Page 18 - 1479

‹
داصتقا

18
!مینز یم اجرد ام ارچ :ناریا یداصتقا خیرات رب یرورم

یناود نیسحملاغ
اکیرما هربخ نارادباسح نمجنا وضع / ایبمبلک شیتیرب تلایا یا هفرح نانادداصتقا نمجنا وضع

یصوصخ شخب هکنیاب هجوت اب مشورفب ار یتلود گرزب یاه هناخراك و یتارباخم هكبش عیسو هعسوت ،تیعمج دشر لرتنك ،اه ناتسا و 1396 دی 1 هعمج - 1479 هرامش / 25 لاس
سپ دزاس یمن هناخراك هك مه هتیلادوئف و تسا فیعض روشك رد مه تیفیك شیازفا قیرط زا رهش هب اتسور زا ترجاهم لرتنك ،یربارت
شرتسگ نامزاس" تلودراجانب سپ ؟دوش یم هچ یزاس هناخراك فیلكت .لاغتشا عونت و دمآرد نازیم و تسیز ینارمع موس همانرب*
یشورفب زاسب" نآ هفیظو هك دنك یم تسرد ار " عیانص یزاسون و هیهت رد یجراح تایرظن لیمحت و هدافتسا لیلدب هنافساتم
لداعم یرابتعا اب ۱۳۴۱ رویرهش رد )۱۳۴۱-۱۳۴۶( موس همانرب نوناق
تاجناخراك هك دنك كمك تلود ینعی . دوب یراد هاگنب هن و "یتعنص هب یصخشم یملع یوگلا چیه )۱۳۲۷-۱۳۴۱( مود و لوا یاه همانرب
یارب لایر درایلیم ۲۰ و ینارمع یاه حرط یارب لایر درایلیم ۲۳۰
رارق تقیقح رد .دنك راذگاو سپس و یزادنا هار و دزاسب نامزاس نیا ار روكذم یاه همانرب و فادها هب ندیسر تهج رد یزیر همانرب روظنم
.دش هنیزه نآ دصرد ۹۲ دودح هك دیسر بیوصت هب یرادا یاه هنیزه
هك یمیشورتپ یلم تکرش لثم .دنك یراد هاگنب نامزاس نیا هك هدوبن عمج شور زا روبزم یاه همانرب عقاو رد و هتفرگن رارق هدافتسا دروم ً
یرس كی زا افرص هك مود و لوا یاه همانرب سكع هب موس همانرب رد
.یراد هاگنب هن هدوب روشك یمیشورتپ تاجناخراک تخاس شا هفیظو ینیعم دادعت زا دوب ترابع همانرب هك قیرط نیدب دشیم یوریپ اه حرط هتفرگ راك هب عماج یزیر همانرب شور ،دوب هدش لیكشت هژورپ و حرط
ً
نامزاس سپ .داد خر بلاقنا زا سپ اتمع اهتکرش نیا یرادهاگنب هتبلا یتلود تارابتعا اب یگمه )ییانبریز لئاسم رد امومع( هك هژورپ و حرط
رد ینارمع تایلمع ،ناریا رد یزیر همانرب شور لماكت لابند هب و دش
مه سروب .دهد ماجنا ار روشك یتعنص یاه حرط هك داتفا هار شرتسگ یوگلا زا ینارمع موس همانرب رد .دندیدرگ یم ارجا تلود طسوت و ً
دش زكرمتم اجكی رد و هدش ادج تلود هجدوب زا لاماك موس همانرب
یماهس دیاب سروب رد دیایب تكرش هكنیا یارب لااح .دوش یم تسرد مجنپ و مراهچ همانرب رد و هدش یوریپ )رامود - دوراه( یداصتقا دشر ً
لاماك هجدوب ۲ یاراد تلود قیرط نیا زا و نیمأت همانرب تیعماج ات
رد هدام ۳۰۰ رد ار تراجت نوناق ۱۳۴۷ لاس رد نیاربانب .دشاب مه ماع دروم شور ماجنارس و دوب هدناتس - هداد لودج لدم هتفر راك هب لدم
یاه فده .دوش ینارمع هجدوب یرگید و یمومع هجدوب یكی ،ازجم
رد ار اه تكرش نیا دنناوتب ات دننك یم بیوصت سلجم یاه نویسیمك هب زگره هك دوب یجنسداصتقا لدم مشش همانرب هیهت رد هدافتسا
شخب ۱۰ نیا .دیدرگ نیودت و هیهت لیصفت روط هب شخب ۱۰ رد همانرب
ار نآ دیاب یسك هچ لااح .دننك هضرع سروب رد یماهس تكرش بلاق یناپمك سیسات دهاش موس ات لوا یاه همانرب یارجا اب .دیسرن ماجنا
،تخوس و ورین ،نداعم و عیانص ،یرایبآ و یزرواشك :زا دندوب ترابع
دننك یم هعلاطم .تسا هتشادن دوجو یتعنص تکراشم گنهرف .درخب هورگ ریظن یئاهگنیدله و وردوخ ناریا نوچمه یگرزب یاه تكرش و
،یناسنا یورین و راك ،یرادهب و تشادهب ،گنهرف ،تارباخم و تاطابترا
اه هناخراك دایدزا اب و دراد دوجو هك یرگراك مجح نیا اب دننیب یم و عقاو رد . میشابیم ماکآ هورگ ورهشهب یتعنص هعسوت و یلم یتعنص
.نامتخاس و یزاس هناخ ،رامآ و یزیر همانرب ،یرهش نارمع
.دنشورفب اهرگراك هب ار ماهس نیا تسا رتهب دنوش یم مه رت دایز زین هاش هب ) تلم و هاش بلاقنا ( زبس بلاقنا مانب ار یا همانرب اه ییاكیرمآ
یارجا تیلوئسم همانرب نامزاس ،مود و لوا یاه همانرب لوط رد
تاعلاطم زا سپ نیاربانب .نامز نآ رد دنتشادن لوپ هك مه اهرگراك دوب هدش هدایپ مه نیتلا یاكیرمآ رد لامع همانرب نیا هك دننك یم هتكید
دعب هب موس ینارمع همانرب زا اما ،تشاد هدهع هب ار ینارمع یاه حرط
دننکیم سیسات ار »یدیلوت یاهدحاو تیكلام شرتسگ نامزاس« هتیلادوئف و دوشب یتعنص زاف دراو یزرواشك زاف زا روشك هك هدوب رارق و
تیلوئسم نیا ،دراوراه هاگشناد زا نارواشم هورگ دومنهر و هیصوت هب
نیا لاح .)دش یزاس یصوصخ نامزاس هب لیدبت اهدعب نامزاس نیا( هب اهدعب اه لادوئف نامه زا یخرب یتح هچرگا .دوش یزاوژروب بولغم ً
شقن افرص همانرب نامزاس و تشاذگ ییارجا یاه هاگتسد هدهع هب ار
هب .درخ یم ار تاجناخراك ماهس نارگراك فرط زا تباین هب نامزاس هشیر هک دندرگ قلخ ار هتسباو یزاوژروب زا یعون ودنتسویپ یزاوژروب
.دیدرگ راد هدهع ار روشك یداصتقا روما تیریدم و رت مهم
یتلاكو ماهس زونه ام اه تكرش زا یرایسب رد هك تسا تلع نیمه و هاش بلاقنا لوصا هب عقوم نآ رد مرفتلاپ نیا . دنتشاد هتیلادوئف رد
هكیروط هب .دوش یم حرطم ماهس نیا دیرخ یگنوگچ نآ زا سپ .میراد عقاو رد دوب »یضرا تاحلاصا« شلصا نیرتمهم هك دش فورعم تلم
ینارمع مراهچ همانرب *
دعب دور یم رانك تلود و دوش یم تخادرپ تلود هب ماهس نیا لوپ نیا یاهورین زیررس و ندرك دازآ و یضرا تاحلاصا قیرط زا دنتساوخ یم
هب یلامجا یهاگن .دوش یم رتاهت ماهس لوپ اهرگراك یتآ تاونس دوس زا نیمات تعنص شخب زاین دروم یاهورین ؛دوب یزرواشك شخب هك یراك روشك ینارمع مراهچ همانرب نوناق
!دناسریم روشک ندش یتعنص ناتساد هب ارام تاقافتا نیا دازآ دش حرطم مرفتلاپ نیا رد رد هك یمهم لوصا زا رگید یكی .دوش لایر درایلیم ۴۸۰ لداعم یرابتعا اب ۱۳۴۷ دنفسا رد )۱۳۴۷-۱۳۵۱(
رد ندش یتعنص دنیآرف " یداصتقا – یسایس هتسب مینك هاگن رگا لاح یعقاورادفرط اهنآ .دوب تمیق نازرا راک یورین ناونعب نانز ندرك هدمآ لمع هب یاهرظن دیدجت اب همانرب یاهتنا رد هك دیسر بیوصت هب
میدوب یوروش راوجمه ام نوچ ام رگید فرط زا .تسا ندش روج لاح و دندادیم لیکشت نانز ار تیعمج دصرد ۵۰ نوچ هکلب دندوبن نانز .دیدرگ لایر درایلیم ۴/۵۷۷‎ رب غلاب همانرب رد
In touch with Iranian diversity
كانرطخ هاش میژر یارب یتسیسكرام یاه هشیدنا خوسر لاحره هب و ییورین چیه و دنتشاد راك یورین هب زاین زین سیسات هزات تاجناخراك
یلكش تروص هب ناریا رد مه مسیلایسوس یاه هدیا زا یخرب .دوب نیرت هتفرشیپ رد یتح ناهج مامت رد(دوبن نانز راك یورین زارت نازرا مه ینارمع همانرب نیمجنپ *
فده . "اه هناخراك دوس رد نارگراك ندش میهس" لثم .دوش یم ماجنا زا لمع رد نانز دزمتسد لقادح هك دوش یم هدهاشم مه اهروشك رابتعا اب ۱۳۵۱ لاس نمهب رد )۱۳۵۲-۱۳۵۶( ینارمع مجنپ همانرب
ماظن زا روشک یداصتقا ماظن لیدبت یداصتقا – یسایس هتسب نیا روضح اب عیانص زا یشخب رد هک اجنا زا نینچمه و ) تسا رتمك نادرم لاس هامریت رد و دیسر بیوصت هب لصف ۲۸ رد لایر درایلیم ۱۵۶۰
داجیا و یراد هیامرس ماظن هب "هرمعتسم همین لادوئف همین" دمآراکریغ و یگدنفاب و یگدنسیر عیانص لثم دشیم لصاح یرتشیب یئآراک نانز رد و تفرگ رارق رظن دیدجت دروم تفن دمآرد شیازفا لیلد هب ۱۳۵۳
یتعنص دنمتردق هاگیاپ كی و یوروش شوگ ریز دنمتردق روشك كی کی نیا رد دیاب نانز دنتشاد هنانز فیرظ ناتشگنا هب زاین هك یكینورتكلا بیوصت هب لصف ۳۵ رد لایر درایلیم ۲۶۲۶ رابتعا اب ۱۳۵۳ لاس دنفسا
اكیرمآ اب ام یلم عفانم ههرب نیا رد .دوش اكیرمآ نامیپ مه هقطنم نیمه رد مه نانز ندرك دازآ ثحب نیاربانب .دندش یم لوغشم عیانص .دیسر سلجم
یخیرات ههرب دنچ رد هکنیا امک . تسا هدوب ناسمه یفداصت تروصب دنراد رگراك اه هناخراك نیا هك دندید هلحرم نیا رد .دش ماجنا اتسار زین یتفن یاهدمآرد شیازفا اب هار زاغآ رد هك مجنپ همانرب یاه فده
کرتشم طاقن هقطنم رد اکیرما عفانم اب روشک یلم عفانم زین رگید یورین شرورپ رظن زا ام .دنراد مه ریدم هب ز این اما دننك یم راك و هب یدب جیاتن یلو ،دوب بوخ رایسب رهاظ هب هچرگا ،دوب هدش هارمه
هب هلمح ای و نابلاط طوقس و ناتسناعفا هب اکیرما هلمح لثم هتشاد دراوراه هاگشناد كمك اب عقوم نآ تلع نیمه هب میدوب فیعض یناسنا نیا فادها .داهن ناریا یلم داصتقا رب ار شدوخ تخس ریثأت و دروآ راب
یرهق تروصب هقطنم رد ار ناریا یسایس نزو هک مادص طوقس و قارع تیریدم نامزاس هفیظو .دش سیسات »یتعنص تیریدم نامزاس« :زا دندوب ترابع همانرب
یاهلاس رد هك دهد یم ناشن یدعب یاه یسررب . تسا هدیشخب تدش و هرادا روظنم هب ریدم شرورپ شا عقوم نآ همانساسا قبط یتعنص ظفح ،روشك یعامتجا راشقا و اه هورگ همه یگدنز تیفیك یاقترا -
قفوم اتبسن هتسناوت یداصتقا – یسایس هتسب نیا ۱۳۵۰ ههد هیلوا نامز مه .دوب روشك یداصتقا و یناگرزاب تاسسوم راتخاس یحارط تمیق شیازفا لقادح اب هارمه یداصتقا موادم نزاوتم ،عیرس دشر
نوناق هچ دنتفگ دندرك یم ار راك نیا دنتشاد هك عقوم نامه .دشاب مان هب قداصلا هعماج هاگشناد یزورما ناكم رد یا هدكشناد مه نآ اب حطس یاقترا دروم رد صاخ دیكأت اب فلتخم تاقبط دمآرد شیازفا،اه
تعرس و فرطرب ار یدعب و یلعف تلاضعم دناوتب هك میراذگب ار یرگید تیبرت ار یسدنهم ناریدم عقاو رد مه ICMS هك دش سیسات ICMS دمآرد مك یاه هورگ تشیعم
هنوگچ هک دوب نیا هیضق لصا لااح ؟دشخب تدش ار هعسوت و دشر هتسجرب نلایصحتلا غراف و ناسدنهم هاگشناد نیا رد دوب رارق .درك یم اب یگنهرف و یسایس ،یداصتقا ،یعامتجا تلادع رت عماج شرتسگ -
ار تایلام نودم نوناق راب نیلوا یارب .مینك قیوشت ار یراذگ هیامرس نابز هب مه سورد و دنناوخب سرد لاس ود یزور هنابش روط هب روشك و اه هورگ همه حطس رد تامدخ رت هنلاداع عیزوت دروم رد صاخ دیكأت
هك ۱۳۴۵ لاس بوصم »میقتسم یاه تایلام نوناق« هب موسوم هک .دنوش لیصحتلا غراف اجنیا زا روشك دشرا ناریدم ات دوب یسیلگنا لاعف یناسنا یورین هضرع شیازفا و تیفیك دوبهب ،یعامتجا یاهرشق
. دوشیم نیودت ،هدوب نامز نآ یاه نوناق نیرت هتفرشیپ زا یكی عقاو رد لوپ دنناوتب هكنیا یارب عقاو رد دنك یضرا تاحلاصا تساوخ هاش یتقو ،هعسوت یاهانگنت ندرك فرطرب و یهدزاب شیازفا روظنم هب روشك
هتفرگ رظن رد یراذگ هیامرس یارب یدایز یقیوشت دراوم نوناق نیا رد و یولهپ داینب رایتخا رد مه نانآ هدمع و دش یم یلم هك ییاه نیمز نآ هعماج یگدنز تیفیك یلاتعا ،تسیز طیحم دوبهب و ایحا ،تظافح
یوق نوناق نیا سپ .دنهد شرتسگ روشك رد ار هعسوت دنناوتب هك دش هبرضاح گرزب نارادنیمز و رابرد نوچ دنهدب اهنآ هب دوب گرزب نارادنیمر هوق شرتسگ و یژولونكت و مولع هعسوت ،تیعمجرپ طاقن رد صوصخب
نانز روضح نوچ رگید فرط زا .دنداد رارق تاحلاصا نیا تشپ یتایلام هراشلاا قوف مرفتلاپ نایرجم اذل دندوبن یناجم تروصب یضارا یراذگاو یاهلااك رودص و دیلوت رد یبسن تیزم داجیا ،هعماج راكتبا و هقلاخ
اب ،تشادن یناوخمه روشك رب مكاح یتنس هشیدنا اب تاجناخراك رد یکی اذل.دننك نیمات ار لوپ نیا یلحم هچ زا هك دنداتفا نیا ركف هب یارب یزرا عبانم زا هدافتسا رثكادح ،یللملا نیب حطس رد یتعنص
بسک روظنمب ، نادرم ددعتم جاودزا تیعونمم و یندم نوناق حلاصا تاجناخراك ماهس شورف « هک دش نیا مدرم و هاش بلاقنا لوصا زا یراذگ هیامرس یمروت یاهراشف ندرك راهم و یلخاد یاهدوبمك ناربج
تقوم جاودزا لامع تاحلاصا نیا اب هکدندمآ رب نانز هعماج تیامح ار یتلود تاجناخراك ینعی »یضرا تاحلاصا هناوتشپ هلزنم هب یتلود نایاپ عبانم ندرك نیزگیاج تهج رد یلم یاه تورث داجیا و جراخ رد
و راک هصرع هب ار نانز دنتسناوت و فذح ار .... و یرسمه دنچ و اهنآ هك دنهدب نیمز نابحاص هب ار شلوپ و دننك یصوصخ و دنشورفب تفن ریذپ
.دننك هلباقم یتنس گنهرف اب و دنشكب راك رازاب و تعنص و دیلوت راذگاو روظنمب اهتکرش ندش یماهس مزلتسم راکنیا هک دنشكب رانك شزومآ و شهوژپ ،یگنهرف هدنزرا ثاریم ندرك هدنز و یرادهگن -
ایاضق طقف هك دوب نآ یداصتقا – یسایس هتسب نیا یساسا لاكشا تراجت نوناق رد هک دندش هجوتم تراجت نوناق هعلاطم اب ام دوب ندش شنیرفآ یارب تلایهست داجیا ،رنه و گنهرف شرتسگ ،یرنه و یگنهرف
و تسایس هزوح رد اساسا .دوب هدرك یسررب یکیناکم و یداصتقا ار شا همه.درادن دوجو یماهس تكرش مسا هب یزیچ ۱۳۴۷ لاس ات ام .یگنهرف طباور شرتسگ و یبدا و یرنه Vol. 25 / No. 1479 - Friday, Dec 22, 2017
دنچ هلوقم كی هعسوت هك یلاح رد ؛دوب هدادن ماجنا ار یراك گنهرف اذل . .....و یبسن ،ینماضت ،دودحم تیلوئسم ،یگداوناخ یاه تكرش
دتفیب یتاقافتا عامتجا و داصتقا ،تسایس رد دیاب ینعی .تسا یهجو هحیلا ۱۳۴۷ دنفسا رد و دندمآ رب تراجت نوناق حلاصا ددص رد تیروفب ینارمع مشش همانرب *
یارجا هچ رگا .دشاب قفوم هعسوت هجیتن و دهدب خر هعسوت هلوقم هك تقو نیسلجم کرتشم یاهنویسیمک بیوصت هب تراجت نوناف یحلاصا
درایلیم ۷۱۴۳۰ لداعم یرابتعا اب )۱۳۵۷-۱۳۶۱( ینارمع مشش همانرب
نیا هک اجنآ را اما دش طسوتم هقبط دشر هب رجنم هناگ دنچ یاه همانرب ناگبخن زا هک تاحلاصا مرفتلاپ نیا عقاو ناحارط رگید فرط زا.دسریم
بیوصت ۱۳۵۷ لاس رد یملاسا بلاقنا یزوریپ اب هك دش هیهت لایر
دنیآرف رد اذل تسین تایح همادا هب رداق یسارکمد و یدازآ نودب هقبط قدصم رتكد ناورداش نارود رد هک دنتفایرد هعلاطم زا سپ دندوب تقو
نیا یارب نازیر همانرب هك ییاه فده .دیدرگ فقوتم همانرب یارجا و
تردق ناونعب هاش یسایس راتفر اریز ،دیسر میژر اب ضراعت هب دوخ دشر هك سروب ناونع هب تسه یرازبا ایند رد هک دناهدیمهف و هدش هعلاطم
:زا دوب ترابع ،دنتشاد رظن دم همانرب
کت یاهروشک ناربهر ریاس نوچمه( یتفن دادبتسا رب هیکت اب یدیلک مه سروب سپ .دننك یم هضرع ار شماهس اجنا رد دنرب یم ار اه تكرش
تارداص شهاك قیرط زا یلم داصتقا هعومجم رد تفن مهس شهاك 18
یداصتقا راصحنا نیا هب ندیزای تسد قیرط زا )یراصحنا یلوصحم .دوش یم سیسات ۱۳۴۵ لاس رد
.نآ زا لصاح یاهدمآرد و نآ
فلاخم یعامتجا تاقبط هب رایتخا یراذگاو اب )رادم تموکح تلود( نامزاس ، عیانص یزاسون و شرتسگ نامزاس ،سروب لیكشت خیرات
،یلم صلاخان دیلوت عومجم رد یتعنص تادیلوت مهس شیازفا
نیا هب تسنادیم )یهاشنهاش تساک( تاقبط ارف اردوخ نوچ و دوب دیوم نیا هک تسا صاخ ینامز ههرب کی رد همه ....و یتعنص تیریدم
زكرمت مدع ،یزرواشك شخب یساسا یاه هدروآرف هنیمز رد ییافكدوخ
هتبثم دیوم تقو نادرمتلودریاسو ملعا تارطاخ(.دز نماد تاضراعت یحارط لاماك )جیكپ( یداصتقا – یسایس هتسب كی مرفتلاپ نآ تسا نآ
قطانم هب بسانم عبانم صیصخت و مدرم هب مزلا تارایتخا یراذگاو و
)دشابیم هیرظن نیا مهاوخب رگا هك دسر یم هجیتن نیا هب تلود نا زا سپ .تسا هدش