Page 24 - Shahrvand BC No. 1216
P. 24
‫گفتوگو‪/‬هنر ‹‬

‫▪ ▪اجراهــای موســیقی ســنتی عمومًا‬ ‫پدرم به کتاب اشــعار زنــده یاد عماد خراســانی‬ ‫گفت و گو با حامد نیک‌پی‏‬ ‫‪24‬‬
‫برخــوردم و بلافاصله به‏خاطر اوزان عاشــقانه و یا‬
‫ح ‌سآمیزی نوازندگان با هم در اجراهای زنده‬ ‫به خاطر حال و هوایی که داشــت و یا به دلیل حال‬ ‫پیام آور موسیقی همبستگی‪ ،‬عشق و صلح‏‬ ‫‪24‬‬
‫و روز آن فضایــی که مــن در آن دور‌هی زندگ ‌یام‬
‫شاخص ‌هی مهمی اســت‪ .‬این‏ح ‌سآمیزی در‬ ‫‏داشتم‪ ،‬بسیار به راحتی با آن ارتباط برقرار کردم و‬ ‫به انگیزه‌ی اجرای برنامه مشترک با شاهرخ مشکین قلم در ونکوور‬
‫مضمون برای من بســیار ملموس و قابل درک بود‪.‬‬
‫اجراهای زند ‌هی رقص و موسیقی چه میزان بر‬ ‫شــعرهایش روی من تأثیر‏زیادی گذاشت‪ .‬از این‬ ‫هادی ابراهیمی‬
‫جهــت من در خیلی از آثــارم در آلبوم دوم خودم‬
‫و ارایه کار هنر ‌یتان اثرگذار است؟ ‏‬ ‫کـیفـایولاًت‬ ‫آسوده در آلبوم ســوم دیوان ‌هتر و در آلبوم بعدی از‬
‫در تمام موسیق ‌یهایی که ما اجرا م ‌یکنیم‬
‫و یــا رقصی که اجــرا م ‌یکنیم‪ ،‬هیچ کــدام دارای‬ ‫اشعار این‏زنده یاد بهره جستم و استفاده کردم‪.‬‏‬
‫اســتاندارد نیســتند و هر دوی آ ‌نها‏دارای تلفیق‬ ‫در ارتباط با اشــعار مدرن مثل اشــعار زنده یادها‬
‫هستند‪ .‬چه در جمل ‌هبند ‌یهای مختلف در موسیقی‬ ‫فریدون مشــیری و سهراب سپهری‪ ،‬باید بگویم که‬
‫و چه فر ‌مبند ‌یهــای متفاوت در رقص‪ ،‬رن ‌گآمیزی‬ ‫عبارات‪ ،‬فضاسازی‪،‬‏تصویرساز ‌یای که در شعر ای ‌نها‬
‫و ســازبند ‌یهای‏مختلف هر کدام از ای ‌نها حســی‬ ‫وجود داشت‪ ،‬اینقدر از فضای طبیعی زندگ ‌یمان و‬
‫متفــاوت و تازه را در یک اثر به وجود م ‌یآورد‪ .‬اگر‬ ‫طبیعت‪ ،‬از احساسات طوری استفاده شده‏بود که به‬
‫قطعات از قبل تعیین شــده باشد مثل تصنی ‌فها‏و‬ ‫فضاسازی آهن ‌گسازی من همخوانی داشت‪ .‬من در‬ ‫سال متسیب ‪ /‬شماره ‪ - 1216‬جمعه ‪ 17‬رذآ ‪1391‬‬
‫آهن ‌گهای از پیش ســاخته شده‪ ،‬قطعاً شاهرخ هم‬ ‫اجرای آوازی و در فضاهای آهن ‌گسازی به تصویری‬
‫روی آ ‌نها یک تمرینی م ‌یکنــد و یک طراح ‌یای‬ ‫بودن شعر‏خیلی دقت دارم و من این فضا را خیلی‬
‫م ‌یکنــد‪ .‬اما وقتی که ف ‌یالبداهه‏باشــد‪ ،‬وقتی دو‬ ‫در شــعرهای این عزیزان به راحتی پیدا کردم‪ .‬به‬
‫هنرمند به حس همدیگر ایمان دارند و اعتقاد دارند‪،‬‬
‫همان حس کار خــودش را م ‌یکند و تأثیر خودش‬ ‫همین دلیل من از این شعرها استفاده‏کردم‪.‬‏‬
‫را م ‌یگذارد و‏در اجرای زنده‪ ،‬همیشــه لذتی است‬
‫کــه من هیچ وقت آن تجربه را با آن میزان لذت در‬
‫اجراهای از پیش تعیین شــده‪ ،‬نداشتم‪ .‬من‏تأثیر‬
‫احساسات لحظ ‌های را همیشه به احساسات از پیش‬ ‫▪ ▪تلفیق موســیقی و تصنیف و آواز شما با‬
‫تعیین شده‪ ،‬ترجیح م ‌یدهم‪.‬‏‬
‫رق ‌صنگاری هنرمند رقصنده؛ شاهرخ مشکین‬

‫▪ ▪حس مشترک انسانی در موسیقی و رقص‪،‬‬ ‫قلم‪ ،‬چه سیری را پشت سر گذاشت تا به‏این‬

‫چه در موسیقی فلامینکو و چه قطع ‌های مثلًا‬ ‫هـ ‌منـآششیـتـنایی میومسنی بقایشاوهکرلخا ممشوکریق ‌نقلص امنبجراممی‌یدگ؟ردد‬
‫شور ایرانی‪ ،‬ت ‌مهای نزدیکی به هم دارند‪.‬‏اگر‬ ‫به یک اجرای مشترکی که در کنسرت روم ‌یمیشن‬
‫چه هنرها در قار ‌ههــای متفاوت و دور از هم‪،‬‬ ‫داشتیم با آهن ‌گســازی فرزین‏فرهادی‪ .‬از آنجا با‬
‫حسی انسانی ‪ -‬چه انسان ایران باستان و چه‬ ‫هم آشنا شــدیم و در آن کنسرت من یک قطع ‌هی‬
‫انسان روم و یونان باستان ‪-‬‏چون نخی آن را‬ ‫ف ‌یالبداه ‌های را اجرا کردم با ســ ‌هتار و ایشــان هم‬ ‫شــهرگان‪ :‬حامد نی ‌کپــی خواننده تصنیف «خس و خاشــاک تویی» ‪ -‬که برای بســیارانی یادآور جنبش‬ ‫‪In touch with Iranian diversity‬‬
‫به هم پیوند م ‌یدهد ‪ -‬اما هنگام نوشتن نت‪ ،‬به‬ ‫ف ‌یالبداهه‏شروع به اجرای رقص کرد و از همان جا‬ ‫آزادیخواهی و دموکراسی در‏سال ‪ ،۲۰۰۹‬ایران است ‪ -‬این بار صدای گرمش را شاهرخ مشکین قلم با اجرای‬
‫ویژه برای موسیقی تلفیقی‪ ،‬چقدر حس ایرانی‬ ‫مــا با هم در ارتباط بودیــم و بعد از آن برای ویدیو‬ ‫چند طرح رقص همراهی خواهد کرد‪ .‬این دو‏هنرمند هفته آینده در شــهر ونکوور به اجرای برنامه خواهند‬
‫کلیپ آهنگ «خند از کجای من» از‏آلبوم «آسوده»‬
‫در آن دخالت دارد؟‏‬ ‫همکاری و تصویر را با هم داشتیم و بعد از آن اجرای‬ ‫پرداخت‏‪.‬‬
‫فستیوال هنر در لندن را داشــتیم که باز افتخار و‬ ‫هفته گذشته گف ‌تو گوی شهرگان با شاهرخ مشکین قلم را مطالعه کردید و هما ‌نطور که وعده داد‌هبودیم‪،‬‬
‫ـ ـاگر بتوان این مقایســه را نه تنها در قطعه شور‬ ‫خوشــحالی‏من بود که دیدگاه من با شاهرخ عزیز‬
‫نســبت به موســیقی و رقص خیلی به هم نزدیک‬ ‫در این شماره با حامد‏نی ‌کپی به گفت و گو نشست ‌هایم‏‪.‬‬
‫ایرانی بلکه در قطع ‌های از موسیقی ایرانی انجام داد‪،‬‬ ‫است‪ .‬شــاهرخ در زمین ‌ههای مختلفی‏طراح ‌یهای‬ ‫حامد نی ‌کپی آهنگســاز و خواننده ایرانی‪ ،‬فار ‌غالتحصیل رشــته موسیقی از ایران است و در حال حاضر در‬
‫شــاید بهتر و کاملتر باشــد‪ .‬‏ چون شور فقط یکی‬ ‫رقص مختلف کرده بــا مضمو ‌نهای مختلف‪ .‬ولی‬ ‫شمال کالیفرنیا ‪-‬‏آمریکا زندگی م ‌یکند‪ .‬از او تا کنون آلبو ‌مهای "گذر تنها"‪" ،‬آسوده" و "دیوانه تر" منتشر‬
‫از دســتگا‌ههای ایرانی اســت‪ .‬در موسیقی تلفیقی‬ ‫در مضمون تلفیق بســیار من دیــدگاه خودم را در‬ ‫شد‌هاس ‪‎‬ت‏‪ .‎‬او که سازهای‪ :‬تار‪ ،‬س ‌هتار‪،‬‏تنبور‪ ،‬عود و دف را ماهرانه و به نحو روح پروری م ‌ینوازد‪ ،‬از اهدافش‬
‫کــه خود من تجربه م ‌یکنم‪ ،‬تمام حواس من‪ ،‬تمام‬ ‫موسیقی با دیدگاه‏رقص شاهرخ نزدیک پیدا کردم‪.‬‬ ‫با ما صحبت کرد و یادآور شد «یادمان نرود که هدف‏ما چیست؟ هدف ما صلح است‪ ،‬هدف ما عشق است‪ .‬‬
‫هدف من به‏این اســت که موســیقی غیرایرانی ‪-‬‬ ‫پیام موسیقی ما همبستگی و با هم بودن است‪ .‬چه بهتر از این که قطع ‌های‏پیرامون آن نوشته شود‪ ».‬حامد‬
‫بعضی اوقات ممکن اســت موســیقی هند باشد و‬ ‫و یعنی عامل خوبی برای همکاری ما با هم شد‪.‬‏‬ ‫آرزو م ‌یکند که روزی‪ ،‬روزگاری به این نقطه و توانایی برســد که بتواند از موزیســین و‏رقصندگان مختلف‬
‫حتما با موســیقی فلامینکو نیســت ‪ -‬عنصر اصلی‬ ‫جهان دعوت به عمل آورد تا در کنار هم جمع شــوند و پروژه خوبی را به یاد صلح‪ ،‬برای صلح و با عشــق‬
‫‏در آن ملودی‪ ،‬موسیقی ایرانی باشد‪ .‬سعی م ‌یکنم‬
‫از عناصر دیگــر در تنظیم برای رن ‌گآمیزی آن کار‬ ‫انجام‏بدهند‪.‬‏‬
‫استفاده کنم و در جایگاهی‏که موسیقی دیگر غالب‬ ‫حامد نی ‌کپی «تأثیر احساسات لحظ ‌های را همیشه به احساسات از پیش تعیین شده‪ ،‬ترجیح م ‌یدهد»‬
‫باشد بر موســیقی ما‪ ،‬دیگر آن موسیقی‪ ،‬موسیقی‬ ‫▪ ▪شما برای انتقال ح ‌سهایتان به موسیقی از‬
‫تلفیقــی معنی نم ‌یدهد‪ .‬آن موســیقی غیرایرانی‬ ‫‏‬
‫اســت که از‏جمل ‌هبند ‌یها و ساز ایرانی هم استفاده‬ ‫ابزاری به نام نت استفاده م ‌یکنید یعنی حس‬
‫شده‪ .‬هدف من این نبوده که در موسیقی غیرایرانی‬
‫از ســاز ایرانی اســتفاده کنم‪ .‬بلکه‏م ‌یخواستم در‬ ‫موسیقای ‌یتان را با نت م ‌ینویسید و در‏اجرا آن‬
‫موسیقی ایرانی از مز‌هها و رن ‌گهای مختلف استفاده‬
‫▪ ▪عامل اصلی تغییر ذائقه شــما از موسیقی ســعدی‪ ،‬خیام و عطار‪ .‬ولی قطعاً نم ‌یشــود این را را به مخاطبان و شنوندگا ‌نتان منتقل م ‌یکنید‪،‬‬
‫بکنم برای ارایه متفاوت‪.‬‏‬ ‫منکر شــد که اشعار مولانا نســبت به اشعار دیگر‬
‫حس ایرانی قطعا اولین و مه ‌مترین عامل موسیقی‬ ‫شاهرخ مشکین قلم نیز برای انتقال حس خود‬ ‫در‏دید اول آهن ‌گســازی به دلیــل ریتمیک بودن‬ ‫ســنتی و رویکردتان به موســیقی تلفیقی‬ ‫‪Vol. 20 / No. 1216 - Friday, Dec. 07, 2012‬‬
‫در رقص از الفبای بدن‏استفاده م ‌یکند و آن‬ ‫و واض ‌حتر بودن وزن و ریتم موســیقایی در اشــعار‬ ‫چ ‌هبود؟‬
‫تلفیقی است که من تجربه م ‌یکنم‪.‬‏‬ ‫را به مخاطبانش انتقال م ‌یدهد‪ .‬هردو شــما‬ ‫مولانا‪ ،‬بیشتر مورد استفاده‏آهنگسا‌زها و خوانندگان‬
‫مخاطبا ‌نتان را به لذت هنری نزدیک م ‌یکنید‪.‬‬ ‫و ملود ‌یسازها بود‪ .‬بالطبع به همان دلیل در خیلی‬ ‫ـ ـدر ارتباط با این سئوال شما باید بگویم من هیچ‬
‫از آثار‪ ،‬من هم از این فرصت استفاده کردم و از روان‬
‫‏بودن اشــعار مولانا به این گونه اســتفاده کردم که‬ ‫ذائقــ ‌های را تغییر ندادم و فقــط در کنار پروژ‌ههای‬
‫بتوانم راحت فضای احساسی خودم را برای شنونده‬ ‫موسیقی سنتی از چند سال گذشته‏تصمیم گرفتم‬
‫▪ ▪آیا حامــد نی ‌کپی نیز در خوانش تصنیف‬ ‫اما چگونه به این‏حس مشترک رسیدید تا با‬ ‫پروژه و فصل جدیدی را به نام فصل موسیقی تلفیقی‬
‫اجرای تلفیقی رقص و تصنیف و آواز‪ ،‬آن را به‬ ‫در کارنامــه کار ‌یام تجربه کنــم‪ .‬از تمام عناصر و‬
‫ریش ‌ههایی‏که در فضای آهن ‌گسازی و ملود ‌یسازی‬
‫مـخـازطمبانای‌نتکاهنهانرتقداولد‌ردیهیکدپ؟رو‏ژه مشــترک به یک‬ ‫برای اجراهای موســیقی تلفیقی استفاده م ‌یکنم‪ ،‬تجربه کنم‪ .‬‏ ‬
‫سمت و سو نگاه بکنیم و از یک زاویه به آن پروژه نگاه‬
‫خود با اجرای رقص زنده مشکی ‌نقلم‪ ،‬حس و‬ ‫بنگریم‪ ،‬برا ‌یمان تعریف‏اجرای مشترک زیاد سخت‬ ‫در حقیقت از ریشــ ‌ههای موسیقی سنتی و‏محلی‬

‫حا ‌لاش عوض م ‌یشود و بر اجرای کارش‏اثر‬ ‫خودمان اســت و فقط تــاش م ‌یکنم در تنظیم و ▪ ▪غز ‌لهای بســیاری از عماد خراسانی در نخواهد بود‪ .‬هر دو ما‪ ،‬کار تلفیقی انجام م ‌یدهیم و‬

‫متقابل م ‌یگذارد؟ اجرا همین موسیقی‪ ،‬بدون‬ ‫هر کدام یک ابرازی داریم‪ .‬ابزار من موسیقی‏است؛‬ ‫رن ‌گآمیــزی و صدادهی این آثــار‪ ،‬از رنگ آمیزی‬
‫جملــه بند ‌یهای من‪ ،‬روش اجرای من و آوازی که‬ ‫موسیقی ملل مختلف استفاده‏بکنم‪ .‬به همین دلیل‬
‫حالی است؟‬ ‫چگونه حس و‬ ‫رـق ـمصنم فشککریمن‌یقکلنمم‬ ‫م ‌یخوانم‪ .‬شــاهرخ هم ابزاری که دارد؛ رق ‌صهای‬ ‫موسیقی ســنتی ایرانی مورد استفاده قرار‬ ‫اسم این کار را موسیقی تجربی م ‌یگذارم‪ .‬برای این‬
‫گف ‌توگوی دو‬ ‫این برنامه یک‬ ‫مختلف وعناصر‏مختلف اســت‪ ،‬که این بستگی به‬ ‫گرفته و برنام ‌ههای متفاوتی از جمله برگ‏سبز‪،‬‬ ‫که همیشه فضا و فرصتی برای آزمون و خطا در آن‬
‫سویه اســت‪ .‬این گونه نیست که فقط من‪ ،‬آهنگ‬ ‫تشــخیص اجرا کننده دارد‪ .‬ایــن دو اجرا کننده‬ ‫از آثار عماد و اشعار د ‌لسوخته و عاشقان ‌هاش و‬
‫بزنم و بخوانم و شــاهرخ به اجرای‏رقص بپردازد و‬ ‫تغزل و حدیث نفس این شاعر در گزین ‌شهای‬ ‫‏وجود داشته باشد‪.‬‏‬
‫یا شــاهرخ روی من تأثیر بگذارد‪ .‬من فکر م ‌یکنم‬ ‫موسیقایی بهره گرفته شده‪ .‬‏گزینش شما از‬
‫موســیقی من هم در اجرای رقص تأثیرگذار است‬ ‫شعرهای عماد خراسانی و مولانا تا شعر مدرن در لحظه‪ ،‬تشــخیص بداهه پردازی م ‌یدهند که از‬
‫و رقــص هم بر‏روی موســیقی من تأثیــر متقابل‬
‫▪ ▪به سراغ مولانا رفتن و یا بیشتر به سراغ شاعران معاصر بر چه اساس و انگیز ‌های صورت کدام‏ابزار و توانمندی برای کدام قسمت یا قطع ‌هی‬
‫م ‌یگذارد‪ .‬من این اجرای مشترک را یک گف ‌توگو‬ ‫هنرمند یا مخاط ‌باش بتواند استفاده کند‪ .‬اگر هر‬
‫م ‌یبینم و قطعا در یک گف ‌توگو‪ ،‬حر ‌فهای ما‏روی‬ ‫دو آ ‌نها در یک نقطه ایســتاده‏باشند‪ ،‬از یک زاویه‬ ‫مـ ‌یـپآذشینارید ‌؟ی ‏من با زنده یاد عماد خراسانی و اشعارش‬ ‫مولانا رفتن‪ ،‬دلی ‌لاش اوزان ریتمیک اشــعار‬
‫مولانا است یا زمین ‌ههای عرفانی و تغزل‏آن؟‏‬
‫همدیگــر‪ ،‬تأثیر م ‌یگذارد‪ .‬همدیگــر را به هیجان‬ ‫ـ ـروش و رویــ ‌های که در دانشــگاه و دوران قبل بســیار اتفاقی بود‪ .‬من زمانی که از محضر اســتاد به مسئله تلفیق نگاه کنند‪ ،‬قطعا هرچه این دیدگاه‬
‫م ‌یآوریــم‪ .‬همدیگر را به حزن م ‌یبریم‪ ،‬همدیگر را‬ ‫از دانشــگاه‪ ،‬نســل من و یا هم دور‌ها ‌یهای من به فرهــاد فخرالدینی برای کلا ‌سهای‏آهن ‌گســازی نزدی ‌کتر باشد‪ ،‬آن نقاط به اشتراک بیشتری نزدیک‬
‫به شــادی م ‌یآوریم که‏همه ای ‌نها در لحظه اتفاق‬ ‫فراگیری آهن ‌گســازی پرداختند‪،‬‏همواره از طریق اســتفاده م ‌یکردم‪ ،‬به ما تکلیف شده بود که برای ‏م ‌یشوند‪ .‬خوشبختانه من هر برنام ‌های که با شاهرخ‬
‫م ‌یافتد و حس و حال خوبی اســت‪ .‬همان طور که‬ ‫اساتید یا منابعی که ما استفاده م ‌یکردیم‪ ،‬بود‪ .‬مثال آهنگسازی تا آنجایی که م ‌یتوانیم از اشعار استفاده عزیز داشــتم‪ ،‬با زیباترین حرکات و رق ‌صهایی که‬
‫گفتم اگر اجرا کنند‌هها با هم همدل باشند در یک‬ ‫در نوارها و س ‌ید ‌یها‪ ،‬همیشه اینجور به نظر م ‌یآمد شده در آهن ‌گهای‏دیگر استفاده نکنیم و تا آنجایی ایشــان ف ‌یالبداهه اجرا‏کردند‪ ،‬موســیقی من را به‬
‫‏نقط ‌هی درســت و مشترک قرار م ‌یگیرند و حس و‬ ‫و‏اینجور به ما یاد داده شده بود که بهترین فضا برای که م ‌یشود به نوگرایی و تازگی درفضای ملودی چه جای زیبا و زیباتری هدایت کردند‪ ،‬و کمک کردند‬
‫حال درستی را انتقال م ‌یدهند‪.‬‏‬ ‫اســتفاده از شــعر در وهله اول استفاده از دیوا ‌نها‪ ،‬از نظر شــعر و چه از لحــاظ جمل ‌هبندی فکر‏کنیم‪ .‬تا به نقطه مثبتی برسد‪.‬‏‬
‫کلیات و اشعار کلاسیک‏ماست؛ مثل مولانا‪ ،‬حافظ‪ ،‬من به کتابخانه منز ‌لمان رفتم و در میان کتا ‌بهای‬
‫ادامه در صفحه‪۳۷‬‬
   19   20   21   22   23   24   25   26   27   28   29