند‌های گوشــ‌هگیری نویســندگان در بدو ورود م یشود از داخل ایران عمل کنند. آثــار پرداخته‌انــد همــواره از ســوی دولت‌هــای
کــه خود را از کشــورش دور می‌بینــد برایش این ســوی دیگــر آثار آ نها بــه دلیل معرفی نشــدن در -۳شکنندگی در ارتباط و تأثیرپذیری از انجم نهای مختلف تحت‌فشــار قرارگرفته‌انــد ،اما آنچه مهم
انجم نها و محفــل ادبی حکم خانٔه دومش را در ایــن انجم نها مورد نقد و بررســی هم‌هجانبه قرار غیــر ایرانی :یکــی دیگر از مشــکلات انجم نهای اســت تأثیر و اهمیت این انجمن‌ها در واســازی
ســرزمین مهاجرت دارد ،خان‌هایکه برای بررســی نم یگیرد ،نقدیکه م یتواند منجر به شکوفایی اثر ادبی شــکل‌گرفته شــده در مهاجرت ،عدم ارتباط فضای نقد و به‌عبارت‌دیگر بررســی و معرفی آثار
اثرش م یتواند به آن متوســل شــود .جدی گرفتن قوی و منسجم با انجم نهای غیر ایرانی است .این ادبی اســت که نویســندگان را در هر دوره به نگاه
چال شهای نویسندگان مهاجر و انجم نها اهمیت ادبی بهخصوص در مهاجرت شود. مســئله بهخصوص در مورد انجم نهای ایرانی که
دیگری هم دارد و آن اینکه نویســندٔه مهاجر را در موارد گفت‌هشــده تنها بخشی از چال شهای موجود در اســترالیا فعالیت دارند ،بسیار چشمگیر است. بیشتر به اثر وا می‌دارد.
برخــورد با شــرایط مهاجــرت منعط فتر م یکند. در ایــن انجم نهاســت اما آنچه مســلم اســت از بســیاری از این انجم نها هیچ شــناخت و آشنایی شــاید بتوان به انجم نهای ادبی در خارج از ایران
در پایــان م یتوانگفــت آن چیزیکه اهمیت دارد چال شهــای نویســندگان مهاجر بازیابــی و بهبود با انجم نهــای ادبی غیر ایرانــی ندارند .این عدم هم همین نگاه را داشــت .در بررســی انجم نهای
گســترش همین نگاه است یعنی تلاش برای بسط فضــای نوشــتاری در مهاجــرت از ی کســو و از آشــنایی و شــناخت و همی نطور عدم تعامل میان ادبــی در خــارج از ایــران چند نکته قاب لبررســی
و توسعٔه راهکارهایی که بتواند هویت نویسندگان ســوی دیگر زنده نگ‌هداشتن ارتباط با فضای بومی دو انجمن نمی‌تواند به موفق شــدن این انجم نها اســت ،اول اینکه این انجم نها توسط چه سازمان
مهاجــر را در کشــور جدید دچــار دوگانگی نکند و ســرزمین مــادری اســت .همان‌طور کــه فضای در نقد و بررســی آثار موفق باشــد .از سوی دیگر و یا ارگا نهایی اداره م یشوند ،خط و مشی فکری
و از ســوی دیگر به آ نها ایــن فرصت را بدهد که مهاجــرت بر زندگی فــردی و اجتماعی افراد تأثیر نم یتواند به شناســایی آثار نویســندگان مهاجر به ایــن انجم نهــا چــه طــور م یتواند بر اســتمرار و
در فضــای جدیــد با اســتفاده از درک و باورهای م یگــذارد و آ نها را در برابــر چالش‌های محیطی غیر ایرانیان هم منجر شود .برای مثال در استرالیا کیفیت آثار ادبی نویســندگان مهاجر تأثیر بگذارد
مهاجــرت به خلــق آثار ماندگاری بپــردازد ب‌هجای آسی بپذیر می‌کند به همان نسبت نویسندٔه مهاجر باوجوداینکــه انجم نهای ادبی غیر ایرانی فعالیت و چــه قدر ایــن انجم نها قادرند که بــا بنا نهادن
آنکه به نویسند‌های منزوی بدل شود و یا نوشتن را در برخورد با شــرایط جدید مهاجرت و رویارویی زیــادی دارنــد ،اما مــوارد نادری پیدا م یشــودکه ارتباط میانکشور مهاجر و داخل ایران نویسندگان
با مشــکلات زندگی در چالش با واســازی محیط شناختی از انجم نهای ادبی مهاجر داشته باشند. مهاجــر را به ســمت درک متفاوتی از نوشــتار در
برای مدتی حتی کوتاه کنار بگذارد. جدید و به‌نوعی برقراری ارتباط با نوشــتن است. عدم ارتباط نس لهای مختلف نویسندگان مهاجر:
مهاجرت برسانند.
Vol. 22 / No. 1362 - Friday, Sep. 25, 2015 از ســوی دیگر بسیاری از این انجم نهای ادبیکه
در خــارج از ایران شــکل م یگیرند بــه دلیل تأثیر
23 گرفتــن از فضای مهاجرتگاهی دچار نق صهای
عمد‌های می‌شوند و همین امر موجب م یشوند که
بســیاری از نویسندگان مهاجر نتوانند آن تأثیری را
کــه در داخــل ایران از این انجم نها داشــته‌اند در
خارج از ایران هم بگیرند در زیر به آسی بشناســی
این انجم نها پرداخته م یشود:
-۱تکثر در تعداد و فقدان وحدت عمل :بسیاری
از انجم نهــای ادبــیکه در خارج از ایران شــکل
می‌گیرنــد عموم ًا به دلیل تعــدد و تکثر نم یتوانند
وحدت عمل لازم را داشته باشند و از سوی دیگر
