Page 27 - Issue No.1374

‫فرازهایی درباره‌ی مشکلات افراد دارای معلولیت در ایران*‬

‫‪27‬‬

‫سال ‪ / 23‬شماره ‪ - 1374‬جمعه ‪ 27‬رذآ ‪1394‬‬ ‫نابسامانیهای فوق تنها گوش‌هاى از مشکلات جامعه معلولین‬ ‫فرید انصاری دزفولی**‬

‫ایرانی محسوب می شوند که نیز امکانات و فرص ‌تهاى زندگى‬ ‫افراد دارای معلولیت در ایران با‬
‫مشکلات زیادی دست به گریبان‬
‫را براى قشر معلول بعلت فقر فزاینده روز به روز ناممکن تر‬ ‫اند و از حقوق انسانی و شهروندی‬
‫خویش محروم می باشند‪ .‬از نبود‬
‫کرده است‪.‬‬ ‫قانون حمایت از معلولان گرفته‬
‫تا نوع نگاه تبعیض آمیز افراد‬
‫معلولین در شرایط امروزین ایران‪ ،‬بعلت رشد روزانه تورم وگرانی‬ ‫جامعه و دولت به مسئله معلولیت‬
‫و معلولان ‪ ،‬همه و همه باعث‬
‫و در نتیجه هزینه های سرسام آور زندگی‪ ،‬در تنگدستی و فقر بسر‬ ‫شده است تا این اقلیت بزرگ‬
‫کشورمان از حقوق و امکانات‬
‫می برند و رشد فقر نيز در میان این قشر آسیب پذیر اجتماعی رو‬ ‫برابر اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬
‫سیاسی‪ ،‬فرهنگی و انسانی‬
‫بهگسترش است و بنابراین آنان جزء اقشار فقير جامعه محسوب‬ ‫برخوردار نیستند‪ .‬یکی از نماد‬
‫های نادیده گرفتن این حقوق بی‬
‫می شوند‪ .‬بسیاری از معلولین علاوه بر محروم بودن از امکانات‬ ‫توجه ای به وضعیت شغلی شان‬
‫است که نتیجه آن برای این قشر از‬
‫مادی و رفاهی زندگی چون شغل‪ ،‬آموزش‪ ،‬درمان و بهداشت‬ ‫جامعه نداشتن درآمدی برای ادامه‬
‫حیات و نرسیدن به استقلال مالی‬
‫مناسب‪ ،‬بعلت بی پولی قادر به تامین دارو و وسائل توانبخشی‬ ‫جهت خودگردانی‪ ،‬عدم حضور‬
‫در اجتماع و برخوردار نبودن از‬
‫نیستند‪ .‬کافی است گذری به سازمان های بهزیستی در شهرها و‬
‫زندگی بهتری می باشد‪.‬‬
‫یا سازمان بهزيستى کل کشور واقع در تهران داشته باشیم تا با‬ ‫عدم امنيت شغلی یکی از اصلی‬
‫ترین دغدغه های و مشکلات‬
‫اجتماع عظيمى از معلولان مواجه شویم که برای ادامه بقا در بدر‬ ‫افراد دارای معلولیت برای معیشت‬
‫و ادامه حیات است‪ .‬به این مشکل‬
‫بدنبال اقلام خوراکى‪ُ ،‬ب ‌نهاى غذايى و يا مساعد ‌تهاى مالى به‬ ‫بايد دشوار بودن دستیابی و تامین وسايل توانبخشی‪ ،‬امکانات‬
‫رفت و آمد‪ ،‬مسكن‪ ،‬آموزش‪ ،‬عدم مناسب سازی‪ ،‬نبود برنامه‬
‫اين سازمان عريض و طويل مراجعه ميکنند و جداى از برخورد‬ ‫های تفریحی و گردشگری و سهميه سوخت معلولان را هم به‬
‫فهرست مشكلات اين بخش از جامعه را هم اضافه كنيم‪ .‬در‬
‫بد و تحقيرآميز مسئولان اين سازمان با آنان‪ ،‬در بيشتر اوقات نيز‬ ‫حال حاضر مشکل مالی – معیشتی که بعلت عدم اشتغال و‬
‫بیکاری ایجاد شده است ریشه بسیاری از نابسامانی ها و دغدغه‬
‫نام‌ههاى معلولان و مراجعات مکررشان به اين سازمان‪ ،‬بى اثر‬ ‫اصلی زندگی افراد دارای معلولیت در کشورمان است ‪.‬‬
‫آمار بیکاری در میان افراد دارای معلولیت ناروشن است‪.‬‬
‫مانده و حتى در صورت اصرار بر دريافت کمک مالى‪ ،‬معلول‬ ‫سرشماری سال ‪ 1390‬می گوید ‪ 1/36‬درصد افراد جامعه‬
‫دارای معلولیت هستند که بر اساس این آمار نرخ بیکاری در‬
‫را تحت عنوان مسئله دار و اراذل و اوباش از مرکز به اصطلاح‬ ‫میان معلولین واجد شرایط کار‪ 21‬درصد است‪ .‬در صورتیکه‬
‫سازمانهای مردم نهاد معتقدند که نرخ بیکاری افراد دارای‬
‫حمايتهاى مردمى‪ ،‬به خيابان پرتاب ميکنند‪.‬‬ ‫معلولیت ‪ 4‬برابر نرخ بیکاری افراد غیر معلول کشور می باشد‬
‫و در خوشبیانه ترین شرایط نرخ بیکاری معلولین واجد شرایط‬
‫با این اوضاع و احوال‪ ،‬معلول مدد جوی ايرانى از همه جا رانده‬ ‫کار برای این سازمانها ‪ 60‬درصد تخمین زده می شود‪ .‬اين در‬
‫حالی است که تعداد معلولان تحت پوشش سازمان بهزيستی به‬
‫و مانده است و ديگر هيچ اميدى به فرداى بهتر ندارد‪ .‬دست به‬ ‫عنوان متولی اصلی معلولان فقط حدود يک ميليون و ‪ 200‬هزار‬
‫نفر گزارش داده می شود یعنی میلیون ها انسان دارای معلولیت‬
‫اعتیاد می زند و به خودکشی رو می آورد‪ ،‬آمار خودکش ‌ى افراد‬ ‫بدون هرگونه حمایتی در جامعه رها شده اند تا با وابستگی به‬
‫خانواده و اطرافیان خود زندگی کنند‪ .‬طبق آمار سال ‪ 2008‬از‬
‫دارای معلولیت حتی در مراکز نگهدارى از این قشر تکان دهنده‬ ‫سه میلیون معلول واجد شرایط کار فقط ‪ 600‬هزار نفر به نوعی‬
‫مشغول بهکار بوده اند‪ .‬یعنی اکثریت معلولین در ایران بیکارند و‬
‫می باشد‪ .‬علیرغم این همه مصائب و مشکلات و این همه فقر‬ ‫در تنگنا بسر می برند‪ .‬در ایران کسی که شغل ندارد‪ ،‬زیر پوشش‬
‫بیمه تامین اجتماعی نخواهد بود و بدین ترتیب کسی که تامین‬
‫و خودکشى در میان مددجویان‪ ،‬و علیرغم وعده وعید ها نسبت‬ ‫اجتماعی نداشته باشد مستمری بازنشستگی نخواهد داشت و بر‬
‫همین اساس در دوران کهنسالی هم امنیت روانی و مادی برای‬
‫‪In touch with Iranian diversity‬‬ ‫به بهبود وضعیت زندگی افراد دارای معلولیت و احترام به حقوق‬ ‫ایرانی در زمینه تنگدستی مالی و رشد اعتیاد و خود کشی در‬ ‫این افراد وجود نخواهد داشت زیرا حق بیمه ای پرداخت نشده‬
‫شهروندیشان کسی به دادشان نمی رسد و دغدغه آنان را ندارد‪.‬‬ ‫میان معلولان بارها اعلام خطر کرده اند و به سرپرستان سازمان‬
‫بهزيستی كشور هشدار داد‌هاند‪ .‬آنها همواره جهت رفع مشكلات‬ ‫است‪.‬‬
‫دولت ها یکی پس از دیگری می آیند و جز شعار چیزی تحویل‬ ‫موجود قول داده اند اما در اين راستا نتیجه ملموسی حاصل نشده‬ ‫متاسفانه بی توجهی به ضرورت امنيت شغلی و اشتغال پايدار‬
‫و بيكاری در میان این قشر آسیب پذیر بيش از ساير گرو‌ههای‬ ‫معلولان نسبت به ساير افراد جامعه باعث شده است تا آمار‬
‫این قشر نمی دهند‪ .‬سازمان بهزیستی تنها پناهگاه افراد دارای‬ ‫جامعه رواج دارد‪ .‬بسياری از اقراد دارای معلولیت با وجود‬ ‫خودکشی در میان این قشر بالا برود‪ .‬بعض ‌یهایشان خودسوزی‬
‫تحصيلات عالی و تخص ‌صهای فنی و حرف‌ه ای بيكارند و تعداد‬ ‫م ‌یکنند‪ .‬بعض ‌یها خودشان را حل ‌قآویز میکنند‪.‬گروهی هم دارو‬
‫معلولیت هم بعلت در اختیار نداشتن بودجه و امکانات لازم‬ ‫معلولان در نوبت استخدام هم گويای اين واقعيت است كه اين‬ ‫می خورند و خودشان را مسموم می کنند‪ .‬وضعیت خانوادگی و‬
‫مشكل تداوم داشته و تعداد جذب افراد این قشر محروم برای‬ ‫به خصوص اقتصادی و معیشتی معلولین اثر مستقیم بر میزان‬
‫قادر نیست پاسخگوی درخواست های انسانی‪ ،‬مشکلات مالی و‬ ‫استخدام بسيار كم است‪ .‬هیچ برنامه مدون دولتی جهت رفع‬ ‫خودکشی آنها دارد‪ .‬نهاد های مردمی و انجمن های حامی‬
‫مشكل اشتغال معلولان نوشته نشده است و الگوی مشخصی هم‬ ‫حقوق افراد دارای معلولیت منجمله انجمن حمایت از معلولین‬
‫حداقل نیازهای این قشر باشد‪.‬‬
‫برای رفع اين مشكل در جمهوری اسلامی وجود ندارد‪.‬‬
‫در ایران افراد دارای معلولیت نه تنها علن ًا مورد تبعیض قرار‬ ‫البته بهزیستی به منظور کمک به افراد دارای معلولیت فاقد‬
‫اشتغالکه خانواده هایشان توانکمک به آنان را ندارند‪ ،‬مستمری‬
‫می گیرند بلکه از ابتدای ‌ىترین حقوق شهروندى و انسانی‬ ‫پرداخت می کند‪ ،‬اما رقم مستمری آن چنان ناچيز و نازل است‬
‫که پاسخگوی هزینه های سرسام آور زندگی معلولان نیست و‬
‫خود محرومند‪ .‬اگر خوب توجه کنیم در خيابان هاى تهران و‬ ‫حتی هزين‌ههای رفت و آمد ماهیانه آنان را هم تامین نمی کند‪.‬‬
‫سازمان بهزيستی اکثر اوقات برای پرداخت همین کمک هزینه‬
‫شهرستان هاى معلولان را کمتر در کوچه و خيابان ها می بینیم‪،‬‬ ‫ناچیز با مشكل مواجه می باشد‪ ،‬بطوریکه گاهی كمتر از رقم‬
‫تعيين شده و گاهی با تاخيرهای چندماهه کمک هزینه را به مدد‬
‫اين کم ديدن ها بعلت کمبود و یا نبود این افراد نيست‪ .‬معلولان‬
‫جویان می پردازد‪.‬‬
‫ديگر رمقى براى بيرون آمدن از خانه ندارند‪ .‬از يک سو اکثر آنها‬ ‫رفت وآمد معلولان‪ :‬يکی از عمده موانع پیدا کردن کار توسط‬
‫افراد دارای معلولیت‪ ،‬مشکل تردد آنها می باشد‪ .‬اگر اوضاع‬
‫شغل و امکانی ندارند که با آن هزینه های زندگی از جمله هزینه‬ ‫کوچه ها و خيابان ها برای تردد معلولان مناسب سازی نشود‪،‬‬
‫يا اين که ساختمان های اداری و موسسات همچنان برای رفت‬
‫رفت و آمدشان را بپردازند و از سوى ديگر عدم مناسب سازی‬ ‫و آمد معلولان مناسب نباشند‪ ،‬انتظار حضور اجتماعی این قشر‬
‫برای پیدا کردن کار‪ ،‬توقعی غیرعقلانی خواهد بود‪ .‬اگر معلول‬
‫و امکانات شهری و ساختمانها هم مزيد بر خانه‌نشینی و انزوای‬ ‫نتواند در محيط شهری به سهولت رفت و آمد کند‪ ،‬ساير فعاليت‬
‫های او از قبيل شغل‪ ،‬تحصيل و ‪ ...‬عقيم خواهد ماند و به ناچار‬
‫آنان شده است‪.‬‬
‫معلول در کنج خانه به انزوا و افسردگی کشيده خواهد شد‪.‬‬
‫معلولان ایرانی همانند دیگر اقشار اجتماعی ابزاری برای بیان‬ ‫شوربختانه در حال حاضر‪ ،‬اکثر قریب به اتفاق ساختمان های‬
‫دولتی و عمومی ‪ ،‬پياده روها و خيابان ها در ايران برای معلولان‬
‫مطالبات خود ندارند‪ .‬آنها نیز مثل دیگر اقشار از رسانه و تشکل‬ ‫مناسب سازی نشده اند‪ .‬با وجود اين که دولت ساليانه ميليون ها‬
‫دلار يارانه‪ ،‬صرف حمل ونقل همگانی می کند اما معلولان ايران‬
‫مستقل محرومند‪ .‬فراتر از آن‪ ،‬جامعه معلولین ایرانی بعلت عدم‬ ‫از اين يارانه های ميلياردی هيچ سهمی ندارند‪ ،‬زيرا اساسا ناوگان‬
‫حمل و نقل عمومیکشور برای معلولان غيرقابل استفاده است‪.‬‬
‫مناسب سازی شهری و مراکز عمومی و مسیرهای رفت و آمد‪،‬‬

‫‪Vol. 23 / No. 1374 - Friday, Dec. 18, 2015‬‬ ‫ُپلهاى عابر پیاده و ناوگان حمل و نقل عمومى‪ ،‬عملا در جامعه‬

‫پذیرفته نمی شوند زیرا نمی توانند مثل بقیه مردم به کار و زندگی‬

‫و رفت و آمد و تماس های روزانه اجتماعی خود بپردازند‪ .‬اگر‬

‫نگوئیم که افراد دارای معلولیت در ایران شهروند محسوب‬

‫نمی شوند اما مطمئن ًا در بهترین حالت می توان بگوئیم که آنها‬

‫شهروند درجه دو محسوب می شوند‪.‬‬

‫‪-------------‬‬

‫* متن سخنرانی در مراسم بزرگداشت روز جهانی معلولین در‬

‫لندن‬

‫‪27‬‬ ‫** فرید انصاری دزفولی‪ :‬بنیانگذار و رئیس انجمن حمایت‬
‫از معلولین ایرانی‪ ،‬رئیس کمیته نظارت و سرپرست کمیسیون‬

‫سازمان ملل اتحادیه جهانی معلولین‪.‬عضو ناظر کمیته حقوق‬

‫افراد دارای معلولیت در سازمان ملل متحد‪.‬‬