Page 8 - Issue No.1371

‫متن سخنرانی‌های پرستو فروهر و نسرین ستوده‬ ‫مقالات‬ ‫‪8‬‬
‫در هفدهمین سالگرد قتل داریوش و پروانه فروهر‬
‫سیاست‬ ‫سال ‪ / 23‬شماره ‪ - 1371‬جمعه ‪ 6‬رذآ ‪1394‬‬

‫را وامدار پدر و مادرم بودم‪ .‬من که سال‌ها شاهد خنده‌هایشان بودم‪،‬‬ ‫انگار می‌دوید به دنبال نشانه‌ای از پدرومادرم‪ .‬مبهوت آن سندهای‬ ‫متن‌هایی که می‌خوانید‪،‬‬
‫شاهد استواری وجودشان‪ ،‬شاهد زندگی‌شان و عشق‌شان به زندگی‪،‬‬ ‫سرد مرگ بودم‪ .‬آن‌ها که مأمور این تحویل بودند اما روی آن برگه‌ها‬ ‫سخنرانی‌های پرستو فروهر و‬
‫وامدارشان بودم که تصویر مرگ‌شان را نیز ببینم‪ .‬شاهد عینی‪ ،‬ح ِق‬ ‫نسرین ستوده هستند که قرار‬
‫ندیدن ندارد‪ .‬و آنگاه که دید حق سکوت ندارد‪ .‬شاهد عینی آن‌هنگام‬ ‫به جای خالی امضا اشاره می‌کردند و خودکار به دستم می‌دادند‪.‬‬ ‫بود در مراسم هفدهمین سالگرد‬
‫شایسته‌ی چنین نامی می‌شود که روایت‌اش را به صداقت بازگو کند‪.‬‬ ‫آن روز بی‌هیچ تصمیم از‌پیش‌داشته‌ و تنها به یک انگیزه‌ی ساده‌ی‬ ‫قتل داریوش و پروانه فروهر‬
‫که دیگران را خطاب کند و آگاهی را نشر دهد‪ .‬به این امید که روایت‬ ‫انسانی گفتم می‌خواهم ببینم‌شان… می‌خواستم خداحافظی کنم…‬ ‫خوانده شوند‪ ،‬اما به دلیل ممانعت‬
‫بیداد و نشر آگاهی زاینده‌ی کنش اعتراضی و پافشاری بر دادخواهی‬ ‫آنها با ژستی حق‌به‌جانب گفتند ممکن نیست‪ ،‬گفتند اجازه‌ی کتبی‬ ‫نیروهای امنیتی جمهوری‬
‫گردد‪ .‬اما اگر افشای آنچه دیده‌ایم‪ ،‬آنچه شاهد شده‌ایم‪ ،‬تعهد ما‬ ‫لازم است‪ ،‬گفتند وقت اداری‌ رو به پایان است و تبصره‌های قانون‬ ‫اسلامی از برگزاری مراسم این‬
‫بازماندگان قربانیان ستم باشد‪ ،‬در دادخواهی جنایت‌های سیاسی نیاز‬ ‫پوشالی‌شان را علیه خواسته‌ی ساده‌ی من ردیف کردند‪ .‬ناخودآگاه‬
‫به دیگران داریم‪ ،‬نیاز به همراهانی پیگیر‪ .‬دا دخواهی تنها در بستر‬ ‫سمج شدم و آن‌قدر پافشاری و بی‌تابی کردم تا من را به حیاط خلوتی‬ ‫سخنرانی‌ها انجام نشد‬
‫جنبشی جمعی ممکن می‌شود‪ ،‬تا بار تعهد آن بر شانه‌های بسیاری‬ ‫بردند که آمبولانسی با درهای باز در آن پارک شده بود‪ ،‬آماده برای‬ ‫متن زیر را برای گفتارم در‬
‫بردن مرده‌هایم به غسالخانه‪ .‬از آن روز شبح پیکرهایی را به یاد دارم که‬ ‫آیین بزرگداشت پدر و مادرم‬
‫سرشکن شود‪ .‬و امروز این خانه و قتلگاه یادآور این تعهد است‪.‬‬ ‫اینجا و آنجا در آن حیاط‌خلوت ایستاده بودند و حرکت‌ها و حرف‌های‬ ‫در هفدهمین سالروز قتل‌شان نوشته بودم‪ .‬اما این بار هم «مأموران‬
‫حضور در این مکان تعهد می‌آور د‪ .‬تعهد به دریافت ارزش زندگی‬ ‫پرتحکم و شتابزد‌ه‌شان را به آن آخرین مجال من برای دیدن تحمیل‬ ‫معذور» از گردهم‌آیی ما جلوگیری کردند‪.‬‬
‫دو مبارز که سال‌ها زیر تیغ استبداد در فضای این خانه اندیشیدند‪،‬‬ ‫می‌کردند‪ .‬زن درشت‌هیکلی با چادر سیاه و دست‌کش‌های پلاستیکی‬
‫نوشتند و گفتند و بنای استواری از تفکر و مبارزه‌ی سیاسی ساختند‪.‬‬ ‫آبی‌رنگ کنار دو برانکارد ایستاده بود‪ .‬با حرکت‌های زمختی شروع به‬ ‫پرستو فروهر‪ ،‬یکم آذر ‪۱۳۹۴‬‬
‫تعهد احترام به تلاش آن‌ها برای «بازپس‌گیری حقوق ملت»‪ .‬احترام‬ ‫پس زدن لایه‌های پارچه‌ها و پتوهای مندرسی کرد‪ ،‬که پدر و مادرم‬
‫به جسارت شریف‌شان‪ ،‬که می‌شد در آن پناه گرفت و شجاع بود‪ .‬در‬ ‫را درون‌شان پیچیده بودند‪ .‬من می‌خواستم آن صورت‌ها و موهای‬ ‫***‬
‫پناه آنان مفاهیم شفاف می‌شدند‪ ،‬و جسارت تفکر‪ ،‬جسارت آزاد بودن‪،‬‬ ‫یخ‌زده و منقبض را نوازش کنم‪ ،‬آن پوست‌های آشنا و عزیز را لمس‬ ‫دوستان و همراهان گرامی در هفدهمین سالروز قتل داریوش و‬
‫نشو و نما می‌کرد‪ .‬در پناه آنان می‌شد به شرافت و کرامت انسان بود‪،‬‬ ‫کنم‪ ،‬بازیابم‪ ،‬و آن دست‌های پلاستیکی دست‌هایم را پس می‌ز دند‪.‬‬ ‫پروانه فروهر از سوی خود و دیگر بستگان آن دو عزیز به‌خون‌خفته‬
‫می‌شد از ایرانی بودن مغرور شد‪ ،‬می‌شد به ارج بلند زندگی و به‬ ‫می‌خواستم لایه‌ها را کنار بزنم تا به زخم‌های آغوش‌شان برسم و آن‬ ‫از حضور شما در این گردهم‌آیی و نیز از تمامی تلاش‌هایی که از راه‬
‫دست‌های پلاستیکی حرکت‌هایم را می‌بریدند‪ ،‬می‌خواستم ببوسم و‬ ‫دور و نزدیک در بزرگداشت قربانیان قتل‌های سیاسی و دادخواهی‬
‫نیروی خویش برای ساختن زندگی آزاد باور داشت‪.‬‬ ‫آن دست‌ها سد می‌شدند… من می‌خواستم ببینم و آن دست‌ها انگار‬ ‫این جنایت‌ها انجام گرفته و می‌گیرد‪ ،‬صمیمانه قدردانی می‌کنم‪ .‬در‬
‫حضور در این خانه تعهد می‌آورد‪ ،‬تعهد احترام به اعتراض پیگیر و‬ ‫به نمایندگی از دستگاه عریض و طویل تحمیل و فریب و سرکوب‬ ‫این سالروز قتل گرامی می‌داریم یاد آن جان‌های شریف را که در‬
‫جسورانه‌ به بی‌عدالتی و سرکوب‪ .‬تعهد به درک حیات پرتنگنای آنان‬ ‫می‌خواستند مخفی کنند‪ ،‬می‌خواستند دیدن را جلوگیر شوند‪،‬‬ ‫چنین روزهایی در سال ‪« ۷۷‬یکی پس از دیگری محکوم حکمی‬
‫در محاصره‌ی دائمی دستگاه‌های شنود‪ ،‬دوربین‌های مخفی‪ ،‬مأموران‬ ‫مخفیانه شدند‪ ،‬ربوده شدند‪ ،‬به خانه‌شان هجوم رفت‪ ،‬حریم‌شان‬
‫امنیتی و خبرچین‌ها‪ ،‬تعهد به درک آزردگی دل عزیزشان از آنهمه‬ ‫دریافت واقعیت را منع کنند‪.‬‬ ‫شکست‪ ،‬جسم و جان گرامی‌شان درد کشید و سرانجام با بیرحمی و‬
‫هفده سال گذشته است و در تمامی طول این سال‌ها انگار امتداد آن‬ ‫‪ In touch with Iranian diversity‬خشونتی لجام‌گسیخته کشته شدند»؛ پیروز دوانی‪ ،‬حمید حاجی‌زاده‬
‫تهمت‌ها و تحریف‌های فرمایشی‪.‬‬ ‫دست‌های وقیح و تحمیل‌گر مانع میان ما و حقیقت و عدالت بوده‌اند‪.‬‬ ‫و پسرکش کارون‪ ،‬مجید شریف‪ ،‬پروانه فروهر‪ ،‬داریوش فروهر‪ ،‬محمد‬
‫حضور در این مکان تعهد می‌آورد‪ ،‬تعهد به اندیشیدن به جنایتی که‬ ‫در هیبت آن مأمورانی که پس از قتل‪ ،‬این خانه را اشغال کرده‬
‫بر دگراندیشان این سرزمین رفته است‪ ،‬تعهد به یادآوری آن زخم‌های‬ ‫بودند و می‌گفتند قاتلان را ردیابی می‌کنند‪ ،‬اما در‌ واقع به تجسس و‬ ‫مختاری‪ ،‬محمد جعفر پوینده‪.‬‬
‫عمیق بر پیکر انسان‌هایی شریف و فداکار‪ .‬حضور در این قتلگاه تعهد‬ ‫غارت آرشیوها و سندها و دست‌نوشته‌های سیاسی پدرومادرم مشغول‬
‫می‌آورد‪ ،‬تعهد به دادخواهی ستمی که بر دگراندیشان رفته است‪.‬‬ ‫بودند‪ ،‬در هیبت آن به ظاهر دادستان‌هایی که به جای کشف حقیقت‬ ‫مقدم شما در این مکان گرامی باد‪ ،‬اینجا که حافظ یاد دو ایرانی‬
‫تعهد به عزمی که سال‌هاست افتان و خیزان با خود داریم که داد‬ ‫به تبانی با متهمان و تحریف واقعیت‌ها مشغول بودند‪ ،‬در هیبت‬ ‫آزاده است‪ ،‬یادآور تاریخ ایستادگی آنان در برابر ستم‪ ،‬و مسلخ جان‬
‫آن قاضی ویژه و آن دادگاه نمایشی که به جای دادرسی پرونده به‬
‫خواهیم این بیداد را‪.‬‬ ‫لاپوشانی و شعبده‌ی قضایی دست زد‪ ،‬در هیبت آن دستگاه عریض و‬ ‫شیفته‌ی آنان‪.‬‬
‫در هفدهمین سالروز قتل داریوش و پروانه فروهر یادشان را در اعتراض‬ ‫طویلی که هرساله در سالروز قتل بسیج شد تا به بهانه‌های بی‌اساس‬ ‫هفده سال گذشته است و امسال‪ ،‬دوباره روز قتل پدرومادرم به‬
‫به بیداد گرامی داریم و به یادشان سرود محبوبشان را بخوانیم‪ :‬ای‬ ‫یکشنبه افتاده است‪ .‬مثل همان سال ‪ ۷۷‬که در چنین ساعت‌های‬
‫ما را از یادآوری و بزرگداشت و دادخواهی منع کند‪.‬‬ ‫عصر یکشنبه‌ای پیدایشان کردند که پیکر بیجان‌شان در سکوت مرگ‬
‫ایران‪...‬‬ ‫هنوز امتدا د آن دست‌ها در کارند و هنوز ما بر حق خویش برای‬ ‫این خانه رها شده بود‪ .‬اگر روز را معیار بگیریم انگار دایره‌ای چرخ‬
‫***‬ ‫دیدن و دانستن پافشاری می‌کنیم‪ ،‬بر حق خویش در پاسخگو کردن‬
‫کالبدشکافی یک دادخواهی ملی‬ ‫خورده تا ما دوباره به روز یکشنبه یکم آذر بازگردیم‪.‬‬
‫‪ ۱۷‬سال از فاجعه‌ای ملی می‌گذرد‪ ۱۷ ،‬سال از پاییز ‪ ۷۷‬می‌گذرد‪ .‬در‬ ‫مسئولان در برابر جنایت‌های سیاسی ایستادگی می‌کنیم‪.‬‬
‫آن سال ماموران رسمی آشکار‌تر از گذشته و با روشی که رعب آور‌تر‬ ‫آنچه را که سرانجام هفده سال پیش در آن روز چهارشنبه در حیاط‬ ‫از آن روز تا امروز هفده سال گذشته است‪ .‬سال و ماه و روز را‬ ‫‪Vol. 23 / No. 1371 - Friday, Nov. 27, 2015‬‬
‫از همیشه بود‪ ،‬به حذف فیزیکی کسانی پرداختند که به زعم آنان‬ ‫خلوت پزشک قانونی تهران و از لابلای تحمیل آن دست‌ها دیدم‪،‬‬ ‫که بشمری‪ ،‬عدد را که معیار بگیری جا می‌خوری از انباشت این‬
‫مخالف بودند و مخاطره آمیز‪ .‬پروانه و داریوش فروهر‪ ،‬محمد مختاری‬ ‫نمی‌توانم با واژه‌ها بیان کنم‪ ،‬نمی‌توانم به تصویر بکشم‪ .‬آن روز نگاهم‬ ‫زمان سپری شده‪ ،‬از این فاصل ‌ه‌ی طولانی که میان این یکشنبه و‬
‫به قعر حفره‌ی آن زخم‌ها سقوط کرد و هنوز هم هرگاه که به یاد‬ ‫آن یکشنبه دهان باز کرده است‪ .‬و از این زما ِن رفته‪ ،‬با وجود تمامی‬
‫و محمد جعفر پوینده‪.‬‬ ‫می‌آورم به همان سقوط ختم می‌شوم‪ .‬سال‌ها گذشته و من هیچ‬ ‫پافشاری‌ها و اعتراض‌ها‪ ،‬هنوز جز روایت بیداد نمی‌توان گفت‪ ،‬روایت‬
‫هنوز طنین فریاد دادخواهی ملتی که از زبان پرستو وآرش فروهر‬ ‫تلاشی جمعی برای دادخواهی که به سرانجام درخور نرسیده است‪،‬‬
‫تکرار می‌کردند که‪« :‬داد می‌خواهیم این بیداد را» فراموش نشده‬ ‫کلامی برای بیان نیافته‌ام‪.‬‬ ‫روایت‌ کلنجار میان امید و عصیان و سر‌خوردگی که انگار همزاد هم‬
‫است‪ .‬ملتی و خانواده‌هایی که این بیداد بر آن‌ها رفته بود‪ ،‬دادخواهی‬ ‫بعدها دیگران یا خودم از خود پرسیدم که چرا آن‌قدر اصرار کردم و‬ ‫شده‌اند‪ ،‬روایت تلاش‌ها و ایستادگی‌های ما و سرکوب‌ها و تحریف‌ها‬
‫می‌کردند‪ .‬بر در عدالت‌خانه‌ای می‌کوبیدند که باید عادلانه و بیطرفانه‬ ‫چرا دیدم‪ .‬و هربار انگار می‌دانستم که باید می‌دیدم‪ ،‬که این دیدن‬
‫رسیدگی می‌کرد‪ .‬آن‌ها عزم خویش را جزم کرده بودند تا هزاران بار‬ ‫و حق‌کشی‌های آنان‪.‬‬
‫این بیداد را به رخ بکشند و عزم و ارادٔه استوار خویش را بر این قرار‬
‫داده بودند که خشونت و بیدادی چنین سترگ را از مجرای مدنیتی‬ ‫چهارشنبه بود روزی که به پزشک قانونی تهران رفتم تا پیکر بی‌جان‬ ‫‪8‬‬
‫که خو د بدان ایمان داشتند‪ ،‬پیگیری کنند‪ ،‬تا شاید در دالان‌های‬ ‫مادرم و پدرم را تحویل بگیرم‪ .‬آن روز تنها من را به درون آن اداره راه‬
‫عریض و طویل عدالتخانه‌ای که فرادستشان قرار می‌دادند‪ ،‬سنگ‬ ‫دادند‪ .‬همراهان سیاسی پدرومادرم که مدتی بود دم در آنجا گرد آمده‬
‫بودند‪ ،‬اجازه‌ی ورود نیافتند و با نگاه‌هایی نگران و تلخ بدرقه‌ام کردند‪.‬‬
‫بناهای جدیدی را بگذارند!‬ ‫از آن روز دالان‌هایی را به یاد دارم‪ ،‬که وقتی از این دفتر به آن دفتر‬
‫داریوش و پروانه فروهر‬ ‫فرستا ده می‌شدم از آنها گذشتم‪ ،‬صندلی‌هایی که پشت در دفترها‬
‫کوششی سترگ و خستگی‌ناپذیر در گرفت‪ .‬جمعیتی که با وجود امر‬ ‫روی‌شان نشستم‪ ،‬جمله‌هایی دستوری که مرا از اینجا به آنجا حواله‬
‫«ادامه در صفحه ‪»۱۰‬‬ ‫می‌دادند و حالا دیگر در ذهنم محو شده‌اند‪ .‬دم در یکی از این دفترها‬
‫بود که کاغذهایی به دستم دادند و با تحکمی گفتند پایین دو برگه‌‬
‫را امضا کنم‪ .‬چند کاغذ تایپ‌شده‪ ،‬که آرم بالای هر برگ ترازویی بود‪،‬‬
‫که لابد به نشانه‌ی عدالت آنجا خورده بود‪ .‬گزارش‌های پزشک قانونی‬
‫بودند؛ پر از عددهایی که تعداد و اندازه‌ی زخم‌های روی بدن عزیزانم‬
‫را فهرست کرده بودند‪ .‬پر از واژه‌های تخصصی که جای زخم‌ها بودند‬
‫در آن بدن‌های عزیز‪ .‬نگاهم روی این واژه‌ها و آن عددهای بیشمار‬