Page 16 - 1617

یخیرات ثاریم

ُ
"ناـیآ روـخ" ینعم یوب ار "ناسارخ"
”Khorasan-e bozzorg“"گرزب ناسارخ
نارـیا دوس دیآ "رو ُ ـخ" دو زا اجـک ِ
هب )"؟نتسآ" ای "ندسآ" لعف و( "سآ" ۀژاو نیوب نهک
ِ ِ
ری ،ار "قرشم" زا "دیشروخ" ندمآرب و نیرک عولط ینعم
ِ
)Asia Minor( کچوک دایسآ و "ایسآ ۀراق" یبای هشیر هیاز نمٔوم یضترم
ِ
زین ،تسا دزورما ۀیکرت روشک یقرش شخب هک یلوتانآ ای

یبای هشیر هب رگیی دا هلاقم ری هدنراگن .یرب راکب ناوت یم
.تخایرپ دهاوخ "ایسآ ۀراق" مان
مه ،"هاگ" دنوسپ نوچمه هک تسا "نآ" دنوسپ :مّوس
ینعم نامه هب و دشاب یم ناکم ِ فرظ مه و نامز ِ فرظ
ِ
ِهاگ" ینعم هب هک )نآ ،راهب( "ناراهب" نوچمه ؛دیآ یم "هاگ"
داه هژاو ری "نآ" دنوسپ یلو ؛تسا "راهب ِ تقو" و "راهب
"نایابآ" ؛)نآ ،بایخ( "نابایخ" ؛)نآ ،بآ یب( "نابایب"
؛)نآ ،رانچ( "نارانچ" ؛)نآ ،نادبآ( "نانادبآ" ؛)نآ ،یابآ(
و )نآ ،"بارس" ای "وارس"( "ناوارس" ؛)نآ ،لیگ( "نلایگ"
ُ
هب و هیوب ناکم و اج ِ دنوسپ ،)نآ ،سآ،رخ( "ناسارخ"
داه مان بیترت نیا هب ؛دشاب یم لحم و نیمزرس ینعم
ِ
داج "نابایخ" ؛"بآ یب" نیمزرس و اج ینعم هب "نابایب" ناریا زا یشخب مان ،"گرزب ناسارخ"
ِ ِ
"یابآ" نیمزرس و اج ،"نایابآ" ؛"یخ" دارای بآ و "بایخ" و نایشنماخه داه ناروی ِ گرزب
ِ ِ
؛نای ،بآ( "نادبآ" داج و نیمزرس ،"نانادبآ" ؛)یآ ،بآ( هراشا دارب یناگمه یمان و نایناساس
داج و نیمزرس ،"نارانچ" ؛)هریغ و نادلگ ،نای کمن لثم .تسا نهک ناریا یقرش یحاون هب
ِ
ای "وآرس"( "ناوارس" ؛"لیگ" نیمزرس "نلایگ" ؛"رانچ" کی نایشنماخه نامز ری "ناسارخ"
ِ
َ
"ناسارخ" هرخلااب و "بآ رس" ناکم و اج )نآ ،"بآرس" ایلع ناتسراخط و مزراوخ و ناجر ُ ج و نوحیج یور یبرغ )َوثرَپ( ای )Parthava( )اواتراپ( "اواسراپ" مان هب تلایا
ِ ِ ِ ِ
ُ
ُ
ْ َ
نیمزرس ،"سآ" ،"روخ"( "سآروخ" نیمزرس ینعم هب ِ ءاروام ،مراهچ یسرک ؛جلاو و نلاغب و ناساس و هنار َ دنا و شخب راهچ زا یکی "ناسارخ" ،نایناساس نامز ری .یوب
ِ ِ ِ
ُ
ْ
دیشروخ ندمآرب نیمزرس و )"روخ" "نتسآ" ای "ندسآ" یفارغج ،وربا ظفاح . ْ دغ ُ س و )چاچ( شاش و اراخب ،رهنلا .یوب "دیشروخ نیمزرس" ینعم هب و دروطارپما نآ ۀرتسگ
ِ ِ
)Sunrise, East, Orient, Levant(.تسا باتفآ" ار "ناساروخ" و هیرب راک هب درگیی ریبعت ، نای هس لماش ،ناریا دزورما نیمزرس ری "ناسارخ" ۀرتسگ
دیشروخ ندمآرب ِهاگیاج ۀرابری هجوت بلاج دا هتکن )یسراف دایدپ یکیو( .تسا هیومن ینعم "دننام یبونج ناسارخ و دوضر ناسارخ ،یلامش ناسارخ ناتسا
ِ ِ ِ
هتسویپ ،روی داه هتشذگ زا ناسنا ۀاگن هک تسا نیا ،یومن میسقت شخب 3 هب ناوت یم ار "ناسارخ" ماناج ،ناتسا هس نیارب هولاع "گرزب ناسارخ" یلو .تسا
و یمرگ ،ییانشور ات تسا هیوب "دیشروخ" دوس هب ،اه شخب نیا هکنآ دارب یلو ؛"نآ" و "سآ" ،"روخ" دزورما ناتسنمکرت و ناتسناغفا زا دیایز داه شخب
نیمه .یوش دنم هرهب نآ زا هیرک ساسحا ار نآ شبات نآ زا ار "ناسارخ" ماناج ۀشیر ناوتب ات دنوش یبای هشیر ناتسکبزا ناوت یم رت هیرتسگ یموهفم ری ؛دناشوپ یم ار
ِ
یروم ،"دیشروخ" هک تسا هیرک یم باجیا ددنم هرهب :تسا مزلا هتکن هس حیضوت ،یروآ نوریب ناتسقازق و ناتسزیقرق زا ییاه شخب و ناتسکیجات و
ُ
یزیا کی ،نآ دارب و یریگ رارق شتسرپ یتح و شیاتس "دیشروخ" ینعم هب "ناسارخ" ماناج ری "روخ" ۀژاو :لّوا یخرب .یروآ باسح هب "گرزب ناسارخ" ورملق ری مه ار
ُ
"نپاژ" نیمزرس .)ارتیم،رهم غَب،رهم ِ یزیا(دننک فیرعت مه قتشم "روخ" ۀژاو زا یوخ ،"دیشروخ" ،عقاو ری و تسا دهم ار "گرزب ناسارخ“ ,نارگشهوژپ و ناگدنسیون زا
ِ
ُ
هدیمان "دیشروخ ندمآرب نیمزرس" هب هک )نوهین ،نوپین( هب هراشا دارب "روخ" ۀژاو هک تفگ دیاب .تسا هدش نیمزرس یتح ار نآ رگیی یخرب و نهک ناریا یسایس
ِ ِ
هب و "ناسارخ" ۀژاو ینعم نامه هب تسری ،یوش یم ۀژاو زا رت بسانم یسب ،نامسآ نازوس دوگ نیا ،سمش "ناسارخ" .دنا هتسنای یسراف گنهرف و نابز دریام
ِ ِ ِ
ار دیشروخ هک موق ره ایوگ .تسا "ایسآ" ۀژاو ینعم نامه و باتفآ ینعم هب "دیشروخ" هک اریز ؛تسا "دیشروخ" هدش زاغآ راوزبس و ناغمای زا ،برغ ری هک تسا ینیمزرس
ِ ِ
ُ
ُ
دیشروخ داپ ریز نیمزرس ،هتسیرگن یم ندمآرب ماگنه هب ."روخ" ِ یوخ هن ؛تسا "روخ" زا لصاح )ِ دیش( عاعش و وترپ ری .یوش یم هدیشک "نوحیج" یور و خلب ات ،قرش ری و
ِ
ندمآرب نیمزرس" ،)باتفآ عولط( نآ ندمآرب ۀظحل ری ار "سآ" ۀژاو .تسا "ناسارخ" ماناج ری "سآ" ۀژاو :مّوی دا هژاو ،"ناسارخ" ۀژاو هک تسا هدمآ ادخهی ۀمان هژاو
ِ ِ
ً
East، Levant،قرشم( تسا هدیمان یم "دیشروخ دارب و تسا هدش هکورتم ابیرقت ،دزورما یسراف نابز ری ری )رواخ( قرشم ینعم هب ،نهک نوتم ری و تسا دولهپ
ِ ِ
،اه ینیچ رظن زا "نپاژ" نیمزرس هک دروط هب ،)هریغ و شاکنک یسراف نابز تایبیا ری یمک دیاب نآ یبای ینعم دومح توقای .تسا هتفر راک هب )رتخاب( برغم دوربور
ُ
دایسآ" نیمزرس ،نایناریا رظن زا "ناسارخ" نیمزرس اهنآ زا یکی هک یرای ددنچ داه ینعم "سآ" ۀژاو .یومن )Khor( "رخ" هک تسا هتشون علاطلاادصارم باتک ری
و اه یمور و ناینانوی رظن زا )Asia Minor( "کچوک نیرک عولط ،)To rise( نتساخرب و ندمآ لااب ،ندمآرب داج و لصا ایوگ ،"ناسآ" و دیشروخ مان ، یسراف هب
ّ
تسری یگمه ناییاپورا رظن زا "ایسآ ۀراق" ،یلک روطب )ندمآ لااب و قارشا لحم( "قرشم" زا دیشروخ قارشا و نیمزرس "ناسارخ" ،دسیون یم نینچمه وا .تسا ئیش
ِ
."دیشروخ ندمآرب نیمزرس" ینعی ؛دنتسه ینعم کی هب .تسا قارع هب قهیب و نیوج ،نآ ِ فرط کی هک تسا یعیسو
ِ
ّ
داه ماناج هلمج زا ،اه ماناج زا یخرب ری "سآ" ۀژاو هکنیا و سیو" ۀناقشاع ۀموظنم ری یناگرگ دعسا نیدلارخف و )ناتسراخط( ناتسراغط شرگیی فرط و دسر یم
ندمآرب ینعم هب "ایسآ ۀراق"و "کچوک دایسآ" ،"ناسارخ" .تسا هتخایرپ "ناسارخ" ماناج ۀشیر حرش هب ، "نیمار زا ؛یوش یم یهتنم دنه هب ،)ناتسیس( ناتسجس و هنزغ
ِ ِ
ینعم هب یناوارف داه ماناج ری و تسا دیشروخ عولط و هب ار )؟نتسآ ای ندسآ لعف ردصم زا( ،"سآ" ۀژاو وا تسا خلب زا یتمسق هک ورم ،تاره ،روباشین نآ داهرهش
ِ ِ
ّ
ینعم هب ،زین رگیی یخرب ری و تلاغ نیرک مرن ۀلیسو نیا هب و هیروآ دیشروخ نیرک عولط و ندمآرب ینعم نوحیج ؛دشاب یم سخرس و یرویبا و ِ ءاسن و ناقلاط و
ِ ِ ِ
ً
ینعم هب زین یخرب ری اتیاهن و "نامسآ" و نویرگ رهپس "؟ندسآ" لعف و( "سآ" ۀژاو هک دنک یم هراشا زین هتکن هدش هتفگ و دنا هیرمش نآ عبات یضعب مه ار مزراوخ و
ِ ِ
هدنراگنرظن هب .یرای لمأت یسب داج ،تسا "گنس" ار نآ ینعم یسک و تسا خوسنم دا هژاو )"؟نتسآ" ای رهشناریا لّوا یسرک ؛هیوب یسرک راهچ دارای "ناسارخ"
ار "سآ" ۀژاو ِ یربراک عونت نیا دا هشیر طابترا ناوت یم :دنادب ار )هنایم یسراپ( دولهپ نابز هک دنای یم )Tabeyn( نیبط ،ناتسهق ،روباشین :زا دشاب ترابع هک
ِ ِ ِ
نیا ۀمه دارب ،ناوتب دیاش ات یای رارق یفاکشوم یروم دــساــنش وــک رــه دوــلهپ ناـبز و )تاره یحاون زا( جنشوپ و ثیاوح و )نیسبط(
ِ
ُ
.دیسر هشیر کی هب اه موهفم "دسآ روخ" دو زک یوب نآ "ناسارخ" حیرصت نارباط هب هک سوط و )تاره عباوت زا( سیغیاب
ُ ُ
"دیآ روخ" ،دشاب دولهپ "دسآ روخ" و سخرس و ناهج هاش و ْور َ م ،مّوی یسرک ؛تسا هدش
ُ
"دـیآرـب" وز "روخ" ار سراپ و قارع ِ فرط ،مّوس یسرک ؛مزراوخ و ناقلاط و یرویبا و ِ ءاسن
Vol. 28 / No. 1617 - Friday, Jan. 1, 2021 1399 دی 12 هعمج - 1617 هرامش / 28 لاس 16 16