Page 29 - 1505
P. 29
یروآ‌نف‌و‌شناد
. تسا
29 رد یو .درک زاغآ ، تشاد شراوگ مسیناکم هب هک یصاخ هقلاع اب ار راک فلواپ ناسنا یسانشناور و راتفر
شا هدعم هریش ، دریگ یم رارق گس نابز یور اذغ یتقو هک داد ناشن ۱۸۸۰ ههد
تروص یدعم حشرت ، زین دسرن هدعم هب هاگ چیه اذغ رگا یتح ، دوش یم حشرت دازهب‌دومحم‌رتکد‌همجرت–ناسنا‌یسانشناور‌و‌راتفر‌دروم‌رد‌فومیسآ‌کازیا‌زا‌یمیدق‌یا‌هلاقم
1397 تیر 1 هعمج - 1505 هرامش / 25 لاس و یژولویزیف رد لبون هزیاج ۱۹۰۴ لاس هب ، فشک نیا ببس هب ، فلواپ . دوش
شراوگ هاگتسد رد عاخنلا لصب زا هک ،یدعم هیر بصع هخاش رگا اما .دریگ یم
یم فقوتم یدعم هریش حشرت ، دوش عطق هدعم یکیدزن زا ، دوش یم هدنکارپ
صوصخب( لبون هزیاج ناگدنرب زا رگید یضعب لثم فلواپ اما . دوبر ار یکشزپ
رطاخ هب هک ار شا هیلوا فشک هک دز تسد یرگید تایفشک هب )شیلراو نیاتشنا
.دنداد رارق عاعشلا تحت ، دوب هتفرگ هزیاج نآ
دنک قیقحت ار حشرت ، ندوب یساکعنا ینعی ، راکدوخ تیهام هک دش نآ رب یو
ندییوب ای ندید .درک باختنا ، تسا ناسآ و بسانم یدروم هک ،ار قازب حشرت و
ماجنا فلواپ هک یراک .دنک حشرت قازب ) یمدآ زین( گس هک دوش یم ثعاب اذغ
رد ادص هب زین ار یگنز ، تشاذگ یم گس ولج ار اذغ تقو ره هک دوب نیا داد
، گنز یادص اب اذغ ندییوب ای تیور نتخاس دحتم راب ۴۰ ات ۲۰ زا سپ .دروآ یم
شولج ییاذغ رگا یتح درک یم حشرت قازب گنز یادص ندینش اب گس ماجنارس
دناسر یم خم هب ار گنز یادص هک یبصع یمایپ .دوب هداد یور یداحتا ، دوبن
. دوب هدش اذغ ندییوب ای ندید زا یشان یبصع مایپ لداعم
نیا یارب ار )یطرش ساکعنا( طورشم ساکعنا حلاطصا ۱۹۰۳ لاس هب فلواپ
ندینش اب ، هاوخان هاوخ گس . دوب ”طورشم یخساپ“ قازب حشرت .دیزگرب هدیدپ
یم یطرش خساپ هک تسین کش . درک یم حشرت قازب اذغ ندید لثم گنز یادص
گس هب اذغ یلو دنروآرد ادص هب ار گنز اهراب رگا ”لاثم – دوش هدرب نیب زا دناوت
،دنزاس دراو وا ندب زا یا هطقن هب یمیلام یکیرتکلا کوش هکلب .. دنهدن ناشن
ار دوخ گنز یادص ندینش اب هکلب . درک دهاوخن حشرت قازب رگید ماجنارس گس
.دوشن دراو وا رب یکیرتکلا کوش هچ رگا ، دیشک دهاوخ بقع
ینارون هکل کیا اب اذغ نتخاس دحتم هجیتن رد ،تسناوت فلواپ ،هتشذگ نیا زا
یمیمصت ذاختا هب ار وا ، یوضیب ینارون هکل کی اب یکیرتکلا کوش و یا هریاد
هریاد هکل( طورشم کرحم ود نآ یبوخ هب تسناوت یم گس . دزاس راداو قیقد
هب شیپ زا شیب ار یضیب هتفر هتفر یلو .دهد زیمت مه زا ار )یوضیب هکل و یا
ماجنارس .دش رتراوشد صیخشت هک یدح هب ات دندرک کیدزن سکعلاب و هریاد
یتلاح هب ،دش یریگ میمصت تردق مدع زا یشان باذع راتفرگ گس هک یتقو
هب طورشم ساکعنا تروص نیدب و دنمان یم ” یناور ضراعت“ نآ هب هک دش راچد
. .دش لیدبت یسانشناور رد یوق یرازبا
شور نیا .”دنیوگ یم نخس دوخ رگشیامزآ اب ”ابیرقت شور نیا اب هاگ تاناویح
، تیور تردق ،اه هزیرغ ، نتخومآ تردق هک داد ناکما ناسانشناور هب ینف
.دننک قیقحت تاناویح رد ار اهنآ دننام و اهگنر زیمت تردق
،شیرف نف لراک شهوژپ دنا هدش هنیمز نیا رد هک ییاهشهوژپ نایم زا
راب نانچ ار لسع یاهروبنز شیرف نف .تسا هجوت بلاج ، یشیرتا نادیعیبط ”ینارحب هرود“ ار صوصخم نامز نیا . یگدنز زا ینیعم نامز رد و صوصخم رون راتفر ای تارایس تاکرح نوچ یعیبط یاه هدیدپ فلاخ رب ،نارادناج راتفر
،دندوب هدش هداد رارق ینیعم هطقن رد هک ییاهباقشب زا ار دوخ یاذغ هک دروآ ، تسین یزیرغ لمع کی دتفا یم هار رد ام لابند هب هجوج هکنیا .دنمان یم نینچ زگره لاامتحا و هدشن هداد لیلقت قیقد یعیبط نوناق دنچ هب هاگ چیه ،
و دنک دارفا رگید هب اروف رگراک یاهروبنز نیا هک دش هجوتم و دنروآ تسد هب یزیچ ره لابند هب شیگدنز لیاوا رد هجوج . تسا یریذپشقن زا یشان هکلب دناوت یمن یمدآ راتفر یسررب هک دنزرو یم رارصا نیا رد ناسک رایسب .دش دهاوخن
In touch with Iranian diversity
دوخ یاهشیامزآ زا شیرف نف دنروآ تسد هب اذغ دیاب اجک زا هک دنداد علاطا یاج هب ار نآ و دتفا یم هار دشاب هتشاد تکرح اب صوصخم گنر ای لکش هک ساسا رب یصاخ تیعقوم رد ار نآ دوش یمن اریز ،دیآرد یقیقح یملع تروص هب
،دننیب یم ار شفنب یور هلمج زا ،اهگنر زا یضعب لسع یاهروبنز هک تخومآ . تسا هجوج ردام زیچ نآ یعیبط تلاح رد هک تسا یهیدب .دریذپ یم رد ام .درک ییوگشیپ ای داد حیضوت ، یناهج یعیبط نیناوق
ناش یور هک یصوصخم صقر هلیسو هب و ،دننیب یمن ار زمرق ریز یاهوترپ اما یم هار هب نآ لابند هب هجوج هک یردام یلو ، تسا یزیرغ هجوج رد یور لابند هک تفگ ناوت یم و تسین ینثتسم یعیبط نوناق هدعاق زا تایح رگید یوس زا
صقر تدش و تیهام اب و . دنهد یم نارگید هب ییاهربخ دننک یم ودنک نورد . تسا هتخومآ دتفا ینداد حیضوت لماک یتروص هب نارادناج راتفر ،دنوش هتخانش لماوع همه رگا
ندوب مک ای و ناوارف یتح و ، دنیوگ یم ودنک ات ار اذغ یاهباقشب هلصاف و تهج جورخ زا سپ یو . تسا -یشیرتا ناد یعیبط- ستنرول دارنوک یریذپشقن فشاک .دش دهاوخ
.دنهد یم ربخ ار اذغ دیلوت اب ،ردام یریذپ شقن ” ینارحب هرود“ رد تسرد ، مخت زا اهکدرا هجوج لامتحا .”دنوش هتخانش لماوع همه رگا“ : تسا هلمج نیا رد یساسا هتکن اما
یدیدج لاماک نادیم ، لسع یاهروبنز نابز هراب رد ،شیرف نف بلاج یاهفشک . دوش ریذپشقن ردام یاج هب هک دش ثعاب ندرک تکرح هتسهآ و کدرا یادص .دنا هدیچیپ رایسب و دایز رایسب اریز ،دنوش هتخانش لماوع همه یزور هک درادن
ناوت یم ار اهنتخومآ همه یروئت روط هب و . دوشگ یناویح راتفر یسررب یارب یهجوت دوخ یعقاو ردام هب و دنتفر یم وا لابند هب هراومه اه هجوج سپ نآ زا رتهب یارب ،یمدآ .دوش دیماان دسانشب ار دوخ دناوتب هکنیا زا دیابن یمدآ یلو
یسیون نیشام نتخومآ عقوم رد ”لاثم . دروآ باسح هب طورشم یاهخساپ لماش مخت زا جورخ زا سپ تعاس ۱۶ ات ۱۳ نیب هجوج یارب ینارحب هرود .دنتشادن نایاپ هب زگره رگا یتح و دراد رایسب لاجم ، دوخ ینهذ یاهیگدیچیپ نتخانش
اجیردت سپس و دینک یم هاگن ریرحت نیشام یاه همکد کی کی هب ادتبا امش ، یاه هبنج تدم نیا رد هک تسه تقو هتفه ۷ ات ۳ نیب گس هلوت یارب تسا .دنک یط ار نآ زا یهجوت لباق تمسق دناوت یم ،دسرن دراد شیپ رد هک یهار
.دینک یم ینیعم همگد ندرک هاگن نیشناج ار ناتشگنا راکدوخ تاکرح زا یضعب یا هلوت تدم نیا رد رگا .دوش ریذپشقن مییوگ یم گس راتفر نادب هچنآ نوگانوگ تفرشیپ زین نآ یسررب هکلب ، دراد یصاخ یگدیچیپ اهنت هن ثحب دروم عوضوم
دوش یم دحتم تسار تسد کچوک تشگنا تکرح اب ”ک“ هشیدنا شور نیا اب اوزنا ، ددرگ اهر رگید یاه هلوت نیب سپس و دوش یرادهگن شناعونمه زا ادج هلحرم هب ۱۷۷۵ لاس هب یمیش و ۱۶۰۰ لاس هب کیزیف .تسا هتشادن یتدم زارد
مراهچ تشگنا و تسار تسد هبابس تشگنا هک دوش یم ثعاب نیا“ هشیدنا و ، هب ناساره هراومه هکلب ،دنک یمن تکرش اهنآ یاهیزاب رد اهنت هن و دنک یم رایتخا طقف ، تساهنآ زا رت هدیچیپ رایسب هک ،”یشیامزآ یسانشناور یسررب . دیسر غولب
راشف بیترت هب ار ینیعم یاه همگد تسار تسد ینایم تشگنا و پچ تسد هک هجوت دوخ یاه هلوت زا ، دوش ردام رگا ، یا هدام هلوت نینچ . دسر یم رظن ناد یژولویزیف- تدنوو ملهلیو هک دش – زاغآ یماگنه مه نآ و ،۱۸۷۹ لاس هب
کی هکنآ لصاح . دنتسین هاگآ دوخ دنیآ یم دوجو هب هک ییاهخساپ .دنهد . دزاس یم رود دوخ زا هراومه ار اهنآ ، تسا لهس دنک یمن تدنوو . درک سیسات ار یمدآ راتفر یملع یسررب هاگشیامزآ نیتسخن -یناملآ
دیاب ،دنک ادیپ ار ینیعم فرح همگد دناوتب هکنآ یارب ،کی هجرد سیون نیشام رد و تسا راکدوخ نانچ و تسا هتخومآ راتفر لکش نیرت ییادتبا یریذپشقن ناهج تایئزج هلیسو نادب یمدآ هک یا هویش و ساسحا هلاسم هب اصخش
هجرد سیون نیشام کی زا رگا . دنک رکف و دنک فقوتم ار یسیون نیشام راک یزیرغ راتفر اب یناسآ هب هک دریگ یم ماجنا یلک یطیارش رد و دودحم ینامز .دوب دنم هقلاع ،دنک یم کاردا ار دوخ درگادرگ
هاگن اه همگد هب رگا( تسه ریرحت نیشام یاجک رد ”ف“ فرح ”لاثم دنسرپب کی سامت شتسد فک اب یتشگنا رگا ، دلوت هظحل زا یمدآ دازون و . دوش یم هابتشا نآ و دش زاغآ صاخ یدربراک رظن زا یمدآ راتفر یسررب ،نآ اب نامزمه ابیرقت
تسرد ،اوه رد ار شناتشگنا هک تسا نیا تسرد خساپ نداد هار اهنت )دنکن یم ار نآ ، دوش هداد سامت شیاهبل هب ناتسپ رگا و دریگ یم مکحم ار نآ ،دبای ،رولیت ولسنیو کیردرف ۱۸۸۱ لاس هب . دوب راک رازبا ءزج یمدآ ندروآ رامش هب
ناشن دنزیم ”ف“ هک ار یتشگنا و دهد تکرح ، دنز یم نیشام هک یعقوم دننام ظفح ندرم یگنسرگ زا و نداتفا زا ار کدوک هک ،یزیرغ لامعا نیا تیمها .دکم عادبا و ،اهراک زا یضعب ماجنا یارب مزلا نامز یریگ هزادنا ، ییاکیرمآ سدنهم
اب وا یهاگآ دوخ ،دسانش یم ار اه همگد هک تسا سیون نیشام ناتشگنا . دنک . تسین هدیشوپ یسک رب دنک یم .دریگ ماجنا تدم لقادح رد هک دهد نامزاس نانچ ار راک ات درک زاغآ ار ییاهشور
.درادن ییانشآ اه همگد دراد زین یریذپشقن کدوک هک تسا نیا ،دیامن یم ریذپان بانتجا ارهاظ هچنآ یاهشزرا هک یبآ اک ناصصختم همه نوچ( و ”یبآراک صصختم“ نیتسخن یو
نلویو ای ندناوخ لثم هدیچیپ یاهزیچ نتخومآ دروم رد دناوت یم لصا نیمه ناوت یم یلو ،تسین یرگشیامزآ یارب یبسانم عوضوم نیا هک تسین کش . بوضغم ) دنراد هجوت راک همتاخ و عورش هب طقف و دنریگ یم هدیدان ار یناسنا
.دوب نارگراک
هب هایس فورح اب هحفص نیا رد هک دادم هتشون ارچ . دوش هدرب راک هب ندز ندرک یجارو ،هلحرم رد هک یناکدوک .درک بسک ییاهزیچ یقافتا تادهاشم زا رد هبرجت هب هچ و یهاگشیامزآ صاخ طیارش رد هچ ، ار یمدآ راتفر هک یتقو اما
،ار زارد یروشنم ای یا هناوتسا بوچ کی ریوصت راکدوخ روط هب هدیسر پاچ
دنهاوخن نتفگ نخس هب رداق ”ادعب ، دنونشن ار یعقاو نتفگ نخس یادص ،
Vol. 25 / No. 1505 - Friday, June 22, 2018 .دراد رب رد هتشون نیا هک دیدرگب یمایپ لابند هب ناتلقع ای هظفاح رد ای دیریگب یمن هتفرگ شوغآ رد یلو ،دندرگ یم عفر مامت تقد اب اهنآ یمسج یاهیدنمزاین و مسیپورت هب هک ، ار راک دوخ میقتسم یاهخساپ میناوت یم هداس نارادناج رد
؟دنک یم ایحا تسا هملک کی فرعم هک ار یبادص و ، تسا یطورخم شکون هک
ار یفیرظ نیشام هک دسر یم رظن هب ،مینک یم یسررب ماگ هب ماگ ، اه هناخراک
رد هک یناکدوک . دوش یم دودحم یداع ریغ یعضو هب اهنآ نتفگ نخس ای دوب
رظن رد ادج مه زا کت کت ار هملک نیا فورح هک دیرادن نیا هب یجایتحا امش
دنوش یم هداد اذغ یبوخ هب اجنآ رد و دنبای یم شرورپ یصخش ریغ تاسسوم
. مینک یم یراکتسد یبسانمان یاهرازبا اب
نیگمغ و کچوک یدارفا ، دننک یمن یزاب اهنآ اب و دننیب یمن شزاون و ، دنوش
مسیپورتوردیه ،)ییارگ رون( مسیپورت وتوف ناهایگ . مینک هدهاشم دنموسوم
یبش دوخ اب ار دامن نیا راکدوخ روط هب ررکم طورشم ساکعنا هجیتن رد امش
.دینک یم دحتم
یرایسب ”ارهاظ و دتفا یم ریخات هب رایسب اهنآ یندب و ینهذ دشر .دنیآ یم راب
.دنهد یم ناشن )ییایمیش داوم یوس هب شیارگ( مسیپورتومک ،)ییارگبآ(
یم ، دشاب دناوت یمن نتفرگن رارق ردام تبقارم تحت“ زج هک یلیلد هب ،اهنآ زا
اه هچروم ات هتفرگ نایزاغآ زا ، تاناویح زا یرایسب تایصوصخ زا مسیپورتومک
ییاکیرمآ سانشناور ، نستاو سودورب ناج ، رضاح نرق یاه ههد نیتسخن رد
یارب یفاک یاهکرحم نادقف ینعم هب نتفرگن رارق ردام تبقارم تحت . دنریم
و تسا فورعم ”ییارگراتفر“ هب هک تخاس یمدآ راتفر هراب رد یلماک یروئت ،
یم بلج یصاخ یوب یوس هب یرتمولیک هس هلصاف زا اهدیب زا یضعب .تسه زین
هب ینارحب هرودرد ناکدوک هک یتقو زین . تسا مزلا یراتفر یاهوگلا یریذپشقن
،ارگرون دیب هک دوش یم مولعم اجنآ زا تسا راکدوخ لاماک مسیپورت هکنیا .دنوش
تشادنپ یم هک تفر شیپ اجنآ ات نستاو .تسا طورشم ساکعنا نآ هدولاش
.دنک یم زاورپ ، عمش هلعش نورد هب یتح
مورحم دننک یم مهارف ناشیارب ناکدوک رگید اب ترشاعم هک ییاهکرحم زا قحان
هلیسو هب اهراتفر همه هکلب ، دنرادن هتسناد لرتنک دننک یم هک یراتفر رب مدرم
.دنوش یم یداع ریغ رایسب یتیصخش یاراد ،دننام یم
چیه یلو ،دوب لوبقم ینامز یروئت نیا هچ رگا .دوش یم نییعت طورشم ساکعنا
یعون هچرگ ،زین یریذپشقن و تسین مسیپورت زا رتشیب یزیچ عقاو رد ،ساکعنا
یروئت نیا رگا یتح هکنآ تسخن .تفرگن رارق ناسانشناور یمومع دییات دروم هاگ
هن و تسا تسپ تاناویح تایصوصخ زا طقف ساکعنا هن ، نیا دوجو اب . دیمان
یلقاع دوجوم هب دسر یم غولب نس هب یمدآ هک یتقو . دنراد هطبار یکدوک نارود
دوش یم یشان طورشم ساکعنا زا طقف راتفر رگا ینعی – دشاب تسرد اساسا
دادعتسا ، هقلاخ شوه دننام ، هک ار یمدآ راتفر زا ییاه هبنج یبارگ راتفر –
.دهد یمن خساپ اهکرحم هب یکیناکم روط هب رگید هک دوش یم لیدبت
.دراد یمهس اهنآ زا زین یمدآ ، یریذپ شقن
تقو ره ”لاثم . دوش یم هداد ینیعم کرحم هب هک تسا یتباث خساپ ساکعنا
شراتفر هکنآ ای دراد رایتخا یمدآ ایآ ،رگید نخس هب ؟تسا نینچ یتسار هب ایآ اما
نادنچ تسا هجوت دروم همه زا شیب ، تسردان و تسرد صیخشت سح ، یرنه اب طقف هک دنتسه یلئاسم اهیریذپشقن و اهساکعنا تفگ ناوت یم هک تسین کش نتخومآ ار نآ ناوت یم تمحز هب و دراد یکیناکم رایسب یا هویش ، تسا نتخومآ
29 هب اهنآ نداد طابترا و طورشم ساکعنا تارثا همه نتخانش .تسا هتخاسن نشور ؟دنک یم رثا وا رد هک تسا یکرحم عبات لاماک یتهج زا تقو ره و ،سکعلاب و دوش یم گنت مشچ کمدرم ، دباتب مشچ هب یوق رون هک
و تسا نکمم ریغ یریگ هزادنا لباق هویش هب داقتعا و هشیدنا زا یبوگلا ات یلو ،داد رارق ثحب دروم ناوت یم تایهلا ای یفسلف رظن زا ار ”رایتخا“ دوجو هجیتن رد هینرق یور کشا هک یعقوم لثم ، دنک کیرحت ار مشچ هینرق یزیچ هک
. دریگ یمن رارق یعقاو یسررب دروم دوش یریگ هزادنا دناوت یمن هک یزیچ ،۲ربج“ نداد ناشن .تسا هتفاین نآ نداد ناشن یارب یشیامزآ یهار یسک نونک رد سمادآ هک یتقو ات ای ، دنوش یم هتسب اهکلپ ، دوش کشخ ، مشچ ندنام زاب
،نهذ ؟دراد دوهش نوچ یدنیآرف اب یراک هچ طورشم ساکعنا هکنآ مود یباهشلات نآ نداد ناشن هار رد اما ، تسین ناسآ زین ، تسا رایتخا سکع هک . دوش یم هدیوج نانچمه تسه ناهد
دنا هتشادن مه اب یا هطبار هنوگ چیه ”لابق هک ،ار دادیور ود ای هشیدنا ود ،یسور نادیژولویزیف ،فلواپ ناویا یاهشیامزآ زا اهنآ نیرتمهم هک تسا هدش کرحم کی هب خساپ رد تسا یراتفر تباث یوگلا کی ندش ادیپ یریذپشقن
